Morgunblaðið - 12.02.1965, Blaðsíða 19

Föstudagur 12. febrúar 1565
MO»4UNBLAÐIO
19
Æ
sienzKur
MIKIL óánægja er um þessar
eðá minna leyti, auk þess sem
í haginn fyrir þarlend fyrirtæki
vegna tilkomu laga um skattlagn
ingu iðnfyrirtækja, sem leggja
nú vissan hundraðshluta af
greiddum vinnlaunum í sjóðinn.
Á þennan hátt bættust Iðnlána-
sjóði á árinu 1963 9 milljónir.
Ef iðnaðurinn hefði nú verið
metinn til jafns við hina aðalat-
vinnuvegina, sjávarútveg og land
búnað, hefði jafnhá upphæð átt
að leggjast við þetta úr ríkis-
sjóði, en framlag hans er óbreytt
frá því sem óður var, eða 2
milljónir árlega.
Sjóður þessi er aðallega not-
aður, svo langt sem. hann nær,
til að veita lán til vélakaupa og
Það virðist ekki ósanngjöm
krafa að iðnaðinum verði lok*
skipað á bekk með hinum tveim
aðalatvinnuvegunum, sjávarút-
vegi og landbúnaði, og ríkissjóð-
ur leggi fram í Iðnlánasjóð jafm
háa upphæð og innheimt er hjá
iðnrekendum sjálfum. Þetta er
því sjálfsagðari krafa, sem það er
staðreynd að það fjármagn, sem
varið hefir verið til iðnaðarins á
undanförnum árum hefir skilað
betri arði en þeir peningar, sem
runnið haaf til landbúnaðar og
sjávarútvegs.
Enginn má skilja þessi orð
mín svo að ég sé áð amast við
xnundir ríkjandi meðal iðnrek-
enda í ýmsum framleiðslugrein-
um, sem keppa verða við vax-
andi innflutning erlendis frá.
Ástæðurnar fyrir erfiðleikum
hinna ýmsu framleiðslugreina
eru að sjálfsögðu margvíslegar
og breytilegar eftir tegund iðn-
aðar en sameiginlegt vandamál
allra iðngreina er versnandi sam
keppnisaðstaða, vegna síhækk-
andi framleiðslukostnaðar og
miimkandi tollverndar.
Ég hef oft orðið þess var að
Undanförnu, þegar mól þessi hef-
ir borið á góma í viðtölum við
einstaka iðnrekendur, sem jafn-
vel eru meðlimir Félags íslenzkra
iðnrekenda, að þeir áfellast stjórn
félagsins fyrir aðgerðaleysi í
þessum málum. Nú má lengi
deila Um, hvenær sé nóg að gert
af F.Í.I. I þeim efnum að kynna
sjónarmið félagsmanna og reka
áróður á opinberum vettvangi, en
þeim sem finnst of skammt geng-
ið í þessum efnum vil ég benda
á að ritfrelsi er enn við líði á
íslandi og ekkert því til fyrir-
stöðu að menn láti í ljós óánægju
sína opinberlega.
Mér er kunnnugt um að stjóm
F.Í.I. hefir ekki sofið á verðin-
um, þótt sumir kunni að halda
það. Þvert á móti hefir með ítrek
uðum bréfum til ríkisstjórnar
og ráðherra verið bent á vand-
ann og leiðir til úrlausnar, en
hvort sem það stafar af skiln-
ingsleysi eða getuleysi til að ráða
bót á vandamálunum, þá örlar
ekki enn á neinum ráðstöfunum
í þá átt.
Enda þótt við iðnrekendur töl-
um þannig fyrir daufum eyrum
langar mig samt að draga fram
nokkrar staðreyndir, ef ske kynni
að það yrði til að koma af stað
nokkrum umræðum um þessi
mál almennt og með þvi tækist
ef til vill að vekja af Þyrnirósar-
svefni einhverja þeirra ráða-
manna, sem haft gætu áhrif til
úrbóta.
