Morgunblaðið - 17.07.1963, Blaðsíða 14

14
MORCVHBLAÐIÐ
Miðvikudagur 17. júlí 1963
Sigurður Berndsen
SIGURÐUR Berndsen var fædd-
ur 17. desember 1889 á Skaga-
strönd. Var faðir hans danskur
maður, Fritz Berndsen, er ungur
kom sem beykir til íslands og
gjörðist síðan um f jölda ára kaup
maður á Hólanesi í Höfðakaup-
stað. Hann var stórbrotinn mað-
ur og hinn mesti fjörmaður,
hafði verið kvæntur íslenzkri
konu, en var nú ekkjumaður, er
þetta bar við, og átti f jölda barna
mec konu sinni. Hann andaðist
niræður 1927.
Móðir Sigurðar Berndsen var
Amfríður Sigurðardóttir frá
Finnsstaðanesi í Höfðakaupstað
Guðmundssonar og konu hans
Solveigar Jónsdóttur Jónssonar
Rafnssonar prests að Hjalta-
bakka. En Rafn Jónsson klerkur
var skáldmæltur og orti meðal
annars erfiljóð um hinn mikla
höfðingja Húnvetninga Bjarna
Halldórsson ár Þingeyrum. Enda
var Solveig móðir Arnfríðar talin
ágætlega gefin og vel skáldmælt.
Arnfríður og hennar systkin
misstu föður sinn í fiskiróðri
1870. Dvaldist hún víðá í Húna-
þingi en stofnaði eigi heimili,
mátti hún því eigi hafa börn sín
hjá sér. Arnfríður var einbeitt í
skapi og dugnaðarmanneskja hin
mesta, og trúkona mikil. Hún
kunni vel að koma fyrir sig orði,
og fór jafnan svo, að menn fóru
halloka fyrir henni í orðaræðu.
Hún dvaldist hin síðari ár á
Blönduósi og Reykjavík á veg-
um Sigurðar sonar síns og andað-
ist í hárri elli í Elliheimilinu
Eiginmaður minn
GUÐJÓN HAFLIÐASON
Skaftafelli, Vestmannaeyjum,
andaðist í Sjúkrahúsi Vestmannaeyja 13. þ.m. — Jarð-
arförin fer fram frá Betel, laugardaginn 20. þ.m. kl. 14.
Blóm afbeðin, en þeim, sem vildu minnast hins látna,
er vinsamlegast bent á Kristniboðssjóð Betelsafnaðarins.
Fyrir hönd aðstandenda..
Halldóra Þórólfsdóttir.
Jarðarför mannsins míns, föður, tengdaföður og afa
JÓHANNESAR HELGASONAR
kaupmanns, Njálsgötu 43a,
fer fram frá Fossvogskirkju fimmtudaginn 18. þ.m.
kl. 1,30 e.h.
Eirný Guðlaugsdóttir,
Eisa Jóhannesdóttir,
Hilmar Magnússon,
Dagmar Jóhannesdóttir,
Katrín Jóhannesdóttir,
Guðlaugur Jóhannesson
og barnabörn.
Maðurinn minn og faðir okkar
ERLENDUR EINARSSON
Langagerði 20,
andaðist í Landakotsspítala aðfaranótt 16. þ.m.
Jarðarförin verður auglýst síðar. — Fyrir hönd vanda-
manna.
Helga I. Helgadóttir,
Guðmundur E. Erlendsson,
Sigríður Erlendsdóttir.
Þökkum af alhug auðsýnda vinsemd og samúð vegna
andláts og jarðarfarar dóttur okkar og unnústu
BJARKAR RAGNARSDÓTTUR
frá Höfðabrekku
Ragnar Þorsteinsson, Guðrún Gísladóttir,
Isleifur Guðmannsson og annað vandafólk.
Hjartans þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát og
jarðarför systur okkar
MARGRÉTAR HALL
Hjördís Hall, Áróra Hjartar,
Ingibjörg J. Hall, Ragnar Hall,
Garðar Hall og aðrir vandamenn.
