Alþýðublaðið - 19.11.1929, Qupperneq 2

2
A L Þ, Ý Ð U B L A & IÐ
Sambandspingið.
Fundur hófst í gær kl. 1 é. h.
! alþýðuhúsinu Iðnó uppi.
Rætt var um blaðakost verklýðs-
samtakanna og samvinnu milli
bæjarfulltrúa Alþýðuflokksins.
Var samþykt að efna til fundar
með bæjarfulltrúum flokksins til
þess að ákveða sameiginlega
stefnu í bæjarstjórnarmálefnum.
Kjðrbréf þessara fulltrúa voru
sajnþykt:
Otto Jörgensens
þíermanns Einarssonar
Gunnars Jóhannssonar
Þórodds Sigurðþsonar.
Þrír hinir fyrstu eru fulltrúar
fyrir Verkamannafélag Siglufjarðr
ar, en hinn fjórði fyrir Sjómanna-
félag Siglfirðinga.
Síðan hófust umræður um
kaupgjaldsmál. Flutti Sigurjón Á.
Ólafsson einkar fróðlega skýrslu
um kaupgjald vfðs vegar á land-
inu. Sýndi hún og sannaði, að
kaupgjaldið fer að mestu eftir
Þ.ví, hversu öflug verklýðssam-
tökin eru á hverjum stað. Þá
sýndi hann og fram á, hversu
ríkisstjórnin hefir beitt kaup-
kúgun við verkamenn við vega-
og brúargerðjr og neytt þá með
því til þess að vinna 12—14
stundir á dag til þess að geta
unnið fyrir brýnustu lífsnauðsynj-
um sínum og sinna. Með þessu
móti gengur ríkisstjörnin fram
fyrir skjöldu ósvifnustu atvinnu-
rekenda, hjálpar þeim til þess að
lækka kaup og lengja vinnutíma
verkafólksins.
Eftir nokkrar umræður var
samþ. að kjósa 5 manna nefnd til
þess að taka kaupgjaldsmálin til
athugunar og leggja tillögur fyrir
þingið. Þessir voru kosnir í
nefndina:
Sigurjón Ólafsson,
Sveinbjöni Oddsson, Akranesi,
Otto Jörgensen, Siglufirði,
Guðm. Jónsson frá Narfeyri og
Björn Blöndal Jónsson.
Síðan hófust umræður um
skattamál og stóðu þær til kl. 2
eftir miðnætti. Var þá fundi
slitið.
í dag hófst fundur í Templara-
húsinu kl. 1 e. h.
Á dagskrá eru skipulagsmál og
ýms alþingismál, þar á meðal
verkamannabústaðir, veðlánasjóð-
ur fiskimanna, lánadeild smábýla
og mörg önnur, einnig afstaðan
til borgaralegu flokkanna.
Lausn frá embætti
hefir séra Einar Jónsson að
Hofi í Vopnafirði fengið sam-
kvæmt ósk sinni frá 1. þ. m. að
telja. Síðasta alþingi veitti stjórn-
inni heimild til að greiða honuro
full prestslaun þegar hann létí af
embætti, gegn því, að rit hans,-
„Ættir Austfirðinga", verði að
honum látnum eign Landsbóka-
safnsins.
Félasi röttæfera síiíðeota
stofnað.
íhaldið hefir til þessa ráðið svo
að segja öllu í Stúdentafélagi
Reykjavíkur, enda hefir félagið
verið dauft og fátt markvert
látið til sín taka. Svo vissir þótt-
ust íhaldsmenn um að hafa tögj
og hagldir í félaginu, að þeir
töldu það sitt allra tryggasta
vígi. Þaðan átti að gera höfuð-
árásina gegn Pálma Hannessyni,
hinum nýsetta rektor Mentaskól-
ans. — Sú herför fór eins og
allir vita. — Þegar svo Pálmj
fékk meira en þriðjung atkvæða
við formannskosningu í félaginu
fyltist íhaldið ógn og skelfingu.
Sjálft höfuðvígið var að bila.
