Morgunblaðið - 30.11.1965, Side 6

6
MORCUNBLAÐIÐ
Þriðju'dagur 30. növ. 1965
Sveinn Kristinsson skrifar um
KVIKMYNDIR
BANDARÍSK stórmynd, leikin af
mörgum úrvalsleikurum, svo sem
James Stewart, Debbie Reynolds,
Caroll Baker, Gregory Peck,
John Wayne o.s.frv.
Leikstjórar: John Ford, George
Marshall og Henry Hathaway.
Höfundur: James R. Webb.
Mynd þessi rekur bæði örlaga-
sögu einnar fjölskyldu í gegnum
nær þrjár kynslóðir og bregður
jafnhliða upp mynd af heims-
sögulegum viðburðum, þeim er
Bandaríki Norður-Ameríku voru
að þróast úr lítt skipulagðri ný-
lendu í voldugt þjóðfélag fyrir
atbeina vaxandi tækni og af-
skaplegs dugnaðar og æðruleys-
is frumbyggjanna.
Sex manna fjölskylda frá aust-
urfylkjum Bandaríkjanna heldur
vestur á bóginn til að hyggja þar
að betri búskaparlandkostum.
Hún lendir í margs konar mann-
raunum, bardögum við stigamenn
og Indíána og verður að yfir-
stíga hrikalegar náttúrutorfærur.
Þriðjungur fjölskyldunar ferst
af flekaskrifli í straumharðri á,
sem á vegi hennar verður. Af-
gangurinn heldur áfram til fyr-
irheitna landsins í vetri og kemst
þangað að lokum eftir ýmis æv-
intýri.
Þangað hefur straumur fólks
legið þessi árin, en skipulagið
er í molum fyrsta kastið. —
Snemma hafa þó framtakssamir
menn slegið þar upp veitingahús
um, misjafnlega þrifalegum þó,
til að gefa mönnum kost á að
kneifa sterka drykki, fá sér slag
og sjá fagrar konur dansa af
ærnum yndisþokka. Önnur dótt-
ir hinna öldnu hjóna, sem lögðu
upp í hina löngu ferð frá aust-
urströndinni, gerist dansmær á
einum slíkum skemmtistað og
eignast aðdáendur. Svo vel vill
til, að hún festir ást á einum
þeirra, og halda þau til Kali-
forníu í gullleit. Þau hafa heppn-
ina með sér, græða á tá og fingri
og gerast efnuð vel.
Árin líða. Borgarastyrjöld
j, brýzt út í hinu vaxandi ríki í
apríl 1861, og eru sýnd atriði úr
henni. — Systursonur áðurnefndr
ar konu getur sér góðan orðstír í
styrjöldinni í liði norðanfnanna.
Síðar gerist hann eins konar
sjálfskipaður lögreglustjóri, til
að berja á bófum og illræðis-
mönnum, sem óðu þá víða uppi
með morðum og ránum. Gerast
þá enn mörg ævintýri, sem hér
yrði of langt upp að telja.
Ætla verður að mynd þessi sé
að stofni til byggð á sannsögu-
legum heimildum, enda ekki ólík
myndum, sem maður hefur séð
um hin miklu umbrot í þjóðlífi
Bandaríkjanna á þessum árum,
þegar réttur hnefans var oft allt
eins áhrifamikill og skráð lög.
Það er heldur ekkisvo ýkja langt
sem þarf að skyggnast aftur í
fortíðina, rösk 100 ár, og er ekki
ótrúlegt, að margt í fari nútima
Bandaríkjamanna eigi sér laun-
rætur í hinni hörðu baráttu, sem
þjóðin varð að heyja á þessum
órum, baráttu við vopnaða ó-
vini, villta náttúru, en eigi hvað
sízt við sjálfa sig. „Þrælastríðið“
1861—1865 var mikill hreinsun-
areldur, er lægstu hvatir þjóðar-
innar urðu að lúta í lægra haldi
fyrir þeim æðri, og hefur sú saga
oft endurtekið sig síðar í sögu
þessarar margslungnu og miklu
þjóðar, sem er atkvæðamest og
voldugust allra þjóða heims á
vorum dögum.
Athyglisvert er í þvi sambandi,
að fulltrúar „villta vestursins"
hafa tvisvar á þessari öld ráðið
úrslitum um það með vopna-
valdi, að Evrópa yrði ekki að
lúta ofurvaldi hrokafullra og
drottnunargjarnra ofbeldisseggja.
En það er önnur saga.
