Morgunblaðið - 21.12.1971, Blaðsíða 19

Morgunblaðið - 21.12.1971, Blaðsíða 19
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1971 19 Skipshöfnin á heimili skipstjórans eftir að þeir höfðu fatað sig nnp í verzlun á staðnum. Aftari röð frá vinstri: Kristján Mappnússon, Einar Óskarsson, Reynir Jó*iannsson, skipstjóri, og Ragnar Xómasson, stýrimaður. Fremri röð f. v.: Siunariiði Óskar Arnór ison, Þórir Erlendsson, Guðbjörn Amgrímsson, 2. vélstjóri, og Ib Georg Poulsen. Á myndina vantar Jóhann Guðfinnsson, bryta, Benóný Þórarinsson, vélstjóra, og Sigurð Bergsveinsson, sem v^.- í öðrum róðri sínum á Arnfirð- ingi, en hann er í jólaleyfi úr Stýrimannaskótanum í Reykjavík. - (Ljósmynd Mbl.: á.j.) — Arnfirðingur Framhald af bls. 32 ír heilir í Iand,“ varð einum út- vegsmanni staðarins að orði, þeg- ar skipstjórinn kom siðastur í land. Það háði talsvert björgunar- mönnum að fólk, sem kom á fjörukambinn, lokaði veginum þangað með bílum sínum og tafði þetta bæði við að koma björgun- artaekjum á staðinn og þegar skipbrotsmönnum var komið til bæjar. Báturinn lagðist á hliðina nokkur hundruð metra frá landi áður en beygt var inn í svokall- aða innsigiingarrennu og lonti í fjörunni um 300 metrum austan við innsiglinguna. Starfsmenn Björgunar hf. voru komnir til Grindavíkur um kl. 20 í gærkvöldi með vélskóflur, jarð- ýtu og fleiri tæki og var áformað að reyna að ná bátnum upp á þurrt land á f jörunni í nótt. Fjar an, sem báturinn lenti í er stór- grýtt, en þó slétt. Fréttaimenm Morgumblaðsina voru á str-andstað þegar mönin- umurn var bjargað úir bátmum, en límiu var skotið út í bátinm. — Fyrsta líniuskotið fór framihjá, en þegar Kristján HeirmiaininBson skaut í anmarri tilraun fór önini í gegnum einn brúargluggamn og þar með vaæ lí-n-ain komin um borð og ekki ieið á löngu þar til allir voru komniir í land heilu og höldnu. Sjónairvottar urðu að því þegar báturinn fór á hliðáma pg einu-m þeiinra, Guðmundi Olse-n, sagðist svo frá: „Við vorum við verbúð- argiugganin á einu af húsum Anniarvikur og fylgdum'st með bátnum koma inin. Rétt áður eni hiann kom í beygjuna virtist hanin fá á sig ólag og hallaðisit han-n mi'kið á hliðina og skömimu seinmia var hanm alveg 'kominn á hliðin-a og þá munu m-östrin hafa verið komin í sjó. Líklega hefur 15—20 mínútur með stefnið upp í brimið og þá sáurn. við að þrír m-enin héldu sér í rekkverkið á brúarvæin-gnium bakborðsmegin og pusið gekk yfir báti-nm. Þegar bátinin byrjaði síðan að reka í gegnium brimgarðinm voru 7 m-enm, sem héldu sér í rekkverk- ið, en hinir 4 voru f-rammi við hvalbak og komust ekki aftur á. Strax og men-n i landi sáu hvað vaæ að gerast sigidi Kópa-nesið, sem er systurskip Arnfirðiimgs II., út úr höfniinnii og skips-menm reyndu að láta gúmmíbát reka að bátnum, sem var á hliðimnii í brim-garðinum, en það tókst ekki. Margun-blaðið ræddi við skip- stjórann, Reyni Jóhannsson, á heimili hams í Grindavík um tveimur tímum eftir að allir voru komnir í land. Sjö dkipsbrots- manma, búsettir í Reykjavík, voru þá þar í góðu yffirlæti, því að þeir voru kom-mir í þurr föt og kona Reyniis, Jeraniý Jórasdóttir, bar