Morgunblaðið - 16.02.1960, Blaðsíða 11

t>riðjudagur 1R febr. 1960

11
Raunhœfar
kjarabœtur
Úr jómfrúrœðu Péturs Sigurðssonar alþm
— Ég skal fúslega viðurkenna
að launafólki veitir ekki af
sínu og þótt meira væri. Þess
vegna verð ég m. a. fylgjandi
þessu frumvarpi. Ef viðreisn-
aráform þau, sem frumvarpið
gerir ráð fyrir, takast, verður
eftir tiltölulega skamman
tíma hægt að koma til móts
við launafólkið með raunhæf-
um kjarabótum.
Þannig komst Pétur Sigurðs-
son alþingismaður að orði í jóm-
frúræðu sinni ,er hann flutti á
Alþingi við 2. umræðu um efna-
hagsfrumvarpið sl. föstudags-
kvöld.
Þingmaður hóf mál sitt með
því að svara nokkrum stjórnar-
andstæðingum og hrekja rang-
færslur þeirra m. a. Skúla Guð-
mundssonar, sem hann kvað hafa
skýrt skakkt frá fjölskyldubót-
um þeim, er frumvarpið gerir
ráð fyrir.
Stefnubreyting í efnahags-
má'um
Pétur Sigurðsson kvað frum-
varpið fela í sér stórkostlega
stefnubreytingu í efnahagsmál-
um þjóðarinnar. Megintilgangur
stuðningsmanna frv. væri að
skapa framleiðslustörfum og við-
skiptalífi landsmanna traustari,
varanlegri og heilbrigðari grund
völl en atvinnuvegirnir hefðu
átt við að búa undanfarin ár.
Með þessum aðgerðum myndi
atvinnuöryggi bezt tryggt til
írambúðar og skilyrði sköpuð
fyrir aukinni þjóðarframleiðslu
og þar með batnandi lífskjör-
um. Um leið og þessar nauðsyn-
legu breytingar til viðreisnar at-
vinnulífinu eru gerðar telur rík-
isstjórnin sjálfsagt að gera víð-
tækar breytingar til bóta í fél-
ags- og skattamálum. Með því
— Vatnsföll
Frh. af bls. 3.
sú, að því valdi smáárnar, sem
skammt eru að komnar. Árnar
sunnan Bláfells hafa náð hámarki
þá um morguninn og taka að
sjatna. Þá setur niður í Hvítá, en
svo kemur „Kjalvatnið", ef svo
má segja. Áin tekur að vaxa á
ný, er flóðbylgjan kemur ofan af
Kili og Kerlingafjöllum. Áin vex
þá hratt, úr 80 teningsm. á sek.
í 2000 teningsm. á sek.
Sogið hefur vaxið lítið eins og
að líkum lætur, en maður getur
gert sér í hugarlund hvað orðið
hefði á Selfossi, ef annað eins
flóð hefði bæzt við úr því, eins
og úr Hvító.
Grímsá varð meiri en Lagarfljót
Gaman hefði verið að athuga
hvernig fleiri af stóránum hegð-
uðu sér í slíku flóði, en það yrði
langt mál. Ef við lítum t.d. á
Blöndu, hefur hún vaxið úr 23,7
teningsm. rennsli í frostkaflan-
um upp í 1500 teningsm. og smáá
eins og Straumfjarðará úr 1,4 í
frostkaflanum í 22 teningsm. á
sek. Það vekur líka athygli að
Grímsá við Grímsárfoss verður
allt í einu meiri en sjálft Lagar-
fljót, fer úr 5,3 teningsm. á sek.
upp í 101, meðan rennslið í Lag-
arfljóti er ekki nema 98 þann dag.
Lagarfljót hækkaði hægast og
náði hámarki seinast allra áa
þann 10. þ.m., fjórum dögum
eftir að leysing hófst.
Ekki verður farið lengra út í
þá sálma. Hver og einn verður að
bera þær ár, sem hann hefur
óhuga fyrir saman við aðrar, og
athuga hinn skyndilega vöxt í
þeim sérstaklega.
E. Pá.
er byrðunum, sem verða af hin-
um óhjákvæmilegu breytingum
dreift sem réttlátast á þjóðar-
heildina og hagsmunir þeirra
verndaðir, sem framar öðrum ber
að forða frá kjaraskerðii.gu.
Xil að blekkja almenning
Taldi ræðumaður því fullyrð-
ingar stjórnarandstæðinga um
hið gangstæða vekja furðu með-
al þjóðarinnar, svo ekki væri
meira sagt. Síendurteknar stað-
hæfingar um að upphaf þeirra
vandamála, sem nú er glímt við,
væri að finna hjá núverandi rík-
isstjórn eða bráðabirgðastjórn
Alþýðuflokksins, væru settar
fram í þeim eina tilgangi að villa
um fyrir og blekkja almenning
í landinu og fá launþega til þess
að taka neikvæða afstöðu til þess
ara viðreiðsnaráforma löngu áð-
ur en þau eru kunn. Stjórnar-
andstæðingar fullyrða nú að af-
bragðsástand hafi verið í fjórmál-
um þjóðarinnar er viiistri stjórn
in hrökklaðist frá völdum.
