Alþýðublaðið - 30.07.1958, Blaðsíða 4

4
Miðvikudagur 30. júlí 1958
A 1 ]> ý ð u b 1 a 8 i 8
Þingmannanefndin ræðir við fiskimálaráðherra Ráðstjórnarríkjanna (lengst til vinstri).
Péíur Péfursson:
Þætfir úr þingmannaför, V.
FISKVEIÐA-„SAMBÚ“
EFTIR hádegi þennan sama
dag fórum við og skoðuðum
fyrirtæki, sem ég vil kalla fisk
veiða-„sambú“. Var staðurinn
þar sem ,,búið“ var í svo sem
50 km. fjariægð frá Riga. Vildi
ég gera tilaun til að lýsa því
nokkuð, hvernig þessi útgerð
gengur fyrir sig.
í>ar er fyrst til að'taka, að í
Lettlandi eru 20 fiskveiða-
stöfnanir af þessu tagi. Ríkið á
öll skip og veiðarfæri, og eru
það tvsér „stöðvar“ ríkisins,
sem sjá fyrir öllum útbúnaði.
Önnur ,,stöðin“ sér um 15 „bú“,
dreifðir á smábýlum á stóru
svæði, en nú er unnð aö því að
færa byggðina saman cg þess
vegna v.rðist mikið af húsun-
um í kauptúninu vera ný,
enda var verið að byggja
þarna nokkur hús. Okkur var
sagt, að á „búinu“ væru 384
fjölskyldur, en 500 manns
væru þátttakendur í ,,búinu“.
Samtals væri um 2000 manns
áhangandi ,,búinu“ á einn eða
annan hátt. Þarna skoðuðum
við tvö nýleg íbúðarhús. Þau
voru einnar hæðar einbýlis-
hús, ca. 90 ferm., mjög snyrti-
leg og þægileg, að því er virt
st.
Isacs-kirkjan í Leningrad.
en hin um 5. „Stöðvarnar“ sjá
„búunum“ fyrir skipum, útbún
aði og eldsneyti, ásamt viðgerð
um. Fyrir þetta fá þessar
„stöðvar" 30% af verðmæti
aflans. F.skimennirnir fá 55%
af verðmæti aflans, en ,,búin“
sjálf fá 15%. Það' „bú“, sem við
skoðuðum, 'hafði yfir að ráða
þremur togurum með.400 ha.
vél, tveimur bátum með 150
ha. vél, 8 bátum, ca. 25 tonna
og 36 trillum.
Við fórum niður að höfn-
inni, og voru fáir bátar í höfn, I
en þeir, sem þar voru, litu illa
út. Sumir þeirra voru raunar j
til viðgerðar. Þetta „bú“ var
stofnað 1947 og er því orðið
rijmléga tíu ára. Áður ’nöfðu1
fiskimennirnjr þarng :verið
ist. Svona hús var talið kosta
160—180 þúsund krónur. „Bú-
in“ sjáJf létu byggja húsin, en.
eigendur endurgreiddu þau á
10 órum. Vá hektari dands
fylgd.j hverju húsi. Okkur var
sagt, að 38 sjómenn ættu einka
bíla og margir ættu mótorhjól.
Þótti mikið til þessa koma. Það
fer ekki á milli mála, aö. þeir
fiskimenn, sem afla vel og
fara upp fyrir það mark, sem
áætlunin gerir ráð fyrir, hafa
ágæta afkomu, miðað við aðr-
ar stéttir í Róðstjórnarríkjun-
um. 1946 voru sjómenn þarna
taldir hafa meðalárslaun 28
þús. krónur, en 1956 voru þeir
taldir fá 76 000 krónur að jafn-
aði.
