Morgunblaðið - 26.08.1966, Blaðsíða 24

24
MORCU NBLAÐID
Fosludagur 26. ágúst 1966
FÁLKAFLUG
•••••••••••••
EFTIR DAPHNE DU MAURIER
Vitið, hverskonar menn þið er-
uð. Týndir og yfirgefnir. Fyrir-
litnir og útskúfaðir. Reknir út á
guð og gaddinn af aðstandend-
um og öðrum, sem gerðu það
sem þeir voru neyddir til að
gera, en lítið þar út yfir. Ég
drekk minni ykkar. Hann lyfti
glasinu og skálaði við alla tólf
og síðast við mig, og tæmdi
glasið. — Og nú skulum við fara
eitthvað að gera, sagði hann og
setti frá sér glasið.
Pilturinn, sem næstur honum
stóð, Giorgio — kom með kort,
sem Aldo breiddi út á borðið
fyrir framan sig. Þetta var kort
í stórum mælikvarða af Ruff-
ano. Ég nálgaðist, ásamt hinum.
Þessar kynningar hans, sem
komu algjörlega óvænt og voru
svo furðulegar, gerðu það að
verkum að ég hafði alveg glatað
persónu minni. Ég var ekki leng
ur Armino fararstjóri, mark-
miðslaus og tilgangslaus, ef til
vill eltur af lögreglunni, heldur
var ég orðinn maður eins og
Giorgio eða Lorenzo.
— Leiðin liggur eins og þið
vitið, frá Carlotorgi til Meira-
torgs, sagði Aido. — Með öðrum
orðum frá Norðurhæðinni niður
í miðbæinn við Lífstorgið, og
svo upp brekkuna eftir Rossini-
götu og upp að hertogahöllinni.
Þetta verður greitt alla leið til
Lífstorgsins, en þá byrjar gam-
anið. Borgaramir, sem leiknir
eru af V og H-stúdentum, koma
þá úr öllum áttum inn á torgið,
eftir öllum götum nema Rossini-
götu, sem hirðmennirnir munu
hafa á sínu valdi, eða Lista- og
Kennaranemarnir. Bardaginn
hefst jafnskjótt sem fylgdarlið
Fálkans er komið yfir Lífstorgið
og áleiðis upp brekkuna. Þið og
hirðmennirnir, sem eru á verði
við höllina, haldið aftur af borg
urunum þangað til Fálkinn er
kominn óhultur gegn um raðir
ykkar, og er kominn yfir húsa-
garðinn og upp í hertogasalina.
Eruð þið með?
Fullkomlega, svaraði Giorgio,
sem virtist vera fyrirliði hinna.
— Gott, sagði Aldo. — Þá er
ekki annað eftir en að ákveða
hverjum ykkar vissan kafla
af Rossinigötu, og svo segið þið
sjálfboðaliðunum til og afhent-
ið foringjum V og H kortið yfir
hliðargöturnar. Við fáum þre-
faldan okkar mannfjölda að
fást við, en það er nú einmitt
það dásamlega af þessu öllu
saman.
Hann braut saman kortið. Ég
hi'kaði dálítið áður en ég tók til
máls. Spurningin lá svo beint
við, að hún gat sýnzt kjánaleg.
— En hvað um alla áhorfend-
urna? spurði ég. Hver á að ryðja
göturnar fyrir ykkur?
— Lögreglan, sagði Aldo. —
Hún gerir það á hverju ári. En
nú fær hún ákveðnari fyrirmæli
en venjulega. Engir nema þátt-
takendur fá að koma inn á svæð
ið eftir tiltekinn tíma.
— Og hvaðan getur þá al-
menningur horft á? spurði ég.
— Úr öllum fáanlegum glugg-
um, sagði Aldo og brosti, — fyrst
og fremst við Carlotorgið og svo
niður eftir alla leið til Lífstorgs-
ins og síðan upp eftir Rossini-
götu, alla leið til hallarinnar.
Ég leit í þumalnöglina á mér,
en það var barnsvani, sem ég
hafði löngu lagt niður. Aldo
seildist i áttina til mín og hönd-
in féll niður, ósjálfrátt.
Ég hef heyrt, sagði ég — að
í fyrra hafi kennaralið háskól-
ans tekið þátt í leiknum og mik-
ill áhorfendahópur hafi horft á
hann úr höllinni.
— í ár, svaraði Aldo, —verða
ekki nema fáir útvaldið inm í
höllinni og fá sæti þar. Flestir
starfsmenn háskólans verða á
Mercatotorgi.
— En það er fyrir neðan höll-
ina, sagði ég. — Hvernig eiga
þeir að geta séð nokkuð það-
an?
