Morgunblaðið - 29.12.1964, Síða 18

18
MORGU NBLAÐIÐ
r
Þriðjudagur 29. des. 1964
FRIÐRIKKA SÆMUNDSDÓXTIR
lézt að heimili sínu á Esfciíirði 25. þessa mánaðar.
F. h. aðstandenda.
Ingólfur Hallgrímsson.
Faðir minn og afi okkar,
JÓN JÓNATANSSON,
frá Hjörsey,
lézt að Eliiheimilinu Grund 27. desember.
Margrét Jónsdóttir og böm.
Móðii mín og tengdamóðir,
ÁSLAUG JÓHANNSDÓTTIR,
Guðrúnargötu 3,
andaðist þann 25. þ. m. —
Valgeir Sigurðsson,
Guðmanda Friðriksdóttir.
Faðir okfcar,
GUNNL.AUGUR JÓHANNESSON,
frá Borgarfirði eystra, andaðist að Elii- og hjúkrunarheimfl-
inu Grund 22. desember. Jarðarförin fer fram þriðjudag-
inn 5. janúar kl. 1,30 frá Fossvogskirkju.
Fyrir hönd vandamanna:
Bjamveig Gunnlaugsdóttir,
Fanney Gunniaugsdóttir.
Unnur Gunnlaugsdóttir.
Faðir okkar
ARI STEFÁNSSON
Reykjavík
lézt í Borgarsjúkrahúsinu að morgni aðfangadags 24.
des. sl.
Petra Aradóttir, Ragnheiður Aradóttir,
Guðrún Aradóttir, Kristbjörg Aradóttir,
Anna Aradóttir.
Útför
RÓSU GUÐMUNDSDÓTTUR,
frá Seyðisfirði, er ákveðin miðvikudaginn 30. desember frá
Hafnarfjarðarkirkju kl. 2 síðdegis. Jarðsett verður í Foss-
vogskirkjugarði. Blóm vinsamlegast afþökkuð, en þeim
sem vildu minnast hennar er bent á iiknarstofnanir.
Ingvar Gíslason,
böra og tengdaböm.
Móðir okkar,
HUfF ÞORVALDSDÓTTIR HANSEN,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju í dag þriðjudaginn
2Ö. desember kl. 13,30. — Blóm vinsamlega afþökkuð.
Katrin og Georg Hansen.
Amma okkar,
ÞÓRUNN JÓNSDÓTJTR,
sem lézt 23, désember að Elliheimilinu Grund, verður jarð-
sett miðvikudaginn 30. þ.m. frá Dómkirkjunni í Reykjavik
ki 2 e h. —
Þórunn Jónsdóttir.
Magnús H. Jónsson.
ólafur G. Jónsson.
Móðursystir mín,
SALVÖR ÓI.AI SDÓTTIR,
verðUr jarðsungin frá Fossvogskirkju miðvikudaginn 30.
þ. m kl. 1,30. —
Hrefna ólafsdóttir.
Maðurinn minn og faðir okkar,
SÆMUNDUR JÓNSSON,
Einarshúsi, Eyrarbakka,
lézt á sjúkrahúsinu á Selfossi 25. des. Jarðarförin fer fram
frá Eyrarbafckakirkju þriðjudaginn 29'. des. kl. 13,30. —
Þuríöur Björnsdóttir,
Vilborg Sæmundsdóttir,
GuÖrún Sæmundsdóttir.
Bróðir okkar og mágur,
KRISTJÁN JÓNSSON,
andaðist að heimili sjnu Klapparstíg 31, 22. þ.m. Jarðarför-
in fer fram frá Fossvogskirkju mánud. 4. jan. kl. 1,30 e.h.
Jakob Jónsson,
Þorsteinn Jónsson, Birgitte Jónsson,
Björgvin P. Jónsson, Hulda G. Sigurðardóttir.
■mm ■
Gunnar Guðbjartss on :
Hverra breytinga er þörf í skóla-
og fræðslumálum sveitanna
GÓMUL og ný sannindi eru það,
að „heimskt er heimaalið barn“.
Heimiiin voru þó um margar
aldir skóli þjóðarinnar, sá eini
sem fræddi ’bæði um bókleg o
verkleg efni og fullnægði fyrri
tíma þörfum hennar í þessum efn
um.
