Morgunblaðið - 25.02.1972, Side 10

10
MORGUNBLAÐCÐ, FÖSTÚDAGUR' 25. FEBRÖÁR 1972
/
!
Læknamiðstö ðvar í
Árbæ og Breiðholti
Eitt aðalumkvörtunarefni
atoennings að því er snertir
heilbrigðisþjónust'U i borg-
inni er læknisþjónustan utan
sjúkrahúsa og þá einkum
heimilislaeknisþjónusta. Rorg-
arbúar kvarta yfir því, að
erfitt sé að ná til lækna, ef
einhver heimiiismanna vei'k-
ist, hvort sem er á nóttiu eða
degi. Æ færri læknar gefi
sig að heimilislæknisþjónustu
og þeir tiltölulega fáu, sem
það gera, séu svo önnum
kafnir, að oft taki langan
ttaa að ná til þeirra, hvort
sem er í síma eða með viðtöl-
uim. Tímafrekar setur í bið-
stofu séu svo oft árangurslitl
ar, þvl að margir heimilis-
læfknar hafi vegna anna tii-
hneigingu til að senda sjúkl-
inga sína með tilvisun til sér
fræðinga eða stofnana, jafn-
vel til að láta framkvæma ein
földustu rannsóknir eða að-
gerðir, sem ættu að vera í
verkahring vel skipulagðrar
hetoilislæknisþjónustu.
Enginn vafi er á því, að
þessi gagnrýni almennings á
að miklu leyti rétt á sér. Nú-
verandi heimilislækniskerfi
er að liðast í sundur og brýn
þörf er úrbóta. Heilbrigðis-
málaráð Reykjavíkur hefúr
tekið þetta mál til meðferðar
og þá einkum með tilliti til
tveggja hverfa í borginni, þ.
e. Árbæjar- og Breiðiholts-
Birgir ísl. Gunnarsson.
hverfis. Grundvöllur þess, að
rætt hefur verið um málið út \
frá sjónarmiði tveggja ákveð
inna borgarhverfa, er ítar
legt nefndarálit, sem á sínum
tíma var lagt fyrir borgar-
stjóm. Það nefndarálit var
unnið undir forystu Jóns Sig
urðssonar, borgarlæknis, en
þar voru m.a. gerðar tiliögur
um hverfaskipttogu í borg-
inni með ákveðnum fjölda
lækna starfandi í hverju
hverfi. Þá var það og gert
ráð fyrir, að heimilislækntog
ar yrðu sérgrein innan lækn
isfræðtonar.
Það er ekki óeðlilegt að
fyrsta tilraun til hverfaskipt
ingar heimilislsöknisþjónust
unnar verði gerð i Árbæjar-
og Breiðholtshverfi, Hverfi
þessi eru hvort um sig mjög
afmörkuð og fjarlægð þeirra
frá lækningastofuim flestra
heimilisiæfcna, sem í borginni
starfa, er slik, að til veru-
legra óþæginda er fyrir íbúa
þessara hverfa.
Til að marka ákveðna
stefnu til úrbóta áfcvað heil-
brigðismálaráð á s.l. vori að
óska viðræðna við fulltrúa
Sjúkrasamlags Reykjavíkur
og Læknafélags Reykjavik-
ur um tilhögun læknisþjón-
ustu í hverfum þessum. Sam-
starfsnefnd þessara þriggja
aðila hóf síðan störf og voru
tii'lögur hennar lagðar fyrir
borgarstjóm sl. fimmtudag.
1 meginatriðum eru tillög-
umar á þá leið, að settar
verði upp þrjár læknamið
stöðvar (heilsugæzlustöðvar),
ein í Ártoæjartiverfi og tvær
í Breiðlholtshverfi. Önnur
læknamiðstöðin í Breiðholts-
hverfi þyrfti þó ek'ki að
koma fyrr en síðar, eftir því
sem hverfið byggðist upp. í
þessum stöðvum verði sem
fullkomnust aðstaða til allrar
almennrar þjónustu í helztu
greinum læknisfræði. Þar
verði ennfremur aðstaða fyr-
tr sérfræðinga, sem geti kocn
ið í stöðvarnar og verið til
viðtals ákveðna tima í viku
svo og aðstaða til ýmiss konar
heilsuverndarstarfs, t.d. ung
bamasfcoðunar, mæðraskoð-
unar o.fí.
