Morgunblaðið - 01.03.1963, Page 8

8
MORCVTS BL ÁÐIB
Föstudagur 1. marz 1963
Brýn nauðsyn bættra sjó-
samgangna við Vestfirði
Tillaga þriggja Vestíjarðaþingmanna
rædd á Alþingi ^
Skal hraða
þannig
Á FUNDI Sameinaðs Alþingis í
íyrradag flutti Sigurður Bjarna-
son framsöguræðu fyrir tillögu,
sean hann flytur ásamt Birgi
Finnssyni og Kjartani J. Jóhanns
syni um bættar samgöngur á sjó
við Vestfirði. í
tiUögu þessari er
lagt til að ítarleg
athugun fari
fram á því,
hvernig bezt
verði bætt úr
þörf Vestfjarða
fyrir öruggar og
reglubundnar
samgöngur á sjó.
þessari athug-
að niðurstöður
hennar liggi fyrir þegar næsta
reglulegt Alþingi kemur saman.
Sigurður Bjarnason komst m.a.
að orði á þessa leið ér hann mælti
fyrir tillögunni:
Ófullkomnar samgöngur.
Rökin fyrir þessari tillögu eru
að sjáifsögðu þau, að sjósamgöng
Ur við Vestfirði hafa verið mjög
ófullkomnar undanfarin ár og af
því hefur leitt margvíslegt óhag-
raeði og erfiðleika fyrir atvinnu-
lífið og almenning á Vestfjörðum.
Eg hygg að það sé ekki ofmælt,
að fyrir síðustu styrjöld hafi
skipaferðir til Vestfjarða verið
fullt eins örar og ábyggilegar og
þær eru nú. >á héldu fjögur skipa
félög uppi samgöngum þangað,
Eimskipafélag ísland, Skipaút-
gerð ríkisins, Bergenska gufu-
skipafélagið og Sameinaða gufu-
Skipafélagið. Undir lok síðari
heimsstyrjaldarinnar hófust svo
flugsamgöngur, sem stórkostleg
samgöngubót var að. Hafa þær
lengstum verið stundaðar með
sjóflugvélum. En síðan hætt var
að nota þær hefur flugsamgöng
unum aftur hrakað verulega. Er
n; svo komið, að ekiki er hægt
að tala um öruggar flugsamgöng
ur nema við einn stað á Vest-
fjörðum, það er ísafjarðarkaup-
stað, en þar hefur verið byggð
ur nægilega stór flugvöllur til
þess að flugvélar Flugfélags ís-
lands geta athafnað sig þar.
En önnur kauptún og sjávar-
þorp á Vestfjörðum mega flest
heita flugsamgangnalaus megin-
hluta ársins. Við það ástand er að
sjálfsögðu ekki unandi og hætt er
við því, að langan tíma taki að
byggja nægilega stóra flugvelli
um alla Vestfirði til þess að
trveggja hreyfla flugvélar Flug-
félags íslands geti lent þar.
Breyting í vændum. * ‘
En sem betur fer eru nú horf-
ur á stórfelldri breytingu í þess-
um efnum. Hinn ötuli brautryðj-
andi á sviði sjúkraflugs hér á
landi, Björn Pálsson flugmaður,
hefur nú fest kaup á 16 farþega
flugvél, sem hann hyggst nota
til áætlunarflugs til og frá Vest-
fjörðum. Mun hún geta lent á
flestum þeim flugvöllum, sem
gerðir hafa verið í nágrenni kaup
túnanna vestra. Að þessu áætlun
arflugi Björns Pálssonar mun
verða stórkostleg samgöngubót.
>að er því skoðun okkar Vest-
fjarðarþingmanna að styðja beri
Björn Pálsson eftir fremsta megni
til þess að taka ujp og halda við
flugsamgöngum við Vestfirði. Að
sjálfsögðu mun svo Flugfélag ís-
lands halda áfrarn sinni flugþjón
ustu við ísafjörð og nágrenni eins
og áður.
