Morgunblaðið - 06.04.1962, Page 13

MORGVNBLAÐI&
13
A, FSstudagur 6. apríl 1962

ER AHAMED BEN BELLA,
aðstoðaríorsætisráðlherra al-
sírsku útlagastjórnarinnar,
heknisótti Cairo 31. marz sl.,
þá var það í fyrsta skipiti, sem
hann og Nasser, fors«ti, hitt-
ust, sxðan vopnahlé náðist í
Alsír. f>etta hefur að vonum
vakið nokikra athygli, þar eð
Nasser veitti mikilvæga að-
stoð í upphafi byltingaxúnnar
í Alsír.
Ýmisar spurningar hafa
vaknað um það, hver hafi ver-
ið tilgangur heimsóknarinnar.
Var hún aðeins til þess að
hylla Nasser, sem var einn af
þeim, sem gerðu byiltingar-
Nasser fagnar Ben Bella
Hvað táknar heimsókn
Beri Bella til Nasser?
Ei von befra samstarfs Egypta-
lands og Vesturlanda?
mðnnum bleift að hefja upp-
reisnina, á sínum tíma, eða er
hér ujm að ræða nýjan undir-
búning nánari samskipta
stjórnarvaldanna í Kairó og
þeirra, sem með völdin fara í
Norður-Afriku og Vesturlönd-
um?
Þegar FLN gaf út stefnu
yfirlýsingu sína, að lokinni
ráðstefnu þeirri, sem haldin
var í Soumiruam-dalnum í ALs-
ír, 1956, var þess þar getið, að
byltingin væri á engan hátt
tengd öflum í Karió, London,
Mostovu eða Washington. Sú
stefnuskrá liggur enn til
grundvallar stefnu alsírsku
foringjanna.
f yfirlýsingu, sem FLN gaf
út síðar, segir: „að með því,
að halda því fram, að við sé
um bundnir stjórnmálalegum
böndum við Kairo, Mostovu
eða Peking, hefur óvinum okk
ar ekki tekizt að einangra okto
ur, heldur sjálfa sig.“
Afstaða egypzku stjórnar-
valdanna til Alsírbúa hefur þó
sýnt, svo að ekki verður um
villzt, að höfuðvígi þeirra hug
sjónamanna, sem að bylting-
unni stóðu, var í Karó.
Árið 1952, tveimur árurn áð-
ur en stríðið í Alsír brauzt út,
í Aures fjöllum, voru Ahmed
Ben Beila, og félagar hans í
leynisamtökum þeim, sem
voru einn af fyrirrennurum
NFL, þegar seztir að í Karió,
þar sem þeir nutu tilsagnar í
skaeruhernaði. Þá vOru sendar
Skipanir og sendiboðar frá
litlu herbergi í Hótel Minerva
í Kairó, til þess að undirbúa
baráftuna fyrir frelsi Alsír.
Síðar voru aðalstöðvarnar
fluttar í skrifstofu þar í borg,
við Sarwat Pasha stræti.
Nasser veitti, á þeim tíma,
ekki aðeins húsaskjói og ráð,
heldur lagði hann einnig til fé.
Hann gekk til samstarfs við
Ben Bella, og gekk jafnvel svo
langt, að fangelsa tvo sam-
starfsmenn Messali Hadj, yfir-
manns annars frelsishreyfing-
ararms, sem neitaði að viður-
kenna starfsemi Ben Bella.
Þrátt fyrir þessa aðstoð sína
hélt Nasser við samlbandi sinu
við Vesturlönd, sérstatolega
Frafckland, á sviði fjármála,
viðskipta- og menningarmála,
frarn til þess, er Suez deilan
reis upp. Guy Mollet, foreætis-
ráðherra, kalláði Nasser „lýð-
ræðissinna.“ Nasser svaraði
því, 1956, með þvi að segja við
Ohristian Pineau, franska ut-
anríkisráðherran, að stefna
sín væru sú, „að leita eftir
friðsamlegri lausn á Alsír-
vandamálinu, 1 samræmi við
frjálsan vilja ibúanna." Hann
fullyrti, að engir alsírskir
skæruliðaforingjar hefðu hlot-
ið þjálfun hjá sér „um nokfc-
urra mánaða skeið.“
Snögg breyting var þó á, er
Ben Bella, og félagar hans,
voru handteknir, skömmu eft
ir að þeir höfðu samið um
mikil vopnakaup frá Egypt-
um. Síðan leiddj eitt af öðru.