Þökkum innilega auðsýnda hluttekningu við andlát
og útför
ELÍNAR JÓHANNESDÓTTUR
Svava Samúelsdóttir,
Unnur Samúelsdóttir
og systkini hinnar látnu.
Þökkum innilega auðsýnda samúð við fráfall
EGILS TRYGGVASONAR
Víðikeri.
Aðstandendur.
Grund árið 1958, 97 ára að aldri.
Sigurður Berndsen var fæddur
hið mannvænlegasta barn, og
var komið í fóstur. Átti hann mis
jafna ævi og mun líklega hafa
fengið beinkröm, er hann bar
menjar alla ævi, auk þess sem
hann bilaðist á fæti. Var hann oft
mikið veikur í æsku. Um hríð
dvaldist hann á Vindhæli hjá
Guðmundi Sigvaldasyni og konu
hans, Soffíu Lárusdóttur. Þá mun
honum hafa verið leitað heilsu-
bótar utan héraðs, enda leið hon-
um vel á Vindhæli. En er Sigurð-
ur var 8 ára og var farinn frá
Vindhæli, bar það við, að hann
leitaði á náðir mágkonu sinnar,
og má segja það yrði honum til
láns. Þessi kona var Steinunn,
fædd Siemsen, kona Karls Bernd
senar kaupmanns, hálfbróður Sig
urðar. Var hún um marga hluti
sérstæð kona fyrir manngöfgi og
mikinn persónuleika, þó að hún
væri hæg í framgöngu. Hún vildi
öllum vel, enda dáði Sigurður
hana mikið. Hún lét útvega Sig-
urði umbúðir við fót hans ef
hann mætti réttast. Hjá- þessari
ágætis konu var Sigurður fram
yfir fermingaraldur og var hann
henni hlýðinn.
Snemma bar á þeirri hugsun
hjá Sigurði, er sneri að viðskipt-
um og gróða. Fór hann þar sínu
fram. Hann var eigi hár í loftinu
er hann kreppti hnefann og
sagði: „Ég skal verða ríkur“, en
því trúði enginn um þennan kög-
ursvein.
Sigurður var fjörmikill og eigi
iðinn við nám, enda mun hafa
þolað illa miklar setur. Var hon-
um komið til Sigurðar Jónssonar,
er þá bjó á Hofi á Skagaströnd,
en síðar varð hreppstjóri Höfða-
kaupstaðar. Skyldi Sigurður
Berndsen læra þar kverlærdóm
og aðra bóklega iðju hjá Sigurði
Jónssyni, er þótti laginn barna-
fræðari. Reyndist nafni hans litli
Berndsen baldinn við lærdóms-
iðkanirnar, læsti kennarinn
hann þá inni í Hofskirkju vissan
tíma á dag, en sá tími styttist
brátt, því að Sigurður Berndsen
var flugnæmur. En er kennarinn
opnaði kirkjuna var nemandinn
í prédikunarstólnum og þuldi
fræði sín. Sigurður Jónsson hafði
verið barnakennari líka utan
Húnaþings og haft nemendur,
sem urðu þjóðkunnir fyrir góðar
gáfur og hæfileika. Sigurður Jóns
son taldi Sigurð Berndsen eigi
standa þeim að baki að náms-
hæfni og skörpum skilningi.
Vel kunni Sigurður Berndsen
að meta kennsluna, gaf hann
nafna sínum gullúr er hann varð
sjötugur. Og þá Sigurður Jóns-
son fór þá einu för sína til Reykja
víkur sér til lækninga, veikur og
háaldraður, sá Sigurður Bernd-
sen um hann.
Er Sigurður Berndseii óx ald-
ur og þroski, fór þrá hans að
vaxa til auðs og sjálfstæðis í líf-
inu, þó var sá hængur á, að hann
mátti eigi vinna nema takmark-
að. Réðst hann ungur vestur til
Bolungarvíkur og var lengst af í
þjónustu hins mikla atorku-
manns Péturs Oddssonar, sem
bókhaldari. Dáði Sigurður Pétur
mikið og sagði að ævilöng vin-
átta hefði bundizt með þeim. En
hugur Sigurðar leitaði heim á
fornar slóðir, gjörðist hann nú
kaupmaður á Blönduósi og kvænt
ist um þessar mundir Margrétu
Pétursdóttir frá Miðdal í Kjós.
