Morgunblaðið - 30.01.1964, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 30. jan. 1964
MORCUN BLAÐIÐ
13
Yfir 300 bátar verða
á netavertíðinni
Auk þess nokkur skip með nót allt árið
1 FRÉTTAAUKA útvarpsins
í fyrrakvöld flutti Kristján
Ragnarssou fulltrúi athyglis-
vert erindi við upphaf vertíð-
ar um bátaútveginn. Honum
fórust svo orð:
„Vetrarvertíð hófst nú fyrstu
dagana í janúar eins og venja er
til. Meginhluti bátaflotans er
gerður út með línu eða um 215
bátar, 54 bátar eru gerðir út til
síldveiða og einn bátur hefur haf-
ið veiðar með þorskanetum og er
það óvenjulega snemmt. Auk
þessa eru milli 60 og 70bátar yfir
30 rúmlestir að stærð, sem liggja
1 höfn og verða ekki gerðir út fyrr
en á veiðar með þorskanetum,
sem verður væntanlega um mán-
aðamótin febrúar—marz, ef þá
tekst að fá á þá sjómenn, en það
er ekki ljóst nú.
Þeir bátar, sem nú eru gerðir
út á línu- og síldveiðar munu
flestir verða gerðir út með þorska
netum, þegar kemur fram í marz
og mun þá mestur hluti bátaflot-
ans verða gerður út á þær véiðar
eða yfir 300 bátar. Nokkur skip
munu þó eingöngu verða gerð út
með nót og er þá átt við síldarnót
©g þorsknót.
Veiðar með þorsknót voru
reyndar nokkuð á síðustu vetrar-
vertíð og þóttu gefast vel hjá
þeim, sem höfðu til þess góð tæki.
Ekki er þar þó um. einhhta
reynslu að ræða, vegna þess að
loðnugengd var óvenjulega mikil
á síðustu vertíð og fiskur því mik
ið uppi í sjó.
Frá»Austfjörðum eru gerðir út
23 bátar með línu og eru þeir
flest allir á útilegu nema Horna-
fjarðarbátar. Einn bátur er á síld-
veiðum. Allir þessir bátar munu
verða gerðir út á veiðar með
þorskanetum síðar á vertiðinni.
Frá Vestmannaeyjum verða
væntanlega gerðir út 80' bátar, ef
úr rætist með sjómenn, en nú
vantar 4—6 menn á 30 báta, sem
venjulega hafa verið gerðir út
með línu og netum, en þeir hafa
ekki getað hafið veiðar enn. 15
bátar undir 30 rúmlestir, sem
gerðir hafa verið út með hand-
færum eru mannlausir, 26 bátar
eru Éf veiðum með línu og eru 12
af þeim frá Austfjarðarhöfnum,
'11 bátar eru á síldveiðum. Hvergi
á landinu er við slíka erfiðleika
að etja við að manna bátana og í
Vestmannaeyjum og virðist
vanta verulegan hluta þeirra
manna, sem leitað hafa eftir at-
vinnu i Vestmannaeyjum undan-
farin ár. Reynt mun verða að
gera þá báta út á togveiðar, sem
ekki fá nægilega marga sjómenn
en á togveiðum er hægt að hafa
allt niður í 5 menn.
Frá Þorlákshöfn, Eyrarbakka
og Stokkseyri verða gerðir út 15
bátar og eru 9 nú gerðir út með
línu.
Frá Suðurnesjum (Grindavík,
Sandgerði, Kefiavík, Garði, Njarð
víkum og Vogum) verða gerðir
út 90 bátar og eru 67 nú gerðir út
með línu og 16 bátar eru á síld-
veiðum.
Frá Hafnarfirði, Reykjavík og
Akranesi verða gerðir út 70 bát-
ar, þar af hafa 36 hafið veiðar
með línu og 13 bátar-eru á síld-
veiðum.
Frá Snæfellsnesshöfnum verða
gerðir út 24 bátar, 11 eru á veið-
um með línu og 2 eru á síldveið-
um.
