Alþýðublaðið - 07.12.1929, Blaðsíða 2

2
AfcÞTÐUIBAfllB.
MJélkln úrFléanum.
St|érn MJélkarfélags Reykjaviknr kiígar
stjérn Mjélkurbús Fléamanna til að brigða
loforð um söiu á mjélk til Reykjavíkur.
Ótviræðarkosningaréttnr
Ekkert pólitiskt mat.
Svo sem kunnugt er tókst i-
haldsþingmanninum Jóni Þorláks-
syni að koma þeirti glompu á
lögin um kosningar í málefnum
sveita og kaupstaða, sem sam-
þykt voru á síðasta alpingi, að
það skilyrði er sett fyrir kosn-
ingarétti um 'pau mál, að „standa
ekki í skyld fyrir peginn sveit-
arstyrk vegna leti, óreglu eða
hirðuleysis sjálfs sín“. Þ. e. styrk-
þegar eru settir undir mat um
það, hvort sveitarstjórnir álíti pá
kosningabæra eða ekki af pessum
ástæðum, í stað pess að réttur
'þeirra sé ótvíræður, eins og ætl-
ast var til í frumvarpinu.
Þótt 'pess sé hvergi getið í
lögunum, að mat petta eigi að
framkvæma í skrifstofu borgar-
stjóra og hitt virðist hóti nær, að
bæjarstjórnin fjalli par um, pá
hefir ’pó Knútur tekið sér fyrir
hendur að fella 125 menn út af
kjörskrá af pessum sökum, og
kveður hann pað gert með sam-
þykki fátækrafulltrúanna. Kvað
Knútur á síðasta bæjaxstjórnar-
fundi, að peir, sem ekki vildu
láta þar við sitja, yrðu að kæra
til breytinga á kjörskránni.
Stefán Jóh. Stefánsson benti á,
hve slíkt mat er og hlýtur alt af
að vera hæpið. Auk pess er mikij
hætta á, að sums staðar liti
stjórnmálaskioðanir matið. Og ef
fátækir menn eigi að missa at-
kvæðisrétt vegna þess, að peir
eru álitnir óduglegir, þá sé jafn-
réttiskrafa að sama gildi um auð-
ugu slæpingjana.
Ólafur Friðriksson spurði,
hvaða sanngirni mæli með pví,
að t. d. þessir 125 menn rnissj
fremur atkvæðisrétt heldur en
braskarar þeir og leynivínsalar,
sem komið hafa fjölda heimila
á vonarvöl.
Knútur borgarstjóri og Jón Ás-
björnsson tóku undir pau um-
mæli Stefáns Jóhanns, að ákvæði
þetta, sem Jón Þorláksson kom
jnn í lögin, hafi komist inn í þau
illu heilli. Hins vegar vildi Jón
Ásbj. fyrir engan mun, að auð-
ugur iðjuleysingi, „sem lifði á
eígnum sínum“, kæmist undir
þvílíkt slæpingjaákvæði.
St J. st. lagði pá til, að bæjar-
strjornin skoraði á alþingi að fella
þetta skilyrði úr lögunum, svo
að allir, styrkþegar sem aðrir,
er ekki hafa verið sviftir fjár-
ráðum með dómsúrskurði, hafi
kosningarétt um þessi mál (ti)
bæja- og sveita-stjórna o. s. frv.).
Tillaga hans var þannig:
„Bæjarstjórn Reykjavíkur á-
iyktar að skora á alþingi að
breyta lögum nr. 59 1929 á næsta
'þingi þannig, að fella algerlega
niður 6. tölulið 1: greiínar lag-
anna.“
En þá brá ,svo við, að Jón Ás-
björnsson póttist ekki vera við-
búinn að greiða atkvæði um til-
Fátt hefir verið bæjarbúum
meira gleðiefni en auglýsingin frá
Alþýðubrauðgerðinni í fyrradag
um lækkun á gerilsneyddu
mjólkinni. Voru sífeldar hring-
Ingar í síma brauðgerðarinnar út
af þessu og fjöldi manns vildv
kaupa mjólkina til reynslu og
gerast fastir áskrifendur, ef hún
likaði vel. Hafði forstjóri mjólk-
urbúsins, með vitund og vilja
formaims stjórnar þess, lofað að
senda AlþýðuBrauðgerðlnni fyrsta
daginn 50 lítra af gerilsneyddri
mjólk i glerflöskum.
