Morgunblaðið - 19.12.1969, Síða 16

16
MOROUNB'LAEXEÐ, FÖSTUDAiGUR 19. DESEMRER 1»69

Otgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
RitstjórnarfuMtrúi
Fréttastjóri
Augiýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald kr. 165.00
I lausasölu
H.f. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Srmi 10-100.
Aðalstræti 6. Simi 22-4-80.
á mánuði innanlands.
kr. .10.00 eintakið.
VIÐRÆÐUR UM TOGARAKAUP
i ð undanförnu hafa staðið
yfir víðtækar viðræður
um togarakaup í Reykjavík
að frumkvæði Geirs Hall-
grímssonar, borgarstjóra. Hef
ur borgarstjóri, ásamt for-
manni Atvinnumálanefndar
Reykjavíkur, átt viðræður
við togaraeigendur í borginni
og aðra aðila, sem líkur eru
á, að hafi áhuga á togarakaup
um. Viðræður þessar hafa
fyrst og fremst rniðað að
tvennu: í fyrsta lagi að fá
fram skoðanir manna á því,
hvaða stærð togara er heppi-
legust til útgerðar frá Reykja
vík og í öðru lagi með hvaða
skilyrðum viðkomandi aðilar
eru reiðubúnir til kaupa á
nýjum skuttogurum.
Á blaðamannafundi, sem
Geir Hallgrímsson, borgar-
stjóri, efndi til í fyrradag,
kom fram, að nokkuð mis-
munandi sjónarmið eru uppi
um heppilega stærð á togur-
um. Sumir tala um 500—600
tn. skip, en aðrir telja nauð-
synlegt að kaupa 1000 tn.
togara. Togarar af þeirri
stærð gætu bæði sótt á fjar-
lægari mið og heimamið og
hefur verið bent á nauðsyn
þess, að við íslendingar nýt-
um fjarlæg mið eins og aðrar
þjóðir. Er þá m.a. haft í huga
að tryggja hagsmuni íslend-
inga, ef í framtíðinni verður
komið á einhvers konar
kvótakerfi við fiskveiðar.
Enn aðrir eru þeirrar skoðun-
ar að 800 tn. togarar geti gert
a3.lt það, sem 1000 tn. togara
er ætlað að gera, en séu mun
ódýrari í smíðum.
Geir Hallgrímsson sagði á
fyrmefndum blaðamanna-
fundi, að 800—1000 tn. togar-
ar muni kosta um 100—125
milljónir króna, þeir sem
ódýraistir eru. Rekstraráætl-
anir benda hins vegar til
þess, að slík skip geti með
enigu móti staðið undir hærra
kaupverði en 80—90 millj.
króna. Það þýðir, að mismun-
urinn verður að koma annars
staðar frá, ef tryggja á rekst-
ur hinna nýju skuttogara,
þegar í upphafi.
Samstarf einkaaðila og hins opinbera
¥ jóst er, að ákvörðun um
endurnýjun togaraflot-
ans verður ekki dregin öllu
lengur. Frumkvæði Geirs
Hallgrímssonar, borgarstjóra,
í þessum málum síðustu vikur
miðar að því, að ákvörðun
verði tekin mjög fljótlega,
enda fyrirsjáanlegt, að innan
fárra ára verða einungis 5—6
nýjustu togaramir eftir í
rekstri.
Það liggur einnig fyrir, að
til þess að tryggja rekstur
nýrra togara í upphafi er
nauðsynlegt, að 20—45 millj-
ónir króna af kaupverði
þeirra verði afskrifað strax
við kaupin og er þá eðlilegt,
að ríkisvaldið eigi þar hlut að
máli. Endumýjun togaraflot-
ans er ekki einkamál -ein
stakra bæjarfélaga heldur
þjóðarhagur.
