Morgunblaðið - 16.10.1970, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. OKTÓBBR 1970
19
Viðræður um
vinstrihreyfingu
— álit 9 manna nefndar
Alþýðuflokksins
ALÞÝÐUBLAÐIÐ birtir í gær
niðurstöður (níu xtianua nefiular,
sem kosin var ú fundi miðstjórn
ar Alþýðuflokksins í júní sl. til
— Virkjanir
Framhald af hls. 32
renmslimi úr Þórisvatni um Þór
isós. Framkivæmdir standa nú
yfir við fyrsta áfanga Þórisóss-
stiflu og Vatnsfellsveitu, en ráð-
gert er að Ijúka þeim á árinu
1971 og byggja þá einnig Köldu-
kvíslarveitu.
Síðan er í greinargerð frum-
varpsins nokku-r lýsing á fyrir-
huguðum virkjunarframkvæmd-
um og segir þar m.a.:
Hrauneyjarfossvirkjun:
Tungnaá er stíffliuð 2,5 kilómetra
ofan við Hrauneyjarfoss með
jarðsfíflu, um 2500 rnetra lang-ri.
Er mesta hæð hennar í árgljúfr-
inu um 15 metrar, en annars
staðar er hún m-un lægri. 1 stífl-
unni eru flöðgáttir 3x10 m og
steypt yfirfal'I, 200 metra lan-gt.
Við s-tífLuna myndast inntakslón
með vatnsborði í 425 metra hœð
yfir sjó. Með 2,5 niðurdrætti
fæst um 20 milljón teningsmetra
miðlun í lóninu, en heildarrúm-
mál þess er um 40 miilj.tenings-
metrar. Aðrennslisskurður er í
Sporðöldu, 1000 metra langur
með 30 metra botnbreidd og við
enda hans er innta-k með ristu-m
og hraðlokum. Síðan taka
við stálpipur, 270 metra langar
að stöðvarhúsi, sem verður í Þór
istungum við rætur Sporðöldu.
Frárennslisskurður, um 800
m-etra lan-gur með 25 metra botn
breidd liggur um Þóris-tun-gu og
ártevíslar yfir í Tun-gnaá.
Virkj-unaraðstæður við Hraun-
eyjarfoss eru sérstæðar að þvi
ieyti, að s-tíflan o,g stíflulönið
er á eftirisaldarhra-umi, en virkj-
unin að öðru leyti i móbergs-
myndun. Hefur Tun-gnaá farið
víða um virkjunarstæðið, og þó
eru allverul-egir kaflar, sem hún
hefu-r ekki runnið u-m, svo gera
má ráð fyri-r tal-sverðum leka
þar i byrjun. Hraunið er þó á
þessum köfluim veruleg-a sand-
orpið, svo að búast má við, að
þétting frá jöku-lvatnin-u verði
þar hröð. Reynsla u-m þetta at-
rið-i er þegar fengin- a-f Lan-g-
öldu-veitu, sem e-r tilraunaveita
ti-1 athugunar á þ-e-ssu a-triði.
Sigölduvirkjun: Tu-n-gnaá er
stifliuð ofan við Sigöldu með
jarðstiflu um 760 metra lan-gri.
1 gljúfrinu er mesta hæð henn-
ar um 46 rnetrar og undir henni
botnrás. Lokuílaust steim-steypt
yfirfa-ll er á syðri enda st'ífl-
unnar, 300 metra lan-gt. Fyrir
ofan stíffliuna myndas-t vatn,
Króksvatn, s-em er urn 15,0 fier-
kílómetrar a-ð stærð með vatns-
hæð 500 metrar yfir sjó. Rúm-
mál þess er um 200 milljón ten-
ingsmetrar, og með 10 metra
niðurdrætti, fæst um 1300 millj
ón ten-ginsmetra miðlum. Að-
rennslis-göng verða steypt í opn
um skurði, sem síðar verður fylllt
ur, frá Króksvatni þvert í gegn-
um Sigöldu að inn-taksmannvirkj
u«n. Aðrennsl'isgöngin eru stein-
steypt og um 1000 metra l-ömg.