Óleyst vandamál.
En sjósamgöngurnar eru ennþá
óleyst vandamál. Er því eðlilegt
að skyggzt sé um eftir nýjum
leiðum til þess að ráða fram úr
því. Okkur flm. þessarar tillögu
er kunnugt, að nú stendur yfir
endurskoðun á allri starfsemi og
rekstri Skipaútgerðar ríkisins,
þar á meðal fyrirkomulagi strand
siglinga, endurnýjun skipastóls
og öflun nýrra og hentugri skipa
fyrir fyrirtækið. Við teljum því
eðlilegt, að athugun verið látin
fara fram á því sérstaklega í sam
bandi við þessa endurskoðun á
starfsemi Skipaútgerðarinnar,
hvernig bætt verði úr hinum ó-
fullkomnu sjósamgöngum við
Vestfirði, hvort það skulj gert
með byggingu og rekstri sérstaks
Vestfjarðarskips eins og sumir
telja að æskilegt sé, eða með öðr
um hætti.
íbúar Vestfjarða hátt á 11. þús.
Á öllum Vestfjörðum búa nú
töluvert á 11. þúsund manns. Þar
er geysimikil framleiðsla og þrótt
mikið athafnarlíf. Flutningaþörf
er því mikil. Samkvæmt upplýs-
ingum, sem við flm. till. höfum
fengið frá Skipaútgerð ríkisins
fluttu skip fyrirtækisins árið
1959 4006 farþega til Vestfjarða
en 4214 farþega frá Vestfjörðum.
Þetta sarna ár fluttu skip Skipa-
útgerðarinnar 4197 tonn af vörum
til Vestfjarða en 1383 tonn frá
Vestfjörðum. Viðkomur á átta að
alhöfnum voru þá 473. Árið 1960
eru viðkomur á sömu höfnum
489, vörur fluttar til Vestfjarða
3365 tonn og frá Vestfjörðum
1148 tonn. Farþegar fluttir til
Vestfjarða eru árið 1960 3594 en
frá Vesfjörðum 3784.
Árið 1961 eru viðkomur 475,
vörur fluttar til Vestfjarða 4279
tonn en frá Vestfjörðum 1199
tonn. Farþegar fluttir til Vest-
fjarða eru þá 3510 en frá Vest-
fjörðum 3869.
Frá Eimskipafélagi íslands hefi
ég fengið þær upplýsingar, að á
sl. ári hafi skip félagsins flutt
tæp eitt þúsund tonn af vörum
til Vestfjarðahafna. Farþegaflutn
ingar á vegum Eimskips eru hins
vegar hverfandi litlir.
Þá hefur og fyrirtæki Einars
Guðfinnssonar útgerðarmanns í
Bolungarvík haldið uppi vikuleg
um ferðum milli Reykjavíkur og
Vestfjarðahafna með 160 tonna
skipi nokkur undanfarin ár. Hef
ur það bætt verulega úr flutninga
þörfinni og jafnan verið full-
hlaðið vörum til hinna ýmsu Vest
fjarðahafna alla vetrarmánuðina.
Þegar vegir hafa opnazt hefur
hins vegar dregið verulega úr
þessum flutningum.
Loks munu skip Skipadeildar
Sambands ísl. samvinnufélaga
hafa flutt nokkurt magn af vör
um til og frá Vestfjarðahöfnum
og enn fremur fiskflutningaskip
Jökla h.f.
Mikil flutningaþörf.
Þegar það er athugað að íbúar
Vestfjarða eru töluvert á 11. þús.
og að þar er mikið athafnalíf
og framleiðsla útflutningsafurða,
verður það ljóst að flutningaþörf
þessa landshluta er mjög mikil.
Ýmislegt bendir því til þess að
rekstur sérstaks Vestfjarðaskips
gæti borið sig. Um það viljum
við flm. þó ekkert fullyrða, en
teljum eðlilegt að nákvæm athug
un fari fram á flutningaþörfinni
og hvernig skynsamlegast og ha^
kvæmast verði úr henni bætt.