Frakkar tóku í sínar hendur
flutningaskipið Athos, er það
var á leið sinni, með vopn og
stootfæri, til Alsírmanna. Loks
kom svo árás Breta. Frakka
og fsraelsmanna á Egyptaland.
Al'lt gerðist þetta í ototóber-
og nóvembermánuði 1956.
Nú tóku egypzk vopn að
streyma til FLN, um Libíu og
Tunis. Vopn, sem keypt höfðu
verið í írak og Sýrlandi, hlóð-
ust upp í Alexandriu, er síðar
skyldi send vestur á bóginn.
Peningar streymdu til FLN
frá höfuðbörgum Arabarífcj-
anna og stundum greiddi Ara-
babandalagið alilt að 100 millj-
ónum franka, á ári. Stuðning-
ur barst frá stjórnendum íraks
Jórdaníu Og öðrum Arabaríkj-
um. Arabiskar útvarpsstöðvar
veittu sinn stuðning, með stöð
ugum sendingum til Norður-
Afríku.
Þegar fyrsta alsirska útlaga
stjórnin kom til sögunnar,
gerði utanríkisráðuneyti henn
ar Kairó strax að höfuðstöðv-
um sínum, og þar hafa þær
verið til þessa dags. Á hinn
bóginn, hafa þeir utanrífcisiáð
herrar sem síðar komu til sög-
unnar, haft aðsetur í Túnis.
Miki-lvægar skýrslur hafa ver-
ið geymdar í Kairó, e.t.v. í
kurteisisskyni við Nasser, for-
seta, en e.t.v. að nokkru leyti
vegna þess, hve Tuniis er ná-
lægt Bizerta og Algeirsborg,
þar sem fransfci herinn hafði
aðsetur sitt. Þessi skipting hef
ur oft haft í för með sér erfið
leika við undirbúning og fram
kvæmdir.
Bein áhrif Egypta á bylting-
una fóxu þó minnkandi. Fyrir
nokkrum vikum, sagði einn af
alsírsku herforingjunum:
„Enginn af þeim liðsforingja-
efnum, sem fengu þjálfun sína
í egypzkum herskólum, hefur
gegnt þjónustu í frelsisher
otokar.“
Þrátt fyrir, að sá sem þessar
upplýsingar gaf, hafi ekki til-
greint ástæður, þá virðist sem
leiðtogar FLN hafi haft jafn
lítinn áhuga fyrir því, að
verða fyrir áhrifilm fiá Egypt
um, eins og frá Rússlandi eða
Kína. FLN tók samt við pen-
ingum og gjöfum frá Egypta-
landi, þar eð slíkrar aðstoðar
var ekki að vænta úr vestri.
Þrátt fyrir, að virðingu Naiss
ers hafi verið ógnað, við at-
burðina í Sýrlandi, og tilraun-
ir heima fyrir, til að vega að
honum, þá er Alsirstríðinu lok
ið, og valdaaðstaðan við Mið-
jarðarhafið hefur breytzt miik
ið.
Það má til marfcs hafa, að
honum sé þetta ljóst, að hann
lýsti því yfir, „að nú opnaðist
leið til nánar samstarfs milli
Arabaríkj anna og Frakklands
lands." Þetta var alsírsku for-
ingjunum gleðiefni, en þeir
leita nú eftir, og treysta á,
efnahagsaðstoð frá Frakk-
landi auk aðstoðar á sviði
menningarmála.
Þessir foringjar líta nú svo
á, að raunverulegt samstarf
milli Frakklands (og Vestur-
landa) og Araba, muni hvíla á
viðhorfinu til Ísraelsríkis, en
ekki Ailsír.