Eigi stóð verzlunarrekstur Sig-
urðar lengi á Blönduósi og flutti
hann nú búferlum til höfuðstað-
arins, enda voru þar mestir mögu
leikar að hafa sig áfram. Fannst
Sigurði mikið um dýrð höfuð-
borgarinnar, einkum þó um auð-
sæld manna.
Hóf hann nú verzlunarrekstur,
en bæði var það, að hann þoldi
illa búðarstöður, og hitt, að hann
sá að seint gengi að afla auðs af
kvintagróða af útíkasti og kram-
vöru, ef hann ætti að setja til
borðs með auðjöfrum Austur-
strætis. Plóf Sigurður margháttuð
viðskipti og hafði mörg járn í
eldinum. Óx þá mjög auður og
umsvif Sigurðar. Eignaðist hann
þá mjög húseignir, er gáfu góðan
arð. Kom svo, að hann taldist
meðal auðmanna höfuðstaðarins.
Öll þessi umsvif kröfðust þekk-
ingar. Sigurður hóf líka snemma
sjálfsnám í lögvísi og safnaði að
sér lögfræðibókum. Átti hann
meðal annars alla Hæstaréttar-
dóma gyllta í sniðum. Hann átti
og fjölda öndvegisrita, og mál-
verk snillinganna prýddu skrif-
stofur hans. Það fór eigi hjá því,
að um Sigurð væri margt skrafað
og skráð. En hvert er það mál-
verk einnar mannsævi, er eigi
finnast skuggar í, og eru eins og
til þess að þau fái ljósblik er
prýða lífsferil vorn verði skær-
ari.
Ég kynntist Sigurði á hans efri
árum vegna móður hans, er var
sóknarbarn mitt, enda bar fund-
um okkar eigi ósjaldan saman, er
hann heimsótti æskustöðvar sín-
ar, og ræddum við þá margt.
Sigurður var lesinn, viturleg
spakmæli mætra manna voru
honum liðug á tungu, og mikið
kunni hann af ljóðum. Sigurður
var líka skáldmæltur eins og
hann átti kyn til. Hann þekkti
marga og talaði vel um sína sam-
borgara, og miklaðist eigi af auð
sínum né sigrum, nema þá helzt
ef einhverjir voru, sem ætlað
höfðu að beygja hann af lærdómi
sínum, en orðið höfðu að lúta í
lægra haldi. Ósigra sína kenndi
hann sjálfum sér. En hann fann
lika skugga gullsins, því hann
sagði: „Það er enginn harðstjóri
til sem peningavaldið".
Þó bág lífskjör um eitt skeið í
bernsku og líkamleg vanheilsa
með þjáningum gjörðu hann kald
an í lund, og að margra áliti kald
geðja, átti Sigurður sínar tilfinn-
ingar.
Hann benti líka á brjóst sér og
sagði: „Þessi er ekki merkilegur",
en svo á höfuð sitt og sagði:
„Þessi klikkar ekki“.
Okkur var eitt sinn rætt um
mannsævi nokkra, er var sér-
stæð: „Ójá“, sagði Sigurður, „ég
gat komið þar við sögu, ég átti
allskostar við hann, ég lét hann
eiga sig, ég fann ég mátti það
eigi vegna hennar mömmu. Já,
Pétur, það er merkilegt. Þá mað-
ur gerir góðverk og ætlast til
engra launa fyrir það, skal það
ávallt bera ávöxt til sjálfra
manns eða vorra nánustu". Ég
fann að Sigurður hafði hér rétt
að mæla.