fraim sjóðandi kaffi og með- læti, etous og hver gat í sig látið Allir höfðu blotnað meir-a og mrin-na og það var kalt í gær, enda sögðu sjómeniraimir að kuld- inin hefði verið að drepa þá. — Margir þeirra voru fáíklæddir meðan bátiin-n rak í gegwum mesta brimgarðinn, en allir voru þó kátir og hressir í stofumnii hjá skipstjóranum, og eimm sfkipverja sagði, að það hefði verið verst að hann hefði ekki verið í spariraær buxunuim símum. úr því að hanm hefði verið að sprikla þetta úti við á aninað borð. Þeir fjórir sem voru franmmi við hva-lbak, gátu náð í föt þegar þáturinn för að taka niðri, en þeir sem voru uppi á brúarværag máttu hafa sig alla við að halda sér þegar sjóir riðu á bátnum. Skipstjórinn var þar aftastur og hrópa-ði: „Haida fast,“ þegar sjó'irinir riðu á bátnum Reyná sagðist svo frá: „Við vor um úti á djúpsundinu, slkammt fyrir utan beygjuma í renmunni bátinn á hliðina. Ég sló strax af því að eina von-in var að bak'ka bátnum, en það skipti engum tog- um, að vélin drap á sér áður en nokkuð var hægt að gera og möstriin lögðust í sjó. Fjórir voru þá í brúnini, 4 fraimmi í koju og þrír aftur í koju. Mest gekk yfir bátiinm þegar hann fór að taka niðri, en við aftur á gátum þó haldið okkur í reklcverkið og þeir fram á voru við spilið. Við vorum m-eð um 10 toran af ufsa í lestinin-i og allar netatross- urmaæ 5 voru á þilfari, því að við vorum að taka upp að sánni. Það var mikil Guðs mildi að ekkert slys henti manniskapinn, þvi að það var erfitt fyrir strákana að halda sér á bátnum í þesaum kulda og björgunarsveitaæmönu- um vil ég þákka hve fljótt og vel þeiirra starf gekk.“ Eiras og fyrr segir voru m-argir akipsmaniraa fáklæddi-r mjög til að byrja með, því að þeir vökn- uðu við það að þeir ultu út úr kojum sínum. Um síðir gátu þeir þó náð í lopapeysur og þá hlýn- aði þeiim nokkuð þó að peysurn- ar væru votar og sumir komu skólausir í land. Einin hafði VEifið tveimur skyrtum um fætur sér og hlífði það nokkuð. Allir skips meniniirrair fóru í sjóinm. í stóln- um, en þegar þeir komu í lamd voru þeir drifnir inn í vel upp- hitaðan bíl björguniarsveitarimnar og vafðir inn í ullaæteppi. Reyrair Jóhararasson skipstjóri er elztur áhafnarinnar, 31 áns, en flestir skipvérja eru á aldrkmm 20—30 ára. Reynir hefur verið með Anv firðimg II. frá því að homum var hleypt af stokkuraum í Stálvák fyrir um það bil ári og hefur haran verið aflasæll slkipstjóri. — Báturinn var taliran furðu lítið slkemmdur á strandstað í gær, en ha-nin kostaði um 30 millj. króna nýr fyrir einu ári. - Tryggingar FramlKild af bls. 32. „Þrátt fyrir það, sem hér hef ur verið sagt um umtalsverða áfanga í tryggi-ng/amáluin, sem samtök sjómanna hafa náð fram i samningum sínum við útvegs- menn, er óhætt að fullyrða, að flestar vinnustéttir þessa lands vseru löngu búnar að knýja fram m-eð samningum — eða löggjöf — stórum hærri lif- og örorkutrygg ingar, ef sú staðreynd lægi fyrir, að 5 af hverju þúsundi létu ár- lega líf sitt i starfi. Þetta er sorglega staðreyndin í íslenzkri sjómannastétt. Á síðustu 11 árum hafa 254 sjó- menn drukknað eða látið lífið af öðrum orsökum í starfi