Morgunblaðið - 21.04.1963, Side 8

8
MORCVNBL4DIB
Sunnuc!a?i?r 2!. nprfl 1§03
— Alþingi
Framhald af bls. 1.
Shyrgðarsjóðs verði minni á
næstu árum en hún hefur verið,
Og að því stefni, að allir þeir,
sem fengið hafa lán með ríkis-
ábyrgðum, standi í skilum. Af
þessum sökum þótti rétt að afla
50 millj. kr. lánsheimildar til
banda ríkisábyrgðasjóði, til að
'stgnda undir áföllnum ríkis-
ábyrgðum, fremur en að greiða
'stórfé umfram fjárhagsáætlun
19^2, en þær greiðslur yrðu óaft-
•urkræft framlag til Ríkis-
ábyrgðarsjóðs. Verður tekið lán
til skamms tíma í trausti þess,
að jafnvel á árinu 1964 og sér-
Staklega á árunum þar á eftir
’muni hagur Ríkisábyrgðasjóðs
batna svo, að hann geti greitt
■þetta lán upp að fullu og staðið
■undir sínum greiðslum.
'Stórauknar almannatryggingar
Almannatryggingar hafa verið
stórauknar á undanförnum árum,
Og miklar lagfæringar á þeim
‘gerðar. Gagnger endurskoðun
þeirra hefur farið fram og nú
'á þessu þingi var samþykkt ný
heildarlöggjöf, sem fól m. a. í
Sér, að lífeyrisgreiðslur almanna-
trygginganna ná til allra, hvort
sem þeir eru aðilar að sérstök-
um lífeyrissjóðum eða ekki. Sér-
sjóðirnir verða viðbótarsjóðir og
mun þurfa að endurskoða reglur
sínar í samræmi við það. Hefur
Slík endurskoðun á lögum líf-
eyrissjóðs starfsmanna ríkisins
þegar farið fram.
Hin nýja löggjöf um almanna-
tryggingar felur í sér stórhækk-
aðar fjölskyldubætur, fæðingar-
Styrki, mæðralaun, ekkjulífeyri,
dagpeninga eftir slys, dánarbæt-
ur eftir þá, sem farast af slys-
förum, sjúkradagbætur o. fl.
Ekki þarf að fjölyrða um gildi
almannatrygginganna. Þær miða
að því að jafna tekjurnar, þ. e.
taka frá þeim, sem meira eiga,
'og fá hinum í hendur, sem þess
þvrfa við. Þannig auka þaer rétt-
lætið í þjóðfélaginu og bæta það.
Framkvæmdaáætlunin
Gerð þjóðhags- og fram-
kvæmdaáætlana hefur rutt sér
til rúms víða um heim á undan-
förnum árum. Litið er á slíkar
áætlanir sem mikilvægt tæki við
Stjórn efnahagsmála, er sé gagn-
legt bæði til þess að stuðla að
tirum vexti þjóðarframleiðslu og
'eðlilegu jafnvægi í efnahagslífi.
10. apríl sl. lagði ríkisstjórnin
þjóðhags og framkvæmdaáætlun
fyrir árin 1963—1966 fyrir Al-
þingi. Er hún annars vegar al-
menn þjóðhagsáætlun, sem gerir
‘grein fyrir því, hver þióun þjóð-
arbúskaparins geti verið á árun-
Um 1963—1966, hve mikið þjóðar-
framleiðslan geti vaxið, hve mik-
ið neyzla geti aukizt og hve
miklu fjárfesting geti numið.
Jafnframt sýnir áætlunin þau
markmið í þróun þessara megin-
þátta þjóðarbúskaparins, sem
æskilegt er að ná, og gerir í
-atórum dráttum grein fyrir þeim
leiðum, sem hægt er að fara til
að ná þeim markmiðum.
Hins vegar er áætlunin fram-
kvæmdaáætlun, sem sýnir þau
markmið, sem ríkisstjórnin vill
Stefna að í framkværiTdum hins
opinbera Og í stuðningi hins op-
inbera við framkvæmdir einka-
aðila á áætlunartímabilinu.
Áætluninni er ekki ætlaður að
vera þröngt sniðinn stakkur, er
hefti frjáisar athafnir manna
eða þröngvi þeim í eitt mót.
Hana ber öllu fremur að skoða
sem leiðarvísi og stefnumið fyrir
alla þá, er framkvæmdum ráða,
hvórt sem það eru stjórnarvöld,
atvinnurekendur eða einstakling
ar. Hún á með öðrum orðum að
sýna þjóðinni, hvaða markmið-
um hún getur náð, ef hún sam-
einar krafta sína að einu marki.
Þannig mun hún ekki hindra
menn eða hefta, heldur leysa öfl
framtaks og dugnaðar úr læð-
ingi með því að gefa þeim raun-
hæft markmið að stefna að.