Eins og að ofan greinir, þá
koma margir úrvalsleikarar fram
í þessari mynd. Naumast reynir
þó eins mikið á „skapgerðarleik-
ara“ þar og í ýmsum öðrum
myndum og smærri. Hér gerist
/ flest á ytra borði, atburðirnir eru
svo hraðir og túlkunin svo opin
og ódulin, að trúlega hefðu góð-
ir miðlungsleikarar getað fleytt
henni sómasamlega frá upphafi
til ósa. Ekki skyldi maður þó
vanþakka hinn prúða skara
frægra leikara, enginn fúlsar við
þeim Caroll Baker eða Debbie
Reynolds til dæmis, en þær fara
með stærstu kvenhlutverkin í
myndinni. Og það eru nú kon-
ur, sem „kunna að unna“.
Efnislega hefur fátt verið
sparað til þessarar myndar, enda
er talið, að framleiðsla hennar
hafi kostað nær 500 milljónir is-
lenzkra króna. Hún hefur náð
miklum vinsældum- víða um heim
og hlotið metaðsókn á mörgum
stöðum. Það á hún fyrst og
fremst að þakka fjörugri efnis-
rás, litprúðum senum, mikilleik
mannlegra örlaga og sannlegri
lýsingu á fæðingarhríðum mikill
ar þjóðar. Afburðaleikarar gera
svo sitt til að draga fólk að, en
ýmsir kvikmyndaáhugamenn
hafa sagt mér, að það ráði oft
úrslitum um, hvort þeir sækja
kvikmynd, hvort hún sé leikin
af frægum leikurum eður eigi.
Það sjónarmið er auðvitað ekki
einhlítt, enda frægð leikara oft
á hverfanda hveli, auk þess sem
sjálfur efnisþráðurinn er burð-
arás hverrar kvikmyndar. Við
förum ekki í kvikmyndahús ein-
göngu til að horfa og horfa, sjá
og sjá, heldur og til að skynja
og skilja boðskap eða anda mynd
Búið er að steypa laugina að SkálatúnL
Ljósm.: Sv. Þorm.
Sundloug fyrir börnin í Sknlntúni
Styrktarfélag vangefinna kr.
100.000,00; Konur í Umdæmis-
stúkimni nr. 1, kr. 25.000,00; —
Thorvaldsensfélagið (í tilefni af
90 ára afmæli sínu) kr. 20.000,00.
Fyrirtæki, sem ekki vill láta
nafn síns getið kr. 20.000,00; —
G.G. kr. 10.000,00; Ágóði af hluta
veltu í Keflavík, sem fimm litlar
stúlkur stóðu fyrir kr. 2.500,00;
FORELDRAR barnanna sem
dveljast að bamaheimili templ-
ara í Skálatúni hafa gengist fyr-
ir sundlaugarbyggingu þar á
staðnum. Eru framkvæmdir það
arinnar, eftir því sem vit okkar
hrekkur til, jafnvel þótt ein-
hver leikaranna kynni að ruglast
í rullunni.
í ofangreindri mynd fallast í
faðma mikilfenglegur efniviður
og leikur þrautþjálfaðra leikara.
— Þar er augum og eyrum, hug
og hjarta gerð nokkuð jöfn og
góð skil.
vel á veg komnar, að búið er að
steypa laugina sjálfa. Ekkert
hefði orðið úr þessum fram-
kvæmdum hefði ekki margt gott
fólk lagt hönd á plóginn og gef-
ið fé til sundlaugarinnar. Fyrir
þetta eru foreldrar og aðrir að-
standendur innilega þakklátir.
Hór fer á eftir listi yfir þá, sem
lagt hafa fram peninga í þessu
skyni:
Stefán Sigurðsson kr. 1.000,00;
Halldór B. ólason kr. 2.000,00; —
Kári Þ. Kárason kr. 1.000,00; —
Sigríður Einarsdóttir kr. 1.000,00.
Skátaflokkurinn Útlagar kr.
5.000,00; Föndur og leikfangasjóð
ur Skálatúns kr. 5.000,00; Aðilar,
sem ekki vilja láta nafns síns
getið kr. 10.000,00; N.N. kr. 5.000,
00. — Alls eru þetta kr.
207.500,00.
Framkvæmdanefnd sundlaugar
byggingarinnar biður Mbl að
minna á, að þessi fyrsti áfangi
laugarinnar kostar á 4. hundrað
þúsund, og heitir því enn á vel-
unnara heimilisins sér til aðstoð-
ar. Gjafabréf sjóðsins eru seld
á skrifstofu Styrktarfélags van-
gefinna, Laugavegi 11, á Thor-
valdsensbazar í Austurstræti og
í bókabúð Æskunnar, Kirkju-
hvoli.