. .Mér virðist .þeir í.Ráðstjórn-
arríkjunum leggja býsna mikið
upp úr því, að byggja í hverj-
um bæ eða kauptúni áberandi
íburðarmikla og stóra menn-
jngarhöll. Þarna í ZKULDI, en
svo heitir staðurinn, þar sem
„búið“ er, er ein slík menning
arhölj eða félagsheimili, sem
hafði kostað hvorki meira né
minna en 8 milljónir króna.
Þetta er líka mikið hús og veg-
legt, en ekki er hægt að hugsa
sér annað en mögulegt hefði
verið að komast af með minna
hús og nota sumt af peningun-
um til einhvers annars.
Á veggjum þarna í félags-
heimilinu voru stór kort, sem
sýndu hvað áætlunin gerði ráð
fyrir að hver bátur væri búinn
að veiða mikið, og hvernig út-
koman væri, hvort þeir væru
búnir að ná markinu, eða
komnir yfir það. Okkur var
sagt, að eftir að fiskimenn
væru komnir yfir sitt tiííekna
mark, þá fengju þeir tvöfalt
verð fyrir aflann eftir það.
Fyrst er gerð áætlun fyrir allt
„búið“ í heild. Síðan fyrir til-
tekinn hóp báta og loks hefur
hvert skip sína áætlun.
■Mér skilst, að mikill hlutj af
afianum, sem veiðist á heima-
miðum, sé smásíld. Árið 1947
veiddust á þessu svæði 500
tonn, en okkur var sagt, að
fyrra hefðj aflinn orðið
tonn. Mikil bjartsýni Og á-
nægja virtist ríkjandj hjá fiskj
mönnum, en einhver þeirra
valdamanna, sem með okkur
var, hafði orð á því, að laun
fiskimanna væru alltof mikil.
Þessu þyrfti að breyta! Þess
skal að lokum getið, að „búið“
sjálft á hænsnabú, refabú með
40 silfurrefum, 30 hesta til
landbúnaðarstarfa, 5 vörubíla
og 1 fólksbíl. Meðlimir „bús-
ins“ kjósa sér stjórn, eftir regl
um, sem ég veit ekki hverjar
eru, og mér virðist formaður
stjórnar vera eins konar fram-
kvæmdastjórj búsins.
VIÐTAL VIÐ
FISKIMÁLARÁÐHERRA
Fyrst ég hef hér á undan
rætt nokkuð um fiskveiðar á
tilteknum stað í Lettlandi,
finnst mér rétt að skjóta
inn í nokkrum orðúm viðvíkj-
andj því viðtali, sem við áttum
við fiskimálaráðherra Ráð-
stjórnarríkjanna. nokkrum dög-
um seinria í Moskya.„ Þessi
maður, sem heitir ISHKOV, er
að vísU .ékki kallaöur fiskimálá
ráðherra nú, heldur aðeins ráð
herra, sem veitir forstöðu fiskj
málaráðuneytinu. Hvers vegna
veit ég ekki, en með þessi mál
hefur hann farið síðan 1938.
Með honum var einnig A. Zajt-
siev, forstjóri fiskirannsóknar-
stofnunar Ráðstj órnarríkj anna
og kannaðist sá vel við Jón
Jónssonforstöðumaimislenzkra
fiskirannsókna, og gat þess að
íslenzkar fiskirannsóknir væru
að mörgu leyti mjög merkileg
ar.
Ráðherrann upplýsti, að ár-
ið 1940 hefði heildarafli í Ráð-
stjórnarríkjunum orðið 1 millj.
300 þús. tonn, en árið 1957
hefðj aflinn orðið 2 milij. 800
þús- tonn. Hann kvað 75 000
fiskimenn vinna við ríkisút-
gerð, en 100 000 við útgerð
„samyrkjabúa". Hann sagði, að
samtals ynnu 450—460 þús.
manns á einn eða annan hátt
við fiskveiðar og vinnslu afla,
þar með taldar viðgerðir á
smærri verkstæðum. Stærr;
viðgerðaverþstæði væru þar
ekki meðltalin. Hann gat þess,
að þegar Rússar sendu flota
sína til fjarlægra miða, sendu
þeir alltaf með þeim flutninga-
skip og hjálparskip Þá lagði
ráðherrann mikla áherzlu á
samvinnu sem flestra þjóða á
sviði fiskirannsókna og talaði
um nauðsyn þess, að viðhalda
fiskistofninum á hinum ýmsu
miðum.