íslendingar hafa líka jafnan
sótt ýmiskonar þekkinigu til ann-
arra þjóða. Frumbyggjar iands-
ins áttu frændur og vini meðal
allra nágranna þjóðanna og
héldu vináttu og menningar-
tengsl við þá allan þjóðveldistím
ann. Um margar aidir sóttu fs-
lendi.ngar alia framhaldsmennt-
un sina til annarra þjóða og þó
mest til Danmerkur, enda lágu
leiðir allar þangað og öll tengsl
okkar við Dani gerðu það eðli-
legt. Menntaðir menn urðu em-
bættismenn þjóðarinnar, búsettir
í sveitum og fluttu með sér áhrif,
sem síuðust síðan út í þjóðlífið..
Nú er öidin önnur. Embættis-
mennirnir eru búsettir í þéttbýl-
inu. Æskufólk sækir samt skóla
í mörg lönd og þjóðin hefur
kynni af áður lítt þekktum lönd-
um og þjóðum. Við lifum á öld
tækni og visinda. Síðan síðari
heimstyrjöldinni lauk, hafa orð-
ið mjög örar breytirngar í þeim
eínu.m. svo örar að gjörbreyting-
ar, sem nálgast byltingu hafa orð
ið á hugmyndum manna urn
framtíðarmöguleika. Runnin er
atómöld. Sú öld gerir miklar
þekkingarkröfur til allra manna í
hvaða stétt sem þeir starfa.
Starf bændanna er alltaf að
verða fjölbreyttara og vandasam
ara með hverju ári. Fóiki fækkar
líka sífellt í sveitum og starfið
gerir því meiri kröfur til hvers
einstaklings en áður.
Bóndinn þarf að vera fjöl-
menntaður, til að kunna full skil
á áhrifum fóður og áburðarefna
og til að geta farið þannig með
þau að verðgildi þeirra skili sér
aftur í auknum afrakstri búsins.
Hann þarf að vera tæknimenntað
ur til að geta valið beztu gerðir
véla til bústarfa og kunna með
þær að fara. Hann þarf lika að
kunna áttaskil í hagfræðilegum
efnum, svo hann rati þá ieið í
búskapnum, sem skilar beztum
arði.
Þessar þekkingarkröfuT eru
vaxandi með hverju ári sem líð-
ur.
En á sama tíma er nær kyrr-
staða í skóiamálum sveitanna.
Enn er víða farkennsla eins og
var fyrir 50 árum og í mörgum
héruðum er eniginn ungiinga-
skóli. Því er víða ekki hægt að
fuiinægja nær '20 ára gömium
lagaákvæðum um skyldunám ung
linga. Og tiltöluiega lítill hluti
sveitaunglinga heldur áfram námi
eftir að skyidunámi lýkur og þeir
fáu sem það gera fara oftast al-
farnir úr sveitunum, til þess að
afla sér fjár til námsins og koma
ekki aftur þanigað til starfa.
Þetta er óviðunandi ástand og
ósam.boðið nútíma menningar-
þjóð. Allir þegnar verða að hafa
jafnrétti til náms og þekkingar.
En hvemiig á að breyta þessu?
Svar mitt er:
1. Lífskjör þjóðfélagsstéttanna
verða að vera jöfn, hvort sem
'búið er í sveit eða þéttíbýli.
2. Byggja verður skólahús í
sveitunum svo fullnæ.gt verði
skyldunámi barna og ungiinga
við sæmilegar aðstæður.
3. Taka ber upp námsstyrkja-
kerfi og veita námsstyrki öllum
nemendum, sem þurfa að dvelja
fjarri foreldrahúsum við nám.
Slíkir námsstyrkir eiga ekki að-
eins að ná til sveitaunglinga heid
ur og annarra unglinga, sem ekki
geta daiglega gengið í framhalds-
skóla að heiman.
4. Komið verði upp héraðs-
skólum eða miðskólum í öllum
héruðum. í sumum héruðum
myndi nægja að bygigja heima-
vistir við skólana í bæjunum.
5. Byggðir verði menntaskólar
Eg þakka öllum er sýndu mér hlýhug með gjöfum,
skeytum og heimsóknum á 75 ára afmæii mínu 23. des. —
Oska ykkur öllum gleðiiegs nýárs.
Guð blessi ykkur öll.
Guðbjartur Ásgeirsson,
Lækjargötu 12, Hafnarfirði.
Þökkum hjartanlega auðsýnda samúð við andlát og
jarðarför móður okkar, tengdamóður og ömmu
ÞORBJARGAR ÁSGRÍMSDÓTTUR
Fyrir hönd vandamanna.