SÍ-SLÉTT POPLIN
XNO'-IROM)
(Þessi mynd var tekin af rúss- inn eftir að opinberlega var 11
neska píanóleikaranum Vladi- skýrt frá því, að þeiip hefði I
mir Askenazy og konu hans, verið veitt dvalarleyfi í Eng- |
Þórunni Jóhannsdóttur, á landi. Askenazy heldur á hinu j
fundi með fréttamönnum í rússneska vegabréfi sínu, sem
Liverpool sl. miðvikudag, dag hann sýndi fréttamönnunum.
Framlög til verklegra
framkvæmda
Undir hugtakið verklegra fram
kvæmdir eru venjulega felldir
vegir, brýr hafnir, flugvellir,
skólar, sjúkrahús. Framlög til
þeirra í fjárlögum 1963, og er þá
eingöngu átt við framlög til ný-
framkvæmda, námu 197 millj.
kr. Til samanburðar má benda
á, að 1958 námu þau 90 millj.,
eða hafa með öðrum orðum auk-
izt um 107 millj. kr. Tilkostnað-
ur hefur að vísu einnig hækkað,
en ef miðað er við vísitölu bygg-
íngarkostnaðar, kemur í ljós, að
um 42% hækkun að notagildi er
að ræða.
Má bæta því hér við, að 150
millj. kr. lónsheimildar var aflað
vegna raforkuframkvæmda, m.a.
til að standa undir 10 ára áætlun
inni, sem allar líkur benda til að
staðið verði við.
Tekið var 2 milljóna sterlings
punda lán í Englandi og skal fénu
einkum varið til að efla útftutn-
ingsiðnað, til hafnargerða, raf-
orkuframkvæmda og annarra
framkvæmda, sem stuðla að aukn
ingu þjóðarframleiðslunnar og
gj aldeyrisöf lun.
Búnaðarmál.
Ljóst er að mikill árangur hef
ur náðst í aukinni ræktun og
auknum bústofni og jafnframt
verið fyrirbyggt, að jarðir fari í
eyði sökum skorts á aðstöðu itl
fóðuröflunar með þeim ráðstöf-
unum ríkisvaldsins að vedta fjár-
hagsstuðning fyrst til þeirra býla,
sem minna ræktað land höfðu en
5 ha. árið 1946. Síðan var það
mark fært upp í 10 ha. 1957. Á
þessu þingi var markið enn fært
upp í 15 ha. af véltæku túni. Jafn
framt hefur jarðræktarstyrkur
verið tekinn upp við endurrækt
un vegna kalskemmda og auk
þess verið gerðar ráðstafanir til
að styrkur verði veittur á kom
akira samkvæmt jarðræktarlög-
um. Loks hefur styrkur til íbúð
arhúsabygginga verið hækkaður.
Jarðræktarlögin eru nú í end-
urskoðun hjá stjórnskipaðri
nefnd og má búast við, að hún
ljúki störfum innan tíðar. Frum-
varp til- nýrrar jarðræktarlaga
verður því væntanlega lagt fyrir
Alþingi næsta haust.
Þá hefur löggjöfin um bænda
skólana verið endurskoðuð og
gerðar ráðstafanir til að búnaðar
fræðslan verði efld og aukin í
samræmi við breytta búnaðar-
hætti. Einkum á það við um
kennslu í notkun og meðferð véla
og verkfæra, sem farið er að
nota á hverjum bæ og segja má,
að enginn bóndi geti án verið.
Efnahagsbandalagsmálið
Snemma á þinginu lagði ríkis-
stjórnin fram skýrslu um Efna-
hagsbandalagsmálið. Urðu mjög
ýtarlegar og harðar umræður
■um hana. M., a. kom greinilega
fram, að ríkisstjórnin hefur frá
upphafi fylgzt rækilega með
gangi mála eins og vera ber um
svo mikilvægt mál, sem snertir
hag allra íslenzkra atvinnuvega.
Hefur frá upphafi verið fylgt
stefnu fyrirhyggju og varúðar í
þessu vandasama máli. Nú horfa
málin þannig við, að ekki getur
verið ágreiningur um að rétt sé
að bíða átekta og sjá hverju
fram vindur.
Stækkun Menntaskólans
Ríkisstjórnin hefur íagt fjöl-
mörg merk frumvörp um skóla-
og menningarmál fram á þessu
þingi, sem nú er að ljúka og
verður lauslega vikið að. Þótt
af mörgu sé að taka, er sjálfsagt
að geta þess fyrst, að nú verður
bráður bugur unninn að því að
bæta úr húsnæðismálum Mennta
skólans í Reykjavík. Er gert ráð
fyrir því, að í framtíðinni verði
lítill menntaskóli starfræktur í
gamla skólahúsinu við Lækjar-
götu en uppi á milli Rókhlöðu-
stígs og Amtmannsstígs verði í
sumar reistar nauðsynlegar sér-
kennslustofur, íþróttahús o. fl.
og að því stefnt, að því verði
lokið, áður en skóli hefst í haust.