En í gærmorgun, þegar mjólldn
kom að austan, var hún ekki í
flöskum, svo sem lofað hafði
verið.
Formaður stjórnar mjólkurbús-
Otis skýrði þetta svo í símtali,
að stjóm búsins hefÖi í fyrra-
kvöld eða fyrri-nótt ákvarðað, að
ekki mætti senda Alpýðubrauð-
gerðinni flöskurnar.
En bráðlega fréttist ástæöan ti)
þessarar „ráðabreytni“ mjólkur-
bússtjórnarinnar, og er sú saga
lærdómsrík fyrir Reykvíkinga.
Hún er á 'pessa leið:
Þegar Alpýðublaðið kom út i
fyrra dag með lækkunarauglýs-
inguna, greip ótti og skelfing
stjóm Mjólkurfélags Reykjavíkur.
Einn eða fleiri úr stjóm þess fé-
lags, ásamt framkvæmdastjóran-
um, hentu sér upp í bíl og óku
austur í Flóa. Heimtu þeir saman
stjórnarnefndarmennina í Flóa-
búinu og sátu með þeim á fúndi
fram til kl. 3 eða lengur í fyrri
nótt. Endaði það með því, að
löguna og lagði til, að henni væri
vísað til bæjarlaganefndar.
Kvaðst hann þö að vísu vera
sammála St. J. St. uni, að skil-
yrði þetta eigi að fella úr lögun-
um, en það væri ekki vegna
styrkþeganna sjálfra, heldur
vegna peirra, sem ætlað væri að
meta um verðleika þeirra, svo
að þeir losni við að framkvæma
matið.
Síðan var gengið til atkvæða
og samþyktu íhaldsmenn að visa
tillögu Stefáns til bæjarlaga-
nefndar.
, Frá sjómönnunum,
FB., 6. dez.
Liggjum á Aðalvík. Stöðug ó-
tíð. Velliðan allra. Kveðjur til
vina og vandamanna.
Skipshöfnin á „Nirdi“.
Farnir til Englands. Kveðjur.
Skipverjar á „Bragfi“.
stjórn Mjólkurbús Flóamanna á-
kvað að stöðva flöskusendinguna
til Alþýðubrauðgerðarinnar.
Hvaða meðul stjórn M. R. hefir
notað til þess að kúga Flóamenn
til að brigða loforð sín skal ó-
sagt látið, en vist er, að þeim
hefir tekist pað að pessu sinni.
En stjórn M. R. hefir líka um
leið bægt hættulegum keppinaut
frá Reykjávíkur-markaðinum, að
minsta kosti i bili, því talað er.
að Mjólkurbú Flóamanna muni
ekki senda mjólk fyrst um sinn
til Reykjavíkur, nema þá ef vera
skyldi að M. R. miskunnaði sig
yfir Flóamenn og tæki mjólk
þeirra til að „vinna úr“.
Það kvað líka hafa legið vel
á sendimönnum M. R. þegar þeir
komu til Reykjavíkur og skýrðu
frá, aö nú væru þeir búnir að
„stöðva“ mjólkursendingar til
Reykjavíkur og kúga Flóakallana.
Sjálfsagt geta bændur í Flóan-
um líka verið þakklátir sínum
stjórnendum fyrir „framsýnina".
þvi nú geta þeir haft alla mjólk-
ina heima og drukkið hana
sjálfir.
En Reykvíkingar geta líka
„þakkað“ Mjólkurfélaginu fyrir
„vinsemdina“, rétt á eftir að bæj-
arstjórnin hér er búin að veita
því ágæta aðstöðu til mjólkur-
vinslu og selja pví fyrir gjafverð
eina ágætustu lóð í bænum til
verzlunarreksturs.
Ætti þetta að vekja menn til
alvarlegrar umhugsunar um
mjólkursölumálið.