Gert er ráð fyrir, að
Reykjavíkurborg hafi frum-
kvæði að undirbúningi og
framkvæmdum, en jafnframt
verði teknar upp samninga-
viðræður við ríkisvaldið og
Sjúkrasamlag Reykjavíkur
um þátttöku í stofnkostnaði.
Ákveðimi fjöldi lækna
þarf að vera starfandi i
hverri stöð. Gert er ráð fyr-
ir að læknamir verði ráðnir
sem starfsmenn stöðvanna,
en um starfskjör þarf að
semja sérstaklega milli
Sj úkrasamlags Reykjavífcur
og Læknafélags Reykjavlk
ur.
Slík læknamiðstöð þarf að
vera opin allan daginn og
fram á kvöld og spurning er
hvort stöðvamar eigi ekki að
skiptast á næturþjónustu fyr
ir þessi hverfi.
Ekki er gert ráð fyrir að
íbúar þessara hverfa verði
þvingaðir til að taka sem
sína hetailislæfcna þá læfcna,
sera starfa við þeirra hverfis
stöð, en hins vegar búizt við
þvi að þetta nýja kerfi hafi
svo marga kosti fram yfir það
gamla og verði það aðlað
andi, að flestir ibúar hverf-
anna kjósi að skipta við sína
læknaimiðstöð.
Það verður miíkið vanda-
verk fyrir þá lækna, sem ráð
ast til fyrstu stöðvanna, að
móta 1 smáatriðum það starf,
sem þar verður unnið, en
nánari stefnumörkun þarf að
sjálfsögðu að vera í samráði
BORGfiR
-mfii
við heilbriigðisyfirvöld borg-
arinnar. Lengi býr að fyrstu
gerð og ef vel tekst til, má
búast við, að hér sé upphaf-
ið á gjörbreytingu alls heim-
ilislækniskerfis í borginni,
sem að visu tekur alllangan
tíma að ganga yfir.
Þegar hefur tekizt um mál-
ið gott samstarf milli Heii-
brigðismálaráðs Reykjavík
ur, Sjúkrasamlags Reykjavík
ur og Læknafélags Reykja-
víkur og er vonandi að það
samstarf haldist áfram í frék
ari framkvæmd þessarar
stefnu.
Dreifing raforku í
strjálbýli — lokaáfangi
t Iok síðasta árs voru rafltour frá
samveitum komnar til um 5000 sveita-
bæja að kirkjum, samkomuhúsum og
skólum meðtöldum. Þetta var búið að
taka nokkuð langan tíma, en smátt og
smátt hefiur þjóðfélagið og orkuyfirvöld
öðlazt meiri og meiri stórbug i þessu
efirai og treyst sér til að taka fleiri og
fleiri bæi ton á ltour á ári.
Nú hefur iðnaðarráðherra gefið út
yfirlýsingu um að ákveðið sé að leggja
rafLtour á þessu ári, 1973 og 1974 til 770
bæja og verða þeir þá orðnir alls hátt
á 6. þús. Má þvi segja að fyrir endann
sjái á þessu mikla og nauðsynlega verk-
efni og er sízt ofsagt að mörgum finnst
nú sem þungum steini sé af sér létt.
Fjöldi sveitafólks, þar sem aðstaðan er
örðugust, hefur lengi staðið með önd í
hálsi og spurt: Kemur röðin nokkurn
ttaa að okkur?
Þessar upplýsingar ráðherra eru að
sðnnu ekki nýjar, en þó fastari i hendi
en það, sem fram hefur komið áður
optoberlega. Hans er valdið. Næst liðinn
vetur og vor var það ti’l athugunar hjá
ráðuneyttou, hvað margir bæir væru
eftir, er tiltök þættu að koma í samband
við rikisveiturnar á 2—4 árum. Veit ég
ekki betur en áætlun um það væri þá
nær fullmótuð, svo og kostnaðaráætlun.
Tölur um þetta hafa ekki staðið á stöð-
ugu vegna þess að fleiri og fleiri hafa
síféUt ákveðið að leggja niður smástöðv-
ar við ársprænur og bæjarlæki, er í ljós
hefur komið, að þeir áttu þess kost að
fá línur, sem tryggari þykja. Hugmynd-
in nú er sú, að ekki verði nema um 100
slíkar stöðvar notaðar hér eftir til lang-
frama, og virðast þær sannast að segja
undarlega fáar. 1 fyrravetur létu margir
sig dreyma um að hægt yrði jafnvel að
Ijúka þessu á 2 árum með allríflegri lán-
töku. E.t.v. er verkefnið stærra en svo
að til þess fiáist tæki og mannafli á 2
sumrum, fremur en það að okfcar fé-
grimimiu rikisstjórn sfcorti peninginn.