Ég mun sérstaklega ræða hér
um erfiðleika fataframleiðenda,
þar sem ég er þeim hnútum kunn
ugastur.
í nýútkomnu hefti af „íslenzk-
um iðnaði“, málgagni F.f.I er
smágrem, þar sem vitnað er í
tölur frá Hagstofunni um mjög
vaxandi innflutning á tilbúnum
fatnaði 1964, en aukningin nam
38% frá árinu áður. Þetta er
mikil aukning og óheillavæn -
leg þróun fyrir íslenzka fatafram
leiðendur, en rökrétt afleiðing
þess að tollvernd sú er áður var
fyrir hendi, hefir farið ört minnk
andi frá ári til árs, vegna sí-
felldra kauphækkana og hækk-
unar á öðrum framleiðslukostn-
aði. Frá því að gengisbreyting-
in varð 1961 og til síðustu ára-
móta hefir kvennakaup hækkað
um 62,1% og frá og með 1. janú-
ar sl. hækkaði kaup kvenna enn
um 4—5%, vegna ákvæða laga
um launajafnrétti karla og
kvenna.
Auk þessa er á allra vitorði
að fatnaður berst inn í landið í
stórum stíl, án þess að það komi
fram á opinberum skýrslum,
bæði sem smyglvara og þó lík-
lega miklu meira magn í farangri
fólks, sem kemur frá útlönd-
um.
Tollyfirvöldin virðast að mestu
loka augunum fyrir þessum „inn-
flutningi", enda þótt ríkiskass-
inn sé á þennan hátt snuðaður
um milljónatugi árlega og í vax-
andi mæli. Tala þeirra er fara
utan árlega nemur tugum þús-
unda og flestir nota tækifærið
til að fata sig og sína að meira
það er á allra vitorði að sumir
fara nær eingöngu í þeim til-
gangi að verzla. Hversu varlega
sem menn kunna að reikna með-
alinnkaup hvers ferðalangs er
eitt víst, að tollatapið nemur tug-
um milljóna króna árlega.
Nú er ég ekki að halda því
fram að sanngjarnt væri að
meina fólki algjörlega að nota
tækifærið og fata sig eitthvað
í leiðinni, en mætti ekki setja
einhver takmörk, t.d. að leyfa
visst magn, án þess að tollur
væri greiddur eða meta inni-
haldið í töskum hvers og eins
og krefja um eitthvað lægri toll
en þau 90%, sem gilda um venjur
legan innflutning?
Mér er ekki kunnugt um
hvaða reglur gilda um þetta í
öðrum löndum, en við megum
ekki gleyma því að ísland hefir
algera sérstöðu í þessum efnum,
vegna hins háa tolls, sem lagður
er á þessar vörur hér. Bretar
þurfa ekki, svo dæmi sé tekið,
að óttast stórfellt smygl á fatn-
aði inn í sitt land. Hér er um
verulegar upphæðir að ræða,
sem hljóta að skipta máli fyrir
ríkissjóð, fataframleiðendur og
síðast en ekki sízt smásöluverzl-
anir, sem á þennan hátt missa
af mikilli sölu. Sú afsökun að
fólk verði að verzla erlendis,
vegna skorts á vöruvali hér
heima, er ekki lengur fyrir hendi.
Ástæðan er einfaldlega sú að ver
ið er áð koma sér hjá að borga
hinn háa toll, sem innifalinn er
í búðarverði hér. Á meðan toll-
heimtan lokar augunum og legg-
ur blessun sína yfir þetta stór-
fellda „smygl“ er ekki nema eðli-
legt að fólk noti sér það.