Erlend simskejfl.
FB., 6. dez.
Páfinn og italska stjórnin.
Frá Rómaborg er símað: Sætt-
in milli páfans og ítölsku kon-
ungsættarinnar er opinberlega
fullkomnuð, en stöðug misklíð er
milli Mussolini og þáfans.
Ofviðri á Bretlandseyjum.
16 menn drukkna.
Frá Lundúnum er símað: Of-
viðri hefir valdið miklu tjóni á
i; Bretlandseyjum. Hús hafa sums
staðar hrunið. Þök hafa fokið af
mörgum húsum. Símar hafa
slitnað og samgöngur tepst.
Brezku gufuskipi með kolafarm
hvolfdi nálægt Lands End. 16
skipsmenn drukknuðu.
Jafnaðarmannalélagið „Sparta“
heldur fund kl. 1 á morgun.
Rætt verður um sambandsþing
Alþýðuflokksins.
Togaraútgerð
f Þýzkalandi.
„Lögrétta“ flutti nýlega eftir-
tektarverða grein um stórútgerð-
ina 'pýzku og samsteypu togara-
félaganna þar. Fer hér á eftir
kafli úr grein þessari:
Fyrir okkur Islendinga er mikií
ástæða til að veiti athygli hinni
„miklu samsteypu þýzku stórút-
gerðarinnar í Hamborg, en sú út-
gerð starfar mikið hér við land.
Það eru þrjú stór útgerðarfélög,
.sem sameinast hafa, í fyrra og í
ár, og má segja, að í því sam-
bandi sé nú allur mergur þýzku
togaraútgerðarinnar, og þessi
samsteypa er einn af merkustu
viðburðum í atvinnulífi Þýzka-
lands síðan ófriðnum lauk og af
öllum kunnugum talinn hinn
merkasti vottur um þýzka fyrir-
hyggju og framsækni'.
Nýja félagið (pað heitir „Nord-
see, Deutsche Hochseefischerei
Bremen-Cuxhaven") gerir út til
fiskveiða 121 skip, par af 116
togara og eru 4 þeirra mótorskip.
Félagið á einnig 3 dráttarskip
og 2 flutningaskip. Það er
stærsta fiskiveiðafyrirtæki í
heimi. En félagið hefir ekki ein-
ungis yfirráð yfir útgerð, það
hefir einnig sjálft í sínum hönd-
um söluna, flutninginn (með
kælivögnum og á járnbrautum)
út og suður um alt Þýzkaland og
matsöluhús, þar sem fiskréttir
eru framreiddir og smásölur, þar
sem fiskur er á boðstólum. Sam-
steypan þykir gefast mjög vel og
er aTðvænleg, gaf af sér 12<>/o s.
1. ár. Tekjur siðastliðins starfsárs
námu 6 milljónum 252 þús. Rm.,
en að frádregnum öllum kostn-
aði, afskriftum og opinberum
gjöldum, 3 milljónum 322 þús. kr.
En af þessu voru 922 þús. lögð í
varasjóð og varðveitt til næsta
árs, en hreinn ágóði telst hafa
verið 2 milljónir 400 þús. mörk.“
Allur togarafloti Þjóðverja
mun nú vera milli 350—400 skip.
Um þriðjungur þeirra er eign
þessarar nýju samsteypu. Litlu
útgerðarfélögin, sem höfðu eitt
eða fá skip, mega heita alveg
úr sögunni. Rekstur þeirra varð
margfalt dýrari og afurðasalan
erfiðari.
íslenzki togaraflotinn mun ná
vera um 40 skip. Þau eru eign
um 27 félaga. Flest félögin eiga
að eins eitt skip hvert.
Ógrynni fjár mætti spara, ef
öll þessi skip væru sameinuð
undir eina stjórn.
T. P. O’Connor,
brezkur pingmaður í nærri
hálfa öld, sem á síðari árum
var oft kallaður „faðir neðri mál-
stofunnar", er nýlega látinn.
Hann lagði um langt skeið stund
á blaðamensku og blaðaútgáfu.
(FB.)