Morgunblaðið - 23.02.1968, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. FEBRÚAR 1988
Páll Jónsson
frá Tröð — Minning
PÁLL Jónsson, frændi minn,
verður borinn til grafar í dag.
Hann var fæddur að Bjarnar-
stöðum á Álptanesi, 5. janúar
1890 og lézt að sjúkradeildinni
í Hrafnistu þann 15. febrúar,
eftir tiltölulega skamma legu.
Foreldrar hans voru Jóhanna
Pálsdóttir og Jón Gottsveinsson,
sem fluttust frá Bjarnarstöðum
að Tröð á Álptanesi, skömmu
eftir fæðingu hans, og bjuggu
þar síðan allan sinn búskap.
Páll var alinn upp við kröpp
kjör, en átti því láni að fagna
að lifa mesta framfaratímabil í
sögu þjóðarinnar, og löngum
sem virkur þátttakandi einmitt
þar, sem grundvöllurinn að allri
hinni vaxandi velmegun var
lagður, en um leið þar, sem mest
mæddi á og harðast var sótt
fram. Sjómennskan var honum
í blóð borin; það var ættar-
fylgja, sem oft reyndist heilla-
drjúg, en krafðist líka mikilla
fórna. Þrír bræður hans fórust
á fiskiveiðum í broddi lífsins,
Gísli, Gúðsveinn og Helgi og
varð skammt á milli þeirra. Það
var mikið áfall fyrir foreldrana,
og Páll mun hafa tekið sér það
nærri, þótt hann léti ekki á
bera, því að hann flíkaði lítt
tilfinningum sínum, og sjálfur
sótti hann sjóinn nærri tvo ára-
tugi eftir það.
Páll fór unglingur að heiman,
og valdist um ára bil að Reyni-
völlum í Kjós, hjá séra Hall-
dóri Jónssyni, sem hann mat
mikils alla ævi. Þaðan lá svo
leiðin á sjóinn; fyrst mun Páll
hafa róið á opnum skipum, en
síðan var hann alllengi á þil-
skipum, skútum og vélbátum, en
lengst af á togurum, unz hann
fór I land í byrjun síðari heims-
styrjaldar. Eftir það vann hann
vfð byggingar um skeið, en réð-
ist svo til Rafveitu Reykjavíkur,
þar sem hann vann á meðan
heilsan leyfði. Þótti hann traust-
ur maður og lagvirkur, bæði á
sjó og landi, en æðruleysi hans,
geðprýði og trúmennsku var við
brugðið, hvar sem hann fór.
Páll Jónsson kvæntist árið
1913. Kona hans hét Júlíana
t
Konan mín, móðir okkar og
amma,
Elínborg Jónsdóttir,
Gunnarssundi 7, Hafnarfirði,
andaðist í Landakotsspítala
að morgni 22. fébrúar.
Guðjón Benediktsson,
börn og barnabörn.
t
Katrín SigríSur Jónsdóttir
frá Stykkishólmi,
an.daði9t að Hrafnistu þann
21. febrúar sl.
Fyrir hönd aðstandenda,
Þorsteinn Jónsson.
t
Guðbjörg Þorsteinsdóttir
andaðist að heimili sínu Bar-
ónsstíg 53 þann 21. febrúar.
Björn Jóhannesson,
Þorsteinn Björnsson.
Sigurðardóttir og voru þau
systkinabörn. Varð þeim sex
barna auðið, og eru fjögur þeirra
á lífi: Hulda, gift Ágústi Kristj-
ánssyni bílstjóra; Guðmundur,
sjóma'ður, kvæntur Jóhönnu
Stefánsdóttur; Haukur, húsa-
smíðameistari, kvæntur Guð-
ríði Þórhallsdóttur og Matthías,
starfsmaður hjá Hitaveitu
Reykjavíkur, kvæntur Kristínu
Gísladóttur. Tvö börn misstu
þau hjón, bæði uppkomin, Sig-
urbjörgu, sem lézt árið 1935,
tvítug að aldri og Gunnar, sem
lézt 1942, 26 ára. Konu sína
missti Páll sama árið og dóttur
sína. Það verður því ekki sagt,
að hann færi varhluta af sorg og
söknuði í lífinu.
Ekki kynntisf ég Páli frænda
mínum að ráði fyrr en við urð-
um nágrannar í Kleppsholtinu.
Þá hafði Páll byggt sér snoturt
hús að Hjallaveg 56, þar sem
hann bjó með Guðnýju Kristj-
ánsdóttur. Var sambúð þeirra
hin bezta, og eftir að Páll missti
heilsuna sýndi Guðný honum
mikla nærgætni og umhyggju,
og eins hjúkraði hún honum af
ástúð, eftir að hann lagðist rúm-
fastur. Hafa börn Páls beðið mig
að færa henni innilegar þakkir
fyrir allt, sem hún var föður
þeirra, síðari áfanga ævi hans.