Þversnið þeirra er um 100 fer-
metrar. Inntak er steinsteypt og
er þar komið fyrir jöfnunarþró
og úttöku fyrir þrýsti-
vatnspípur að stöðvar-
húsi með ri-stum og hra-ðlok-
u-m. Þrýstivatnspípur úr s-táli
liiggja frá inn-taki að stöðvar-
húsi, liemgd um 190 metrar.
Stöðva-rhús er niðurgrafið neð-st
I hlíð Sigöldu.
Frárenn-slisskurður er um 500
m-etra lan-gur o>g liggur frá stöðv
arhúsi giegm-um ranann, sem norð
upemdi brúarim-n-air yfir Tuin-gnó
hvíilir á, og kem-ur út í Tungnaá
neðan við þren-gslim, sem nú eru
brúuð. Ný brú verður byg-gð yf-
ir frárennsliss-kurðinn.
þess að kanna stöðu Alþýðu-
flokksins í íslenzkum stjórnmál
um. 1 tillögum nefndarinnar er
m.a. lagt til að komið verði á
viðræðum þingmanna Alþýðu-
flokks, Alþýðubandalags og
Samtaka frjálslyndra og vinstri
manna.
Nefndin leggur til: „ I. Að Al-
þýðuflokkurimn leggi áherzilu á
að efla og styrkja tengsl flokks-
ins við verkalýðshreyfinguma,
hvers konar samtök laumþega og
ney tendahreyf ingun-a.
II. Að þingflökki Alþýðu-
fflokksins verði falið að ha-fa
fru-mkvæði að sameiginilegum
fundi þin-gflökka Alþýðufliokks-
in-s, S-aimtalka firjiáilslynidria og
vinstri man-na og Alþýðubanda-
lagsins til þess að ræða stöðu
vinstrihreyfingar á Islamdi.
III. Að Alþýðuflokburinn
gangi til neestu kosninga óbund-
imn og með algjörltega frjálsar
h-endur um, hvað við tæki eftir
kosn-inigar varðandi stjórnarsam
starf eða s-tjómarandstöðu.
IV. Að skipulag o-g innra s-ta-rf
flokksins verði endurskoðað frá
grumni til þess að styrkja starf
hans.“
Migstj órn Alþýðuflokksims hef-
ur samþykkt að vísa tMögum
-nefndarinnar til flokksþings Al-
þýðu-flokks-ins, sem hefSt í kvöld.

Sýningin varð
að alvöru
Waislhiinigitom, Ii5. olkit. — AP
HUNDUR, sem sérstaklega
hefur verið þjálfaður til að
þefa uppi hassis og verið var
að sýna Nixon B.uidankjafor -
seta, varð til þess að óvænt
komst upp um að póstpakki
einn innihélt hassis.
í gætr viar 31 póstipakíka, sem
valiinm. Ihafði verið 'af hamd-a-
hófi úr pósitinium í W'ashing-
ton, riaðlaið upp í gtarðá Hvíta
húisainis og eimjuim bætt við, en
í homuim höfðlu tollverðir Ikam
ið fyrár haissis. iHiundurinm átiti
ekki í nieimiuim erfiðlieikiuim
mieð að fininia pakklamn, sem
tollverðlimir höfðiu sie'tt haisis-
ið í. Hims vegar divaldfet boin-
-uim srvo lemgi við eirun hinmia
pakkiainma, sem vaidir höfðlu
verið af hamidialhófi, að toll-
verðir fylltiuisit -grumisieimdium.
Vsar pakkiimm, sem sendiur
hlafði verfð frá Madrid á
Spámi til viðtakiamdla, síkaimm-t
uitam við Washimigtom, tekinm
ag opmaðiur imni í Hvíta hús-
i-nu.
í Ijóis kom sitórt kerti, sem
hiolað hiafði verið a,ð mn-am,
og fyllt með hasisds!