Þeir vísa til þess, að í hópi
helztu stuðningsmanna Ísraels,
í Frakklandi, sé að finna menn
eins og Jacques Soustelle.
Spurningin er nú sú, segja
þeir, hvort Frakkland viM
stíga lokaskrefið til vinsam-
legrar sambúðar vði Araba-
löndin, með því að hætta hern
aðaraðstoð sinni við ísrael.
Svarið ætti að liggja fyrir
eftir nokkra mánuði, jafnve!
vikur.
(Observer einkaréttur
Morgunblaðið).

Bragi Steingrímsson, dýralæknir, skrifar Veítvanginn í dag. — Á móti niður-
skurðarfarganinu. — Pestirnar stafa meðal annars af íslenzkri tilraunastarf-
semi. — Meira um allskonar innanmein í fé. — Um þetta m. a. fjallar grein-
in, sem höfundur nefnir: EÐLI FJÁRPESTANNA.
EÐLI FJÁRPESTANNA.
I MEIR en aldarfjórðung hafa
menn trúað því, að hægt væri að
útrýma svokallaðri mæðiveiki
með niðurskurði, en það hefur
ékfci tekist. • Nú trúa menn að
veikin sé tveir í heiminum líitt
þekktir vírussjúkdómar fluttir
hver í sínum hrút frá Þýzkalandi
tiil Deildartugu og Suður-Þing-
eyjarsýslu.
Fyrir 25 árum síðan trúðu
m'enn að mæðiveiki hefði aðeins
börist til landsins með Deildar-
tunguhrútnum og gekk þá glæpi
næst að hafa aðra skoðun í því
máli. Sigurður Hlíðar dýralæknir
taldi þá; að lík veiki væri til bæði
í Eyjafirði og Þingeyjarsýslu.
Þessari veiki kynntist ég líka
J938.
Mæðiveikinefnd hafði aðra
ékoðun á málinu og þessvegna
voru settar upp varnarlínur við
Blöndu og Hvitá og fé á stóru
iandssrvæði Stoorið niður.
i Árið 1939 breyta menn þesisari
tícoðun. Þá finnst svokölluð þurra
mæði í Þingeyjarsýslu. Samtíimis
þessari breytingu breytist líka
hinn vísindalegi grundvöllur.
Annar karakúilhrútur aá sömu
sendingu hafðj þá fyrir 6 árum
borið annan annarsstaðar tonfund
inn vírussjúkdóm til landsins.
Meðgöngutími nýju vei'kinnar
var miklu lengri en þeirrar
gömlu, líklega nærri jafnlangur
og meðal-'kindaræfi. Þannig hafði
.iiílka niðurskurðarfyrirtæki mæði-
veikinefndar reynzt gagnslaust,
því nú var mæðiveikin til utan
varnargirðinga.
Það var einkennileg tilviljun
að nýja vírusveikin skyldi koma
upp í héraði Sig. Hlíðar dýralækn
is, sem þó var manna kunnugast
ur sauðfjársjúkdómum norður
þar.
— Að annar óþekktur vírussjúk-
dómur hafði borist til landsins
var raunverulega einstæður
heimsviðburður —.
Síðan á fjárkláðatímanum höfðu
menn vitað að margskonar pestir
gátu fluttzt inn í landið frá út-
löndum, en áður var ekki vitað
að margar tegundir pesta kæmu
með einni sendingu.
Garnaveiki hafði komið upp í
þeim plássum á Austurlandi sem
karakúlhrútar höfðu verið. Samt
þótti þessi veikí ekki eins alvar-
legs eðlis og svokölluð mæðiveiki.
Úti í löndum hafði þessi veiki
reynst viðráðanleg. Sýkillinn var
þekktur og líka var til „Aviantu-
beifculin" til þess ajS leita uppi
sjúkar og grunaðar kindur. Var
talið að með þektotum varnarráð-
stöfunum mætti takast að útrýma
veikinni á fáum árum. Þetita tókst
ekki, því að á fáum árum breidd
ist veikin út um allt Austurland
þrátt fyrir allar nútíma varnar-
aðgerðir. Harða veturinn drapst
svo meir en helmingur alls fjár
á Austurlandi úr garnaveiki og
ormaveiki. Þá var því auðvitað
haldið fram að íslen2ikt fé skorti
mótstöðuafl gegn útlendum pest-
um. Þessi kenning fékk ekki stað-
ist, því útlent skozkt fé á Austur
■landi drapst engu síður úr pest-
inni en annað fé. .