— Þeir geta heyrt það, sem
þeim nægir, sagði Aldo. — og
svo verið tilbúnir í lokaþáttinn,
sem verður nú aðalþátt.urinn.
Einhver barði að dyrunum,
sem lágu úr áheyrnarsalnum út
í ganginn fyrir utan.
— Aðgætið þið, hver þetta er,
sagði Aldo.
Einn stúdentinn — líklega
Sergio — gekk til dyra og tal-
aði fáein orð við hirðsveininn,
sem hafði fylgt mér inn. Hann
kom aftur eftir andartak.
— Verðirnir eru komnir hing-
að með náunga, sem var eitt-
hvað að snuðra við vesturhliðið,
sagði hann. — Hann hefur eng-
an útgöngumiða og þegar hann
var spurður, svaraði hann illu
til- Þeir vilja vita, hvort þeir
eiga að sleppa honum.
— Er það bæjarmaður eða
stúdent? spurði Aldo.
— Stúdent. V og H. Stór
dólgur og vildi fara í áflog.
— Ef hann langar í áflog, er
hægt að bæta úr því, sagði bróð-
ir minn. Hann skipaði Sergio að
koma inn með aðskotadýrið.
— Það gæti vel verið dólgur-
inn minn, sagði ég, — náungi,
sem vildi kaffæra mig í gos-
brunnsskálinni, eftir uppþotið á
mánudaginn. Ég sá hann í mat-
stofunni í kvöld, og þar var
hann að grobba af því, að hann
hefði engan útgöngumiða og sér
væri sama.
Aldo hló. — Bara betra. Hann
gæti skemmt okkur. Setjið þið
allir upp grímuna og fáið hon-
um Armino eina.
Giorgio gekk til mín og fékk
mér litla, svarta grímu með rif-
um á fyrir augun, samskonar og
þær, sem einvígismennirnir
höfðu verið með síðastliðinn
laugardag. Ég setti hana upp,
hálffeiminn, og eins gerðu Aldo
og allir hinir. Þegar við vorum
allir komnir með grímurnar leit
ég kringum mig og sá, að þarna
var ekki ljós nema frá kyndlun-
um, en salurinn að öðru leyti í
skugga. Og mér varð Ijóst, að
aðvífandi manni myndi þykja
salurinn langt frá því aðlaðandi
og beinlínis óhugnanlegur.
Verðirnir, sem einnig voru
með grímur, komu nú inn og
báru fangann á milli sín. Þeir
höfðu bundið fyrir augun á hon-
um, en ég þekkti samstundis
dólginn úr matstofunni. Aldo
leit til mín og ég kinkaði kolli.
— Leysið hann, sagði bróðir
minn.
Verðirnir rifu af honum augna
bindið. Stúdentinn tinaði með
augunum, leit kring um sig og
neri á sér handleggina. Hann gat
ekki séð annað en hálfdimman
sal, upplýstan af kyndlum og
fjórtán dularbúna og grímu-
klædda menn.
— Hefurðu útgöngumiða?
spffrði Aldo hóglega.
Dólgurinn glápti. Það var vel
til, hugsaði ég, að hann hefði
aldrei áður komið inn í hertoga-
höllina. Og væri svo, þá var ekki
von, að honum litist á umhverf-
ið.
— Hvað kemur það þér við?
svaraði hann. — Ef þetta er eitt
sprellið enn hjá Listastúdentun-
um, þá er rétt að benda þér á,
að ykkur getur komið til að iðr-
ast þess.
— Það er ekkert sprell, sagði
Aldo. — Ég hef öll völd hérna.
Enginn hreyfði sig. Stúdent-
inn tvísteig. Hann lagaði á sér
flibbann og bindið, sem hafði
farið úr lagi, þegar hann var að
verjast handtöku.
— Hvaða vald ætli þú svo
hafir? spurði hann hrottalega.
Heldurðu, að ef þú ferð í ein-
hvern grímubúning, þá getirðu
hrætt mig? Ég hehi MareKi,
Stefano Marelli ,og faðir mmn á
heila röð af veitingahúsum við
ströndina.
— Við höfum engan áhuga á
föður þínum, svaraði Aldo. —
Segðu okkur heldur eitthvað am
sjálfan þig.
Spurningin kom svo lævíslega
að dólgurinn gerðist öruggari
um sjálfan sig. Hann leit á okk-
ur hina með verndarsvip. —
Ég er á þriðja ári í V og H,
sagði hann, — og mér væri ná-
kvæmlega sama þó ég yrði rek-
inn. Ég þarf ekkert próf til að
fá atvinnu — því að ég tek bara
við einhverju veitingahúsinu
hans föður míns. Það vill líka
svo til, að hann er í félaginu,
sem á Panorama, og hver, sem
beitir sér fyrir því að reka mig,
mun komast að raun um, að hann
verður ekkert vinsæll hjá stór-
um hópi áhrifamanna.