Frá Vestfjörðum eru gerðir út
43 bótar á línu og 3 eru á síld-
veiðum. Hingað til hafa bátar frá
Vestfjörðum róið með línu alla
vertíðina, með fáum undantekn-
ingum þó, en nú benda allar líkur
til þess, að bátar frá Vestfjörðum
muni hefja veiðar með þorska-
netum í ríkum mæli, eða um 30—
40 bátar. Orsökin mun vera sú, að
afli á línu hefur minnkað undan-
farin ár og verð á steinbít, sem
er uppistaða línuafla Vestfjarða-
báta, er mjög óhagstætt fyrir út-
gerðina.
Á Norðurlandi er lítið um út-
gerð á vetrarvertíð og eru bátar
þaðan yfirleitt gerðir út frá höfn-
Kristján Ragnarsson.
um SV-lands. Af stærri bátum
munu einhverjir verða gerðir út
á línu frá Ólafsfirði, Siglufirði,
Skagaströnd og Hólmavík og á
togveiðar frá Akureyri og Dalvík.
Þorskanetin virðast vera orðin
aðalveiðarfæri bátaflotans á vetr-
ararvertíð og telja margir það ó-
heppilega þróun, vegna þess að
þau skila ekki eins góðu hráefni
og lína, en þau hafa eigi að síður
gefið meiri afla og er það ástæð-
an fyrir því, að notkun þeirra hef
ur aukizt jafnmikið og raun ber
vitni, svo og að verðmunur er
ekki mikill á þeim afla, sem fæst
á línu og þeim afla, sem fæst í
net.
Ein ástæðan fyrir því, að línu-
útgerð hefur svo til lagzt niður
við SV-land siðarihluta vertíðar
er, að illmögulegt er §ð leggja
línu á þeim svæðum, þar sem veið
ar eru stundaðar með netum. —
Rætt hefir verið um í mörg ár, að
friða ákveðin svæði fyrir öðrum
veiðarfærum en línu, en það hef-
ur ekki komizt í framkvæmd svo
gagn væri að.
Til fróðleiks vil ég geta þess,
að lína eins báts er um 22 km á
lengd með 16.800 önglum, en 105
net, sem er elgengasti netafjöldi
báta, eru 5Vz km á lengd og tæp-
ir 5 metrar á dýpt.
Eins og ég hefi áður sagt munu
fleiri bátar verða gerðir út, þegar
kemur fram á netavertíð, en gerð
ir eru út nú á línu og síldveiðar,
en þetta stafar jáfnhliða af vönt-
un á sjómönnum, og því, að eig-
endur bátanna telja, að ekki sé
hægt að afla fyrir kostnaði á 2ja
mánaða úthaldi á línu.
Frá Grundarfirði er t.d. enginn
af 6 bátum byggðarlagsins gerð-
ur út nú í upphafi vertíðar, en
það stafar eingöngu af því, að eig
endur bátanna 'telja að ekki sé
hægt að afla fyrir kostnaði. Er þá
illt í efni, þegar ekki er hægt að
gera út með þau veiðarfæri, sem
sannanlega gefa bezta hráefnið,
en það verður ef til vilj svo með
alla útgerð innan tíðar, ef kaup-
hækkanir eiga að halda áfram,
eins og á sl. ári, er kauptrygging
hækkar um 30% eða um kr.
119.000.00 yfir vertíðina og allar
þarfir útgerðarinnar stórhækka
ár frá ári, en fiskverð.til útgerðar
helzt óbreytt eða lítið breytt“.
Lenti
á hvolfi
ísafirði, 27. jan.: —
Það slys varð laust fyrir mið-
nætti á sunnudag, að Volkswag-
en-bifreið . hvolfdi á veginum
milli Hnífsdals og ísafjarðar.
Bifreiðin var á leið til ísafjarð
ar og var mjög hált á veginum.
Var bifreiðin á 50—60 km hraða
þegar ökumaður missti stjórn á
henmi og rann hún til og lenti
á grjóthnullungi við vegarbrún-
ina og fór þá heila veltu upp
fyrir veginn, og hafnaði þar á
hvolfi.
Tveir menn voru í bílnum, en
hvorugur meiddist neitt og má
það teljast mikil mildi, því að
bíllinn er mjög illa leikinn. Svo
heppilega vildi til, að nokkuð
djújp gryfja var undir þar sem
bíllinn 'skall á þakið, svo að
skemmdir á því voru mjög litlar
og bíllinn lagðist ekki saman
yfir mennina. — H.T.