í viðræðum borgarstjóra,
togaraeigenda og annarra hef
ur borið á góma, hvort grund
völlur væri fyrir víðtækri
samvinnu þessara aðila um
togarakaup. Sjálfsagt er að
kanna það nánar enda ber að
Jeggja höfuðáherzlu á, að
einkareksturinn í togaraút-
gerð eigi stóran þátt í þeirri
endumýjun togaranna, sem
fyrir dyrum stendur. Sterk
rök má nefnilega færa fyrir
því að bæjarútgerðir togara
hafi átt sinn þátt í erfiðleik-
um togaraútgerðarinnar.
Vegna þess, að einstök bæjar-
félög hafa staðið að útgerð
togara og lagt fram vemlega
fjármuni til að standa undir
hallarekstri þeirra, hefur ekki
verið siont sem skyldi hags-
munum togaraútgerðarinnar.
Engin ein atvinnugrein hef-
ur átt jafn mikinn þátt í upp-
bygginigu Reykjavíkur og tog
araútgerðin. Reymslan hefur
einnig kennt ofckur íslend-
ingum, að í hinum ein-
stöku greinum útgerðarinnar
skiptast á skin og skúrir.
Stundum er það síldarútgerð-
in, sem aflar mest, á öðrum
tímum eru það bolfiskveiðar
bátanna og oft hefur togara-
útgerðin ráðið únslitum um
afkomu íslendinga. Þess
vegna er það mifcil skamm-
sýni að missa trú á togaraút-
gerðinni, þótt erfiðlega hafi
gengið á síðustu árum.
Ástæða er til að fagna
fmmkvæði borgarstjórams í
Reykjavfk í þessum málum.
Þess verður að vænta, að
ákvörðun verði tekin mjög
fljótlega um togarakaup enda
hætta á verðhækkunum skip-
anna erlendis á næsta ári.
Með endurnýjun togaranna
væri lagður gmndvöllur að
stóreflingu útgerðar og fisk-
vinnslu í landi. Þrátt fyrir
áhuga á iðnvæðimgu nú má
ekki gleyma þessari undir-
stöðuatvinnugrein. Væntan-
Jega leiðir sá skriður, sem
kominn er á þessi mál til þess
að fljótlega verði tekin
ákvörðun um kaup á nýjum
togurum.
ERLEND
TÍÐINDll
Grikkland
FÁTT hieÆuir veriö meira í fréttum. und-
ainfairið en úrsögn GriklMiainids újt
Evrópuiráðimu, og það sieim á uinidan
þeirri ákjvöirðuin vair geinigið. Svo virðist
sem tattsrveiPðirair greoniju igæiti, eimikium á
hinium Norðurlllönidiunium, veig-nia þeisis a'ð
Grklkjir ut©u fytrtri til að segýia siig úir ráð-
iiniu, þegair sýnt var alð fjórtiáin af átján
'aðdlidlairriíkijum myndu grieiiða atkvæði
briottvísiuiniartiilagunini. Fulllltriúiair Noreigis
oig Svíþj'óðair neyudu að fá því friam-
igemgt, að tillfliaigan yrði enigu að siíður
barin upp ag samíþyikkt, en þagair á átti
að hlartða, reynidist eikiki veira griunidvölll-
ur fyriir því.
í Norðiurlamdiaiblö'ðuim hefuir mikið
verið sikirátfað um miáfliið, siíðain þetta
gerðiist. Flestáir igreknahötfiuindiair svo og
stjiórnimiáliamieirun þar lieiiibaist við að sanm-
fsera sjáJfa iság, og aðra um, að milkiilll
sigur hafi emigu að síður ummiizt. Sumir
haifa látið að því iiggjia, að traæsta mál
á dagislkrá sé að hiefja baráttu fyrir því,
að Grilkfkfliamidi verði viMð úr Atlamts-
haflsibanidaiagimu. Þeirra á mieðail eir Jemis
Otto Kragh, fyrrvteiriamdi florsiætisæ'áð-
heirra Danmierkur. Em hætt er við, að
miáiið sé eikki svo e'iiniflalllt, sem ýmisir
viflija vera láta. Vissiulleiga er spumiimigin
uim 'aðifld GrálklkilJanidis að NATO áhuga-
verðairii en svo, að hún verði aflgiredidd
í fáum orðium.
