Morgunblaðið - 31.03.1963, Qupperneq 1

II
Sunnud. 31. marz 7963
Póstmeistari keypti bíl til að
bjóða mér austur að Geysi
MORGUNBLAÐIÐ h a f ð i
spurnir af því sl. þriðjudag að
hér væri staddur norski flug-
maðurinn Thor Solberg, sem
ýmsir munu kannast við frá
því hann kom hingað fyrst
árið 1935. En sú ferð hans var
allsöguleg, og var fyljzt með
ferðinni af miklum áhuga
víða um heim.
Solberg varð sjötugur sl.
fimmtudag. Hann er þrekinn
og hraustmenni að sjá, og
ber aldurinn vel þött hárið
sé farið að þynnast og grána.
Sjálfur hefur hann sína sér-
stöku skýringu á hármissin-
um, eins og hann sagði við
kunningja sinn Björn Pálsson
flugmann yfir kaffibolla á
Hótel Borg þegar fréttamaður
Mbl. hitti þá að máli.
— Jú sjáðu til, sagði Sol-
berg, þegar ég flaug hingað
193ö, var flugmannsklefinn
opinn, svo ég sat undir beru
lofti. f>að var svo kalt á leið-
inni að auðvitað missti óg
hárið.
Reykjavík var einn af
mörgum áfangastöðum Sol-
bergs á leið hans fró New
York til Osló í júlí-ágúst
193ö, og minniist hann margs
í sambandi við komuna.
Þegar póstmeistari keypti bíl
— Eitt sinn kom þáverandi
póstmeistari til mín og spurði
hvort ég gæti tekið nokkur
flugpóst'bréf til Noregs. Sam-
þykkti ég það, og hélt að
þetta yrði aðeins smápakki.
En daginn eftir kom póst-
meistari fram í útvarpinu og
tilkynnti að tekið væri á móti
bréfum í flugpóst til Evrópu.
Var þetta því álitlegur pakki;
sem ég tók við fyrir brott-
förina. Ekki ætlaðist ég til að
fá greiðslu fyrir, en póstmeiist
ari afhenti mér talsverða fjár
upphæð um leið og hann af-
henti bréfin, og sagði eitt-
hvað sem s-yo: helminginn
færð þú, hinn hélminginn
pósturinn. Skildist mér að
þetta væru fyrstu flugpóst-
bréfin frá íslandi til Evrópu.
— Ekki man ég hvað kost-
aði undir hvert bréf, en ný-
lega sá ég frímerki af svona
bréfi til sölu erlendis, og var
verðið 100 dollarar.
-— Fleiri afskipti hafði ég
af póstmeistara, segir Thor
Solberg. Eitt sinn kom hann
til mín og spurði hvort ég
kynni ekki að aka bifreið, og
játti ég því. Líka vinstra meg-
in, eins og við gerum hér,
spurði hann þá, og hélt ég
að það væri ekki mikill vandi.
Þá sagði póstmeistari að hann
hafi verið að hugsa um að
kaupa sér bíl, og þar sem
hann langaði til að bjóða mér
austur að Geysi, væri bezt að
láta verða úr kaupunum.
Varð úr þessu hin skemmti-
legasta ferð.
„Solkerg Airport"
Thor Solberg hefur verið
búisettur í Bandaríkjunum frá
því 1926, en þó ekki slitið
ræturnar, sem liggja heima í
Noregi. Þar rekur hann flug-
skóla á Jarlsberg, og er það
eini norski skólinn, sem út-
skrifar atvinnuflugmenn. Var
hann að koma þaðan er hann
kom hér við í síðustu viku.
Og erindi hans hingað, annað
en að hitta kunningja, var að
athuga söluhorfur á Cessna
flugvélum. Hann hefur sölu-
umboð fyrir Cessna á fslandi,
Noregi og Svíþjóð, og hefur
selt hingað níu flugvélar. í
Bandaríkjunum hefur hann
einnig rekið flugskóla á „Sol-
berg Airport", sem er um 50
minútna akstur vestur af
New York borg. Flugvöllinn
á hann sjálfur, en bandaríska
flugmálastjórnin hefur hug á
að kaupa hann og gera þar
þotuflugvöll til að létta álag-
ið á Idlewild. Mun Solberg
ræða þetta mál á næstunni
við fluigmálastjórnina. Ekki
vildi hann láta neitt uppi um
söluverð flugvallarins, en það
mun skipta milljónum dollara.
Björn Pálsson spurði Thor
Solberg hve marga flugtíma
hann hefði eltir 45 ára störf
í þágu flugsins. Ekki hafði
Solberg nákvæma tölu yfir
flugtímana, en 'sagðist hafa
hætt að telja þegar hann var
kominn upp í 27.000. Þar með
eru taldir þeir 59 flugtímar,
sem fóru í ferðina sögulegu
frá New York til Oslo fyrir
nærri 28 árum
Flugvélin sökk
Soiberg lærði flug í Þýzka-
landi skömmu eftir fyrri
heimsstyrjöldina, og hefur
fiugið átt hug hans allan síðan
Eftir að hann fluttist til
Bandaríkjanna 1925 hóf hann
undirbúing að fyrstu tilraum
sinni til að fljúga til Noregs
yfir Nýfundnaland, Grænland
og ísland. Árið 1932 hafði
honum tekizt að eignast flug-
vél, með því að veðsetja allar
eigur sínar, heimili og bifreið.