Eru viðbótarbyggingarnar þann-
ig úr garði gerðar, að þær spilla
í engu svip hins sögufræga húss,
séð frá Lækjargötunni.
Þá er nú unnið að undirbún-
ingi nýs menntaskóla í Hlíðun-
um og verður byggingu hans
'hraðað eftir því sem kostur er á,
en vænta má þess, að hann taki
•til starfa, eins fljótt og kostur
er á.
Kennaraskóli — Tækniskóli
Samþykkt var ný löggjöf um
Kennaraskóla íslands, sem felur
m. a. í sér þær breytingar að
skólanum er veittur réttur til að
brautskrá stúdenta, komið er á
fót framhaldsdeild við skólann,
undirbúningsdeild stofnuð fyrir
sérkennara, æfingakennsla aukin
og nokkurt kjörfrelsi um náms-
efni.
Þá er bætt að nokkru úr
þeirri miklu vöntun, sem hér
hefur verið á löggjöf um að-
stöðu til tæknináms, með hinni
nýju heimildarlöggjöf um Tækni
skóla Islands.
Ekki þarf að fjölyrða um,
hver nauðsyn r á slíkum skóla
hér á landi, ekki sízt í fiskiðn-
aðinum, en menntamálaráðherra
hefur lýst því yfir, að sú deild
verði látin sitja fyrir. Heimilt
er, að tindirbúningsdeildir fyrir
skólann verði á Akureyri Og
e.t.v. víðar, en af tæknilegum
'átæðum er ekki unnt að koma
fullkomnum tæknjskóla upp hér
á landi nema í Reykjavík.
Aukinn stuðningur
við tónlistarskóla
27. maí 1960 samþýkkti Al-
þingi þingsályktunartillögu frá
Magnúsi Jónssyni, Benedikt
Gröndal og Kjartani J. Jóhanns-
syni um, að undirbúin yrði
„löggjöf um tónlistarfræðslu, þar
sem m.a. yrðu sett skýr ákvæði
um aðild ríkisins að þessari
fræðslu, hlutdeild ríikissjóðs í
greiðslu kostnaðar við tónlisitar-
skóla og hvaða skilyrði skólar
þessir þurfa að uppfylla til að
njóta ríkisstyrks".
Er skjótt frá að segja, að með
hinni nýju löggjöf og fjárlögum
yfirstandandi árs hefur fjárhags-
íegur stuðningur við tónlistar-
skóla verið nærri þrefaldaður
frá því sem var. Er hann mið-
aður við að þriðjungur rekstr-
arkostnaðar greiðist úr rikissóði
á móti jafn háu framlagi sveit-
arfélaga. Munu útgjöld ríkis-
sjóðs 1964 samkv. hinni nýju
löggjöf væntanlega nmea rúm-
lega 1,2 millj. kr., en þar að auki
er hinn sérstaki styrkur til hljóð
færakaupa, sem á þessu ári
nemur 200 þús. kr.
Almannavarnlr — stefna að
að björgun mannslífa
Haustið 1961 hófust umræður
um það innan ríkisstjórnarinnar,
að óverjandi væri að gera ekki
gangskör að því að hefja hér
rannsóknir og undirbúning al-
mannavarna, miðað við aðstæður
hér og reynslu annarra í þess-
um efnum.
Islendingum er vissulega mjög
framandi allt það, sem að hern-
aði lýtur eða fleiðingu hernað-
ar. Því hafa menn spurt: Hvað
eru almannavarnir? En þær eru
einfaldlega sérhverjar ráðstaf-
anri, sem að því lúta að komast
hjá manntjóni og eigna, sem af
hernaði eða árás kynni að leiða,
að bæta tjón af sömu sökum,
líkna og hjúkra þeim, sem eiga
um sárt að binda. Þær skulu
veita aðstoð, ef tjón VOFIR yf-
ir eða hefur orðið af náttúru-
hamförum eða annarri vá. Al-
manna varnir stefna m.ö.o. að
því að bjarga mannslífum.
Eins og mönnum er í fersku
minVii var frumvarp til laga um
almannavarnir lagt fyrir Alþingi
s.l. ár. Komu kommúnistar þá í
veg fyrir samþykkt þess með
því að beita málþófi. Var frum-
varpinu þess vegna vísað til
ríkisstjórnarinnar, en Alþingi
lýsti jafnframt þeim vilja sín-
um, að þá þegar yrði hafizt handa
um undirbúning að framkvæmd
laganna. Var frumvarpið síðan
lagt fyrir Alþingi strax í haust
og afgreitt sem lög fyrir ára-
mót.
