Morgunblaðið - 08.08.1970, Síða 10

10
MORGUN.BLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. ÁGUST 1970
Hið fornfræga stjórnarsetur Rússa — Kreml — hefur löngum verið mörgum ráðgáta. Hverjir sinna þar störfum og hvernig er starfs kerfi þeirra byggt upp? Þetta
kort svarar ýmsium þeim spurningum, sem Kreml vekur. Jóhannes Reykdal, kortateiknari Morgunblaðsins gerði kortið eftir teikningu Per Illums
(Nordisk Preaseibiiireau).
Bak við
múrana í Kreml
FÆSTIR gera sér sennilega fulla
grein fyrir því, hvað að baki orð-
inu Kreml býr. 'En fyrir þeim,
sein í Kreml hafa komið, er ekki
um neitt óljóst hugtak að ræða,
heldur blákaldan veruleika. Þau
mörgu ár, sem Sovétríkin hafa
verið lukt að baki jámtjaldsins,
hefur almenningur aðeins haft ó-
Ijósan grun um, hvað þar átti sér
sttað. Og oft eftir á hefur fólkið
fengið slæm hugboð staðfest. En
þeir, sem betur vissu, hafa reynt
að gera sér mynd af störfum
■þeirra, sem í Kreml vinna störf
um þeirra manna, sem fuliyrða,
að þeir framkvæmi aðeins vilja
fólksins andstætt því sem tíðkist
í löndum, þar sem fólk býr við
ok auðvalds og heimsvalda-
hyggju.
Allir opinberir starfsmenn i
Sovétríkjunum verða að vera fé-
lagar í kommúnistaflokki lands-
ins, sem éinn flokka er leyfður.
Samkvæmt heimildum er f.élaga
tala flokksina tólf milljónir, sem
verður að teljast harla lítið, þeg-
ar þess er gætt, að í Sovétríkjun-
um búa hundruð milljóna íbúa.
í æskulýðsfylkingum er félaga-
talan þó tvöfalt hærri, eða um 23
milljónir.
Flokksþingin, sem haldin eru
fjórða hvert ár, kjósa m.a. mið-
stjórn flokksins, en í henni sitja
175 manns, sem síðan kjósa
flokksleiðtogann. Um hans
stöðu hefur baráttan oft verið
hörð, enda er flokksleiðtoginn í
raun valdamesti maður landsins.
Tengdir miðstjórn flokksins
eru flokksskrifstofurnar, sem
stjórna flokksstarfinu og stjórn-
málanefndin, sem í smáatriðum
skipuleggur flokkslínuna, og enn
fremur flokksráðið, sem telur
tólf meðlimi, og er æðsta flokks-
aflið.
Frambjóðendur til æðstaráðs-
ins, 1443 talsins, eru valdir af
flokknum og kjörnir af fólkinu.
Til æðsta ráðsins heyra þjóðaráð-
ið og sacnbandsráðið,.sem fer með
löggjafarvaldið. Framkvæmda-
stjórn æðsta ráðsins er forsætis-
nefndin, sem og útnefnir ráð-
herranefndina en hún fer með
framkvæmdavaldið. Formaður
æðsta ráðsins situr jafnan for-
setastól Sovétríkjanna.
Orðið Kreml þýðir víggirt
svæði, sem kemur ákaflega vel
heim og saman, þegar litið er á
meðfylgjandi kort. Málvísinda-
menn deila um uppruna orðsins.
Sumir telja það komið af slavn-
eska orð'inu „krom“ — kastali —
eða tatarska orðinu „kermen“ —
vigi — og enn aðrir telja það
komið af slavneska orðinu
„kremenj" — tinna.
Flestir stærri bæja í Sovétríkj-
unum hafa vaxið upp af víggirt-
um svæðum og í mörgum þeirra
eru aldnir kastalar enn við lýði,
eins og t.d. í Astrakhan og Kiev.
Saga Kreml í Moskvu nær allt
til mongólatímans. í fyrstu var
aðeins um að ræða stauragirð-
ingu, eins og þá var títt í því
steinsnauða landi. Síðar var
Kreml byggð af steini
Kreml, sem liggur í um 40
metra hæð yfir sjávarmáli er,
eins og kortið sýnir, óreglulegur
þríhyrningur, sem nær yfir nokk
uð á annað hundrað hektara
lands. Múrarnir umhverfis eru
um tólf metra háir og á þeim eru
19 turnhlið, en það fyrsta þeirra
var reist 1491 af ítölskum arki-
tekt og hin á næstu öldum af öðr-
um erlendum arkitektum.
Elztu byggingarnar, sem á kort
inu sj ást, eru kirkjur, m.a.
Ouspensky-dómkirkjan frá 1326,
Þeir stjóma í Kreml: — (f.v.) Leonid Brezhnev, leiðtogi komm únistaflokks
Porgorny, forseti, og Aleksei Kosygin, forsætisráffherra.
landsins, Nikolai
krýningarkirkja zaranna, sem í
eru mörg fræg málverk trúar-
legs eðlis, og Archangelsk-dóm-
kirkjan frá 1333. Sem bygging er
Kreml eimstök. bæði frá bygg-
ingarlegu sjónarmiði og sem
sögusvið, þar sem svo margar
heimssögulegar ákvarðanir hafa
verið teknar.
(Frá Nordisk Pressebureau)
Þór kaup-
ir nýja
flugvél
FLUGFÉLAGIÐ Þór h.f. á Kefla-
víkurflugvelli hefur fest kaup á
Piper Apache-flugvél frá Eng-
landi. Er hún tveggja hreyfla og
meff sex sæti. Ber vélin einkenn-
isstafina TF-JEP.
Flugvélin verður notuð í leigu-
flug, sjúkraflug og til blindflugs-
kenmslu, og er ráðgert að taka
hana í notkun um þessa helgi.
Þór h.f. hefur starfað undan-
farin ár á Keflavíkurflugvelli og
annazt kennslu- og leiguflug.
Stjórnarformaður er Jóhanm Lín-
dal.
Ekið á
EKIÐ var í hvítan Volkswagen
Y-2436, þar sem bfllinn stóð við
Skipholt 13 milli klLukikan 8.30
og 12 sil. þriðjjudag. Hægra atft-
urbrettið dældaðist oig ljós brotn
uðú.
R annisókn arlög reglian biður
þá, sem upþl*ýsimgar geta gefið,
að hafa samfband við súg.