— í»rír hlutu
Framhald af bls. 1
Þýzkalandi ag lauk læknis-
fræðinám-i sínu í Leipzig árið
1934. H-ann fór til’ Englands
fyrir heimsstyrjöldina og lauk
dokto-rsprófii við Lundúna-
háskóla og hefur starfiað þar
síðan við lífeðlisfiræðlideild-
Von Euler er elztur þre-
menninganna fæddur árið
1905. Hann stundaði nám
bæði í Bandaríkjunum og
Bretlandi eftir að haf-a lokið
læknisnámi í Svíþjóð. Hann
er nú prófe-sisor í lífeðiisfræði
við Karólí-nisfcu stofniunina og
hefur verið sl. 31 ár. Hann
h-efur átt sæti í Sænska
laeknaráðinu síð'an 1947 og
einnig u-m marga ána s-keið í
sænsku vísindaakademíunni,
sem úthlutar Nóbelsverðlaun-
— Noregur
Framhald af bls. 31
sem Svenin Stray, utaimríkis-
ráðhierra, svairaiði spurnimgu
Wa-l-ter Soheel, uitainríkisráð-
herra V-Þýzkalands, og sagði
að marskia stjómim sam-
þýkk-ti að Rómiarsáttmiálinm
skyldi vera grumtdvöllur stjór-n
m-ála-lags siamsitarfis í Bvrópu,
lýsti fo-nmiaður Miðflokkisinis,
John Auistrlheám, því yfir, að
harm væri þessiu eikki sam-
þykkur. Kvað hamm það vera
skioðun síma, að Norðmiemm
skyldu aðedmis lýsa því yfir,
að þ-eir væru jákvæðir í af-
stiö-ðu til efimahagislagrar sam-
vinn-u.
En það sem hleypti af stað
umrórtiimu varðamidi Miðflokik-
imn vafi að Daigbladet, sem
styður Vinstrifloikíkittm, g-at
fyrir miofakru b-irt yfirlit um
umræður uim Efimahagsbanida-
lagsmiálin, sem fram höfðu
f-arið immian miðstjó-rniar Mið-
floklkisiinis. Dagtoladet fékk upp
lýsiimgar síraar á þamm hiátt, að
sagnifræðistofn-uin Oslóháskióla
fékk gögn frá Miðflokknum
með sögulagar rammsókiniir fyr
ir aiuigmm. Þaðan „lákiu“ frétt-
irmar.
Af uimræðuinum, sem blaðið
birti síðam, er ljóst að Mið-
floikkurimn toe-r k-ápumia á báð-
um öxlum varðiamdi Efmahags
banidaLagismálið. í hjiarta síniu
er floklkurimm ainidsnúinm að-
ild Nomeigis em veigma hdmis
breiða stjórmiarsamstarfs get-
ur flokkurinm ekká toaft þessa
sikoðun síma opimiberlega.
Stj'óm flokkisiinis áræðir ekk-i
að húin verði gerð ábyrg fyrir
því, að sitjórmarsiamstarfið
fari út um þúfiur.
Floikkiurinm sitemdur mú í
h-reiniuistu vainidræðum hvort
velj-a sikuli miilli áframhald-
amidi stj'órniarsamstarfis eðia
andstöðu við Efnaihagsibanda-
lagsmaálið. Á fyrrgreindium
fumd-i á Per Bortem t.d. að
hafa borið fram eftirfaramdi
spurnimigu: „Hvað gerist ef
Noregur fær framgenigt sér-
kröfum símum í sammiimigavið-
ræðiu'nium við Efmahagsibaimda-
lagið? Þá verður Miðflokik-
urinin í erfiðri -aðsitöðu."
Eimin -af hiinium hiörðu amd-
sitæðlinigium Efmahiaigsbamdia-
lagsdmis í þimigffliókki Mið-
floklklsimis, Erlimig Enlgam, hef-
ur sitaðfest að tilviitraum þessi
sé ekiki rörag, enida þótt að-
eims hluti miális Bortemis h-afi
ve-rið birtur.