Svo vikið sé aftur að hinum
aukna innflutningi fatnaðar, sem
fram kemur í skýrslum Hagstof-
unnar, hvernig stendur á honum
eða er ekki um nægilega toll-
vernd að ræða, þar sem 90%
tollur er í flestum tilfellum
greiddur af fullunnum fatnaðar-
vörum, en mest 65% af efnum
til fata. Svo kann að viraðst,
ekki sízt þegar þess er gætt að
tollurinn leggst ofan á vinnulaun
og álagningu, auk efniskostn-
aðar hins erlenda seljanda. En
hér er ekki sagan öll. f mörgum
tilfellum kaupa innflytjendur
vöru, sem er komin út úr „season"
og hefir verið lækkuð langt nið-
ur fyrir venjulegt markaðsverð.
Þessi vara getur reynzt hin ágæt-
asta söluvara hér, enda þótt hún
sé komin úr tízku ytra.
Auk þess sem hér hefir verið
drepið á, má líka benda á að
sumar þjóðir leggja slíkt ofur-
kapp á að komast inn á erlenda
markaði, að vörur eru stundum
boðnar á verði, sem jafngildir
efniskostnaði einum. Þetta hefir
skeð í sumum greinum fatnaðar
að undanförnu, að því er bezt
verður séð. Við slíkt er ekki hægt
að keppa.
Allmikið hefir borið á inn-
flutningi frá Hong Kong og Jap-
an á undanförnum misserum og
oft á ótrúlega lágu verði. Frænd-
þjóðir okkar á Norðurlöndum
hafa líka orðið fyrir barðinu á
þessum innflutningi, en þær hafa
átt því láni að fagna að eiga
stjórnarvöld, sem ekki hafa lok-
að augunum fyrir þeirri hættu,
sem þarlendum iðnaði stafaði af
slíkri samkeppni og sett ákveðn-
ar reglur um takmörkun inn-
flutnings frá þessum löndum,
enda þótt framleiðendur þar séu
ef til vill betur undir það búnir
að mæta slíkri samkeppni en
við, þar eð betur hefir verið búið
en hér er.
Síaukið frjálsræði í innflutn-
ingi er góðra gjalda vert, en hafa
stjórnarvöldin farið rétt að við
framkvæmd þess. Eins og allir
vita miða nágrannaþjóðir okkar
að því að lækka tollmúra stig af
stigi og leiðir því af sjálfu sér
að við íslendingar verðum að
fylgjast með í þeirri þróun, hvort
sem okkur líkar betur eða verr.
Þetta atriði hafa þeir efnahags-
sérfræðingar, sem ríkisstjórnin
hefir fengið til ráðuneytis um í
þessum málum, lagt áherzlu á.
En það er eitt veigamikið atriði,
sem gjarnan gleymist, þegar rætt
er um væntanlega samkeppnis-
aðstöðu íslenzks iðnaðar í fram-
tíðinni, atriði, sem hinir sömu
sérfræðingar hafa lagt mikla á-
herzlu á, sem sé að jafnframt
minnkandi tollvernd verði að
gera nauðsynlegar hliðarráðstaf-
anir til hjálpar hinum tiltölu-
lega unga íslenzka iðnaði, eða
man enginn lengur að talað hafi
verið um nauðsyn þess að við-
komandi fyrirtækjum yrði gert
kleift að eignast nýjar fullkomn-
ar vélar, endurskipuleggja rekst-
ur sinn í hentugu húsnæði o.s.frv.
til að aðlaga sig hinum breyttu
aðstæðum. Slíkt getur að sjálf-
sögðu ekki gerzt, ef viðkomandi
fyrirtæki skortir jafnvel fé til
daglegs reksturs, hvað þá til
endurnýjunar vélakosts og hús-
næðis.