(Ljóem. tók Guðfinnux
Kjartansson).
Átfunda bindi menning-
ar$ögu INIorðurlanda' .
á miðöldum
ÚT ER komið áttunda bindi
af Kulturhistorisk Léksikon
for nordisk middelalder
(Menningarsaga Norðurlanda
á miðöldum). Bókaútgáfur á
Norðurlöndum sjá í samein-
ingu um útgáfu verksins, á ís-
landi Bókaverzlun ísafoldar,
og í ritnefnd eiga sæti fjórir
menn frá hverju Norðurland-
anna. Yfirumsjón með útgáfu
verksins hefur Daninn Georg
Rona dr. jur.
Fyrsta bindið af Kulturhistor-
isk Leksikon for nordisk midd-
elalder kom út 1956, en undir-
búningur útgáfu verksins hófst
1953 fyrir forgöngu dr. Lis Jac-
obsen. Bæði opinberir aðilar og
einkafyrirtæki styrkja útgáfuna.
Af íslands hálfu eiga sæti í
ritnefnd dr. Jakob Benediktsson,
Kristján Eldjárn, þjóðminjavörð-
ur, Magnús Már Lárusson, pró-
fessor og Ármann Snævarr, há-
hskólarektor, en Jakob Bene-
diktsson og Magnús Már Lárus-
son eru ritstjórar.
Kulturhistorisk Leksikon nær
frá víkingaöld fram til siðaskipta
og samkvæmt upplýsingum, sem
blaðið fékk hjá Magnúsi Má
Lárussyni, verða bindin að
minnsta kosti 16, auk-nafnaskrár,
og útgáfunni lýkur í fyrsta lagi
eftir átta ár.
Fyrsta uppsláttarorðið í átt-
unda bindi verksins er Judas, en
það síðasta konfiskation. Verkið
er á þremur tungumálum,
dönsku, norsku og sænsku,
prentað í Danmörku. Áttunda
bindið er rúmar 700 síður og eru
níu prentaðar á myndapappír.
Auk þess eru margar myndir í
textanum til skýringar. Á kápu
bókarinnar er litprentuð mynd af
kaleik úr Skálholtskirkju frá
miðri fjórtándu öld, myndin er
einnig fremst í bókinni og eina
litmyndin.
Kaleikurinn er nú í Þjóðminja-
safninu.
Aukin menningorsamskipti
Færeyingu og Norðmnnnn
f FRÉTTABRÉFI frá Norsik
Færöysk lag er frá því skýrt að
yfirvöldin í Færeyjum hafi veitt
3000 norsjcra króna styrk til
norsks stúdents til námsferðar i
Færeyjum í þeim tilgangi að
kynna sér færeysk málefni. Úm-
sóknir eiga að sendast Föroya
Landsstyri, Thorshavn í Færeyj-
um fyrir 10. janúar.
Styrkur þessi er afleiðing af
auknum menningarsamskiptum
milli Færeyinga og Norðmanna.
Sl. sumar var hópur 20 norskra
vísindamarma og stúdenta í
kynnisferð í Færeyjum. Farar-
stjórar voru norski prófessorinn
Svale Solheim og færeyski vís-
indamaðurinn Morton Nolsþe.
Tekið var mjög vel á móti hópn-
„um, sem hafði mikið vísindalegt
gagn af ferðinni. Fyrir skömmu
var færeyski þingmaðurinn Poul
Petersen í kynnisferð í Noregi
í sambandi við rannsókn á saka-
máli, sem hann hefur með hönd-
um. Fór Petersen einkum til
Noregs þeirra erinda að ræða við
norska prófessorinn í réttarsögu
Knut Robberstad við Oslóarhá-
skóla.
■IMGI
JÓHANNSSON SKRIFAK IJM SKÁKMÓTIÐ
10. UMFERÐ
Friðrik — Wade
Sikileyjarvöm
Friðrik gaf Wade kost á
d6—d5 í Dreka aflbrigðinu.
Þessi framrás hefur verið tal-
in fremur hagstæð hvítum.
