Morgunblaðið - 10.11.1965, Side 19

Miðvikíidagur 10 növ. 1965
MORGUNBLAÐIÐ
19
Sjötugur:
Ólafur Sveinsson, kaup-
mctiur frá Mælifellsá
MARGT er það sem við menn
irnir fáum ekki við ráðið, svo
sem það að láta tímann hætta
að líða. Hann heldur stöðugt
áfram og árin líða. Áður en var
ir erum við samferðamennirnir
orðnir fimmtugir — sextugir —
sjötugir.
Góður förunautur okkar Ólaf.
Ur Sveinsson frá Mælifellsá er
sjötugur í dag. Hann fæddist
að Mælifellsá í Lýtingsstaða-
hreppi í Skagafirði 10. nóv. 1895.
Næst yngstur er hann af 15
Ibörnum Sveins Gunnarssonar,
bónda á Mælifellsá og konu
hans Margrétar Árnadóttur og
komust 13 börn þeirra hjóna til
fullorðinsára. Ólafur er af Skíða
staðaætt í föðurkyn. Sveinn fað-
ir hans, sem var kunnur maður
á sinni tíð, m.a. af Veraldar-
sögu sinni, stórbúskap í Skaga-
firði, kaupmennsku í Reykja-
vík og síðar á Sauðárkróki, var
sonarsonur Gunnars bónda
Gunnarssonar á Skíðastöðum í
Laxárdal, sem mikill ættbálkur
er frá' runninn.
Mjög einkennist það Skíða-
staðafólk af dugnaði og hygg-
indum og glöðu geði, og hefur
Ólafur Sveinsson ekki farið var-
hluta af þeim kostum ættar
sinnar, og eru þó mannkostir
hans ekki þar með allir taldir.
Hjálpsemi hans og greiðasemi er
viðbrugðið, og hafa margir, ekki
sízt við Skagfirðingar fengið að
njóta óbrigðullar tryggðar hans
við okkur og hérað hans í rík-
um mæli og á margvíslegan hátt.
. Ég segi héraðs hans, því að, þótt
Ólafur hafi búið í höfuðborg-
inni um áratuga skeið og sé þar
velvirtur og vinmargur borg-
ari, þá er hann þó fyrst og
fremst Skagfirðingur. A sumtin
dvelur hann um skemmri eða
lengri tíma í fallega sumarbú-
staðnum sínum sunnan við skóg
arlundinn í Varmahlíð. Á næstu
grösum hefur hann hestana sína
bregður sér á bak og unir líf-
inu vel.
Ólafur hefur í mörg ár stund
að kaupsýslustörf í Reykjavik
ásamt konu sinni frú Stefönu
Guðmundsdóttur frá Lýtings-
stöðum í Tungusveit. Prýðis-
kona er frú Stefana og fagurt
er heimili þeirra að Ásvallagötu
20 í Reykjavík. Þangað er gott
að koma. Strax þegar inn er
komið andar mót gestinum
þeirri birtu og hlýju og gleði,
sem einkennir þau hjón og heim
ili þerra. Gleði hefði það verið
mér að vera staddur þar í dag
og fagna með þeim og vinum
þeirra á þessum merkisdegi
þeirra og tímamótum. En þessa
stundina skilur vík milli vina
og sendi ég Ólafi og konu hans
kveðjur mínar og blessunarósk-
ir. Sérstaklega vil ég þó nota
tækifærið til þess að taka undir
með fjölmörgum Skagfirðingum
sem í dag hylla Ólaf Sveinsson
og þakka honum fyrir allt það,
sem hann hefur fyrir okkur snú
ist og gjört á undanförnum ár-
um og áratugum.
Lifðu heill Ólafur. Ég vænti
þess að fá oft enn að nitta þig,
glaðan og hressan, bæði á heim
ili þínu og heima í Skagafirði.
Gunnar Gíslason.
MER er sagt að Ólafur Sveinsson
kaupmaður sé sjötugur 10. nóv-
ember 1965. Ótrúlegt er hvað,
jafn uniglegur og hann er, en þó
sennilega satt, því að kirkju
bókium verður maður að trúa.