„Vörður“ og „MorgunbIaðið“
hnoðuðu saman öllum þeim klúr-
ustu ókvæðisorðum, sem rit-
menni þeirra gátu munað, um
Pálma og þá stúdenta, sero
greiddu honum atkvæði. Rudda-
skapurinn og heimskulætin voru
svo afskapleg, að jafnvel sann-
trúuðum íhaldssálum ofbauð.
Rótið, sem varð í Stúdentafé-
laginu út af formannskosning-
unni, hefir orðið til þess, að
frjálslyndir menn innan vébanda
þess hafa nú stofnað sérstakt
stúdentafélag, sem skipað er í-
haldsandstæðingum. Var stofn-
fimdur þess haldinn í gærkveldi.
Stofnendur eru 60. Margir, sem
ætla að ganga í félagið, gátu ekki
mætt á stofnfundi. f laganefnd
voru þessir kosnir: Héðinn Valdi-
marsson, Pálmi Hannesson, Jó-
hann Skaftason, formaður Stúd-
entafélags háskólans, Tryggvi
Þórhallsson og Helgi P. Briem
skattstjóri.
„Fleygar stundir“.
Ein af skemtilegustu bókunum,
sem Islendingum hafa bæzt á
þessu hausti, er „Fleygar stundir".
Það eru 5 sögur eftir Jakob Thor-
arensen, sem löngu er orðinn
þjóðkunnur af ljóðum sínum.
Margró höfðu haft ánægju af að
lesa nokkrar smásögur, sem
birzt höfðu i tímaritum undir
dulnefninu „Jón jöklari", en fáir
vissu hver var höfundur þeirra,
þar til nú, að Jakob hefir gengist
við þeim. I sumar flutti „Iðunn“
eina af sögum „Jóns jöklara“.
„Jarðabætur“, og hafa þannig 6
sögur eftir Jakob birzt síðasta
sumar. Það fer saman, að allar
eru sögurnar skrifaðar á fögru
og þróttmiklu máli og að þær
eru flestallar gæddar því lífsafli,
að þorri þeirra, sem lesa þær
með athygli, mun lengi síðan
minnast einhvers þess, er þeir
sáu undir handarkrika skáldsins.
I sögunum eru sijndir vioburdir,
sem koma eðlilega fram, en
kafna ekki í hugleiðingum höf-
undarins sjálfs eða fimbulfambi. |
Og það er hverri sögu megin-
kostur.
Skuldadagar, fyrsta sagan í
„Fleygum stundum", er af athug-
unarlitlum manni, sem langar til
að berast mikið á, er svikull í
viðskiftum, en kann þó ekki að
braska, — kann ekki „að fela“,
fær glýju í augun af stríðsgróða-
skrauti og heldur að hann geti
vanið steiktar gæsir á að flúga
í munn sér, lætur svo reka á
reiðanum, en rekur sig að von-
um brátt harkalega á veruleik-
ann. — í sögunni Hlátur sýnir
skáldið i skuggsjá, hver feikna-
munur er á hlátri, eftir því hvert
hlátursefnið er, og hvernig hlátur
getur stundum verið blandinD
grimd og þaÖ jafnvel án þess, að
grimdin sé þeim, sem hlær, vit-
andi vits. — Helfró er snjöll lýs-
ing á síðasta samtali hjóna, sem
vita ekki á hverri stundu þau
mæla. — Tvær síðustu sögurnar
eru ástasögur og er hin síðari
þeirra sérstaklega snildarlega
samin. í einu vikublaðanna hef-
ir verið gerð sú athugasemd við
hana, að nafnið eigi ekki vel við:
llmur vatríanna. Mér virðist hins
vegar, að fyrirsögnin sé mein-
fyndin og hitti naglann keipréftt
á höfuðið. Það er „ilmur vatn-
anna“ og duftburður, sem þama
vélar mest um í öndverðu.
Vonandi fáum viö margar fleiri
sögur frá Jakobs hendi jafnsnjall-
ar þessum eða jafnvel snjallari.
Gudm. R. Ólafsson
úr Grindavík.
Erlend sfmskeyti.
FB., 18. nóv.
Hoover boðar, til fuudar.