Afhenti trúnað-
arbréf sem sendi
herra í Kanada
Ottawa, 25. nóv. AP.
• Pétur Thorsteinsson afhenti
í dag Georges Vanier, landstjóra
Kanada, trúnaðarbréf sitt sem
sendiherra íslands í Kanada. Að
þeirri athöfn lokinni var hald-
in móttaka í Stjórnarhúsinu til
heiðurs sendiherranum og konu
hans.
Myrkur í New York
Mikið hefur verið skrifað
um rafmagnsbilunina, sem olli
því að New York myrkvaðist
skyndilega dag einn fyrir
skemmstu. Blöðin okkar hafa
birt viðtöl við nokkra íslend-
inga sem voru staddir í
heimsborginni þennan eftir-
minnilega dag og fengu nasa-
sjón af því hvemig myrkrið
lamaði borgina.
Svo einkennilega vildi til, að
tveir þeirra þriggja, sem ég hef
lesið um, voru staddir í vöru-
húsi við innkaup, en þar eru
íslendingar mjög sjaldséðir.
Þriðja viðtalið var við flug-
mann, sem ekki var staddur í
verzlun, þegar rafmagnið fór,
en honum láðist að segja frá
því, hvort hann hefði verið að
koma úr verzlun, eða fara í
verzlun.
^ Rjúpnaveiðar
Um helgina minntist ég
á rjúpnaskyttuna, sem týndist
— og í gær fékk ég eftirfarandi
bréf frá gamalli rjúpnaskyttu:
„Langt er síðan Ríkisútvarp-
ið hefir getað flutt frétt, sem
vakið hefir jafn almenna gleði
eins og þegar skýrt var frá þvi,
að rjúpnaskyttan Jóhann Löve
væri fundinn og að líkindum
lítið skemmdur á sál og líkama.
Þrek hans, stilling og þol, hefir
að verðleikum verið lofað í
blöðum og útvarpi, og ekki er
líklegt að margir hefðu þolað
það sem hann varð að reyna.
Nú er það von mín, að þessi
atburður verði öðrum ungum
rjúpnaskyttum víti til varnað-
ar.
Gamalt og gott máltæki seg-
ir: „Fáir kunna sig í góðu veðri
heiman að búa“. Þetta á ekki
sízt við um rjúpnaskytturnar,
sem sækja á fjöllin nú í skamm
deginu, þegar allra veðra er
von.
Reynsla min er sú, að fyrir
utan að búa sig mjög vel, sé
nauðsynlegt að hafa með sér
léttan bakpoka og þar þarf að
vera:
1. Góður vasakompás.
2. Gott vasaljós.
3. Kjarngott nesti.
4. Auka sokkar o° auka vettl
ingar, sem hægt sé að grípa til,
ef það sem maður ei í blotnar.
★ Riffill
Eitt atriði enn langar mig til
að benda á í sambandi við
þetta mál, og það ev að lög-
regluþjónn skuli leyfa sér að
vera með riffil innan um jafn-
marga menn og þarna voru.
Það er stórhættulegt og ætti
alls ekki að vera leyfilegt. Eng-
inn getur vitað hvert riffiLkúla
kann að lenda í endurkasti frá
steini, og getur því valdið stór-
slysi, þótt maður sé ekki í þeirri
átt, sem skotið er í. Auk þess
heyrist mjög mikið lengra þeg-
ar skotið er úr haglabyssu, og
oft hefi ég og félagar mínir
„skotið okkur saman“ þegar
þaka eða annað dimmviðri
hindraði að við næðum saman
á annan hátt. Hefði Jöhann haft
haglabyssu og næg skotfæri í
fórum sínum, hefði leitin áreið-
anlega borið skjótari árangur.
Ég bið þess að lokui , að þe ^si
orð mín verði ekki tekin, sem
ádeila á nokkurn mann, on
vildi mega endurtaka það, að
ef villa Jóhanns Löve og leitin
að honum yrði til þess að uns,u
rjúpnamennirnir byggju sig bet
ur og sýndu meiri gætni í um-
gengi sinni við " 'æifin, sem
okkur rjúpnamönnunum þykir
svo vænt um, þá hefir bæði
villan og leitin haft sínar góðu
hliðar.
Roskin og reynd rjúpnaskytta".
Kaupmenn - Kaupfélög
Nú er rétti timinn til að panta
Rafhlöður fyrir veturinn.

Bræðurnir Ormsson hf.
Vesturgötu 3, Lágmúla 9.
Sími 38820.