Sigurður var líka mörgum
þeim vel og ættingjum þeirra, er
voru honum góðir á hans æsku-
árum. Hvort sem hann rétti
þeim gullúr, útvarp, ísskáp eða
peninga, var það gjört af heilum
huga og án þess að miklast af,
eða fjölyrða um. Móður sinni,
Arnfríði, reyndist hann vel, þó
hann ælist eigi upp með hennL
Flaug hún suður til hans, er hún
stóð á níræðu, og sýndi Sigurður
henni þá Þingvelli og annað
merkilegt sunnanlands, og er hún
andaðist í Reykjavík, sendi hann
lík hennar til greftrunar hingað
norður.
Mannsævin er með ýmsu móti,
og vér hljótum að skoða hana frá
því ljósi, er að oss snýr, svo heí-
ur verið gjört hér, þó í litlu sé.
Með Sigurði Berndsen er horf-
inn af sjónarsviðinu vel gefinn
maður, sérstæður persónuleiki,
er í vissum skilningi minnti á
Guðmund Bergþórsson, og á
hinu leytinu á suma þá, er urðu
auðugir mjög á síðustu öld.
Pétur Þ. Ingjaidsson,
Höskuldsstöðum.
Garðar Hjálmarsson
bifvélavirkl — Minniiig
Þ A Ð er mikill og óbætanlegur
mannskaði sem orðið hefur við
fráfall Garðars Hjálmarssonar.
Með þeim áhuga og árvekni í
starfi sem honum var í blóð bor-
in, samfara óvenjulegum rösk-
leika, má fullyrða að miklu hefði
hann fengið áorkað ef honum
hefði enzt líf og heilsa. En hon-
um voru önnur örlög búin. Hinn
8. júlí sl. var æviskeið hans á
enda runnið og hafði þá aðeins
staðið í tæp 26 ár, því Garðar
var fæddur 15. ágúst 1937.
Garðar var borinn og barn-
fæddur Reykvíkingur, sonur hjón
anna Ástu Guðbrandsdóttur og
Hjálmars Sigurðssonar, sem nú
eru búsett að Skúlagötu 74. Upp-
eldisstöðvar Garðars heitins voru
hinsvegar í Vesturbænum. Tók
hann miklu ástfóstri við þann
bæjarhluta og ól þar enda allan
sinn skamma aldur.
Hinn 6. desember 1958 kvænt-
ist Garðar eftirlifandi konu sinni,
Eddu Jónsdóttur. Eignuðust þau
tvo drengi, Þór, sem nú er 5 ára
gamall og Jón Björgvin 3 ára.
Konan og börnin urðu Garðars
yndi og eftirlæti og var fjöl-
skyldulíf hans með afbrigðum
hamingjuríkt. Þau ungu hjónin
voru einhuga og samhent um
alla hluti og kjarkur sá og um-
byggja, sem Edda sýndi eftir að
séð varð að hverju stefndi, var
aðdáunarverð. Naut hún einnig í
þeim efnum styrks frá foreldrum
sínum að Ásvallagötu 39, þar sem
hún átti athvarf fyrir sig og
börnin hina síðustu mánuðina, og
svo frá fjölskyldu Garðars.
Garðar hóf ungur nám í bif-
vélavirkjun hjá Bifreiðaverk-
stæði SÍS og lauk þaðan námi,
Fyrir 5 árum stofnsetti hann sitt
eigið verkstæði, Bifreiðastilling-
una hf., ásamt undirrituðum og
við þann starfa vann hann þar
til í janúar sl. að hann kenndi
þess sjúkdóms, sem nú hefur
dregið hann til dauða.
Garðar Hjálmarsson var fríður
sýnum, í hærra meðallagi og sam
svaraði sér vel, dökkur á brún og
brá. í framgöngu var hann glað-
vær og einlægur og hinn drengi-
legasti. Hann var verkmaður
mikill og þrekmaður til allrar
vinnu. Hann var mikill hæfileika
maður 1 fagi sínu.
Ég kveð þennan ágæta vin
minn og félaga og blessa minn-
ingu hans. Megi göfug minning
um hinn ágætasta dreng verða
ástvinum hans huggun harmi
gegn.
Bragi Stefánsson.