Fékk Solberg lóftskeytamann
inn Karl Pettersen, sem tekið
hafði þátt í leiðangrd Byrds
til Suðurpólsins, í lið með sér,
og lögðu þeir af stað frá
Bandaríkjunum til Nýfundna
lands.
Yfir Nýfundnalandi lentu
' þeir Solberg og Pettersem í
svarta þoku og ísingu, og fór
svo að þeir vissu ekkert hvar
þeir voru, enda siglingatæki
fábrotin. Skyndilega stöðvað-
ist hreyfillinn, Og í sömu
andrá sá Solberg klettavegg
framundan. Honum tókst á
undraverðan hátt að sveigja
undan Og renndi vélinni nið-
ur í óvissuna í þeirri von að
sjórinn væri framundan. Sú
von rættist. Flugvélin lenti
á sjónum og tók þegar að
sökkva, en Solberg og Petter-
sen tókst að synda til lands.
Solberg hafði misst aíeigu
sína, en ekki áhugann.
legið hj'á flugvélalsmiðjunni
um skeið þegar ég keypti
hana fyrir 35 ^úsund dollara,
og gaf henni nafnið „Leiv
Eiriksson“. Flugmanmsklefinn
var opinn, en fyrir aftan
hann lokað farþegarými, sem
fyllt var með auka benzím-
geymum nema að þar var
loftskeytamanni afmarkað at-
hafnasvæði. Hreyfillinn var
beint fyrir framan flugmamns
sætið, pg það ofarlega að ég
sá ekkert fram. Til að sjá
hvað væri framundan, varð
ég því að sveigja vélinni til
hliðar og horfa út. Hreyfill-
inn var 690 hestöfl, sagði Sol-
Björn Pálsson heilsar Thor Solberg fyrir framan Hótel Borg
sl. þriðjudag.
munur á venjulegum flug-
hraða og flugmissishraða.
Ólendandi í Angmagsa ik
Loftskeytamaður með Sol-
berg var í þessari seinni til-
raun hans Paul O’Scanyan, og
lögðu þeir af stað frá New
York 19. júlí 1935. Flugu þeir
um Montreal og Anticosti
eyju til Cartwright í Labra-
dor, en þamgað komu þeir 22.
júlí. Biðu þeir þar veðurs í
viku áður en haldið var til
Julianehab í Grænlandi. —
Hrepptu þeir ofsastorm og
þrumuveður á leiðinni, en
komust á áfangastað eftir
átta tíma flug.
Eftir tveggja daga dvöl
lögðu þeir Solberg og O’Scam-
yan áf stað til Angmagsalik.
Flugu þeir suður fyrir Hvít-
serk í góðu veðri, en upp með
austurströndinni var þoka'.
Eftir um sjö klukkustunda
flug voru þeir yfir Angmags-
alik, en þar var ólemdandd
vegna ísa.
— Við sveimuðum yfir
Angmagsalik um stund, sagði
Solberg, og hækkaði ég flug-
ið upp í 10 þúsund fet, þvi
firðirmir eru þröngir og fjöll-
in há. En kuldinn þarna uppi
var óskaplegur. Flaug ég svo
yfir loftskeytastöðina í. Ang-
magsalik meðan Pettersen
spurði ráða um lendingarstað.
Var ókkur bent á vatn innam
við þorpið. Flugum við niður
að vatninu, en það var þá
lagt. Vindur var með okkur
og bar vélina hratt að hamra-
vegg við enda vatnsins. Var
þá ekki um annað að ræða
en reyna hvað vélin gæti. Gaf
ég fullt benzín og smaug vél-
im yfir klettana.
Ó3 ískaldan sjóinn í mitti
— Enn fórum við upp í 10
þúsund fet, og sá ég þá niður
.á Ikersuak-fjörð, sem var
IMorski flugkappínn Thor Solherg
minnist heimsóknar til Islands
fyrir 28 árum
Ný tilraun
Þremur árum seinna, um
miðjan júlí 1935, var Solberg
enn reiðubúinn að reyna.
Hann keypti nýja flugvél, sem
lenda mátti bæði á sjó og
landi, en reif undan henni
lendingarhjólin til að létta
hana. Um flugvélina segir
Solberg: — Hún var smíðuð
fyrir einhverja Suður-Amer-
íkubúa, en þegar til kom leizt
þeim ekki á gripinn og féllu
frá kaupunum. Hafði vélin
berg, brosti og bætti við: það
vantaði ekki orkuna. En ann-
að var það, sem má til gam-
ans geta um, og það var fluig-
hraðinn. Þar mátti ekki mdklu
muna, því hámarkishraði var
90 mílur, venjulegur flug-
hraði (cruising speed) 85 míl-
ur, og flugmissishraði ('stal-
ling speed) 80 mílur.
Björn Pálsson skaut því hér
inn til skýrimgar að á vél
hans væri hundrað mílna
Julidneháb
ekki lagður, en borgarísjakar
voru þar á strjáli. Ekki var
um annað að ræða en lenda,
því við áttum aðeins benzín
til hálftíma flugs. Lendingin
tókst vel, og færðum við okk-
ur að landi þar til akkerið
náði botni. Settumst við svo
að snæðingi.
— Ekki höfðum við lengi
setið þegar snörp vindhvdða
hrakti vélina upp að landi.
Varð*ég að vaða ískaldan sjó-
inn upp að mitti til að halda
vélinni frá, og tók það um
Framhald á bls. 2.
Jslarvol
Bildu-
...................
V^Caríwh^
jAiUntsha
/ Montreal
KewYoik
!/
hlýfuhJnabhcl