Iðnlánasjóður efldur
Lengst af hefur Iðnlánasjóður
haft yfir takmörkuðu fjármagni
að ráða. Brýna nauðsyn bar til
þess að bæta úr því, þar sem iðn
aðuainn er, ásamt landbúnaði
og sjávarútvegi, einn af höfuð-
atvinnuvegunum. Mikilvægt hans
felst í því, að hann hefur séð
stöðugt fleiri lándsmönnum fyr-
ir atvinnu og 'þannig stuðlað að
atvinnuöryggi, innt af hendi nauð
synleg þjónustustörf 1 nútíma
þjóðfélagi og stóraukið verðmæta
sköpun landsmanna.
f hinum nýju lögum er starfs-
svið sjóðsins stórauikið og hon-
um heimiliað að lána til bygg-
ingar verksmiðju- og iðnaðar-
búsa og endurskipulagningar iðn-
fyrirtækja auik vélakaupa. Upp-
hæð lána er allt að 60% kostn-
aðarverðs. Gert er ráð fyrr nýj-
um tekjustofni til sjóðsins, 0,4%
gjaldi, sem innheimtist af iðnað-
inum í landinu, og lagt er á
sama stofn og aðstöðugjald. Þá
eru sett fyllri ákvæði um lán-
tökuheimild sjóðsins og endur-
lán. Lýstu stjórnir iðnaðarsam-
takanna sig samþykkar- þessari
tekj uöBlunarLeið, enda er hér
farið inn á sömu braut og lengi
hefur gefizt vtel hjá Stofnlána-
deild sjávarútvegsins og tekin
hefur verið upp hjá Stofnlána-
deild landbúnaðarins, að höfuð-
atvinnuvegirnir taki sjálfir þátt
í að byggja upp sína lánasjóði.
fbúðir við hæfi
aldraðs fólks
Menningarstig þjóða má mjög
marka af því, hvernig þær búa
Er það erlendis orðin sérstök
fræðigrein, sem mikil rækt er við
lögð, hvernig bezt megi í haginn
búa fyrir þá öldruðu. Reynt er
að gera þeim kleift að búa að
sínu og bjarga sér sjálfir svo
lengi sem heilsa þeirra leyfir, og
er það talið eitt grundvallar-
skilyrði þess, að starfsorka
manna nýtist svo lengi, sem hún
er nokkur. Mörgu öldruðu fólki
verður það ofraun að eiga að
skipta um umhverfi og starf eða
láta af starfi, sem það hefur
lengi stundað.
Ekki veltur á litlu, að hinir
öldruðu njóti þægilegs og nota-
legs húsnæðis af hentugri stærð.
Var fyrir þá sök samþykkt á
Alþingi frumvarp ríkisstjórnar-
innar um Byggingarsjóðs aldraðs
fólks, sem hafa skal að mark-
miði að stuðla með lánveitingum
að því, að byggðar verði hent-
ugar íbúðir fyrir aldrað fólk.
Jafnframt var ákvæðum laga
um heimilishjálp í viðlögum
breytt svo, að þau gilda einn-
ig um þá hjálp, sem veitt kynni
að vera öldruðu fóiki. En það
kemst oft af með aðstoð við
heimilisstörf, rekstur erinda
o.s.frv. hluta úr degi og í ýmsu
tilvikum aðeins nokkra daga í
viku.
Sjórr.anna- og siglingalög,
loftferðalög
Á þe3su Al'þingi var samþykkt
ný löggjöf um sjómanna og sigl-
ingalög og auk þess loftferða-
lög.
Sjómanna og siglingalögin voru
orðin úrelt nokkuð. Hefur ver-
ið Köfð hliðsjón af löggjöf ann-
arra Norðurlandaþjóða, en þó í
nokkrúm atriðum verið vikið
frá henni, þar sem annað þótti
betur fara vegna íslenzkra at-
vinnuhátta eða annarra ástæðna.
Dómsmál og löggjöf
Margþætt dómsmálalöggjöf var
sett á þingi því, sem nú var að
ljúka .Er þar fyrst að nefna
nýja löggjöf um landsdóm og
ráðherraáibyrgðir, en endurskoð-
un hennar var orðin mjög að-
kallandi. Ný löggjöf hefur verið
sett um lögreglumenn, þar sem
verulegt spor er m.a. stigið í
þá átt, að ríkissjóður taki á si.g
kostnað við dómgæzlu í landinu.
Áfram hefur verið unnið að sam-
ræmingu norrænnar löggjafar
o.fl.
Almenningsbókasöfn
Ný lög vör usett á síðasta þingi
um almenningsbókasöfn, sem
stórbæta alla aðstöðu þeirra. Er
Framhald á bls. 23.
MINERVA
STRAUNING
ÓÞÖRF