í dag er því trúað á íslandi að
5 sjaldgæfar og ólæknandi drep-
■sóttir hafi borist tiil landsins með
þýzkum karkúlhrútum: Vota-
mæði, þurramæði, garnaveiki,
visna og kýlaveifci. Þá er því
haldið fram að hrútarnir hafi
ekki smitað hver annan í sótt
kvínni, en gengu þó með 5 næma
sjúkdóma.
Austurlandshrútar höfðu garna
veiki, Dei'ldartunguhrútur hafði
votamæði Og Þingeyjarsýsluhrút
urinn hafði þurramæði. í Þýzka-
landi visinda og karakúlhrúta
trúa menn etoki þessari sögu. í
Þýzkalandi eru fæstar af þessum
pestum kunnar. Samkvæmt þesis-
ari vísindamennsku kynnum vér
að ásaka einhverja Þjóðverja sem
kæmu til landsins um að þeir
hefðu í*sér fólgnar t.d. 5 tegund-
ir Asíudrepsótta. Þessar 5 um-
ræddu fjárpestir fundu menn þó
aldrei í kalkúlhrútunum sjálfum
Þótt þær séu við þá kenndar.
Hins vegar höfðu elztu dýralækn-
ar landsins áður séð Deildartugu
veiki í íslenzku fé. Af óþekktum
ástæðum gat gömul. veiki hafa
magnast í fénu og orðið að skæðri
drepsótt. Elztu dýralæknarnir
hlutu líka að hafa þetokt slíka
veiki, enda töldu bændur þessa
nýju veiki auðþekkta. Hinum rök
unum, að veikin væri innflutt,
var erfiðara að svara: Veikin
drap fé á öllum tímum árs og
fleira fé drapst en vitað var að
íslenzkar fjárpestir höfðu diepið.
Þó fengu menn reynzlu í þessum
efnum 13 árum seinna, þegar
garnaveiki og ormaveiki hÖfðu
drepið jafnmargt fé á Austur-
landi.
Árið 1937 lét ég þá stooöun í
ljós við mæðiveikinefnd að vér
ættum sjálfir sök á pestunum.
Vér höfum beitt röngum að-
ferðum í fiárhaldinu oa m,eð bví
veiklað mótstöðuafl fjárins í
heild gegn fjárpestum. Vér höfð-
um gert víðtæka vísindalega tid-
raun jafngamla mæðiveiki. Að-
ferðir vorar við ormalækningar
voru að öðrum hætti en notaðar
voru gegn sömu ormum annars-
staðar í heiminum. Vér notuðum
lyf sem er stertot lifrareitur.
Lyfið verkar likt og langvar-
andi áfengisneyzla verkar á
menn. Lifrin er afeitrunarliffæri
líkamans og yer meðal annars
líkamann gegn ásókn sýkla. Vér
notuðum nærri óþynnt „tetraklor
kolefni" í 5 om skömmtum handa
lömbum, fullorðnum kindum og
rígvænum hrútum. Til þesœ að
sýna fram á að þetta eru rangir
lækningaskammtar, þarf aðeins
að fletta upp í lyfjafræði fyrir
dýralækna. Þar er tekið fram að
lækningaskammtur lyfsins sé mis
jafn eftir því hvort féð er í hús-
um á gjöf eða á beit. Eitrana hef-
ur orðið vart hjá kindum á gjöf
af 2 com, en beitarfé er talið
geta þolað allt að 20 ccm án þess
að eitrast: (Norris Vet. rcc. 1927)
Læfcnaskammtinn á að miða við
líkamisþunga kindarinnar og
lömb eiga aldrei að fá meira en
hálfan lækningaskammt. Þannig
Framlh. á bls. 15.