Hann er fæddur að Mælifellsá í
Skagafirði, sonur Sveing bónda
þar, Gunnarssonar bónda á
Skíðastöðum í Laxárdal (Skíða
staðaætt). Það þótti firnum sæta
er Sveinn faðir hans fluttist
suður og settist við ritstörf, jafn-
framit því rak hann litla verzlun,
sem gaf honum góðar tekjur. Svo
toorn út bók, sem hann nefndi
„Kvöldvöikiux“, öðru nafni „Ævi
saga Kanls Magnússonar, hins
sanna íslendings“. Svo kom
síðar „Veraldarsaga Sveins á
Mælifellsá“. Var henni vel tek-
ið og þótti mun betri bók en hin
fyrri. Ekki vil ég þó fullyrða
að bækur Sveins hafi verið mest
lesnar í hans fæðingarsveit. Eins
og máltækið segir: „Fáir eru
spámenn í sínu föðurlandi". Skag
firðingum hefur sennilega fund-
izrt næstum fáránlegt, að bóndi,
sem bjó góðu búi og var annál-
aður dugnaðarmaður bryggði búi
og gerðist í senn kaupmaður og
rithöfundur í höfuðborg landsins.
En hvað um það, bóndi, sem
fæddur er bóndi getur lika verið
fæddur rithöfundur.
Móðir Ólafs og kona Sveins
var Margrét Árnadóttir Sigurðs-
sonar, sem kenndur er við
Stokkhólma í Hólmi, en þar bjó
hann lengi. Árni var allbróðir
Magnúsar Sigurðssonar, útvegs
bónda í Engey. Magnús var fað-
ir Kristins í Engey. Pétur sonur
Magnúsar faðir Engeyjar-
systra. Þeir voru samtíðamenn
Bólu-Hjáhnar og Árni, og senni-
lega miklir vinir. Bólu-Hjálmar
orti eftir Árna. Er í þeim eftir-
mælum einhver snilldarlegasta
mannlýsing, sem ég hefi séð
bundnu máli, blandin söknuði og
trega. En hans gætir ekki viða
í kvæðium Hjálmars. Það var
heldur ekki háttur skáldsins að
ausa lofi á óverðuga.
Frá Árna og konunum fjórum
er kominn stór æittbálkur bæði
hér og í Vesturhekni. Fyrir rúmu
ári lézt síðasta barn hans í
Balme í U.S.A. Kona að nafni
Guðríður, nær 100 ára. Lét hún
eftir sig börn og barnabörn,
Amma Ólafs, en þirðja kona
Árna var Steinunn Arnórsdóttir
prests að Bergstöðum í Húna-
vatnssýslu, Árnasonar biskups
Þórarinssonar að Hólum. Móðir
Steinunnar var Margrét Björns-
dóttir frá Bólstaðarhlíð (Ból-
staðarhlíðarætt).
Árið 1926 kvæntist Ólafur
Stefunu Guðmundsdóttur, Stef-
ánssonar frá Lýtingsstöðunr
Skagafirði. Fyrstu árin voru
þau að Lýtingsstöðuim en fluitt-
ust svo suður og ráku í mörg ár
verzlun og má segja að þaú geri
enn. Stefana er mikil ágætis
kona og hefur búið nianni sín
um og dóttur fallegt og vistlegt
heimili að Ásvallagötu 20. Má
segja að Ólafi hafi á allan hátt
famast vel. Hann hefur líkst
föður sínum í því áð vera hygg
inn fjármálamaður og grætt fé,
án okurs eða fjárdráttar. En
Ólafur er allra manna heiðarleg
astur í samskiptum sínum við
samferðarmennina. En af vel-
megun þeirra hjóna hefur marg-
ur notið því að bæði eru þau
höfðingjar í lund og mega ekk-
ert aurnt sjá. Svo er heimili
þeirra alltaf opið gestum og
gangandi og allir eru velkomnir.
Mér hefur satt að segja fundist
þau ánægðust þegar hús þeirra
er fullt af gestum.
Þótt Ólafur hafi ebki getið sér
frægð fyrir ritstörf eins og fað-
ir hans, er hann þó að ýmsu
leyti óvenjulegur maður. Ég hefi
þekkt hann í 35 ár. í nokkur ár
bjuggu þau í sarna húsi og ég.
Þá sú ég hann næstum daglega
En í öll þessi ár sá ég hann
aldrei skipta skapi. Hann er fyr-
irmyndar heimilisfaðir og ein-
stakt ljúímenni, bæði á heimili
sínu og utan hemilis. Alltaf er
hann glaður í viðmóti og oft
glettinn og spaugsamur. Hann er
greiðvikinn og hjálpsamur við
samferðarmennina, traustur og
orðheppinn, tryggur, vinfastur,
hógvær er hann og hlédrægur,
það er næstum um of. Ég veit
til þess að blaðamenn vildu fá
viðtal við hann í tilefni dagsins,
en hann var tregur til þess, og
litla þökk mun hann kunna mér
fyrir þessi Skrif. En það verður
að hafa það. Ég vona að vináttu-
böndin breikki ekki því að milli
minna ættmenna og ættmenna
hinnar ágætu listrænu konu hans
hefur vinátta varað í marga ætt
liði.