1. e4, c5; 2. Rf3, d6; 3. d4, cxd4
4. Rxd4, Rf6; 5. Rc3, g6; 6. f3,
Bg7; 7. Be3, 0-0; 8. Dd2, Rc6;
9. 0-0-0. Þetta er' elzta fonmið
af hinni ógnþrungnu upp-
byggingu hvíts. Venjúlega er
leilkið 9. Bc4, til að hindra,
eins og skákin tefldist 9. — d5
10. exd5, Rxd5; 11. Rxc6, bxc6
12. Bd4, e5; 13. Bc5, Be6.
Þatta er hugmynd sem Wade
tekur að lámi úr rússnesku
skákpressunni. Ef hvítur tek-
ur nú skiptamiunimn, fær
svartur nægileg gagnsóknar
tækifæri á drottningarvæng.
14. Re4, He8; 15. g4, Rf4;
16. Dc3, Bd5; 17. Bc4, Rd6;
18. Bf2, Rd4; 19. Hhel, Dhb8;
20. f4, Db6; 21. b3, Da5;
22. fxe5? Bezt var 22. Bxd4,
exd4; 23. Kbl. 22. — Rf3;
23. Hd7. Eina vonin. 23. —
Rxe5; 24. Rf6ý, Kh8! Bftir
24. — Bxf6; 25. Hxe5, Dxe5;
26. Dxf7f, Kh8; 27. Dxh7 mát.
25. Hxe5, Dxe5; 26. Rxe8,
Dalf; 27. Kd2, Hxe8; 28. g5.
Þegar hér var komið sögu átti
Friðrik mjög nayiman tíma.
E. t. v. var 28. Bd4 s/kársti
möguleikinn. 28. — Dxa2;
29. Bd4, Da5f gefið. Þetta
voru einihver ■'■erstu úrslit,
sem gátu hent fyrir Friðrik,
Guðmund og undirritaðan, því
fyrir þragðið er Wade orðinn
ógnandi fyrir 5. og 6. sætið.
Freysteinn — Tal
Kóngsindversk vörn
Tal tefldi byrjunina mjöig
djarflega. Hann ■ fórnaði
snemma peði, sem kostaði
Freystin marga leiki að
sækja. Að mínum dómi tefldi
Lettinn snilldarlega og að
ýmsu leyti átti Freysteimn
þátt í að skapa þessa fallegu
skáik, þegar tekið er tillit til
snarprar varnar af hans hállfu
í erfiðri aðstöðu. Tal blés
snemima til kóngssóknar. —
Hann hélt uppi látlausri hríð
að kóngi Freysteiims og um
síðir þegar Freystinn átti fátt
góðra leikja vann Tal af hon-
um biskup og þar með Skák-
ina.
Nona — Guðmundur
Sikileyjarvörn
Nonu tókst ekki að bláea
lífi í sóknaráform sín á kóngs
væng, vegna ónógs undirbún-
ings. Guðmundur mætti kóngs
sókninni með gagnsókn á mið-
borði. Sókn Guðmundar reynd
ist öflugri. Guðmundur vann
síðan peð og litlu síðar skák-
ina.
Sven — Gligoric
Kóngsindversk vörn
Frumleg ákak, þar sem
Sven stóð betur framan af.
Honum urðu þó á mistök, sem
kostuðu hann tvö „tempo“.
Þetta gat Gligoric notfært sér
og styrkti svo varnir sínar að
Sver; sá ekki fram á vinnings-
vonir sér til handa. Sömdu
þeir því jafntefli.
Ingvar — Jón
Sikileyjarvörn
Ingvar náði snemma betra
tafli. Seint snemma betra
tafli. Seint í miðtaflinu fórn-
aði Ingvar biskup, sem átti
að leiða til skjóts vinnings
fyrir hann,. ein af einhverjum
óskiljanlegum ástæðum láð-
ist Ingvari að nefna sjálf-
sagða hróksskáik, en við þessi
mistök fékk Jón kost á björg-
un. Þegar skákin fór í bið
virtist staða Jóns upplöigð til
vinnings.
Trausti — Arinbjörn
Kóngsindversk ' örn
Arinbjörn fékk snemma
betra tafl, en Trausti varðist
af seiglu og þegar sikákin fór
í bið var jafntefli sennilegustu
úrslitin, þó Arinbjörn stæði
betur.
Ingi R. — Magnús
Drottningarindversk vöm
Snemma urðu stórfelld upp
skipti og þegar jafntefli blasti
við sömdu keppendur um
jafatefli.
IRJóh.