Me-ð þetta a-ð balkhjiarU hafia
meinin í öð-ruim stjórmmiála-
flókkium vakið rraá-ls á því,
hvort þaið geti verið hagstæ-tt
fyrir lamidið -að a-ðalmiaður
ríteiisstjórmiarimimar sé í fflakk-i,
sem greiirálega sé telofimm í
Efniataglstoainidialagsmáliniu. —
Vegmia þeissa sáu þeár Helge
Seip, fiormiaður Vinistriflókfcs-
inis oig lieiðtoigi ihiæigriimiamima,
Káre Wu-llock, sig til-nieydda
að krefjiast yfirlýsimgar af
h-álfu stjóma’rsamistarfsflokks
þeirra.
Yfiirlýsinigin var síðam birt
efitir iamgam funid í miiðBtjóm
Miðflokiksiras. Niðlurstaðam er
sem saigt sú, að Miðflokikurinm
styður saminiimigatilraunáæ rik-
ilststjámiarilniniar ag þar mieð
áframlha-ldianidii stjómiairsiam-
starf.
Endia þótt í þetta sinm hiafi
tekizt a-ð bjiarga Bortem eru
þeir, seim mieð stjórmmálium
fylgjiast í Noregi, ekiki í nieim-
um vafa uim alð atbu-rðimiir í
suimiar og haust miumi hafa
óhaigst-æð álhrif á stjómarsam-
starfið. Aðiur fyrr hefur
Vimstrifloiktourinm m-argsinmi-s
lent í kiípu varðaradli að velja
áfr'aimteldamidi stjó’rmiarsam-
starf eða srbefmuigkrá sínia. Nú
er það skyndileiga flokkur
forsiæ-tisriáðhierr'ams sjálfs, sem
er í þes-'siari s-ömiu aðlstöðu, og
það í máli, sem hiefiur gífiur-
lega þýðingu fyrir landi-ð.
Búizt er þv'í við, að ýmisir
atburtðiir -miunii geraist í hiaust
oig vetur. Try-gve Bratte-li,
leiðtogi Verkam-anmiafLokiksimis,
hefiur lömgu gert skýra greirn
fyrir því, að ffloikkur hams b-íð-i
reiðubúinm að taka við stjóm-
-artaumium hvemæ-r seim vera
skuli. Stj'árniarandstiaðan get-
ur e-inmiig g-latt sig við stöð,-
uigt hagstæðari ni-ðurstöður
skoðamiakanmiania, 48% kjós-
emda styðj-a nú Verkam-anmia-
flokkinm skv. Gall-up-skoð-amia-
köneiun, og er þa'ð rraeista
fylgi floklksiims sem mokkru
sininá hefur mælzrt með skoð-
amaköniniuraum.
— Geislavirkt
Framhald af hls. 2
sagíði í dag, að um hreina til-
viljum hefði verið að ræða varð-
amdi það a@ ríkin þrjú h-efðu
spremgt spr&mgj-ur símar sama
dagiimn.
Talsmiaðiurinm sagði, að talið
væ-ri að Kímverj-ar hefðu mú á
að sfcipa noklkru kjarnorkuvop-nia
búri, en hins veigar væri allur
búniaiður til að fly-tjia kjarn-orku-
-spreinigjiur að skiotmiarki mjög
frumstæður og Lamigt að bakd því,
sem Bamidiaríkin og Scn'-étríikin
hefðu á að siki-pa í þeirn efnum.
— Viðhorf
Framhald af bls. 32
uml-ei'tainir staöið yfir við Svía
umdainfarmia d-aga, Það hef-ur og
ýtt umdir kaiupálhuga Svía nún-a,
að Finm-ar og fleiri kaupemdur
gerðu fyri-r nokkru saim-ninga um
kaup' á takmörku-ðu ma-gni af
Suiðurlamdsisíld, og má afgreiiða
m-estam h-luta þess maigns með
smárri síld, þ. e. a. s. 500—700
stykk-i í tummu.