Af þeim glefsum, sem birtar
hafa verið úr skýrslu dr. H&rr, |
hins norska sérfræðings, sem hér j
dvaldi á síðasta ári á vegum I
ríkisstjórnarinnar, er að sjá sem \
hann hafi lagt megináherzlu á
þetta atriði, sem sé að iðnfyrir-
tækjum verði tryggður aðgang-
ur að nægilegu lánsfé til upp-
byggingar, auk hæfilegs aðlög-
unartíma. Annars er furðulegt að
skýrsla dr. Hárr skuli ekki fyrir
löngu hafa verið birt í heild. Get-
ur hugsazt, að sérfræðingurinn
hafi bent á einhver atriði í sam-
bandi við þessi mál, sem óþægi-
legt geti verið fyrir yfirvöldin
að kæmi í ljós? Ef ekki, hvers
vegna þá þessa leynd? Jónas
Haralz, einn af aðalráðunautum
ríkisstjórnarinnar í efnahagsmál- j
um, flutti fyrir nokkrum mán-
uðum erindi á fundi í F.f.I. um
þessi mál og gerði skýrslu dr.
Harr sérstaklega að umræðuefni.
Kom þá fram eindregin ósk um
fullkomna birtingu nefndrar
skýrslu og lofaði ráðuneytisfull-
trúinn að koma óskinni á fram-
færi, enda væri hann sjálfur
hlynntur heildar birtingu. Ekki
er að efa að Jónas Haralz hafi
staðið við orð sín um að koma
þessari ósk á framfæri við rétta
aðila. Þar sem enn hafa liðið
nokkrir mánuðir, • án þess að
skýrslan hafi séð dagsins ljós,
skal áskorunin hér með ítrekuð.
Allir vita að iðnaðurinn hefir
frá öndverðu verið hornreka í
þessu þjóðfélagi, hvað rekstrar-
fé snertir, og eins og í pottinn
er búið af hálfu hins opinbera,
má teljast kraftaverk, hvílíkar
framfarir hafa orðið á þessu
sviði á undanförnum áratugum,
árlega hafa bæzt við nýjar fram-
leiðslugreinar, sem samtals spara
þjóðarbúinu hundruð milljóna í
gjaldeyri.
Iðnlánasjóður var á sínum
tíma stofnaður til aðstoðar iðn-
aðinum, en hefir frá byrjun verið
mjög fjárvana og því reynzt ófær
um að gegna hlutverki sínu, nema
að takmörkuðu leyti.
Nú standa hins vegar vonir til
að hér verði nokkur breyting á,
fást þá 50% af andvirði keyptra
véla til 5 ára. Þetta er að sjálf-
sögðu allt of stuttur tími og
svona til að gera lántakanda létt-
ara fyfir er gjalddagi lána alltaf
sá sami (nóvember), án tillits til
hvenær ársins lánið er veitt. Er
þetta að sjálfsögðu til óhagræð-
is fyrir fyrirtæki, sem eru með
fleiri en eitt lán frá sjóðnum.
stuðningi við ofangreinda tvo af
aðalatvinnuvegum okkar, en hitt
skal jafnframt undirstrikað, að
ekki er sanngjarnt að dekra yið
eina stétt, ef það verður að ger-
ast á kostnað annarar. íslenzkur
iðnaður biður ekki um ölmusur,
aðeins um jafnrétti við aðra at-
vinnuvegi.
Framhald á bis. 21
Happdrætti SIBS
5. þ. m. var dregið í 2. flokki
um 1100 vinninga, að fjárhæð alls
kr. 1.820.000.00. — Þessi númer
hlutu hæstu vinninga:
200 þúsund krónur: 15697.
100 þúsund krónur; 33757.