Ráðherrann virtist vera vel
kunnugur því, að á ísland’i
væru góð og vönduð frystihús
os var nokkuð rætt um þau.
Enn fremur um framleiðslu
fiskimjöls. Hann gat þess, að í
Múrmansk hefðu Rússar 25
verksmiðjuskip, þar sem bæði
værr frysting og framleitt
fiskirnjöl um borð. Hann sagði
að fiskiskipaflotj þeirra færi
vaxandj dag frá degi, os að
lögð vær áherzla á eflingu
hans. „Við verðum að auka
fiskveiðarnar, en jafnframt að
gæta þess, að ofveiðj eigi sér
ekki stað, og þar höfum við
saméiginlegt vandamál að
glíma við,“ sagði Isihkov fiski-
málaráðherra að lokum. Um
leið og ég kvaddi, tók ég eftir
því, .,að á bak við sætj ráöherr-
aris héngu tvær stórar myndir;
onnur áf Krústjov. —• en hin af
Stalin!
f
LENINGRAD
Leningrad er önnur stærsta
borg Ráðstjórnarríkjanna, og
líklega 10. eða 11, stærsta borg
í heimi. Hún er aðeins 254 ára
gömul. íbúatalan er um 3 millj
ónir. Að vísu hefur mauntai
ekki farið fram þar fremuf en
annars staðar í mörg ár, en
þetta er þó talið vera nálægt
sanni. Leningrad er byggð á
fjöldamörgum eyjum. enda eru
brýn svo hundruðum skiptj í
borginni. Okkur var sagt að
stærð.borgarinnar vær; 13X28
km. Hún er falleg borg. og það .
er einhver vestrænn svipur á
henni, sem maður sér ekki á
Moskvu. Þjóðverjar um-
kringdu Leningrad í síöasf.a
stríði og stóð umsátrið í 900
daga. Þeir náðu borginni aldrej
á sitt vald, þótt þeir kæmust
svo nálægt henni. að aðeins
voru sjö eða átta kílómetrar til
raiðborgarinnar -Hálfgerð hung
ursneyð ríkti í borginn; á þeim
árum, og talið er að 5—600 þús.
rranns hafi dáið í borginnj á
þessum tíma, bæðj vegna bar-
daganna og af fæðuskorti.
Bvggingar voru skemmdaf’.og
i eyðilagðar í stórum stíl og sjást
sums staðar merki bardaganna
enn þann dag í dag. Verðmæt.ir
safnmunir voru fluttir úr borg
inni og þeir grafnir i jörð eða
sökkt í vatn á méðan á stríðmu
stóð.
Við komum til Leningrad
fyrir hádegi á þriðjudeginrim
8. júlí. Það virtist ekki vera
mikil umferð um flugvöllmn,
þó að um flugvöll stórborgar
værj að ræða. Við vorum sett-
ir á ágætt hótel, Hótel Astor-
ia, og þar virtust okkur vera
þó nokkrir ferðamenn frá Vest
urlöndum. Eftir skamma stund
fórum við á fund jrfirborgar-
stjórans, sem sagði okkur ýmis
legt um borgina- og um fyrirætl
anir í framtíðinni. Augljóst er,
að mikið starf hefur íacrið í að
byggja upp eftir stríðið. Hann
gat þess, að í ár væra byggðar
íbúðir, sem næmu 710 þús. fer-
metrum, á næsta árj ætti að
Framhald á 5. síðu.
Minnismerkið um Pétur mikla.