Morgunblaðið - 17.03.1963, Page 1

24 siður og Lesbök
Timasetning
fornleifanna
athyglisverð
segja ísL leiðangursmennirnir
Gjallið frá INiýfundna-
landi í rannsókn
f VIÐTALI við Mbl. í gær
sögðu þeir Kristján Eldjárn,
þjóðminjavörður og Þórhall-
ur Vilmundarson, prófessor,
að niðurstöður af geislarann-
sóknunum er gerðar voru við
tækniháskólann í Þránheimi
á fornleifafundum Ingstads-
leiðangursins í Nýfundna-
landi væru mjög athyglis-
verðar, en þær staðsettu þá í
tíma um árið 1000. Sagði
Kristján það sérlega athyglis-
vert hve minjarnar gefa allar
sömu niðurstöðu. Og Þórhall-
ur segir tímasetningu C 14-
í ,
Is a ram
og reiðum
Myndir aí
Goðafossi
FROSTHORKUR virðast ekk-
ert síður vera fyrir vestan ís-
land en suður og austur í
Evrópu. A.m.k. sýna meðfylgj
andi myndir hvernig skipin
geta orðið yfirísuð á leiðinni
frá íslandi til New York. Þær
eru teknar 2. marz sl. á Goða
fossi, sem þá var staddur 250
* sjómílur austur af Nýfundna-
' landi. Lofthiti þennan dag var
-f- 15—20 stig og sjávarhiti 0,
og var versta veðrið um garð
gengið. Mennirnir á myndinni
eru talið frá vinstri: Geir
Geirsson, 1. meistari, Sigurð-
ur Jóhannsson, skipstjóri og
Karl Sigurðsson, bryti.
4 Skipstjórinn lýsir svo veðr-
'iinu í bréfi:
„Þegar við vorum ca. 250
7 sjómílur austur af Nýfundna-
landi fór veður að kólna. Nótt
ina milli 1. og 2. marz herti
mjög frostið og morguninn 2.
marz var frostið komið í 16 st.
á Celcius og fór alltaf vaxandi.
og hitastig í sjónum var komið
niður í 0, svo að hver dropi,
sem kom á þilfar fraus. Skip-
ið var orðið mikið yfirísað.
Vindur var S-SV 8. Breyttum
við þá stefnu og stýrðum und-
an veðrinu í r/v suður, og
sigldum 150 sjómílur, þar til
við komum í betra veður og
heitari sjó. í>etta var ekkert af
taka veður, en það sýnir hvern
ig vindur og miklir kuldar
geta leikið skip. Við vorum
tæpum tveim sólarhringum
lengur á leiðinni heldur en
undir venjulegum kringum-
stæðum. Að öðru leyti gekk
rannsóknanna einkum mfkil-
væga til að ákveða að þarna
hafi fremur verið um nor-
ræna menn að ræða en Ev-
rópumenn frá 15. og 16. öld.
Gefa sömu niðurstöðu
Kristján sagði: bessar niður-
stöður eru mjög athyglisverðar.
Sérstaklega er eftirtektarvert hve
þær koma vel heim hver við
aðra og gefa allar hérum bil
sömu niðurstöðu. Nú er einnig
. verið að rannsaka gjallið úr staðn
um, sem kallaður var smiðja,
og verður fróðlegt að vita hvers
konar gjall þetta reynist vera,
hvort það er í rauninni rauða-
blástur í þeim skilningi sem við
þekkjum hér, eins og við höfum
helzt haldið. Það er ágætt að
haldið sé áfram að rannsaka þessi
sýnishorn og það eina rétta.
/Tímasetning C14-rannsóknanna
mikilvæg.
Þórhallur Vilmundarson kvað
þetta mjög athyglisverða niður-
stöðu. Hann sagði:
Líkurnar hafa verið miklar fyr-
ir, að þarna væru norrænar leif-
ar, ekki sízt eftir að ummerkin
um rauðablásturinn fundust.
Varla hefur verið um annað að
ræða en að slíkar minjar á þess-
um slóðum stöfuðu annaðhvort
frá norrænum mönnum, sem við
vitum að voru á ferð meðfram
austurströnd Norður-Ameríku
um 1000 og a.m.k. allt fram á 14.
öld eða þá e.t.v. frá fyrstu Eng-
lendingum eða öðrum Evrópu-
mönnum, sem þarna komu á 15.
og 16. öld. Timasetning C14-rann
sóknanna er mjög mikilvæg við
lausn þessa vanda. Annars verð
ur heildarmynd ekki dregin af
þessu öllu fyrr en niðurstöður
allra rannsóknanna, sem fram
hafa farið, liggja fyrir.
okkur vel og ekkert varð að“.
Framsóknarmenn vilja rifta land-
helgissamkomulaginu,
\
stofna tíl átaka og algerrar óvissu
FRAMSÓKNARMENN hafa nú
lýst því yfir, að þeir keppi að
því að rifta samkomulaginu við
Breta í landhelgismáiinu. Segj-
ast þeir mundu standa að slíkri
riftun, ef þeir næðu meirihluta á
Alþingi með kommúnistum, þótt
þá væru aðeins nokkrir mánuðir
þar til réttindi Breta til veiða á
takmörkuðum svæðum innan 12
mílna falla sjálfkrafa úr gildi.
Á tveimur Genfarráðstefnum
börðumst við íslendingar fyrir
því, að 12 mílur yrðu samþykkt
ar sem alþjóðaregla. Þannig
hefðum við bundið hendur okk-
ar. En með samkomulaginu við
Breta tókum við beinlínis fram,
að við myndum halda áfram út
færslu utan 12 mílnanna og höf
um þannig algjörlega óbundnar
hendur, þótt við förum að sjálf-
sögðu að alþjóðalögum í þessu
máli eins og öðrum.
Þannig er ljóst mál, að við
náðum mjög mikilvægum áfanga
með þessu samkomulagi, sem
hreinasta glapræði væri að glata
nú niður.
Þetta vita Framsóknarmenn
raunar, en pólitískt ofstæki hleyp
ur með þá í gönur, svo að þeir
vilja fórna mikilvægum íslenzk
um réttindum, ef þeir halda aS
þeir geti náð sér niðri á Viðreisn
arstjórninni. En það hefur þegar
farið um þessa málafylgju þeirra
eins og til var stofnað. Hún
er almennt fordæmd.
Um landhelgismálið er rætt
í Reykjavíkurbréfi í dag og
helztu atriði þess eru dregin
saman i tveim ritstjórnargrein-
um.