— Það var leiðinlegt, tautaði
Aldo. Hann sneri sér að Giorg-
io. — Viltu gá, hvort hann er á
sjálfboðaskránni? sagði hann.
Giorgio hafði verið að athuga
skrána, meðan á þessum spurn-
ingum stóð, hristi höfuðið.
□----------------□
51
□----------------□
Marelli stúdent hló. — Ef þið
eigið við þennan kommafund í
leikhúsinu á mánudagskvöld,
þá var ég þar ekki, sagði hann.
— Ég_ hafði annað betra að
sýsla. Ég á vinkonu í Rimini og
ég á líka hraðskreiðan bíl. Svo
getið þið sjálfir reiknað út fram
haldið.
Þrátt fyrir óbeit mína á mann
inum og svo það, að hann hafði
kaffært mig fyrir skömmu, var
ekkt trútt um, að ég vorkenndi
honum. Hvert orð sem hann
sagði ákvað enn betur örlög
hans.
— Ef svo er þá tekur þú ekki
þátt í hátíðinni, sagði Aldo.
— Hátíðinni? át stúdentinn
eftir. — Því grímuballi? Ekki
andskoti! Ég ætla að skreppa
heim yfir helgina. Pabbi ætlar
að halda heljarmikla veizlu fyr-
ir mig.
— Það var leiðinlegt, sagði
Aldo. — Við, sem hefðum getað
útvegað þér svo góða skemmt-
un hérna. En það hindrar ekki,
að þú getir fengið ofurlítinn for-
smekk af henni hérna í kvöld.
Federico!
Einn lífsvörðurinn hljóp til.
Með grímurnar voru þeir allir
eins útlits, en liðlega vaxtarlag-
ið á þessum og svo ljósa hárið
gaf mér til kynna, að þarna færi
annar einvígismaðurinn frá laug
ardagskvöldinu.
— Höfum við nokkuð í bók-
inni, sem gæti hæft honum Stef-
ano? spurði Aldo.
Federico leit á mig. — Við ætt
um að spyrja hann Armino,
svaraði hann. — Hann er kunn-
áttumaðurinn.
— Federico er þýðandinn
minn, sagði Aldo. — Hann
merkti við staðinn í þýzku bók-
inni fyrir okkur. — Hann fædd-
ist í fangabúðum og fékk þann-
ig tækifæri til að læra tungu-
mál.
Vanlíðanin, sem hafði komið
yfir mig, síðan fanginn kom inn,
færðist í aiikana. Ég hrissti höf-
uðið. -— Ég man ekkert, sagði
ég.
Aldo sneri sér enn að Feder-
ico, sem dró skjal undan klæð-
um sínum og rýndi í það. Hann
las það þegjandi meðan ég beið.
— Það er hirðsveinn, sagði
hann. — Það sem kom fyrir hirð
sveininn gæti hæft Stefano vel.
— Já, einmitt .... hirðsveinn
inn, tautaði Aldo. — Hann
sem gleymdi ljósunum. Að safna
glóðum elds yfir höfuð þess,.
sem ætlar að kaffæra sér minni
mann, gæti verið hæfilegur er.d-
ir á ferli eins grobbara. Viljið
þið sjá um það?
Marelli stúdent hörfaði aftur
á bak, þegar stúdentarnir tveir
og Federico nálguðust. — Sjáið
þið til, sagði hann, — ef þið ætl-
ið að gera einhverjar hunda-
kúnstir við mig, þá aðvara ég
ykkur ....
En þar var þaggað niður í
honum. Verðirnir gripu sinn í
hvorn handlegg á honum. Fed-
erico neri hökuna og var á svip-
inn eins og hann væri í djúpum
þönkum. — Gamla glóðarkerið,
sem er hjá hinu járnaruslinu
uppi á lofti, gæti farið honum
eins vel og kóróna. En fyrst
ætla ég að lesa yfir honum kafla
úr bókinni. Hann dró aftur upp
skjalið. Það var afrit af minnis-
greinunum, sem ég hefði skrifað
upp fyrir Aldo á sunnudaginn.
Hann las: — „Einusinni hafði
einn hirðsveinninn vanrækt að
bera inn ljósin handa herra sín-
um á kvöldverðarborðið, og
hann var gripinn af lífvörðum
Fálkans. Þeir vöfðu veslings
piltinn í striga, sem var vættur
í eldfimum vökva, kveiktu síð-
an í öllu saman og ráku hann
gegn um salina í hertogahöll-
inni, þar til hann dó á hinn
aumkunarverðasta hátt .... “
Hann stakk skjalinu á sinn stað
aftur og gaf lífvörðunum merki.