Páll heimsótti mig ekki oft,
enda mun hann ekki hafa lagt
þessháttar í vana sinn um dag-
ana, en jafnan var hann mér og
fjölskyldu minni aufúsugestur.
Ég hef fáum kynnzt, sem áttu
jafn hlýtt viðmót. Hann var
alltaf gla’ður í bragði, bros hans
þrungið ástúðlegri kýmni, og
þetta breyttist ekki neitt, þótt
hann væri svo sárþjáður af gigt
síðustu árin, að hann mátti
ekki stunda vinnu. Oft var það,
að við hittumst á förnum vegi í
Holtinu, eða við urðum sam-
ferða í strætisvagni og tókum
tal saman. Páll var fróður mað-
ur og kunni frá ýmsu að segja,
hafði næmt skopskyn og var
fundvís á þa'ð gamansama í líf-
inu og fari manna, en allt var
það græzkulaust. Ég minnist
þess ekki að hafa heyrt hann
t
Sonur minn,
Ragnar Ó. Sigurösson,
verður jarðsettur frá Garða-
kirkju laugardaginn 24. þessa
mánaðar kl. 2 e. h. Blóm og
kransar afþakkaðir.
Herdís Bjarnadóttir.
t
Útför
Ingva Jónssonar
verður gerð frá Þjóðkirkjunni
í Hafnarfirði laugardaginn
24. febrúar kL 2. sdðd.
Fyrir hönd vandamanna,
Ingibjörg Þóroddsdóttir.
t
Eiginmaður minn,
Guðmundur Jóhannesson,
Arnarhóli,
Gaulverjabæjarhreppi,
verður jarðsunginn frá Gaul-
verjabæjarkirkju laugardag-
inn 24. þ.m. Atíhöfnin hefst
méð bæn að heimili hans kl.
12:30. Blóm afþökkuð.
Ingibjörg Árnadóttir.
hallmæla nokkrum manni. Síð-
ustu árin varð hann þess var
— sennilega á undan þeim, sem
hann umgekkst — að minni hans
var tekið að förla. Ég minnist
þess, að ég benti manni nokkr-
um að leita til hans um upp-
lýsingar, sem ég þóttist vita að
hann gæti látið í té, en Páll
færðist undan — kvaðst ekki
geta treyst minni sínu. Svo
vandaður var hann á allan hátt
og vildi ekki í neinu vamm sitt
vita.
Þótt Páll fengi sinn skerf af
sorg og erfiði, var hann bjart-
sýnn á lífið og tilveruna alla
ævi. Þa'ð var einhverntíma, að
ég sveigði að því að æskan mætti
gjarna vera hófsamari á gæði
lífsins, þegar við ræddumst
við. ,,Þetta eru ellimörk“,
mælti Páll og brosti glettnis-
lega. „Ekki hélt ég að þú værir
eldri en ég. Þar að auki getur
eldri kynslóðin aldrei dæmt þá
yngri, nema að hún dæmi
sjálfa sig fyrst og fremst.“ Hann
kvaðst alltaf eiga örðugt með
að skilja það, að fullfrískt fólk
væri a'ð kvarta. „Ef það hefði
lifað þá tíma, þegar ég var að
alast upp, held ég að það mundi
ekki kvarta", sagði hann. Sjálf-
ur var hann ólíklegastur til
þess. „Ég á alls ekki heimtingu
á að mér liði betur“, varð hon-
um að orði, þegar ég innti hann
eftir líðan hans, eftir að gigtin
gerði honum ókleift að hreyfa
sig nema með kvöl og sársauka.
Með Páli Jónssyni er geng-
inn gó'ður drengur. Hlédrægur
og vandaður maður, trúr í
starfi, æðrulaus í raun. Maður,
sem gott var að kynnast og ljúft
er að minnast.
Loftur Guðmundsson.
Fæddur 5. janúar 1890.
Dáinn 15. febrúar 1968.
I DAG er til moldar borinn góð-
ur vinur, Páll Jónsson frá Tröð
á Álftanesi, er andaðist hinn 15.
þ.m. að Hrafnistu, orðinn fullra
78 ára, og hafði þannig lifað
langan og umbreytingasaman
ævidag.
Hér er genginn einn af hin-
um góðu traustu meiðum, heið-
ursmaður í beztu merkingu
þess orðs, heill og tryggur í
lund, barngóður og hjarta-
hreinn. Hann sýndi þa'ð í öllu
sínu dagfari. að atorkusemi, ráð
deildarsemi, orðheldni og þraut
seigja, sem voru e.t.v. meira
metnar eigindir hér áður, en nú
gerist, voru hans líf og starf.
t
Þökkum innilega auðsýnda
samúð og vinarhug við and-
lát og jarðarför eiginmanns
miíns, föður okkar, tengda-
föður og afa,
Þorsteins Gíslasonar
bifreiðarstjóra, Eskihlið 18A.
