Morgunblaðið - 27.05.1973, Qupperneq 31

MORGUNRLAEMÐ, SUNNUDAGUR 27. MAl 1973
31
1
Á flótta undan eldgosi, Kötlnhlaup. Myndin máluð 1945.
Sumarsýning í Ásgrímssafni
Á sunnudag verður hin ár
lega sumarsýning Ásgríms
safns opnuð. Fyrirkomu-
lag hennar er með svipuðum
haetti og áður, eru þá m.a.
hafðir í huga erlendir gest-
ir sem safnið skoða á sumr-
in. í>vi er leitazt við að sýna
sem margþættust viðfangs
efni og listþróun Ásgríms
Jónssonar frá aldamótum og
fram á siðustu æviár hans.
1 heimiili listamannsins eru
sýndar vatnslitamyndir, þar
á meðal myndir málaðar i Mý
vatnssveit, Sldðadal og á
bernskuslóðum Ásgríms. Einn
ig nokkrar þjóðsagnateikn-
ingar, og ein teikning úr
Njálu, — Sæunn gamla og
arfasátan.
1 vinnustofu Ásgrims Jóns
sonar eru nær eingöngu sýnd
oliumálverk. Meðal þeirra er
Flótti undan eldgosi, sem er
ein af siðustu myndum hans.
Einnig aldamótamynd af
sama viðfangsefni.
Nú er sýnt i fyrsta sinn I
húsi Ásgríms olíumálverklð
Hafnarfjarðarvegurinn (óveð
ur í aðsigi), málað árið 1931,
og hefur sú mynd verið á
sýningum erlendis. Ennfrem
ur verk úr Borgarfirði, frá
Fljótsdalshéraði og Reykja-
vík.
Ásgrímssafn hefur látið
prenta kynningarrit á ensku,
dönsku og þýzku um Ásgrím
Jónsson og safn hans. Einn-
ig kort í litum af nokkrum
landslagsmyndum í eigu
safnsins, ásamt þjóðsagna-
teikningum.
Ásgrímssafn, Bergstaða-
stræti 74, verður opið aila
daga í júní, júlí og ágúst,
nema laugardaga, frá kl.
1,30—4. Aðgangur ókeypis.
Campora skipar gamla
peronista í stjórnina
Buenos Aires, 26. maí AP
HECTOR Campora, sem tók við
embætti forseta Argentínu í gær
hefur nú skipað stjórn sína og
virðist hún einkum saman-
standa af gömlum fylgismönn-
um Juans Peron, fyrrum ein-
ræðisherra landsins. Hann hef-
ur þó forðazt að velja þá öfga-
menn úr röðum peronista sem
eru lengst til vinstri.
Til þess að halda einnig góðu
sambandi við þá ákvað hann
hins vegar að náða þegar alla
pólitíska fanga í landinu, en þeir
eru taldir vera um 500. Þessi
ákvörðun hefur þegar verið fram
kvæmd og tugþúsundir manna
Framhald af bls. 1.
áleit skipherra varðskipsins
nauðsynlegt að skjóta á skipið
sjáilft og var þá skotið fjórum
skotum fyrir framan togarann
og einu skoti í netalest hans.
Við það kom leki í framskip tog-
arans. Að sögn skipstjóra tog-
arans voru þá allir skipverjar
aftur á skipinu en aðeins tveir
menn i brú. Nokkru síðar var
skotið einu skoti til viðbótar og
fór það í fiskilest togarans.
Togarinn hélt áfram ferð sinni
með 12 sjómílna hraða austur
á bóginn, en var orðinn nokk-
uð siginn að framan. Um kl.
15.30 voru skipin stödd skammt
norðnorðvestur af Grimsey og
voru þá aðrir brezkir togarar að
koma á staðinn.
hafa fagnað föngunum þegar
þeir hafa komið út fyrir fang-
elsismúrana.
Campora kynnti nokkur atriði
stefnuskrár sinnar á föstudags-
kvöld. Hann hefur m.a. fyrirskip
að að allir einkabankar í Argen-
tínu, erlendir jafnt sem argen-
tínskir afhendi landsbankan-
um allt sitt fé en hann mun síð-
an dreifa því aftur til útlána eft-
ir eigin mati. ,
Hann lýsti því yfir að Samtök
Amerikurikja, sem Bandaríkin
styðja, þjóni ekki málstað Suð-
ur-Ameríkurikja og loks til-
kynnti hann að lagður yrði sér-
stakur jarðaskattur á bændur til
Everton GY-58 er 884 lestir og
í eigu Consolidated Fisheries
Ltd. um 21 manns áhöfn er á
togaranum og auk þess er einn
blaðamaður frá London um
borð. Skipstjóri er George Muss-
el og er hann 40 ára að aldri.