Skömmu fyrir mi'ðjam septam-
be-r fónu fr-am viðræður við Svía
í Gautaborg, og nieituðu Svíar þá
ailgjörlega að ræða um kaup á
nem-a -s'tærstu sáLd-inini, þ. e. a.
s. 300—500 styfcfci í tummiu, em afð-
eirns 10—20% af aflamagni skip-
ainma í fyrra og nú í h-aust var
aif þeirri stærð. Af þessum ástæð-
um, svo og vegn-a þess að Svíar
m-eiituðu þá -að semja urn hæ-r.ra
v-erð en þeir höfðu samið þá við
Færeyimga og Kamadaimiemin, sem
var 'lamgt fyrir neðam þaið v-erð,
-sem þurfti að fásit, þá slitnaði
algjörlega upp úr isaimmiinigum við
Svía.
En nú eru viðhorf Svía gjö-r-
bneytt, og bafa þeir þegar faill-
izt á að semja um kaup á báð-
uim stærðia-rfloktkum, (þ. e. a. s.
300—500 st. í tumnu og 500—700
st. í tummu) eftir því sem við
þurfulm á a® halda, ag má bú-
ast við að gem-gið venði frá sölu-
sammiim-glum við Svíþjóð mjö-g
bráðlega. Það stamda -eninþá yfir
samnimigaiuimleitamiir um Sölu
S'U'ðurl'amdssíLda-r til ým-iissa 'ainm-
-ainra lamda, en of sn-em-mt er að
spá -um niðumsföður af þeim að
svo stödidiu, að því er Gumraar
sagð'i, Emrafremur hefur mikið
verið reyn-t til þess a® se'lj-a smáa
heilsalltaða síld og smænri en -að
framam getur til að söltumairstöðv
a-rnlar geti nýtt eran betur -aifla
sildveiðiiSkipamm-a, em ti'l þess hef
ur ekfci -tekiz-t að sel'ja sl'íka síld
á vi-ðuniamdi ve-rðd. Sammiingaiuim-
leitainir þar að iútamidi ha-lda að
sjáifsiögðu áfiram, saigði Gummar.
Hanm gaf þess að 'lokum, a®
raokfcurs óróleika hefði gætt hjá
sumum vegna þess að látið var
slitna upp úr sam-ning-aviðræðum
við aðaikaiuipemidurmja — Svía —
í byrjurn septemiber. í dag h-lytu
ihins vegair alli-r, sem til (miálammia
þekkja, að ver-a sammiála -um að
rétt hafi verið að bí-ða átakta,
ernda s-töðugt og d-aigleg-a fy-lgz-t
m-eð því, sem gerist í öðrum
fnamlieiðslúlönidum saltsíldar, svo
og í mairkaðslaniduiniuim, og hlytu
allar þýðimigarmilklar ákvarðamiÍT
að vera tekn-ar með tilliti til
þess.
— Skuttogarar
Framhald af hls. 32
hefðu Póliverjar gert v-erðtilboð
í lenigd sfcip af Ögurvíku'rg-erð,
en töldu j'afnfram-t að ekki kæmi
til greina að verða við beiðni um
aukið vélanafl.
14. septemlber voru PóLverjar
emn beðnir um verðtilboð, þar
Sem allar breytin-ga-r yrðu tekn-
ar til greina. En þeir töidu, að
-ef lemgja ætti skipin og komia
fyrir aúkrau vélarafl-i, þá j-aifn-
gi'llti það höranun á nýr-ri skips-
tegu-nd.
Þá sa-gði borgarstjóri, að á
meðan þetta var að gerast hefðu
staðið yfir sammi-ngaumLeitanir
við Spáraverja um smíði tveggja
skuttögara. Spánverjar töldu si-g
-geta smíðað tvo til viðbótar á
sam-a verði, ef því tilboði yrði
tekið fyrir 15. október.
Þar sem Pólverjar gátu efcki
orðið við kröfum, sem fram voru
settar, var la-gt til, að skuttogara-
n-efnd semdi um smíðr fjögurra
-tiogara á Spán-i.
Þá sagði borgarstjóri, að fyrsti
togarinm yrði afh-enitur BÚR 18
márauðum eftir a-ð samniragar
takast, amn-an tog-aranm feragi
Bæjarútgerð Hafn-arfjarðar, en
þeirn þriðja væri óráðstafað.
Þrír má-nuðir myndu líða á milli
afbendmiga.