Menn athuigi að orðið fégrtamd þýddi í
munni Egils Skallagrímssonar örlæti á
fé og var hið mesta hrósyrði. En fjarri
er mér að fara að nagga neitt um þetta
eða urn það, hverjum þakka eigi mest
fyrir að svona langt er komið nú raf-
væðingu dreifbýlisins, sem er þess lang
mesta mél. Aðalatriðið er nú, að sveita-
maðurinn er búinn að fiá sitt bréf, sem
ekki verður frá honum tekið. Og skiptir
þá engu verulegu stórmáli, hvort hann
bíður árinu lengur enn eftir að sjá
staurana rísa.
Samhliða þessu lá fyrir í ráðuneytinu
í vor tillaga þess að endurgreiða ein-
staklingum og sveitarfélögum framlög,
er gengið hafa aukalega till að hraða
raflto'ulögnum á stöku stöðum undan-
gengin ár. Samtals mun þetta nema um
10 millj. kr. Þetta er réttlætismál. í öðru
lagi er þess að geta, að Atvinnujöfnunar-
\
Bjartmar Guðmundsson.
sjóður greiddi á árinu 1971 hálfa vexti
af iánum er sveitarfélög hafa tekið und-
angengin ár til að hraða framkvæmd-
u'm hjá sér, en Orkusjóður endurgreiðir
án vaxta samkvæmt skuldabréfum.
Jónas Pétursson flutti tillögu um þetta
á fiundi stjórnar Atvtanujöfmunarsjóðs,
sem samþyfckt var.
Bjartmar Guðmundsson:
Frá einu til annars
Þegar fyrst var byrjað að leggja
sveitalímur út frá Sogi, Andakíl og Laxá
trúðu þvi varia margir að nokkurn
ttaa næðu slíkar l'tour til svo að segja
allra sveitabæja I landi okkar. Segja
má með réttu að betur hafi ráðizt en
nokkur þorði að vona þá, þó biðin sé
mörgum búin að veligja, sem lengst eru
búnir að búa við reyk einn af réttunum.
Sá skuggi hvílir þó enn yfir vötnum,
að svo lítur út af fregnum að dæma, að
uim 50-60 bæir, sem mest eru einanigraðir,
verði enn utanveltu. En góð orð eru um,
að einhvern veginn verði vel fyrir þeim
séð. Þess þarf líka, þvi sumir þeirra
eru þjóðfélaginiu svo mikils virði, þar
sem þeir eru, að mikið má til vinna þó
ekki sé á neitt litið annað en að viðhalda
þeim þess vegna.
Þó svona sé komið framfcvæmdium
og fyrirheitum á þessu sviði, heyrast sí-
fellt raddir um að ekki borgi sig að
hlynna að tilveru mikils hLuta sveita-
hyg'gðar í okkar Iiandi. Röksemdimar
þékkja allir.
Tilveran er ekki aðeins reikningsdæmi
í rafleindahaus. Davið sem alllra manna
bezt opnaði lása og lýsti inn í hólfin
hefur sagt:
Veröldin öll er við og há
vafin Xynigi og rósum.
Sólin er björt hér suður frá
en svalt undir norðurljósum.
Þar sem hjartað sitt óðal á
er ættjörðin sem vér kjósum.
Hjartað getur átt sitt óðal jafnt í
Grímsey og Fagraskógi sem Stór-
Reykjavík, svo við höldum okkur við
ókkar hólma. Því miður mun hvergi að
finna aðra eins lýsingu á þeirri hlið
þessa máls, er snýr að heiidinni. En ég
viil hafa fyrir satt að þjóðarheildinni sé
engu minna nauðsynlegt að strjálhýlið
varðveitist sem allra bezt og nái að
blómgast en þeim sem þar búa. Svo vel
fari, þurfa byggðarlöig að styðja hivert
annað eins og fóturinn höndina og hönd
in fiótton. Il'la hjiálpaði annað í Eddusög-
unni urn Erp og bræður hans. Og höf-
uðið getur ekki sagt við fót sinn: Ég
þarf þín ekki með — og fæturnir ekkí
þá heldur við höf uðið.