Að því er segir I AP-skeyti
sagði McKenzie, sendiherra að
samkvæmt fyrstu fréttum sem
hann hefði fengið um atburðinn
þá hefði Ægir skotið „visvitandi
í þeim tilgangi að sökkva Ever-
ton.“
McKenzie vildi ekkert segja
um 3 freigátur sem voru á næstu
grösum. Atburðurinn hafði
greinilega fengið mikið á sendi-
herrann, að sögn fréttaritara
A.P.
að neyða þá til að gera bú sin
arðbær.
I»yrla
skotin
niður
Saigon, 26. maí — AP
ÓVOPNUÐ suður-víetnömsk
þyrla var skotin niður um 45
km fyrir norðan Saigon seint
á föstudagskvöid og fórust 12
manns sem með henni voru.
Þyrlan var í fólksflutningum
og talið er að henni hafi verið
grandað með „Steria" eldflaug
af rússneskri gerð.
S-Vietnamska stjómin hef
ur mótmælt þessu broti á
vopnahléssáttmálanum og til-
kynnt að hún muni leggja mál
ið fyrir friðareftnrtiitissveitirn-
ar til rannsóknar.
• •
— Olvun
Framhald af bls. 32.
að handsamia hann, en honum
tóksit að komast undan. Þá var
farið inn í Blómavai við Sigtún
og spjöll uiwiin þar á blómum,
en ekki var sjáanlegt að neinu
hefði verið stolið. Loks var brot-
izt inn í afgreiðslu Laugardals-
sundtaugarinnar og þar fann
þjófurien gamlan peningaskáp,
sem sprengdur var upp. Ekkert
hafði þjófurinn upp úr krafsinu,
þar eð peniingiakassinn var ekki
í notkun lenguir.
- SKOTHRÍÐ
Deilt um söluskatt
Reglugerð og lög stangast á
Á SÍÐASTLIÐNU ári var gerð
sú breyting á innheimtu sölu-
skaitts, að ákveðið var að inn-
heimta hann mánaðarlega, í stað
tveggja mánaða áður. Jafn-
framt var sú breyting gerð, að
skil voru gerð um leið og menn
skiila imn skýrsiuim til innheimtu
skattsskylda velt-u. Áður var
þessum skýrslum skilað tii skatt
stofunnar áður en skatturinn var
fallinn í gjalddaga.
Þessi breyting var túlkuð á
þann hátt, að óheimilt var að
skiila inn skýrslum til innheimtu
manna án þess að greiðsla
fylgdi. Þetta leiddi aftur til þess
að skattstofan varð að áætla sölu
skattisgreiðsiur aUra þeirra, sem
ekki stóðu skil á skattinum á
réttum gjalddögum.
I söluskattslögunum er gert
ráð fyrir þvi, að skili menn ekki
skýrsium um söluskattsskylda
starfsemi skuli skattstjórar
áætia söiuskatt af starfseminni
og skal ekki breyta þeirri álagn-
ingu nema söluskatturinn nemi
meira en 10% minna en áætlun-
in en þó svo að söluskatturinn
verði 10% hærri en hann raun-
verulega var. Þýðir þetta í
reynd 10% viðurlög. Þessum við
urlögum var beitt gagnvart
þeim, sem ekki stóðu skil áskatt
inum á réttum tíma og þar af
leiðandi skiluðu ekki skýrslu eða
gátu það eklci.
Mbl. hafði samband við Har-
ald Blöndal, fulltrúa hjá toll-
stjóraembættinu, sem sagði að
málið hefði komið upp vegnia
þess að eitt fyrirtæki hefði rieit-
að að greiða viðurlög, þar sem
það hefð'i ekki getað skilað inn
skýrslum, þrátt fyrir tilraunir
til þess. Talsmaður fyrirtækisins
taldi þetta brjóta í bága við lög
um söluskatt. Málið lægi nú fyr-
ir fógetarétti Reykjavíkur og
hefði verið frestað um sinn.
Þróun tvítölu
í persónu- og
eignarfornöfnum
2. bindi í bókaflokknum
„University of Iceland
Publications in
ÚT ER komið ritið The Pronom-
inal Dual in Icelandic eftir Helga
Guðmundsson, lektor. Er þetta
rannsókn á þróun tvítölu í per-
sónu- og eignarfomöfnum í ís-
lenzku, en ásamt færeysku varð
veitti íslenzka tvítölumerkingu
(í við og þið o.s.frv.) lengur en
önnur norræn mál.