10 þúsund krónur: hlutu:
288 1550 2605 6753
9932 10448 14583 17914
25842
42401
54960
21443
32475
48676
24342
41367
48930
27307
44412
56139
9010
19344
28749
47635
56995
59902 60663 60947 63241 64163
5. 000.00 kr. hlutu:
1247 1293 2999 3812 4226
5971 6477 6534 8118 9318
9995 11090 13523 14303 16510
16849 17227 17994 19433 20971
21356 25866 26597 27074 27666
28454 33478 35223 38632 45585
49221 50649 56407 57542 59812
61362 64649 64664
( Birt án ábyrgðar)
Eftirfarandi númer hlutu 1000 króna vinning hvert:
29 5232 10374 16168 19597 25302 31519 37055 43128 49454 54567 60009
131 5241 10447 16240 19645 25334 31533 37141 43341 49458 54568 60031
252 5253 10493 16246 19663 25368 31541 37156 43394 49484 54624 60032
310 5496 10512 16264 19670 25394 31578 37184 43423 49576 54815 60046
478 5612 10513 16275 19803 25428 31595 37236 43479 49612 54862 60059
489 5657 10667 16279 19808 25568 31669 37242 43519 49874 54876 60161
499 5669 10768 16333 19829 25643 31688 37254 43523 49966 55062 60294
573 5826 10882 16343 20007 25708 31710 37315 43524 50002 55086 60389
604 5840 10903 16398 20063 25717 31725 37362 43585 50192 55171 60410
667 5871 11046 • 16504 20104 25764 31728 37446 43805 50194 55195 60471
668 5933 11056 16556 20140 25768 31758 37496 43980 50195 55220 60509
673 5957 11104 16591 20152 25774 31826 37613 44007 50208 55224 60513
704 6023 11119 16646 20179 25831 31883 37719 44106 50257 55231 60522
779 6156 11288 16669 20201 25885 31913 37960 44192 50394 55320 60693
836 6173 11337 16712 20271 25983 32049 38006 44208 50404 55403 60756
925 6191 11408 16865 20576 25991 32130 38010 44315 50437 55490 60776
974 6300 11412 16894 20671 26037 32142 38156 44352 50438 55575 60797
1082 6435 11491 16930 20755 26073 32158 38160 44372 50499 55584 60869
1311 6469 11634 16936 20770 26294 32172 38175 44529 50528 55752 60926
1450 6470 11806 16947 20981 26350 32177 38524 44567 50544 55818 60975
1547 6559 11889 16977 21106 26602 32201 38525 44636 50630 55938 60996
1564 6633 11938 17027 21181 26619 32299 38562 44656 50681 55943 61142
1572 6734 12017 17087 21229 26709 32432 38630 44696 50733 56169 61212
1831 6750 12035 17307 21301 26856 32449 38786 44706 50750 56177 61214
1856 6774 12077 17391 21343 26944 32651 38861 44756 50789 56195 61291
1878 6812 12100 17433 21482 26971 32901 38879 44855 50966 56235 61348
1902 6853 12211 17455 21575 27002 32908 38931 44865 51047 56406 61466
1978 6889 12213 17473 21584 27049 32962 38958 44954 51158 56421 61542
1981 6938 12281 17505 21592 27069 33002 38968 45195 51194 56616 61549
2279 6950 12314 17508 21611 27071 33139 39013 45323 51204 56655 61599
2390 7011 12324 17545 21777 27198 33163 39144 45469 51300 56694 61713
2476 7014 12399 17549 21847 27200 33249 39167 45476 51467 56749 61851
2598 7093 12402 17723 21935 27201 33330 39170 45707 51494 56797 61904
2676 7094 12417 17745 21939 27226 33442 39229 45743 51611 56842 61978
2727 7135 12434 17763 22221 27458 33475 39379 45868 51641 56897 62046
2754 7139 12437 17859 22433 27542 33494 39544 45885 51689 '56945 62139
2763 7155 12448 17873 27645 45928 51705 57006 62174
2798 7191 12470 17936 22513 27770 33499 39553 45943 51722 57016 62214
2809 7278 12532 17964 22585 27832 33504 39567 46070 51741 57081 62257
2841 7334 12537 18014 22593 27914 33671 39605 46188 51816 57189 62318
