Morgunblaðið - 27.05.1964, Qupperneq 8

8
MORGU N BLAÐIÐ
Miðvikudagur 27. amí 1964
i'wtiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiwiiiitiiimiiiiiiiiiiiiiiiiMi 'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin i'iuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniii
= CS
£
SENN lýkur „undanrásum“ í
keppni repúblíkana í Banda-
ríkjunum um það hver verður
í framboði fyrir flokkinn við
forsetakosningarnar í haust.
Úrslitakeppnin fer svo fram á
flokksþinginu í júlí, sem tek-
ur endanlega ákvörðun um
framboðið.
Undanrásirnar eru kosning-
ar kjörmanna í öllum ríkjun-
um, en kjörmenn þessir greiða
Henry Cabot Lodge
Neison Kockeieiler
Sigur í Kaliforníu getur
tryggt Goldwater framboð
Stuðningsmenn Lodge
kjósa Rockefeller —
H svo atkvæði á flokksþinginu.
|§ Eins og er hefur Barry Gold-
§§ water, öldungadeildarþing-
S maður frá Arizona, forustuna.
3 Ef hann ber sigur af hólmi í
3 Kaliforníu, þar sem kjörmenn
3 verða kosnir 2. júní nk., gæti
3 svo farið að hann yrði kjör-
3 inn forsetaefni flokksins strax
3 við fyrstu atkvæðagreiðslu á
3 flokksþinginu. Eru kosning-
3 arnar í Kalíforníu því mjög
3 mikilvægar, og baráttan þar
3 verður hörð.
Kosning kjörmanna hefur
3 farið fram í flestum ríkjum
3 Bandaríkjanna. Er þeim þann-
3 ig háttað að flokksmenn hvors
= flokks hafa tækifæri til að
§§ greiða atkvæði um framboðs-
3 lista, þar sem á eru nöfn fram-
bjóðendanna eða stuðnings-
manna þeirra. Víðast hvar er
mönnum einnig heimilt að
greiða atkvæði forsetaefnum,
sem ekki hafa tilkynnt fram-
boð sitt, og skrifa þeir þá nöfn
forsetaefnisins á kjörseðilinn.
Eru þessi atkvæði talin sér-
staklega og nefnast „write-in
votes“, eða innrituð atkvæði.
í sumum ríkjum bjóða svo
flokkarnir fram lista, þar sem
forsetaefnið er einhver innan-
héraðsmaður, og er það oftast
gert til að senda á flokksþing-
ið óháða kjörmenn.'
Engin spenna ríkir varðandi
úrslit undanrásanna hjá demó-
krötum, því fullvíst er að
Johnson forseti verður í fram-
boði. Einstaka menn innan
flokksins hafa þó haft sig
nokkuð í frammi til að mót-
mæla framboði Johnsons.
Fremstur í þeim flokki er
George C. Wallace, ríkisstjóri
í Alabama, sem aðallega á
fylgi að fagna meðal öfga-
sinnaðra demókrata í Suður-
ríkjunum, er bérjast gegn
jafnréttisstefnu Johnsons í
kynþáttamálum. Mest fylgi
hlaut Wallace í Maryland. Þar
hlaut stuðningsmaður John-
sons 53% atkvæða, en Wallace
42,7. Fyrr í vor hafði Wallace
hlotið 33,7% atkvæða í Wis-
consin og 29,8% í Indíana.
Við skoðanakannanir hjá
repúblikönum hefur komið í
ljós mikið fylgi við framboð
Henry Cabot Lodge, sendi-
herra í Saigon. En Lodge hef-
ur ekki gefið kost á sér enn
sem komið er, svo fylgi hans
í kosningunum hefur aðeins
komið fram í innrituðum at-
kvæðum. Sama er að segja
Barry Goldwater
um fleiri hugsanleg forseta-
efni, eins og t.d. Richard M.
Nixon, fyrrum varaforseta. En
þessir menn koma ekki til
greina við kosningarnar í Kalí
forníu, því þar eru innrituð
atkvæði ekki tekin gild. Þar
verða aðeins tveir repúblikan-
ar í framboði, þ.e. Goldwater
og Nelson Rockefeller.
í Kalíforníu verða kosnir
86 kjörmenn, og hefur aðeins
eitt ríki, New York, hærri
kjörmannatölu (92). En kjör-
mannatalan fer eftir íbúa-
fjölda. Til þess að bera sigur
af hólmi á flokksþinginu í júlí,
þarf frambjóðandi að fá at-
kvæði 655 kjörmanna. Talið
er að Goldwater hafi þegar
tryggt sér 414 kjörmenn, en
155 kjörmenn til viðbótar séu
líklegir stuðningsmenn hans.