>á vertðlur mieðal ammiams -að hafa hug-
fast, að Grdlkkiamid hefur á að sfbipa eiin-
um sterkaisita hier áHra NATO-iamidamna.
í herruum eru 118 þúsuind miemm, flioitinm
hefur um það bil 75 fiankotsfium á að
skipa og 20 þúsiumtd miammia iiði. 1 fliug-
harnium eru 230 þúsiumid miammis og
Gmilkk'ir náða yfir röskliaga 250 orustu-
véflum. Að visiu eru hergögn GrikkliamdB
moklhuð komin til ára simma, em það
breyitir í enigu þeirni stáðreymd, að vamn-
ir GrdkkQianids eru AtflamfdhafísfoamdaiLaig-
iniu venuliegiur styTkiur, elktoi hvað sízt
á suðausturvæinig NATO, em þiar ioka
Griklkir og Tyrbir sigliimgiateiðiimnii flrá
Svartahiafi ag vaima þar mieð Sovót-
ríkjiunium og flteiri Auistur - Evrópuiríkju m
flrá þvi að haifa of greiðam aðlgamig til
Miðj'arðarhafsdins.
Það leilkur niaiumast á tveimiur tumig-
um, að mieð þetta sjónairmiið í huiga, hilýt-
uir Ramidlairiíkjiamiömmium sór í iaigi, að
vera umhugað um að Grikkir verði ekki
látniir flara úr NATO. Að vísu hefur
ókkerlt geirzt í Aþemiu, siem beinidir ti!, að
hierfarimigijiasitjóæmim hugsi sér í bræði
sintni alð drtaiga siig út úr öliiu samisitartfli við
Atlamtshaflsfoamdiaiiagáð, Dagimm sem til-
iaiga Norðurflamdammia iþriggj'a, Noaiegs,
Danmierkiur og Svíþjó'ðiar, skyldi iöigð
flram á fumdiumí Evrópurláðsiiirus í Piarís
á dögruiniuim, semdi Geooiges Fapadiopauilos
flarsætiisláðlherria, flrá sér orðisemidiinigu,
þar sem hamrn lýsti þvi yflir, að hvemiig
svo sem atkivæðaigreiðtíiam í Pamís flæri,
miumidi það eirugu bmeyta varðamdi af-
stöðu Grikkflamdls til NATO. Hitt er svo
flj'ósit ,að iflari Narðuirflömdiin af stað með
Mj'óðum ag 'krefljijist þess, að Grikkliand
verði einmiiig rekið úr NATO, gietur það
haft afldirilflaníkar afLeiðinigar.
Fij'ótliega eftiir úrisögn GrilkklLamds úr
EvrópuráðinM kom flram, að herflorinigj-
amir fynrveiramdi telja sig óháðlari al-
mienmiinigsáLiti heimsirus en áður. Papa-
Panajotis Pipinelis
utanríklsráðherra Grikklands.