Rannsóknin skiptist í tvo meg
inþætti. Annars vegar er staða
tvítölunnar í fomafnabeygingu í
íslenzku á elzta stigi. Hins veg-
ar er svo þróun þessa beyginga-
kerfis fram eftir öldum, sem
leiddi loks til þess, að tvítalan
sem slík hvarf, þó að tvítölu-
myndimar upphaflegu varðveitt-
ust (með fleirtölumerkingu).
Rannsóknin er reist bæði á is-
lenzkum málheimildum frá ýms-
um tímum og á samanburði við
hlutaðeigandi þætti í fomafna-
LinguisticsÉ6
beygingu fjölmargra tungumála,
bæði indóevrópskra og annarra.
En sérstaklega er þó fjallað um
sams konar viðfangsefni í fær-
eysku, norsku, sænsku og þýzk-
um mállýzkum. Þá er stuttur
kafli um lærða notkun tvitölunin-
ar á 19. og 20. öld. Loks eru rita-
og atriðaskrár.
Bókin, sem er 140 bls., er prent
uð í Fr. Bagges Kgl. Hofbog-
trykkeri í Kaupmannahöfn.
Rit þetta er annað bindi í bóka
flokknum University of Iceland
Publications in Linguistics, sem
gefinn er út af Rannsóknastofn-
un í norrænum málvísindum við
Háskóla Islands. Fyrsta ritið í
þessum flokki, The First Gramm
atical Treatise eftir Hrein Bene-
diktsson prófessor, kom út í nóv,
Sl.
— Þjóðverjar
Framliald af bls. 32.
ár hefðu átt sér stað regluleg
skipti á sendimefndum milli
Alþingis og Sambandsþingsins í
Bonin. íslenzka nefndin fór utan
á máinudaginn var og átti við-
ræður við vestur-þýzka starfs-
bræður á þriðjudag og miðviku-
dag, en heim komu þingmenn-
irnir á fimimtudagiinin.
„Við áttum fyrsit og frenmst
viðræður við nefmd þingmanna
úr öllum flokkum þinigsms, en
formaður þýzku nefndarinnar
var Erwin Lange, sem. er einn
af áhrifamestu þingmönnum
þýzka Jafnaðarmianinafloldcsdns,“
sagði Gylfi. „Það var mikil þátt
taka af hál'fu áhrifamikilla þing
mianinia úr öllum flokkum í við-
ræðunum, og leyndi sér ekki að
það var fyrst og fremst vegna
'landhelgismálsins. Við gerðum
að sjálflsögðu grein fyrir mál-
stað íslendiniga almenn.t, og þá
ekki sízt fyrir því að hagsmun-
ir Þjóðverja í þessum efnum
væri ólíkir hagsimunium Breta,
og þess vegna algjörlega óeðli-
legt að um jafn mikla samstöðu
væri að ræða milli Þjóðverja og
Breta í þeim viðræðum, sem
átt hefðu sér stað undanfarið.“
Gylfi sagði eninfremur, að ís-
lenzku þingmeranimir hefðu ver
ið spurðir margs um þetta efni,
og að þýzku þingmennirnir hafi
virzt gera sér ljóst meginiatriði
þessa máls, ekki hvað sízt eftir
að Bretar hafa serat herskip imn,
fyrir 50 mílurnar. „Eraginn þýzk
ur þiragmaður varði þá ráðstöf-
un heldur taldi málinu stefnt í
fastari hnút með þessum hætti,“
sagði Gylfi. „Af hálfu þeirra
var látin í ljós áhugi á því að
viðræður milli íslenzku og
þýzku ríkisstjórnarinnar, sem
rætt hefur verið um að fram-
færu í júní, gætu farið fram,
sem fyrat og borið árangur á
grundvelli þeirra viðræðna, er
fram fóru í Reykjavík miMi
fulltrúa ríkisstjórnanna 3. og 4.
apríl, en þar var rætt um hug-
mynd að annars koraar bráða-
birgðasamniragi en áður hafði
verið rætt um við Breta. Við
gerðum Ijóst að meðan brezik
herskip væru í íslenzki land-
helgi væru viðræður við þá úti-
lokaðar en ekkert ætti hins veg-
ar að vera til fyrirstöðu viðraéð-
um við Þjóðverja, enda væru
samningaviðræðumar við Þjóð-
verja komnar inm á anna-n far-
veg en viðræðurnar við Breta.
Við áttum einniig viðræður við
errabættismenn í utanríkisráðu-
neytirau og efnahagsráðuraeytirau
og var þar aðallega rætt um
ýmiis aitrlði í sambandi við við-
skiptmál landanna, og þáð á-
kvæði í samningi okkar við
EBE að mikilvægar tollalækk-
anir á sjávarafurðum sfkyldu
ekki koma tiil framkvæmda með
an við eigum í landhelgisdeil-
unni.“