Ræðumaður kvað ekki ástæðu
til þess að rekja svikaferil vinstri
stjórnarinnar.
Þá hrakti hann fullyrðingar
STÚDENTAFÉLAG Reykjavíkur
hélt umræðufund sl. sunnudag,
þar sem ræddar voru viðreisnar-
tillögur ríkisstjórnarinnar I efna
hagsmálunum. Formaður félags-
ins, Pétur Benediktsson banka-
stjóri, setti fundinn. Frummæi-
endur voru þeir dr. Benjamín Ei-
ríksson, bankastjóri og Haukur
Helgason, bankafulltrúi.
Fyrri frummælandi, dr. Benja-
mín Eiríksson, flutti ítarlegt inn-
gangserindi og verður bað rakið
hér að nokkru:
Dr. Benjamín vék fyrst að til-
efni þeirra víðtæku efnahagsráð-
stafana, sem nú eru til umræðu
á Alþingi; en það væri í stuttu
máli vaxandi peningalegt mis-
vægi innanlands, vaxandi mis-
ræmi milli innlends og erlends
verðlags og svo hin erfiða
greiðslukreppa, sem myndazt hef
ur við það, að allur erlendur
gjaldeyrir er nú þrotinn.
Mjög víðtækur undirbúningur,
undir forystu Jónasar H. Haralz,
hefði farið fram áður en efna-
hagsfrumvarpið var lagt fram á
Alþingi. Dr. Benjamín benti á,
að hagfræðin er enn því miður
aðeins sérgrein tiltölulega fárra
mánna, í stað þess að vera óum-
flýjanleg undirstöðumenntun,
svo til allra þeirra, sem ætla sér
að fást við starfrækslu og vanda-
mál þjóðarbúskaparins.
Höfuðmarkmiðið nú væri hið
sama og árið 1950. Það er að
koma þjóðarbúskapnum á réttan
kjöl, með því að samræma inn-
lent og erlent verðlag með gengis
lækkun, rétta við fjárhag ríkis-
sjóðs með ríflegum greiðsluaf-
gangi og takmarka útlán bank-
anna. Reynslan á árunum eftir
1950, einkum 1952—''54, hefði
sýnt það, að þegar þjóðarbúskap-
urinn er í jafnvægi, þá vegnar
þjóðinni miklu betur en annars.
Spariféð stórjókst. Jafnvægi var
nokkurn veginn í greiðslum við
útlönd, nema hvað erlend lán
Pétur Sigurðsson
um það að þessar aðgerðir myndu
verða til þess að skapa atvinnu-
leysi. Hér væri fyrst og fremst
stefnt að því að tryggja atvinnu-
vegunum rekstrargrundvöll og
tryggja atvinnu landsmanna.
Færði hann gild rök að því.
V axtahækkanirnar
Þá sagði Pétur Sigurðsson: Það
hefir verið réttilega á það bent,
að fólk það yrði hart úti, sem
væri að byggja yfir sig, eða hefði
nýlokið við byggingu, og hefði
orðið að bjargast að miklu leyti
að vixillán. Hjá stjórnarflokkun-
um er ríkjandi fullur skilningur
að nauðsyn þess að styðja þetta
fólk. Nú þegar hefir verið skip-
uð nefnd innan þingflokka stjórn
arflokkanna til þess að athuga
um breytingar á húsnæðismála-
löggjöfinni m.a. með það fyrir
voru tekin vegna mikilla fram-
kvæmda innanlands. Og það var
full atvinna. Þetta ástand hélst
í stórum dráttum til verkfallsins
mikla 1955.
Þjóðnýting á tmdanhaldi
Dr. Benjamín hélt áfram og
sagði, að málsvarar „Sósíalista-
flokksins“ hefðu þá viljað taka
upp áætlunarbúskap og aðra skip
an „alþýðulýðveldanna". En þó
væri það svo, að þjóðnýting hefði
átt erfitt uppdráttar upp á síð-
kastið. Þó væri ekki laust við að
lítið eitt bergmálaði enn af forn-
um tímum á Alþingi, því að þar
lægi nú fyrir frumvarp frá Ein-
ari Olgeirssyni um áætlunarbú-
skap. Honum finnst það vera það,
sem þjóðina vantar nú, meiri
höft en ekki minni. En það er
braut, sem áreiðanlega verður
ekki valin í bráð. Við viljum
sjálfsagt margir sjá það, að þjóð-
félagið taki breytingum, en ekki
eftir þeim leiðum. Við höf-
um séð alþýðu „alþýðulýðveld-
anna“ hrista blóðuga hlekkina,
og í þeim sporum vill víst enginn
hér sjá þjóð okkar.