Ólafur mun verða heima og
taka á móti gestum. Má vænta
þess að margir sæki þau heim
þennan dag. En það sem vekja
mun sérstakan fögnuð er að
dóttir þeirra sem búsett er
Ameríku, mun væntanleg heim
snögga ferð, til þess að vera
með foreldrum sínum þennan
merkisdag.
Skák
BORGINNI Tiflis í Kákasus er
nú hafin keppni þeirra Tals og
Spassky, en þessu einvígi hafa
skákunnendur um allan heim
beðið með nokkurri eftirvænt-
ingu.
1 einvíginu á að tefla tólf skák
ir, en séu keppendur jafinir að
þeim loknum þá tefla þeir fjórar
viðbót og sá sem vinnur er
fyrst skák í þeim hluta. Takist
ekki að fá úrslit eftir 16 skák-
ir þá ræður hlutkesti.
Þeir Spassky og Tal eru jafn-
Við hjónin og synir okkar ám
um þér og konu þinni heilla
þessum merku tímamótum. Jafn
framt þökkum við rótgróna vin-
áittu og tryggð.
Elínborg Lárusdóttir,
Aðalóherzla
ó að hækka
lægstu laun
Á FÉLAGSFUNDI í Starfsmanna
félagi ríkisstofnana sem haldinn
var í Sigtúni 27.10. 1965 var sam-
þykkt eftirfarandi tillaga borin
fram af Svavari Guðjónssyni svo
hljóðandi:
„Fundur S.F.R. haldinn í Sig-
túni 27.10 1965, felur múlflytj-
endum sínum fyrir Kjaradómi að
leggja aðaláherzlu á hækkun
þeirra launa, sem lægri eru en
framfærslueyrir vísitölufjöl
skyldú*.
Tillagan var samþykkt sam-
hljóða.
(Frá S.F.R.)
9.
10.
11.
12.
Rb3
f4
Df3
a4
Be7
d6
0—0
Eins og skákin teflist, þá er
síðasti leikur Spassky aðeins
vatn á millu Tals. Rétt virðist
fyrir hvít að reyna 12. g4 með
hótuninni g5 og f4 - f5 - f6.
12. — b4
13. Re2 e5!
14. f5
Hvítur á tæpast um annað að
velja. Eftir 14. exe5, Rxe5. 15.
Dg3; hefur svartur mjög góða
varnarstöðu með gagnsóknar-
möguleikum.
14. — d5
Sjálfsögð ráðstöfun sem svart-
ur verður fyrr eða ríðar að
gera. Skákin verður nú mjög
flókin.
Frá einvígi Tal og
Spasskýs í Tiflis
aldrar og eru nú 29 ára, en und-
anfarin útta ár hafa þeir verið
í hópi átta beztu skákmanna
Sovétríkjanina. Tal var heims-
meistari í skák 1960, en Spassky
var heimsmeistari unglinga 1955.
Ekki treysti ég mér til þess að
spá neinu um úrslitin í þessari
keppni þó að Tal hafi tekizt að
ná forustu eftir tvær skákir með
1 V-i—V-i. í næstu skákþáttum
verður reynt að birta allar skák-
irnar í einvíginu.
II. einvígisskák.
Hvítt: B. Spassky
Svart: M. Tal
Sikileyjarvörn.
(Kari-af brigðið)
1. e4 c5
2. Rf3 e6
3. d4 cxd4
4. Rxd4 a6
15. Rg3
Eftir 15. exd5, e4! 16 Bxe4,
Re5. 17. Df4, Bd6, og Tal hefur
fyllilega fengið stöðu fyrir peðið.
15. — Ra5
16. exd5 Bb7
17. Re4 Rc4
18. Bg5(&)
Sjálfsagt virðist vera hér 18.
Rxf6t, Bxf6. 19. Bxc4, Dxc4. 20.
Ra5, e4! 21. Rxc4, exf3..22. Hfdl,
og staðan er flókin, en varla leik
ur vafi á því að þessi staða er
vænlegri fyfir hvít heldur en sú
staða sem kemur upp eftir
22. leik.
18. — Rxb2
19. d6
Hér kom einnig til greina 19.
Bxf6, Bxf6. 20. Rbc5 valdar d5
óbeint. Svartur verður þvi að
Um og eftir 1955 innleiddi
Rússin Kan þetta afbrigði á nýj
an leik, og sýndi fram á það að
svartur hefur ýmsa möguleika
með því að hraða liðskipan á
drottningarvæng og staðsetja
léttu menning „agresíft". Hvítur
getur nú valið á milli a) 5. c4;
b) 5. Bd3; c) 5. Rc3.
5. Rc3 Dc7
6. Bd3
. Þessi leikur hefur verið talinn
einna vænleigastur til árangurs.