Laufey K. Björnsdóttir, Hi'lbert J. Björasson,
Bjarai Kr. Björnsson, Ásgrímur S. Björasson,
Björn K. Björnsson, SignrSur G. Björnsson.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát og
jarðarför eiginkonu, móður og dóttur
BRYNDÍSAR BÖÐVARSDÓTTUR
kennara,
Grænumýri 15, Akureyri.
Guð blessi ykkur öll.
Björgvin Jörgensen,
Böðvar Björgvinsson, Ingibjörg Björgvinsdóttir,
Margrét Björgvinsdóttir, Margrét Jónsdóttir.
Innlegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hluttekn-
ingu við andlát og jarðarför
RÓSU SIGRÍÐAR GUÐJÓNSDÓTTUR
Vandamenn.
í hverjum landsfjórðungi.
Jafnframt þessu verði allt
fræðsiukerfið tekið til gaigngerðr
ar endurskoðunar og breytinga
að hætti nágrannaþjóða okkar og
því breytt til samræmis við þarf
ir hins nýja tíma. Þá verði m.a.
sérfræðiskólar eins og bænda-
skólar oig húsmæðraskólar felld-
ir inn í fræðslukerfið og námstil
högun breytt í samræmi við þá
breytingu og kröfur tæknialdar.
Einhver lesandi kann að spyrja
hvort alit þetta myndi ekki leiða
til þess að ennþá færra ungt fólk
settist að í sveitum en nú er.
Við getum ekki vænzt þess að
íslenzkur landbúnaður né heidur
íslenzkt þjóðiíf aimennt blómstri
í einangrun eða vegna almenns
þekkingarleysis. En hins er að
vænta að velmenntuð bændastétt,
eins og vel menntuð þjóð, lyfti
atvinnuvegi sinum til nýs og auk
ins gengis. Þekking eykur mönn-
um áræði að reyna nýjungar og
gefur mönnum vald á fieiri mögu
leikum. Æskufólk elskar ekki
iandbúnaðinn og sveitirnar af þvi
að það kunni ekki skil á öðru,
heldur af því að í samskiptunum
við lifandi náttúru, búfé og jörð.
fær það rýmri athafnamögu-
leika en víðast annars staðar og
það eygir þar nýja og aukna
þroskamöguleika sé beitt þekk-
ingu nýjustu vísinda og véltækni.
Eitt er líka nauðsynlegt, að hin
fjölmenna íslenzka embættis-
mannastétt framtíðarinnar verði
ekki eingöngu skipuð fólki, sem
alizt hefur upp í þéttbýli Reykja-
víkur. Þar þarf dreifbýlið líka að
eiga sína fulltrúa. sem þekkja til
lífskjara og aðstæðna þess og
skilja viðhorf þeirra, sem sækja
sjóinn og yrkja jörðina. Nauðsyn
legt jafnvægi þarf að ríkja I
þessu sem öðru.
Þær breytingar í skóla og
fræðslumálum, sem hér er rætt
um, munu vafaiaust kosta allmik
ið fé. En menntun, sérstaklega
sérfræðileg verkmenntun er ald-
rei of dýru verði keypt. Hún skil-
ar sér aftur í vaxandi framleiðslu
og auknum þjóðartekjum.
AUar nágrannaþjóðir okkar
hafa gert eða eru að gera ráð-
stafanir í fræðslumálum, sem
ganga í svipaða átt og hér er rætt
um. Allmikið hefur verið rætt
um nauðsyn breytinga á fræðslu-
lögtgjöf okkar ísiendinga almennt,
en minna og afltof lítið um það
misrétti sem sveitafólkið býr nú
við í þeim efnum.
Fyrsta sporið til úrbóta er að
leiðrétta það misrétti. Þar dugar
ekki umtalið eitt.
Alþingi og stjórnarvöld verða
að taka það raunhæfum tökum
til úrlausnar.
Þegar að því kemur vænti ég
þess að ekki standi á skilningi og
stuðningi sveitafólksins.
Framtíðarheill þjóðarinnar,
saga hennar og menning, er að
verulegu leyti bundin því, að
hlúð verði að frumrótunum, sam
skiptum fólksins við landið oig
náttúruöflin. Fólkið, sem það hlut
verk vinnur má ekki setja á ann-
an bekk, sem annars flokks þjóð-
félagsþegna í menningarmáluim.
Urbætur í þessum málum
rnega því ekki dragast.
Gunnar Guðbjartsson.
Malflutningsskrifstoía
JON N. SIGURDÖSON
Sími 14934 — Laugavegi 10
Aki Jakobsson
hæstaréttarlögmaður
Símar 15939 og 34290
Austurstræti 12, 3. hæð.