Við skulum ljúka því af, sagði
hann.
Marelli stúdent, sem fyrir
tveim mínútum hafði verið að
grobba af ríkidæmi sínu og
valdi, féll saman milli lífvarð-
anna tveggja. Andlitið á hon-
um varð grátt og hann tók að
æpa. Ópin heyrðust áfram, er
hann var dreginn út í ganginn
og upp stigann upp á hæðina
fyrir ofan. Enginn sagði orð,
— Aldo .... sagði ég. —
Aldo ....
Bróðir minn leit á mig. Ópin
þögnuðu og allt varð kyrrt.
— Endurreisnarmennirnir
svndu enea múskunn. aa til hvers
ættum við þá að vera að þvit
sagði hann.
Ég var _ snögglega gripinn
skelfingu. Ég varð alveg þurr 1
munninum og gat ekki kingt.
Aldo tók af sér grímuna og hin-
ir fóru að dæmi hans. Þungur
alvörusvipur var á öllum ungu
andlitunum.
— Endurreisnarmaðurinn pynt-
aði menn og drap, án þess að
blikna, hélt Aldo áfram, — en
venjulega hafði hann einhvern
tilgang með því. Einhver hafði
gert honum rangt til og þá varð
hann að hefna sín. Ef til vill
hefur tilgangurinn verið mis-
skilinn, _en um það má alltaf
deila. Á okkar dögum hafa
menn pyntað og drepið menn
sér til skemmtunar eða í til-
raunaskyni. Þessi öskur, sem við
heyrðum áðan stöfuðu af hug-
leysi en ekki af sársauka, en
slík óp heyrðust og með fullum
rökum í Auschwitz, dag eftir
dag og mánuð eftir mánuð. Og
víðar en þar. Til dæmis í fanga-
búðunum þar sem Federico og
Sergio fæddust. Romano heyrði
þau uppi í fjöllunum, þegar
óvinirnir gripu og pyntuðu
skæruliðana hans, — sama
gerðu Antonio og Roberto. Ef
þú hefðir verið yfirgefinn, Beo,
þá hefðirðu líka heyrt þau. En
þú varst heppinn. Þú varst
verndaður af sigurvegurunum,
og lifðir í skjóli annarra.
Ég reif af mér grímuna. Ég
horfði á öll alvarlegu, broslausu
andlitin, en hlustaði um leið eft-
ir einhverjum hljóðum ofan af
efri hæðinni, en heyrði engin.
— Það þýðir nú ekki að tala
um það, sem ég. — Þú getur
ekki pyntað þennan stúdent fyr-
ir það, sem skeði endur fyri*
löngu.
— Hann verður ekki pyntaður,
sagði Aldo. — í hæsta lagi, að
Federico setji púðurkellinga á
hausinn á honum og reki hann
svo út. Það er ekkert þægilegt
fyrir hann, en gæti verið hollt.
Marelli lærir af reynslunni og
hugsar sig um tvisvar framvegis
áður en hann kaffærir sér minni
menn í gosbrunsskálinni. Hann
benti Giorgio að koma til sín. —
Segðu honum Beo sannleikann
um árásina á ungfrú Rizzio,
sagði hann.
Giorgio var einn lífvarðanna,
sem ég kannaðist við frá laugar-
deginum. Það var hann, sem
var fæddur í nágrenni Cassino-
fjalls og foreldrar hans höfðu
verið drepin í sprengjuárás.
Hann var stór og herðabreiður
með mikið hár og úfið, og áðan
þegar hann var með grímu var
hann alveg sérstaklega ógn-
vekjandi.
— Innbrotið var nú auðvelt,
sagði hann, — og stelpurnar
voru læstar inni í herbergjun-
um sínum, og urðu fyrir von-
brigðum, að ég held, þegar víð
gerðum þeim ekkert. Fimm okk:
ar gengu til herbergis ungfrú
Rizzio og börðu þar að dyrum.
Hún kom í náttslopp og opnaði,
— hélt víst að einhver stelpn-
anna væri að berja. En svo sá
hún okkur — alla með grímur
og sjálfsagt stórhættulega, og
flýtti sér að segja okkur, að hún
ætti enga dýrgripi, þar eð hún
nv CD 3. sem Þe rl arið i/hv enærsem þér fa rið
hv err lig sei m| )éi rfer ðisl \ AIMENNAR (% L TRYGGINGAR " ^pösm gysiMii I0SSTI 17700 RÆTI9
ferðaslysatryggina