Frá Washington er simað:
Hoover forseti hefir boðað full-
trúa iðnaðarrekenda, verzlunar-
rekenda og verkamanna á fund
sinn í Hvita húsinu í þessari
viku, til þess að semja tillögur,
er miði að því að auka verzlun-
ina í Bandaríkjunum og örva
vöru-útflutninga.
Fundarboðun þessi er talin
standa í sambandi við afleið-
ingar gengisfallsins í kauphöll-
inni, þar eð ýmsum iðnaðargrein-
um virðist hætta búin vegna
gengistapsins.
Aðalhlutverk fundarins verður
sennilega að gera tilraun til þess
að afstýra því, að gengisfapið
valdi atvinnuleysi.
NánBsbæknr,
Það er bagalegt, að sumar
íiámsbækur handa börnum skuli
vanta þegar skólar byrja og
jafnvel þó að liðið sé töluvert
á annan mánuð af skólatimanum.
Mannkynssöguágripið, sem ætlað
er barnaskólum, hefir vantað í
haust og vantar enn. Það mun
ekki vera ætlun fræðslumála-
stjórnarinnar að löggilda bækur,
en skeyta svo ekki um, þó að
þær vanti þegar á þeim þarf að
halda. Vel gæti komið til mála,
að ríkið hefði einkaleyfi á út-
gáfu þeirra bóka, sem það lög-
gildir til náms í skólum. Bæk-
urnar gætu sjálfsagt orðið að
mun ódýrari en nú og yrðu ekki
látnar vanta vikum eða mánuðum
saman eftir að skólar byrja, til
óhagræðis fyrir nemendur og
kennara. Ríkið ætti að selja bæk-
urnar gegn fyrirframgreiðslu f
heildsölu til skólanna eða ttl
annara, sem hefðu aðstöðu að
koma þeim út.
Kertnari.
'Snndhallaraiálill*
Íhaldíð svikst- um að hrinds
málinu í frambvæmd.
Óánægja ípróttamanna.
í langan tíma hefir nú verið'
rætt og ritað um Sundhallarmál-
ið. Bæjarstjórnin hefir haft það
•til umræðu á mörgum fundum,
alt af er verið að breyta upp-
drættinum og áætlununum. En
ekkert er enn þá gert. Jafnaðar-
menn i bæjarstjórn hafa gert alt,
sem í þeirra valdi stendur til að
fá málinu hrint í framkvæmd, en
Knútur er Þrándur í götu.
Það er engin furða þótt al-
menningur i bænum, sem áhuga
hefir fyrir heilbrigðis- og íþrótta-
málum bæjarfélagsins, sé orðinn
óánægður. „íþróttablaðið" síðasta
t>er og glögg merki þeirrar óá«
nægju. Það flytur eftir faraudi
grein:
„Enn þá er ekki farið að gera
eitt handtak að sundhöllinni í
Reykjavík, sem einu sinni var
sagt, af manni sem völd hafði í
þv£ máli, að farið væri að grafa
fyrir. Málið er dregið á langinn,
eins og ekkert liggi á. Og þó er
þetta mesta áhugamál allra í-
þróttavina í Reykjavik og viðar
um land og stærsta málið, sem
íslenzkir íþróttamenn hafa nokk-
urn tíma barist fyrir.
Undirbúningur málsins hefir
ekki gengið vel. Því hefir verið>
vísað frá Heródesi til Pílatusar,
sitt á hvað. Teikningunum varð
að breyta, kostnaðaráætlanirnar
stóðu ekki í pallinn og annað þvx
um líkt. Loks komst þó sátt á um
tilhögun sundhallarinnar og form-
lega hliðin er útkljáð fyrir nær
fjórum mánuðum.
Samt er ekkert farið að gera
enn. Þegar ekki var hafist handa
um verkið, héldu menn að þetta
væri af því, að ilt væri! að fá
rnenn í vinnu um mesta annatím-
ann, en að tekið yrði til óspiltra
málanna undir haustið. En haust-
ið leið og nú er kominn vetur
— og ekkert farið að gera.
Vonirnar um, að sundhöllin
gæti orðið bæjarprýði og þjóðar-
sómi sumarið 1930 eru farnar að