Hrefna Gunnarsdóttir,
Gunnar Smári Þorsteinsson.
Kristín Jónsdóttir,
Ingibjörg Larsen,
Sven A. Larsen,
Þorsteinn S. Þorsteinsson,
Erna Jóhannsdóttir,
Gísli Þorsteinsson,
Erla Þorsteinsdóttir,
Ingólfur Þorsteinsson,
Katrín Þorsteinsdóttir,
Bóbert Þorsteinsson
og barnabörn.
lærði snemma að mæta þeim
hörðu kjörum, sem voru hlut-
skipti allflestra landsins barna,
um og fyrir aldamótin. Eins og
þeir, sem á þeim tíma eru vaxn-
ir úr grasi, hefir Páll upplifað
stormasamar umbreytingar í lífi
þjóðarinnar og orðið vitni að
stórstígustu framförum, sem átt
hafa sér stað í atvinnuháttum á
íslandi, — séð tæknina halda
innreið sína og breyta lífsskil-
yrðunum, frá dimmu og kulda
aldamótanna, í birtu og yl hins
nýja tíma, — vélar og tæki
koma til auðveldunar í dagleg-
Hann ólst upp í fátækt, og
um störfum, í stað ■ mannshand
arinnar, — og þannig séð
hvernig erfiði og miskunnar-
laust strit með litlum afköstum
hafa þokað fyrir stórvirkum af-
köstum vélanna, með þeim vax-
andi lífsþægindum, sem þesssu
hafa fylgt.
Á langri ævi hefir Páll komið
víða við, hefir kynnzt almenn-
um sveitastörfum, stundað sjó
og unnið hvaðeina annað af
hinu ólíkasta tagi. Hann stund-
aði sjóróðra frá unga aldri, á
opnum bátum; síðar á seglskip-
um skútualdarinnar, og þá sfð-
ast sem háseti á togurum um
langt árabil. Hann var á fyrsta
togaranum, sem gerður var út
frá Hafnarfirði frá byrjun, og
átti marga ferðina til annarra
landa, með togurunum þegar
aflinn var seldur erlendis. Þeg-
ar árin færðust yfir og þrekið
fór þverrandi, fór Páll svo í
land og vann almenn verka-
mannastörf. Síðustu árin áður en
heilsan gaf sig vann Páll hjá
Rafmagnsveitu Reykjavíkur, og
eignaðist þar, eins og annars
staðar þar sem vegir hans lágu
vinfengi og traust þeirra, sem
hann vann fyrir og með.
Páll var alla tíð fró’ðleiksfús og
hugsandi, enda greindur í bezta
lagi. Hið sterka íslenzka tungu-
tak hans var svo einstakt, að
margur menntamáðurinn hefði
mátt vera vel sæmdur af. Sögu-
fróður var hann einnig, enda
víðlesinn í þeim efnum. Er
varla að efa, að hefði hann ver-
ið uppi á öðrum tíma, og feng-
ið þá möguleika til menntunar,
sem nú bjóðast æsku landsins,
þá hefði hlutskipti hans orðið
annað en varð, svo heilbrigður
og réttsýnn sem hann var í skoð
unum og vi'ðhorfum almennt.
Manni með skapgerð Páls,
kyrrláta og áreitnislausa, en þó
heita og vakandi, hlaut að vera
um annað umhugað, en að hafa
sig í frammi, og þannig lét hann
ekki félagsmál mikið til sín taka,
en hann hafði fastar og vel mót-
aðar skoðanir á vandamálum
samfélagsins. Fannst honum oft
báglega haldið á góðum málum
og rann oft mjög til rifja gæfu-
leysi sumra leiðtoga, einkum í
sinni siðferðilegu hlið stéttabar-
áttunnar, þar sem stundarhagur
var settur ofar vfðsýnni stefnu-
mörkum.
Oft vék Páll að því, hversu
velgengni hinnar nýju aldar á
íslandi, hefði verið vanmetin af
hinum yngri, að hans dómi, og
fannst hryggilegt til að vita, að
þekkingarleysi ungu kynslóðar-
innar á kjörum fyrri tíma, gerði
hana blinda fyrir öllu því, sem
áunnizt hefði, þannig að skort-
ur á mati á hinum risavöxnu
umbótum svipti hana þakkláts-
seminni, svo jafnvei jaðraði við
vanþakklæti. Dugmiklum fram-
taksmönnum væri oft lítið þökk
uð atorka þeirra og framsýni,
sem væri þó, þegar á allt er lit-
ið, fyrst og fremst þáð sem
grundvallað hefði framfarir og
t
Innilegar þakkir fyrir auð-
sýnda samúð við andlát og
jarðarför eiginmanns míns,
Sigurðar Arinbjarnar
bókara.