sínu, þrátt fyrir stórbættan öryggisút- bún-að skipanna. Samkvæmt upp lýsingum, sem flm. hafa aflað sér, hafa dauðaslys sjómann-a skipzt þannig á þetta árabil, og er þá talið frá sjómannadegi 1960 til þessa dags 1971: 1960 til 1961 23 sjómenn 1961 — 1962 36 — 1962 — 1963 23 — 1963 — 1964 26 — 1964 — 1965 19 — 1965 — 1966 13 — 1966 — 1967 20 — 1967 — 1968 16 — 1968 — 1969 31 — 1969 — 1970 21 — 1970 —1971 26 — eða samtals á þessu árabili 254 sjómenn. Flm. hefur ekki tekizt að fá upplýsingar um fjölda þeirra sjó man-na, sem fengið hafa varan lega örorku af slysum í starfi á þessu sama tímabili, en hi'tt má ljósit vera þeim, sem til þekkja, að þau eru því miður bæði of mörg og í of mörgum tilvikum orsök svo mikiLla líkamsmeiðsla, að þeir, sem i hlut eiga, bíða þess aldrei bætur. í dag eru líf- og örorkutrygg ingar ''ndirmanna á farskipum þær sömu og um gietur i 2. grein þessa frumvarps. Sömu tr-yggingar undirmanna á fiskiskipum eru kr. 600.000.00 við dauða og kr. 800.000.00 við 100% örorku. Margir munu spyrja, þegar það sem hér hefur verið sagt, er haft í huga, hvers vegna samtök sjó- manna hafi ekki lagt rneiri áherzlu á þes-sar tryggingar i samningum sínum en raun ber vitni um. Þær kröfur hafa þó verið gerð ar í öllum samníngum, sem sjó- menn og útgerðarmenn hafa geng ið til á liðnum árum. Sú stað- reynd hefur þó ætíð legið fyrir, að þegar brýnustu kröfum til lífs fnamfæris var náð, að maiti sjó- manna, reyndist ekki meira til skipta, enda útgerðin-ni oft og tíð um skammtað af opinberum að- ilum það, sem þeim sýndist að nægja mundi til að halda uppi eðlilegum rekstri. í þetta dæmi blandast einnig skammsýni þeirra aðila, er telja hina líðandi stund það, sem lifa eigi fyrir. Augljós er sú lífsmauðsyn Í3- lenzku þjóðarinnar að halda uppi sjósókn og siglingum. Bezta trygging þess, að sótzt verði eftir störfum á fiskiskipa- flotanum, er góð laun, aðbúnað- ur og tryggingar ekki sizt.“ Ein höíuðkrafa allra sjó- manna er stórhækkaðar líf- og örorkutryggingar. Útgerðum og skipafélögum hafa þegar verið bund-nir stórir baggar í nýgerðum samningum almennu verkalýða- félagann-a. Að líkindum verður erfitt að finna 1-ausn þessa vanda máls, svo að báðum líki, í þeiim samningum, sem fyrir dyrum standa, milli sjóma-nna og við- semjenda þeirra. Ef f-rv. þetta verður samþykkt, telja flm., að það muni hjálpa til við, að samningar geti tekizt milli þessarra aðila. Auk þesa telja flm. með h'Uðsjón af því, sem komið hefur fmm í þe3sari gng., og þýðingu fiskveiða fyrir landsmenn í heild, að tím-abært sé fyrir Alþingi að viðurkenna enn frekar en gert hefur verið sér- stöðu sjómannastéttarinnar með samþykkt þessa frumvarps, sér- staklega þegar þess er gætt, að kostnaður sá, er um ræðir í frv. greiðist m.a. úir sjóðum, sem myndaðir eru m.a. með hluta af þeirra eigin afl-afé. Erfitt er að meta kostnað við tryggingu þessa, en sennilegt er, að hann verði rúmar 30 millj. kr. (30—35 millj.), miðað við þann fjölda dauðaslysa, sem að fmm- an greinir, og bætur vegna þeirra og örorkubætur, sem eru u.