í þessu sambandi leyfi ég mér
að vitna til eftirfajandi ummæla
í bréfi frá forstjóra Skipaútgerðar
ríkisins til eins af flm. þessarar
till. Kemst hann þar m.a. að orði
á þessa leið:
„Til hliðsjónar fyrir yður skal
þess getið, að m.s. Herjólfur, sem
er 516 brúttótonn flutti á sl. ári
vöru, 600 tonn af olíu í tönkum
og 332 bíla. Reksturskostnaður
skiþsins reyndis kr. 6.917.000,00
en tekjur kr. 6.570.000,00 og
rekstrarhalli þannig 346 þúsund
kr., án afskrifta og þátttöku 1
skrifstofukostnaði“.
Það er þannig ljóst, að þrátt
fyrir það að Herjólfur hefur á
sl. ári flutt hátt á 9. þúsund far-
þega og nær 10 þúsund tonn a£
af stykkjavöru, auk töluverða
annars varnings, þá hefur orðið
verulegur halli á rekstri hans á
þessu ár:
Þörf raunhæfra úrbóta.
Eg tel ekki þörf á að fjölyrða
frekar um þessar tillögu. Við flm-
hennar teljum brýna nauðsyn
bera til, að þær umbætur, sem ó-
hjákvæmilega verður að gera á
sjósamgöngum við Vestfirði verði
byggðar á sem traustustum grund
velH og feli í sér sem raunhæf-
asta úrbót á ástandinu, eins og
það nú er. Vestfirðir hafa búið
við skarðan hlut í samgöngumál
um. Þeir eru, þrátt fyrir miklar
umbætur á síðustu árum langt á
eftir í vegamálum og einnig á þvi
sviði er því brýn þörf stórra á-
taka. Það er von okkar flm. að
þessi tillaga megi verða til þesa
að ráða fram úr þeim erfiðleik-
um, sem Vestfirðingar búa nú
8743 farþega, 9700 tonn af stykkja við um samgöngur á sjó.
Hafizt verði handa um byggingu
íbúða fyrir aldrað fólk
Á FUNDI efri deildar í gær
gerði Emil Jónsson félagsmála-
ráðherra grein fyrir frumvarpi
rikisstjónarinnar um byggingar-
sjóð aldraðs fólks, en tilgangur
hans er að veita lán eða styrki
til að reisa hentugar íbúðir
handa öldruðu fólki.
Ráðherrann véik í upphafi
máls síns að aðdraganda frum-
varpsins, en nefnd sú, er samdi
það, var kosin í samræmi við
ályktun Alþingis í marz 1959, að
athugað yrði, á hvei'n hátt unnt
væri að búa öldruðu fólki skil-
yrði til að' nota starfsorku sína.
Skyldi nefndin m. a. taka til
athugunar þessi atriði:
1. Stofnun vistheimila .fyrir
aldrað fólk og þá, sem skerta
starfsorku hafa.
2. Stofnun vist- og hjúkrunar-
heimila.
3. Aðild að greiðslu stofn-
kostnaðar.
4. Fyrirkomulag á rekstri þess
ara heimila.
Ljóst var að
verkefni nefnd-
arinnar var æði
víðtækt, enda
fjallað um
vandamál, sem
er sameiginlegt
flestum menn-
ingarlöndum. —
Vár því ákveðið
að leita upp-
lýsinga erlendis frá, en þar hafa
víða nýjar leiðir verið reyndar
til úrbóta.
Á að hækka hámarksaldur v
embættismanna?
Rakti ráðherrann síðan þá þró-
un, sem orðið hefur vegna
breyttra lífskjara, hollustuhátta
og framfara í læknavísindum síð
ustu hundrað árin. En á tímabil-
inu 1860—1950 hefur meðalævl
65 ára fólks á íslandi lengst um
4 ár, og á áratugnum 1940—1950
varð lenging meðalævi 65 ára
karla á íslandi um 114 ár og 65
ára kvenna um 14 ár miðað vi8
áratuginn næsta á undan. Jafn-
framt hefur hið aldraða fólk
haildið starfsorku sinni lengur en
áður og varpaði ráðherrann þvl
Framlh. á bls. 23.