6. — Rc6
7. Be3 Rf6
8. 0—0 b5
Hér hafa ýmsar leiðir verið
reyndar. T.d. 9. De2, Bb7. 10.
Hadl, Re5. 11. Bf4, Bc5. 12. Rb3,
Bb4. 13. Rbl, Bd6. 14. Bg3, h5,
og svartur hefur frumkvæðið
Geller—Tal- ’62; eða 9. Rxc6,
Dxc6. 10. e5, Bb7. 11. f3, Bcö.
.12. De2, Rd5! 13. Rxd5, Dxd5.
14. Bxc5, Dxcöf 15. Khl, 0—0, og
staðan er jöfn.
Aðolfundnr Sjólðstæðisfélags
Austur - Skaftfellínga
SUNNUDAGINN 31. október
1965 var haldinn aðalfundur í
Sjálfstæðisfélagi Austur-Skaft-
fellinga að Sindrabæ á Höfn í
Hornafirði.
Formaður félagsins, Svein-
björn Sverrisson setti fundinn
og óskaði eftir að Sverrir Her-
mannsson, viðskiptafræðingur
og varaþingmaður Sjálfstæðis-
flokksins í Austurlandskjör-
dæmi, sem var staddur á fund-
inum, tæki að sér fundarstjórn,
sem hann fúslega gerði.
Fundarritaði var tilnefndur
Þorsteinn Guðmundsson frá
Reynivöllum.
Kjósa skyldi stjórn og aðra
starfsmenn félagsins og voru
þessir kosnir:
Formaður:
Sveinfojörn Sverrisson.
og meðstjórnendur: Ingimar
Bjarnason, Jaðri, Benedikt Stef
ánsson, Hvalnesi, Elías Jóns-
völlum.
Varamenn: Hjörtur Guðjóns-
son, Höfn, Páll Beck, Höfn,
Marteinn Einarsson, Höfn, Sig
finnur Pálsson, Stórulág, Sig-
urður Ólafsson, Höfn.
í Kjördæmaráð voru kosnir:
Aðalmenn: Benedikt Stefáns-
son, Hvalnesi. Sveinbjörn
Sverrisson, Höfn, Egill Jóns-
son, Seljavöllum, Páll Beck,
Höfn.
Varamenn: Sigfinnur Pálsson,
Stórulág, Elías Jónsson, Höfn,
Egill Benediktsson, Þórisdal,
Helgi Guðmundsson, Hoffelli.
f fulltrúaráð voru kosnir:
Formaður: Benedikt Stefáns-
son, Hvalnesi, og Sigfinnur
Pálsson, Stórulág.
Þá var og kosinn starfstjóri:
Sigurður Benediktsson, Höfn.
Að lokum voru rædd starfs- og
félagsmál.
svara -19. Bxf6 með gxif6, og
svartur virðist hafa öllu betri
möguleika.
19. — Dxd6!
20. Rxd6 Bxf3
21. Hxf3 Bxd6
22. Bxf6 gxf6
23. Be4 Hac8
Línurnar hafa skýmt, og lítill
vafi leikur á því að Tal hefur
mun betri sigurmöguleika, þar
sem menn hans verða óhjákvæmi
lega virkari þegar fram í sækir.
24. aö Bb8
25. g3 Hfd8
26. Hel Ba7f
27. Kg2 Hd6
28. Hf3-fl
Hvítur er nú í leikþröng, Og
reynir því að bíða átekta. En
Tal teflir mjög nákvæmt og vel
í framhaldinu, og þegar skákin
fór í bið, þá átti hann unna skák.
28. — Rc4
29. Kh3 Re3
30. Hf3 Rxc2 ’
31. Hcl Hc4
32. Hd3 Bd4
33. Hxc2 Hxc2
34. Hxd4 exd4
35. Bxc2 d3
36. Bdl Hd5
37. Kg4 He5
38. Kf4 He2!
39. . h4 h5
40. Rc5 Hel
Hér lék Spassky biðleik, en
við getum fljótlega komizt að
raun um að staðan er töpuð eftir
d3-d2-dlD.
I.R.Jóh.
H I N N 3. nóv. lauk alþjóðlegu
skákmóti í Santiago. Meðal þátt-
takenda voru Rússarnir Smyzlof
og Geller. Sigurvegari á mótinu
varð Smyzlof, sem nú fyrir
skemmstu sigraði á stórmótinu í
Havana.
1. Smyzlof 11
2. Geller 10%
3. Foguelman 10
4. Quiones 7
5.-8. Letelier,
Jimenez, Bielicki, Pilnik 6%
9. Flores 6
10. Cuellar 5%
11. E. Schroeder 5%
12. Ader 4
13. R. Schroeder 3
14. Gedoy 2%