Vegna hins almenna viðhorfs,
sem nú kemur fram í væntan-
legum efnahagsráðstöfunum, tel
ég þær vera mjög til bóta, sagði
dr. Benjamín. Ég tel 'að hér sé
tekið rétt skref til þess að komast
úr þeim ógöngum, sem við nú
erum í. Hafi ég athugasemdir að
gera, þá er það ekki vegna þess
í hverju ráðstafanirnar séu fólgn
ar, heldur vegna þess, sem mér
finnst að þyrfti að vera þar til
viðbótar, því sem fyrir er. Þó
þarf að hafa í huga, að það er
ekki hægt að gera allt í einu.
Hið nauðsynlegasta, sem gera
þarf i framhaldi af væntanleg-
um efnahagsráðstöfunum er að
setja nýja löggjöf um skattlagn-
ingu, þar sem skattkerfinu væri
breytt frá grunni, og gera þyrfti
ráðstafanir til að bæta innheimt-
Stéttasamtökin
kröfur sínar við
atvinnuveganna
frá umrœðum á sfúdentafundi sl. sunnud.
augum að leysa vanda þessa
fólks.
Síðar í ræðu sinni minntist Pét
ur Sigurðsson á hið sögufræga
þing Alþýðusambandsins 1958 og
vitnaði í ^kýrslu Torfa Ásgeirs-
sonar hagfræðings A.S.Í., þar sem
lýst var ástandinu í efnahagsmál
um þjóðarinnar þá. Kvað hann
það skjóta nokkuð skökku við
fullyrðingar Hannibals Valde-
marssonar hér á þingi nú. Þessa
skýrslu hefði H. V. forseti A.S.Í.
fyllilega viðurkennt á sínum
tíma. í skýrslu þessari værj sýnt
fram á að þjóðin hefði ekki leng
ur til ráðstöfunar erlent láns-
og gjafafé, heldur hefði hún að-
eins til umráða eigin framleiðslu
að frádregnum vöxtum og af-
borgunum af hinum erlendu lán-
um. Lokaorð hagfræðingsins
hefðu verið að sterk rök mæltu
með því að launþegasamtökin
yrðu að breyta um baráttuaðferð
ir til þess að fá auknar kjarabæt
ur með tilliti til þessara stað-
reynda.
Heimsókn Hermanns
Þá drap þingmaður á heim-
sókn Jónasar Haralz á þetta Al-
þýðusambandsþing í fylgd þáv.
forsætisráðherra Hermanns Jón
assonar. Hefði Jónas lýst ástand-
inu og verið ómyrkur í máli.
Ekki hefðu þeir hinir sömu sem
nú eru í stjórnarandstöðu séð
ástæðu til þess að véfengja orð
hans þá.
Ekki hefði bónorðsför Her-
manns Jónassonar, um að laun-
þegar gæfu eftir 17 vísitölustig
til þess að frestur fengist til að
leysa efnahagsvandamálin, sýnt
að þá hefði allt verið í lagi á þvi
sviði.
í langri ræðu sinni kom Pétur
Sigurðsson víða við og sýndi
með glöggum dæmum hvernig
vinstri stjórnin hefði viðhaldið
og aukíð verðbólguna, sem nú
væri ætlunin aneð þessu frv. að
lækna.
Einnig sýndi hc.nn með dæm-
um fram á tvískinnungshátt
stjórnarandstæðinga nú og hve
allt öðrum augum þeir h fðu lit-
ið á efnahagsmálin meðan þeir
sátu að völdum.
Engar
sœttir
með Sagan og
Scöller
PARÍS, 12. febr. (Reuter). —-
Eins og skýrt hefir verið frá í
fréttum, hafa þau hjónin Fran-
co.se Sagan, rithöfundurinn
frægi, og Guy Schöller, bókaút-
gefandi, sótt um skilnað, en þau
hafa verið gift í tæp tvö ár. —
í dag var gerð tilraun til að
„sætta“ þau hjónakomin — en
allar tilraunir dómarans í þá átt
reyndust árangurslausar. — Sam
kvæmt frönskum lögum verður
að gera slíka sáttatilraun", áður
en hjónaskilnaður getur farið
fram. — Sagan er 24 ára gömul
— maður hennar 44.
verða að miða
afkomu
una og framtölin. Skattfríðindi
ættu að hverfa og skattar til
sveitarfélaga að byggjast fyrst og
fremst á fasteignaskatti, einkum
vegna hagkvæmra áhrifa hans á
fjárfestinguna og peningamark-
aðinn. — Það ber að hafa í huga,
að erfiðleikar þjóðarinnar stafa
meðfram af því, að hugsunar-
háttur hennar í efnahagsmálum
er mótaður af eldra þjóðfélagi.