Það sem á vantar er 86 kjör-
menn, eða nákvæmlega kjör-
mannatala Kalíforníu. Að vísu
er nokkuð erfitt að segja ná-
kvæmlega til um kjörmanna-
tölu bak við hvern einstakan
frambjóðanda eða forsetaefni,
en sérfræðingar New York
blaðsins Herald Tribune segja
stöðuna þessa hjá_ repúblikön-
um:
Goldwater 414 öruggir
auk 155 senni-
legri, alls 569 —
Rockefeller .... 111 —
Lodge ............ 44 —
Nixon ............. 1 —
Scranton 61 —
Rhodes 20 —
Margaret Smith . 12 —
Romney 38 —
Byrnes 30 —
Óráðnir 82 kjörm.
Ekki vitað um .. 283 —
Þeir 44 kjörmenh, sem 3
styðja Lodge, eru frá New ||
Hampshire og Massachusetts, =
þar sem hann sigraði í undan- S
rásum. Rockefeller hlaut flesta 3
kjörmenn New York, 18 í Ore- 3
gon og tv.o í West Virginia.
William Scranton, ríkis- 3
stjóri í Pennsylvania, nýtur 3
stuðnings flestra kjörmanna 3
þaðan. Margaret Chase Smith, 3
öldungadeildarþingmaður frá 3
Maine, hlaut flesta kjörmenn 3
heimaríkis síns. í Michigan 3
hlaut George Romney, ríkis- 3
stjóri þar, 38 kjörmenn, en 3
Goldwater hina 10. James A. =
Rhodes, ríkisstjóri í Ohio, 3
hlaut alla kjörmenn þar, og 3
sömu sögu er að segja um 3
John W. Byrnes, þingmann frá =3
Wisconsin. Hvorugur þessara 3
manna er þó beinlínis í fram- 3
boði, né ákveðnir stuðnings- 3
menn annarra frambjóðenda. 3
Þar sem Lodge, sendiherra, =
er ekki í framboði í Kalí- si
forníu, hafa stuðningsmenn 3
hans lýst því yfir að þeir muni 3
styðja frambðð Rockefellers 3
þar við kosningarnar í júní. 5§
Segja þeir að stefna Rocke- 3
fellers sé ekki ósvipuð þeim 3
kenningum, er stuðningsmenn §§
Lodge hafi í huga. En tekið er =
fram að þessi stuðningur vi𠧧
Rockefeller sé eingöngu bund- 3
inn við kosningamar í Kalí- 3
forníu, og bent á að ef Gold- =
water skyldi vinna, gæti hann §§
sigrað við fyrstu atkvæða- 3
greiðslu á flokksþinginu og 3
þannig útilokað atkvæða- 3
greiðslu um Lodge. Hinsvegar =
telja stuðningsmenn Lodge að 3
Rockefeller geti ekki sigrað 3
við fyrstu atkvæðatölu. Og ef 3
Rockefeller nær ekki kosn- §§
ingu á flokksþinginu, telja 3
þeir að stuðningsmenn hans 3
muni muni frekar greiða §§
Lodge atkvæði en Goldwater. 3
Með því að greiða Rockefeller =
atkvæði, stuðli þeir því ó- §§
beinlínis að því að Lodge §§
verði kjörinn. 3

Krabbameinsfélagið
opnar nýja leitarstöð
Frá aðalfundi félagsins
"AÐALFUNDUR Krabbameinsfé-
lags Islands var haldinn nýlega.
Formaður félagsins, próif. Níels
Dungal, setti fundinn og til-
nefndi Helga ELÍasson, fræðslu-
málastjóra, sem fundarstjóra og
Halldóru Thoroddsen ritara
fundarins.
Formaður flutti skýrslu fé-
lagsstjórnar.
Aðalframkvaemdir á árinu
voru lagfæring á Lóðinni kring-
um húseign krabbameinsfélag-
anna í Suðurgötu 22, og að gera
bílastæði við húsið. Breyta og
standsetja kjallara hússins í
þeim tilgangi að hefja þar alls-
herjarleit að legkrabbaimeini í
vkonum. Hefur þetta orðið miklu
umfangsmeira en álitið var í
fyrstu og dregizt í nokkra mán-
uði að geta hafizt handa. Nú er
svo komið að hægt verður að
befja sarfsemina í júnímánuði.
Hefur Alma Þórarinsson læknir
verið ráðin yfirlæknir við stöð-
ina og veitir hún henni forstöðu.