þ.b. 30%—40% af þeim.bótum. Gera má ráð fyrir, að í fram- angreindu yfirliti sé um nokkur slys að ræða, sem ekki verða bætt af tryggingafélögum. Ef miðað er við gildandi skil- mála tryggiragafélaga og iðgjöld nú og iðgjöld lækkuð með tilliti til minni rekstmrkostnaðar við slíka hóptryggingu, má reikna með, að kostnaðurinn verði 25—30 millj. kr., og er þá miðað við, að trygging þessi taki til um það bil 5000 sjómanna.“ báturimn dólað þarraa á hliðinmi í og þá komu kvikur, sem settu — Gengið Framliald af bls. 32 markið gagnvart dollara um 13 og % % eða þar um bil, þar sem dollariran lækkar sem sagt um 8% m-iðað við gull meðan þýzka markið hækkar. Fylgi krónan dollaranum verður gengisfellin-g th-eraraar 13 og Vz% gagn-vart þýzka m-aTÍkjnu. Við spurðum Ólaf um áhrdf hækkun-ar traustustu gjaldmiðla (þ. e. maiiksins, sterUragspu-ndsins og yenisims) á bílaiiranflutninigi-nm-. Ólafur kvað það gefa auga leið að bílar frá þessum 1-öndum yrðu dýrari. Hiras vegar yrði hækkun- in varla veruleg — nerna til Hsærrau aðrar verðbreytin-gar á bílunum — þar sem hækkunim hefði þegar komið fraim að niolkkru leyti meðan geragið var fljótandi. En þessi hækkum. verð- ur eðlilega þessum lömidum í ó- hag, en kemur Bandaríkjunum til góða. Eiras og fram kom í viðtali við Jórn-as Haralz, banikaBtjóra, um gjaldeyrisimálin hór í blaði-nu á ’suinin-udag, erum við íslendin-gar afar háðir gengi dollararas, þar eð útflutniingur oklkiar er lanigisamr lega mestur til Bandaríkjarania, og ammiar útflutninigur olkkar er að miklu leyti umsaminm í doll- urum. Samikvæmt upplýsimgum Ólafs Tóm-assoniar fór um 30% fheildarútflutnin'gsins til Banda- ilílkj anin-a og Kaniada (sem er að- einis hrot af þessari prósen-tu), en árið áður var hluitfallið 27,6%. Hlutfa-11 Bandaríkjanma í heildar- útflutrain-gii okkar hefur stöðugt farið vaxandi frá því að síldveið- arraar brugðust, og sé tekið tímabilið jamúar—september á þessu ári er útflutniragurimm til Baindariikjamina orðinn 39% af heildarútflutniragnu-m. í krónum nemur útflutn-ingurinn til Banda ríkjan-na á þes-su timabili samtals 3960 miiljóraum krón-a, en t-il við- miðunar skal þess getið að á sama tima í fyrra nam hanm 2911 milljómu-m króna. Hvað tapið yrði mikið fyrir út- flutn-ingsaðila ókkar, ef krónian lækkaði ekki, treysti Ólaifur sér ekki til að svara, en siagði að augljóst væri, að það rraundi verða þeim mjög óhagstætt miið- að við puradið. Útflutningurinm til Bandaríkj- arana er að laragmestu leyti hrað- frystar sjávarafurðir. Þess vegna snerum við okkur tU tveggj a for- svaTsmanraa sölusaimtáka á því sviði og spurðum hvort hrað- frystiiðraaðurinn gæti staðizt það að króraan yrði ekki látim fylgja doUararaum. Eyjólfur ísfeld, for- stjóri Sölumiðstöðvar hraðfrysti- húsanraa, vUdi ekkert um málið segja að svo stöddu, en Guðjón B. Ólafssara, framlkvæmdastjóri sjávarafui'ðardeildar SÍS. svaraði spurniimgunmi á þá leið, að hrað- frystiiðniaðuriran mætti alls ekki við því núna að tapa krónu — hitt væri nær að horaum yrði hjálpað um krónumar. með DC-8 Kaupmannahafnar 5 sinnum í viku/ alla sunnudaga/ mánudaga/ (nriðjudaga/ rimmtudaga og föstudaga. LOFTLEIDIR

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.