2886 7472 12635 18032 22689 27968 33682 39622 46193 51878 57448 62372
2930 7547 12646 18040 22714 27986 33769 39660 46234 52329 57566 62412
2985 7628 12662 18057 22734 28012 33822 39661 46241 52434 57611 62429
3011 7923 12669 18087 22806 28087 33842 39763 46371 52436 57620 62470
3059 7977 12684 18096 22832 28112 33855 39925 46413 52444 57689 62480
3060 8002 12769 18136 22851 28147 33967 39943 46555 52607 57702 62516
3184 8043 12966 18150 22864 28188 34156 40008 46591 52622 57728 62606
3265 8067 13036 18229 22870 28345 34182 40257 46619 52626 57766 62644
3367 8117 13239 18230 23071 28431 34260 40302 46653 52645 57785 62666
3505 8140 13249 18274 23114 28496 34297 40355 46740 52714 57897 62671
3528 8269 13396 18499 23158 28546 34300 40402 46809 52747 57902 62675
3549 8301 13465 18508 23272 28616 34405 40406 46815 52765 57908 62786
3550 8305 13535 18528 23332 28624 34651 40459 46897 52769 57923 62808
3610 8428 13687 18618 23363 34657 40535 46916 52798 57956 62852
3624 8441 13760 18672 23406 28703 34708 40558 46931 52839 57987 62885
3634 8572 13792 18710 23421 28770 34713 40560 46942 52928 58050 63005
3686 8645 13928 18810 23441 29233 34871 40743 47068 52934 58155 63010
3702 8778 14036 18826 23672 29235 34947 40823 47114 52941 58164 63093
3715 8831 14126 18849 23823 29313 35094 41005 47159 52977 58254 63208
3781 8847 14387 18857 23830 29546 35131 41104 47213 53060 58279 63258
3878 9031 14411 18868 23837 29674 35141 41162 47261 53062 58367 63465
3932 9053 14485 18897 23961 29712 35231 41226 47268 53075 58475 63508
3934 9103 14505 18918 24157 29721 35238 41300 47269 53153 58520 63622
4041 9156 14788 18992 24222 29763 35303 41402 47356 53210 58521 63743
4141 9219 14809 19024 24231 29796 35317 41415 47405 53228 58699 63811
4214 9254 14861 19026 24318 29846 35353 41427 47472 53229 58765 63906
4274 9271 15043 19048 24320 29912 35354 41461 47592 53241 58931 63952
4339 9363 15110 19101 24399 29950 35450 41504 47611 53256 58975 64035
4362 9450 15179 19109 24471 29980 35560 41531 47650 53266 59005 64047
4391 9577 15193 19127 24496 30116 35566 41684 47762 53359 59028 64222
4426 9582 15217 19173 24622 30136 35610 41715 47792 53480 59085 64274
4438 9589 15269 19188 24664 30140 35741 41752 47828 53518 59126 64285
4447 9591 15342 19217 24691 30189 35859 41797 48021 53811 59189 64294
4605 9599 15347 19256 24712 30283 35878 41822 48229 53832 59193 64302
4656 9627 15414 19259 24737 30344 35905 42052 48270 53835 59261 64321
4732 9700 15594 19265 24795 30422 35906 42095 48330 53852 59324 64349
4767 9766 15692 19294 24808 30555 35960 42165 48756 53860 59335 64476
4780 9845 15712 19301 24837 30626 35984 42270 48812 53863 59348 64574
4839 9851 15770 19309 24838 30633 36255 42447 48827 53893 59409 64706
4859 9864 15831 19340 24933 30712 36380 42451 48884 54019 59546 64715
4900 9918 15970 19378 24938 30767 36391 42545 48892 54121 59588 64792
4963 10031 16035 19492 25038 30852 36445 42730 49238 54123 59634 64857
5001 10098 16077 19508 25056 30984 36450 42756 49365 54135 59691 64901
6073 10217 16088 19517 25120 31124 36481 42978 49391 54248 59713 64910
5197 10283 16123 19581 25220 31236 36743 43034 49425 54381 59883 64956
5228 10339 16126 19591 25245 31412 36782 43092 49430 54506
25297 31496 36998 43096