dlopaullos flutti hvasisiyrta og áfcveðma
ræðu og isiett voru ný viðiurflag ag harð-
ari við að dneifa hvers komiar „ólhróðri“
um herfloriinigjiaistj'ómniimia,. Það, siem viafoti
eiinina mesta athygfli í næðu Papaidioipouil-
osar var, hve heiifltartega bamm réðst
gagn Vesrturflömidum og einmig að hamm
saglðii, að toommiúMsitahæt'tuininii hiefði nú
varið bægt frá. Ráðfaeririamin siagði, að sú
flramiboma, sem Grikklianidi haflði verið
sýnd. af háifu V’esiturflamda, væri í emigu
flrábrugðim þeiirmi, sem þau hefðu jseett
af hálflu kammiúniiistariíkja. Nú er það
vitað mál, að herfoirinigjiastj'órmim hefði
í aðra riömidimia setið í sfcjóii þeiimar
varmidiar, sem ainmáfluð karramiúndista-
hræðisia Grilkfcja heflur veiitt. Ef Paipa-
dopaulios er mú tefcimm alð llíta Vestiur-
iönd hræðisiullegri auigum en kiommún-
ista, geitur vissuflaga verið alilra veðna
vorn. Og þnátt fyrár Stóryrði ýmiisis'a,
sem segj'a, að úrisögn Grilkkja sé sigur,
verðiur ekki hjá því komizt að horfast
í augu við það, að hiún getor eiintraiig haft
þau uggvæmiiagu álhrif að Grilktoiamid edm-
lanigrist hreiiinllleiga í samflélagi Evrópu-
iþjóða. Ef það geiriist er auðvitað hægit
<a!ð knynida sér >að m;immsta toosti tvemmt,
sem gæifci 'gerzt.
Þar sem herlflorinigj'aimir eiga aílflit veddi
sitt uinidir trúniaði og tryggð hertsáms •—
ag virðast nj óta þesisa mú — gæiti svo
flamið að faarime riisi gegn þeiim, ef úitMt
væri fyrir að iaindið væri að eimiamigr-
ast í áiflunmii. 1 öðiru iagi þairf ekiki að
faaifia sértega flrjótt kraymidtumianafll til að
láta sór detta í hug, faveirt herflarirugjiarm-
k* mymidiu háfflia sér ag ieita fyrir sér
um stuðrainig, ef þeir tefldu að Vestur-
iönid heflðu aigerlega brulgðiat þeim. Þó
sivo alð þeir tælkju vöidiim vegma „yfir-
voflamdi valdaróes kommiúmiista" einis og
sagt var á sínum tímia, vimðiist sagam
gegnium aidiirniar hafla sammiað, að faugar-
flarsbreytinigar geta oaðið stoymdiiegar, ed
eiinmiig varður sfcakkbreytimig á aðsfcæð-
um.
Sjáiflsiaigt er að reyma með einihivierjium
náðiuim iað hafia álhrif á henflarinigj astjám-
inia í Grilklkliamdi, þammiig alð hún verðí
kmiúin til að taka upp ilýðræðisliegri
stjárniarháttu og bomgarar þurfi ekki að
óttast pðlitískar aflsókmir, flanigelsamdr,
pyndiinigar og jiaiflnivel diauða fyrir þær
sabir einar að þölia ekkii einiræðisstjórm.
En ég flæ ektoi varizt þekiri huigsum, að
hyggiiegra hefði verið að beifca öðirum
máðum en þeirn, að láta Griiktoi flaria úr
Evrópuráðinu á þeniniam hátt.
— h.k.
Us
Hætt a5 flytja
nýmjólk í brúsum
VALDASTÖÐUM, dleSemfbar. —
Einis og rgetið (heflur Merið uim
áður, Verður Ihætt afð fliýtja mý-
mijlóilflc í brúisum Ihiéðam úr svfoit-
iinnii og ífiæriist fluitniinigurimin yflir
í svogerða tanlkibilla. Áætituuin er
<að breytingiin iflari flram nú um
árarrtátliini. En 'þetlta h/etflur sfcaðið
yfir þetta ór ag mlolkflauð iatf því
síðasta. Verður þeissi íbreytin/g
bændtum aiiidýr. Víða þarf alð
ieglgtjia mýja vegd að 'fjósuniuim.
Einmig að iagflæira miörtg mjóík-
uflthús og viða aið byggj'a mý.
Þðtta er tafllið ruauðsyn'legt oig
reyrailsit vleft, þair sem það er
Ikamlið á. Eklkií er iraaulðsymiietgt aíð
flytja mxjóik memia anintain ivv'em
dag, þagar þetta er Ikamiið á
— Slt G.