Sérstakar þakíkir færum við
Lögreglukórnum og samstarfs
mönnum hins látna.
Fyrir hönd vandamanna,
Betty Arinbjarnar
velgengni þjóðarinnar í efnalegu
tilliti. Taldi hann þakkarhug og
velvildar þurfa að vera meira
ríkjandi manna í milli, svo ekki
stefndi í ógöngur og vandræði.
Verður ekki annað sagt en að
þessi skoðun hafi verið og sé
sanngjörn og raunsæ og byggð á
glöggskyggni manns, sem fylgd-
ist með undirstraumunum í lífi
þjóðarinnar um langt árabil,
þótt hann horfði á úr nokkurri
fjarlægð.
Eins og geta má nærri þekkti
Páll næstum hvern stokk og
stein á Álftanesi frá ungdóms-
árum sínum; þekkti hann vel
til á Bessastö’ðum frá eldri tíma.
Sagði hann til dæmis frá, að
hann hefði séð í kirkjudyrun-
um þar rauf eina lóðrétta, sem
Björn Gunnlaugsson rektor og
stærðfræðingur hefði látið gera.
Var hún í norðurhlið dyraveggs-
ins og sýndi nákvæmlega hve-
nær hádegi var á Bessastöðum,
þegar sól féll í raufina. Þessi
rauf er ekki lengur til, og mun
líkast til hafa verið fyllt þeg-
ar kirkjan var lagfærð og endur
byggð, þar sem menn hafa ekki
vitað hverjum tilgangi hún þjón
áði og sennilega talið hana vera
sprungu eða skemmd í veggn-
um. Er hér nokkur skaði að, en
verður ekki bættur að svo
komnu.
Kynni Páls og fjölskyldu
minnar hófust fyrir næstum
þrjátíu árum og eigum við öll
honum mikið gott upp að unna.
Bjuggum við hjónin í húsi
þeirra tengdamóður minnar,
Guðnýjar Kristjánsdóttur og
Páls um árabil. Voru börn okk-
ar svo hænd að honum að hann
var aldrei kallaður annað en
afi Páll af þeim, og okkur hjón-
um. Verður elskulegheitum
hans, þolinmæði og gæðum í
garð barnanna seint gleymt,
enda var hann þeim eins og góð-
ur afi alla tíð. Erum við öll hon
um einlæglega þakklát fyrir
þetta, sem og margt annað gott
er kom fram í okkar garð frá
hans hálfu.
Páll var alltaf hressilegur 1
viðmóti og hélzt það fram til
hins síðasta, þrátt fyrir dvín-
andi heilsu. — Hann var ávallt
opinn og fjörugur í viðræð-
um, enda einkar laginn að koma
umræðum af stað um almenn
mál. Deildi okkur Pál gjaman
á, en alltaf var jafn ánægjulegt
að eiga við hann rökræður, því
þótt deilt værri um skoðanir var
aldrei um að ræða rifrildi, eins
og oft vill verða, heldur ávallt
málefnalegar rökfærslur, í sátt
og samlyndi. Hann hélt fast sínu
máli, en var ávallt sanngjam,
og ekki varð komizt hjá að
glöggar athugasemdir hans
vektu til umhugsunar um önn-
ur viðhorf en manns eigin, þeg-
ar við ekki vorum á sömu
skoðun.
Sá andblær ólíks aldarfars,
sem kynnast mátti af samtölum
við hann hafði mótandi áhrif á
hugarfarið, og að kynnast hin-
um gjörólíku kjörum og kring-
umstæðum þess tíma, gaf nýja
innsýn. Kynnin vfð Pál tilheyra
verðmætum, sem ekki verða
metin til fjár.
Að lokinni langri og góðri
samfylgd vil ég og fjölskylda
mín öll, votta Páli Jónssyni
alúðar þakkir fyrir öll hin góðu.
kynni og velvild í okkar garð.
Tengdamóður minni ög lífs-
förunaut Páls um nærfellt
þrjátíu ára skeið, börnum hans
og öðru venzlafólki hans, send-
um við einlægar samúðarkveðj-
ur.
Það er huggun á skilnaðar-
stund, að minnast þess, a'ð „1
húsi Föðurins eru margar vist-
arverur", og þar er oss öllum
búinn staður að lokinni verald-
arvegferð.
Handan við huluna miklu
heldur vegferðin áfram, og 1
eilífðinni hittast ástvinirnir aft-
ur að nýju.
Guð blessi minningu þessa
mæta og elskulega vinar.
Sveinn Ólafsson.