í lok ræðu sinnar komst dr.
Benjamín að orði m. a. á þessa
leið: Kaupgjald verður að hald-
ast óbreytt unz öll áhrif gengis-
lækkunarinnar, og viðskipta- og
atvinnufrelsisins, eru að fullu
komin fram. Síðan verða stéttar-
samtökin að miða kröfur sínar
við afkomu atvinnuveganna.
Þetta eru þeirra raunverulegir
hagsmunir.
Djörf og víðsýn stefna
Reynslan sýnir, að þar sem at-
vinnulífið nýtur skaplegra að-
stæðna, þar eykst kaupmáttur
launanna nokkurn vegin jafnt og
þétt um 2—3% á ári, en þar sem
heilbrigt verðmyndunarkerfi er
eyðilagt með of háu kaupi, dýr-
tíð og styrkjum, ríkisíhlutun og
höftum á framleiðslu og verzlun,
þar staðnar framleiðslan, en þó
fyrst og fremst framleiðnin og
þar með lífskjörin. Um leið og
hin nýja ríkisstjórn kemur með
hina nýju víðsýnu og djörfu
stefnu, þá er nauðsynlegt að laun
þegasamtökin endurskoði stefnu
sína og baráttuaðferðir. Þær eru
ekki í neinu samræmi við stað-
reyndir lífsins og eðli þessa þjóð-
félags. Þær spilla velferðarmál-
um alþýðunnar. Þær byggjast á
meira en hundrað ára gamalli úr-
eltri kenningu um það, að í þessu
þjóðfélagi sé þróunin sú, að hinir
fátæku verði fátækari. Þessi
kenning er ósönn, við sjáum það
glögglega í kringum okkur.
Kenningin um stéttarbaráttu
sem grundvöll félagsmálastarf-
seminnar er helstefna sálarinnar,
og mikil ógæfa hverri þjóð, sem
verður því viðhorfi að bráð. Af
rótum þessara helstefnu er mikið
af ógæfu og erfiðleikum íslenzku
þjóðarinnar sprottið, miklu mehv.
en almennt gera sér grein fyrir.
Hún eitrar hugarfarið. Hún tor-
veldar sanngjarnar sættir. Hún
sundrar kröftunum. Til grund-
vallar allri félagsmálastarfsemi
á að liggja hugsjón um samvinnu
og samhjálp, en í atvinnulífinu
á að gefa athafnaþránni og at-
orkunni sem frjálsasta framrás.
AUir flokkar hafa fengið að
spreyta sig
Á vettvangi efnahagsmálanna
er nóg að gera næstu árin fyrir
hvern þann, sem vill leggja fram
lið sitt. Þetta spor, sem nú á að
stíga verður að stíga og það verð-
ur ekki stigið til baka. Ráðstaf-
anirnar byggjast á samstöðu og
þátttöku allrar þjóðarinnar. All-
ir flokkar Alþingis hafa fengið
að spreyta sig, og koma með sín-
ar lausnir undanfarin ár. Enginn
hefir verið settur hjá. Þar er
þess vegna skylda okkar allra að
sjá svo um, og vinna að því heil-
um hug, að ráðstafanirnar nái til
gangi sínum. Við vitum fyrir-
fram, — því þannig er um hnút-
ana búið, — að þær verða þjóð-
inni til gæfu. Þessar ráðstafanir
og þessi stefna opnar beinni og
bjartari veg en við höfum lengi
átt kost á að ganga, til efnahags-
legra og félagslegra framfara.
Síðari frummælandinn. Hauk-
ur Helgason, flutti pólitíska áróð
ursræðu, sem var laus við allan
fræðilegan grundvöll og verður
hún því ekki rakin hér.
Því næst talaði Ólafur Björns-
son, prófessor, sem gerði ýmsar
athugasemdir við ræðu Hauks
Helgasonar. Davíð Ólafsson, fiski
málastjóri ræddi um það, að
með nýju efnahagsráðstöfunun-
um væri gert ráð fyrir áfram-
haldandi miklum viðskiptum við
Austur-Evrópuríkin en við yrð-
um að vera undir það búin, að
þau viðskipti kunni að dragast
saman í framtíðinni, fyrst og
fremst vegna þess, að margt
bendir til, að flest þessara ríkja
hyggist verða sjálfum sér nóg
hvað fiskafla viðvíkur.
Aðrir ræðumenn voru: Harald-
ur Jóhannesson, hagfr., Haraldur
Steinþórsson, kennari, Guðmund
ur Magnússon, sparisjóðsstj. og
Páll Hannesson, verkfr. Að lok-
um töluðu frummælendur á ný.