Sjötíu og fimm ára í dag:
Stefán Sigurfinnsson

Laugarnesvegur, Herskólakampur
Laugavegur (milli Vatnsstígs og Barónsstigs)
í þessi hverfi, öskast duglegir krakkar eða
unglingar til nð bera Morgunblaðið til koupenda
Gjörið svo vel að tala við afgreiðslu
Morgunblaðsins, sími 22480

í DAG er Stefán Sigurfinnsson
að Viðimel 48, sjötíu og fimm
ára. \
Stefán fæddist að Stóru-Vatns
leysu, 1. marz 1888. Foreldrar
hans voru Sigríður Stefánsdótt-
ir, Pálssonar útvegsbónda, og
Sigurfinnur Sigurðsson, Jó.nsson-
ar útvegsbónda og silfursmiðs,
Storu-Vatnsleysu.
Ungur nam Stefán trésmiði
hjá Jóhannesi Reykdal í Hafn-
arfirði ag vann hann við smíðar
til 1913 að hann flutti suður í
Leiru, en þar hóf hann útgerð
á 15 tonna mótorbát, sem hann
lét byggja. Sjálfur var Stefán
skipstjóri á bátnum. Á þessum
árum var mikil ásókn erlendra
togara á fiskimið íslendinga, en
lítið til varnar. Sumarið 1913 var
Stefá'n við landhelgisgæzlu í
Garðsjónum og var það oft á-
hættusamt verk. Mun landhelgis
gæzla þessi vera ein sú fyrsta
sem unnin er af íslend‘ngum.
Árið 1916 giftist Stefán Jó-
hönnu Sigurðardóttur, Þórodds-
sonar, Litla-Hólmi, Leiru. Hófu
þau búskap að Auðnum á Vatns
leysuströnd sama ár. Þar rak
Stefán stórt bú ásamt sem hann
rak útgerð þaðan á opnum vél-
bátum, til ársins 1929, en þá
seldi Stefán Auðna og flutti bú-
ferlum að Innri-Njarð'VÍk, þar
sem hann tók við bústjórn fyrir
Eggert Jónsson frá Nautabúi, en
Eggert rak þar frystihús, skipa-
smíðastöð, olíuverzlun o.fl. Árið
1945 stofnaði Stefán, ásamt
tengdasyni sínum og nokkrum
skipasmdðum í Njarðvík, Skipa-
smíðastöð Njarðvikur h.f., og
vann hann við skipasmíðastöð-
ina til ársins 1957 að hann flutti
til Reykjavíkur.
Ýmsum opinberum trúnaðar-
störfum hefur Stefán gegnt um
ævina. Sat í sýslunefnd Gull-
bringusýslu árin 1920 til 192®
og aftur 1942 til 1957. í hrepps-
nefnd Vatnsleysustrandarhrepp*
og hreppstjóri þar um tíu ára
skeið. í sóknarnefnd sat Stefán
í nokkur ár, enda trúmaður mik
ill og eitt af því sem honum er
kærast er Njarðvíkurkirkja,
sem hann stóð að endurbygginga
á, er hann bjó í Njarðvík.
Eins og áður er sagt giftist
Stefán Jóhönnu Sigurðardóttur,
hinni ágætustu konu og hefur
hjónband þeirra verið eins og
bezt má vera. Þeim hjónum varð
6 barna auðið, 5 dætur og einn
sonur, en eina dótturina misstu
þau á unga aldri.
Ég vil að lokum færa Stefánl
og konu hans mínar inniiegustu
hamingjuóskir í tilefni þessara
tímamóta í ævi Stefáns og ósk
um að þeim farnist sem bezit á
komandi árum. Þau hjónin eru
stödd utanbæjar.
Vinur.