Tvær stúlkur voru sendar í
fyrra til að læra frumrannsókn-
ir í Radiumhospitalet í Ósló
undir leiðsögn dr. O. Messelts í
þessuim tilgangi. Þessi starfsemi,
nefnilega að leita að legkrabba- j
meini með frumrannsóknuin hjá
konum á vissum aldri, sérstak-
lega á aldrinum 25—50 ára, er
nú framkvæmd f flestum menn-
ingarlöndum og hefur hvai vetna
gefizt vel. Er sýnilegt frá ýms-
um löndum, að legkrabba 'peinið
er þegar farið að láta undan
síga og hefur því farið til muna
fækkandi, þar sem mest hefur
verið gert af þessum rannsókn-
um. Er þetta sennilega eina al-
varlega krabbameinið, sem
menn geta nú horfzt í augu við,
þannig að unnt sé að ráðo nið-
urlögum þess, ef fólk fæst til
samvinnu við læknana og unnt
er að gera þær rannsóknir sem
nauðsynlegar eru. Hér eru nú
að skapast skilyrði til slíkrar
starfsemi í fyrsta sinn og vonum
við að árangurinn af þessu verði
góður, því engín ástæða er til að
efast um að konurnar fáist til
að mæta hér, þar sem fyrirhöfn
er lítil, ekki nema dálítil tíma-
töf, enginn sársauki, en mikið
öryggi fyrir konurnar að láta
framkvæma þessa rannsókn,
sem verður veitt ókeypts. Fé-
lagið hefur fengið aineríska
kvikmynd í tveim eintökum,
með islenzku tali, sem fyrirhug-
að er að sýna í kvikmyndahús-
um hér til að konunum gefizt
kostur á að sjá hvers konar
rannsókn er um að ræða og
mega al.lar konur sjá af því, ann
ars vegar hve mikils verð rann-
sóknin er og hins vegar hve
auðveld hún er og sársaukalaus.
Leitarstöðin í Heilsuverndar-
stöðinni, sem rekin hefur verið
frá því 1957 og veitir þá þjón-
ustu að annast allsherjarskoðun
á fólki mun halda áfram starf-
semi sinni, en flytja á sumrinu
í húsnæði krabbameinsfélag-
anna í Suðurgötu.
Fræðslustarfsemin hefur verið
stóraukin. — Krabbameinsfélag
Reykjavíkur hefur tekið að sér
að annast þennan þátt og réð
Jón Oddgeir Jónsson til að skipu
leggja starfið. Tvær kvikmyndir
um tóbaksreykingar, amerísk og
ensk, með íslenzku tali, hafa
gengið milli unglingaskóla í
Reykjavík og úti á landi í allan
vetur og mikil eftirspurn eftir
þeim. Flestum barnaskolum í
landinu var sent sl. haust fiim-
ræmur _með litskuggamyndum
um sama efni, ásamt íslenzkum
texta. — Fræðslubækhng um
tóbaksnautn, eftir N. Dungal,
hefu.r verið dreift víða í skólum.
A sl. sumri var haldið þing
krabbameinsfélaga Norðurlanda
(Nordisk Cancerunion) í Reykja
vik, þar sem koma saman for-
menn og ritarar félaganna og
ráða ráðum sínum. Þar var tekiff
sérstakt mál til umræðu, eins
og vant er, og i þetta skiptið
varð fyrir valinu: „Hvað á að
segja krabbameinssjúklingum?"
Á þessum þingum er vanalega
veittur styrkur til kraDbameins-
rannsókna og hlaut Hrafn Tuhn
íus, ungur íslenzkur læknir, sem
stundar krabbameinsrannsóknir
í Houston í Texas, þennan styrk,
að upphæð rúml. 80 þús. kr. Fé-
lagið veitti og annan 40 þús. kr.
styrk til dr. Ólafs Bjarnasonar
til útgáfu á doktorsritgerð hans
um legkrabbaimein.
Gjaldkeri, Hjörtur Hjartarson,
forstjóri, lagði fram endurskoð-
SMÁSÍLDARVEIÐI er nú hafin
á innanverðum Eyjafirði á veg-
um Kristjáns Jónssonar & Co og
vinn-j hófst í niðursuðuverk-
smiðju fyrirtækisins í gær.
Fyrst varð vart við smásíld
fyrir hálfum mánuði, en hún
reyndist smærri en svo að hún
væri hæf til niðursuðu. í gær og
í dag hefur hins vegar veiðst all
miklu stærri síld (lítil millisild)
mjög falleg, sem nú er verið að
sjóða niður. Vinna um 40 stúlk
ur í verksmiðtjunni.
Smásílldiin stækikar mjög ört
svo að munur sést með hverri
viku sem líður. Magnið er all-
mikið, mikil áta í firðinum og
, horfur því góðar. Þegar farið
! verður að veiða hana um næstu
aða reikninga félagsins og sýndu
þeir að hagur félagsins er góður
þótt lagt hafi verið í meiri fram
kvæmdir en nokkru sinni fyrr.
Stjórnina skipa nú: Próf. N.
Dungal, formaður, Hjörtur Hjart
arson forstjóri, gjaldkeri. Bjarni
Bjarnason læknir, ritari; með-
stjórnendur: Frú Sigríður J.
Magnússon, Helgi Elíasson,
fræðslumálastjóri, Bjarni Snæ-
björnsson læknir, dr. med. Frið-
I rik Einarsson lækmr, Jóna*
Bjarnason læknir og Erlendur
Einarsson forstjóri. (Fiá Krabba
meinsfélagi íslandst
mánaðamót, verður starfsliði
fjölgað í niðursuðuverksmiðj-
unni svo að þá munu vinna þar
rúmlega 100 stúLkur.
Sv.P.
Munið að panta
áprentuðu
limböndin
Karl M. Karlsson & Co.
Melg. 29. Kopav. Sími 41772.
Bezt að auglýsa
í Morgunblaðinu_
Niðursviða smásíldar
hafin á Akureyri