Borgarstjóri taldi ágreinirags-
atriði, sem orðið he-fðu, vera
■tlvenins konar: Ekki befði verið
staðið nœgil-aga vel að sam-nimg-
um við Pólverja, þar sem ekki
hefði verið farið til PóMamds og
hiras vegar væri því haldið fram,
að Spáraverjar -hefðu taikmtarkaða
reynslu í smíði slíkra skipa.
í þessu sambandi sagði borg-
arstjóri, að -auðvitað h-efði ekki
verið ummt að fara til Póllamds
fyrr en komið hefði fram svar
f-rá Pólverjum um að þeir vildu
smíða togara samkvæmt útboðs-
skilmálum. Þá sa-gði haran, aö
teikniragar þær, sem f a.rið er
eftir, væru gerð-ar eftir reynslu
Þjóðverja, sem standa fram-ar-
ltega í smíði slíkra Skipa. Eran
frem-ur vitnaði borgarstjóri til
uirrasagmaT sérfræðiraga, sem telja,
að ekki verði -anraað séð en stöð-
i-n sé hæf til þess að smíða þessi
skip.
Sigurjón Pétursson sagði, að
það væri staðreymd, að íslend-
iragar hefðu emga reyn-slu af
skipasmíðum Spáraverja. Hanm
hefði samþykkt, að aranar togar-
iran yrði smíðaður á Spáni, en sú
tilraum yrði of stór, ef samið
yrði um smíði allra togara-nna
þar. Þá tialdi Sigurjón að ólífot
hefði verið uiramið að sammingum
við Spámverja og Pólverja, og
ekki væri óeðli-lagt að samn-
in-gar við Sp-ánverja hefðu
-genigið greiðlegar, þar sem farið
vaæ þa-ragað. Sammingar við Pól-
verja hefðu ekfoi verið k-aniraaðir
til þrau-tar. Si-gurjón flutti síðam
tillögu, sem gerði ráð fyrir að
sam-ndnigum við Spáraverj-a yrði
Skotið á frest m-eðan sammiragar
við Pólverj-a yrðu ka-nmiaðir til
þrautar.
Kristján Benediktsson sagðist
haifa or-ðið fyrir vonlbri-gðum
með afstöðu borgarfullltrúa Al-
þýðuban-da’lagsins, þar sem
miinm-ihLutiaflokka-rmir hefðu áður
veri-ð sammála um endurnýjum
togar-atflota BÚR. Nú skiptir* það
Alþýðubandalagsm-enin m-estu við
hvaða þjóð er samið. Kristján
saigði, að þó að gagrarýna mætti
ýmis viranutorögð, þá yrði það
ékki gert a-ð aða-lmáli.
Þá sagði Kristjá-ra, að borgar-
fullltrúar Framsóknarfflökksins
teldu ekki forsvaranlegt að
sleppa þessurn mögul-eikum til
þess -að má föstum sammin-gum
við Spáraverja um þeraraan síðari
togara. Hanm legði ekki dóm á
það hverjir væru hæfastir til
þess að teikna og smíð-a togara.
Björgvin Guðmundsson sagði
að æskilegt hetfði verið að kaupa
aninam togaran-n af Pólverjuim,
en það hefði því miður ekki
verið kflieift. Hanm sagði, að báð-
ar þjóðinnar heíðu rey-nslu í
skipasmdðuim og væru góðar við-
skiptaþjóðir.
Steinunn Finnbogadóttir sagði,
að þó svo að það kynm-i að vera,
að ekki h-e-fði verið ei-ras vel stað
ið að sam-ni-ragum við Pólverja,
þá tneysti hún sér efcki til þess
að rökstyðja það. Stei-numin sagð
ist aðhylla-st teaup á báðum tog-
urumium frá Spáni til þess að
aulka togar-afflota BÚR.
Við 1-ok umiræðnamina var
frestiuinartiMa-g-a Sigurjóns Pét-
urssonar felld m-eð 13 atkvæðum
gegn tveirraur. Samiþykkt borgiar
ráðs frá 14. október var siðan
samlþykkt með 13 atkvæðum,
geign tveimur.