Morgunblaðið - 04.08.1973, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ — LAUGARDAGUR 4 ÁGUST 1973
23
Allur akstur krefsl aÖgæzlu vi5 allar a5-
sfæður. Dkumaftur má ekki láta sér komo
neitf á óvart í umferÖinni. Forsjálni öku-
manna og hæfileiki að sjá fyrir umferð-
aratvik og viöbrögö annarra vegfarendo
ræÖur úrslitum wm öryggi ( umferft
ViÖ framúrakstur geta minnstu mistök og
rangt mat á aðstæÖum haft hörmuleg-
ustu afleiðingar. Við framúrakstur þarf
góða dómgreind og góða samvinnu milli
ökumanna.
Engin ástæðá er fyrir þann, sem fram úr
er ekið, að verða gramur yfir þvf. Það
er að stofna til slysa og algjörlego
bannað, að reyna að hindra framúrakst-
ur, þvf að aldrei er að vita, af hvaða
ástæðum hinn maðurinn vill aka fram úr.
Fylgizt með í baksýnisspegli, dragið úr
ferð, víkið til hægri og gefið merki um,
að þið vitið um ætlan þess, er á *eftir
kemur.
Steinkast frá hjólum bifreiða valda oft
tjóni á farartækjum við mætingu og
framúrakstur.
Einkum er þetta algengt:
1. Þegar hraði er aukinn skyndilega við
framúrakstur.
2. þegar beygt er snögglega framan við
bifreið,
3. þegar bifreiðum er ekið að sumarlagi
á snjóhjóibörðum,
4. þegar bifreiðcir mætast á of miklum
hraða.
Ræsi og þrongar brýr eru víða á þjóð-
vegum, ræsin víða illa merkt, mjórri en
vegurinn og valda því hættu. Er því erfitt
að mæfast á eða við ræsin og því ríður
á, að allir ökumenn dragi úr ferð, þegar
þeir nálgast þau, og sá vægi, er lengra á
að ræsinu. Ef erfitt er að meta fjarlægð-
ina, sakar ekki, að ökutækin séu á Iftilli
ferð, þegar þau koma að ræsinu, og er
það þá oftast samkomulagsatriði, hvor
fer á undan yfir ræsið, ef bifreiðar geto
ekki mætzt þar eðlilega. Verst er, ef öku-
menn fara að hugsa hvor fyrir annan og
hvor um sig ætlar hinum að staðnæmast.
--—
Jt
hestamenn
OG UMFERÐ
Til þéss að firra vandræðum og forð-
ast slys á mönnum og hestum í hinni
sívaxandi umferð á vegum landsins,
verða allir hestamenn að leggja sitt fram
til aukinnar umferðarmenningar. Gagn-
kvæmur skilningur allra vegfaranda <?
skyldum oq rétti er undirstaða þess.
Hesfamenn:
Farið reiðvegi, reiðgöfur eða gamfar
slóðir á sumrin. Með því dragið þið bezt
úr umferðarhættum á hestum og mönn-
um á þjóðvegum landsins.
K reiðvegum og reiðslóðum ber að
hafa sömu reglu, að víkja til hægri fyr-
ir ríðandi fólki.
ökumenn:
Akið aldrei svo nærri hestf, að hætta
sé á árekstri, ef honum bregður skyndi-
lega og lætur ekki að stjórn knapans.

Verið
varkár
varizt
slysin
Ánægjufeg ferð. Aflt gengur vel. Akstur-
inn á að vera til hvíldar og ánægju, en
hann krefst aðgæzlu og góðrar sam-
vinnu við aðra vegfarendur.
Að aka án þess að fyfgjast með um-
farðinni fyrir aftan sig í baksýnisspegli,
er eins og að aka með augnspeldi. Það
er nauðsynlegt að fylgjast með umferð-
inni fyrir framan, aftan og til beggja
hliða.
Drátfarvélar og aðrar vinnuvélar á
þjóðvegum krefjast sérstakrar aðgæzlu
bifreiðastjóra. ökutæki þessi fafa hægt,
eru af misjöfnum gerðum og valda 'því
hættu á vegum. Tækjum þessum er oft
beygt skyndilega inn á heimkeyrslu eða
froðninga, sem aðrir ökumenn vita ekkt
um og hafa ekki aðstöðu ti( að sjá.
f slæmu skyggnf, regnf, þoku, ryki og
snjókomu er nauðsynlegt að aka með
ökuljósum, til þes^ að betur sjáist til
ökutækjanna, jafnve! að degi til. Þcið
dugir ekki að aka með stöðuljósum á
óupplýstum vegi. Ef ekið er með bjart
sólskin í bakið, er betra að aka méð
■ökuljósum, því að ökumaður, sem mætir
þér, hefur sólina á móti sér, og hann
sér þá frekar til þín. Einnig er réft að
aka með Jjósum, þegar menn mæfa bíla-
lest, þvf ökumenn, sem á móti koma,
sjá þá befur til bifreiðarinnar og reyna
síður að aka út úr bílaröðinni.
Það er byrjað að rigna og vegurinn
verður háll, þegar óhreinindi leysast upp
úr malbikinu og malarvegir verða lausir
og holóttir. Stöðvunarvegalengdin eykst
til muna, og hætt er við, að bifreiðin
snúist við hemlun. ökumaður verður því
að miða ökuhraðann við aðstæður, en
ekki leyfðan hámarkshraða á viðkom-
andi stað.
HaniM’ts Þ. Hafstein
*
Slysavarnafélag Islands óskar ferðamönnum góðrar ferðar ánægjulegrar
útivistar og ágætrar heimkomu
— Sjálfstæði
Framhald af bls. 12.
rnæfctá fara í málfluitningi hans.
Jóniaitain furðar sig á sit arfsað-
ferðum Stúdenitiaráðs og segir:
„Er það e. t. v. liður í þeirri bar-
áttu stúdenta (þ. e. baráttu fyrir
betra samstarf.i hás;kúiiakennara
og sitúdenta, ,— inmsikot miibt),
að þeiiir „ki!aga“ tiil ráðherra áður
e<n þeir leiita frekar fyrir sér
innan stofniuimair? Ef þeir trúa
á málstað sinn, hefðu þeir m. a.
getað haldið aiimennan stúdenta-
fuind til árétitíngar kröfum sín-
um, rætit við þrjá aðalmemm í
Háskólaráði er fjarveramdii voru
iokaiafgreiðsliu málsims eða reyní
á amnan veg imnan stofmunar að
fá fram brevtimgu á samþykkt
IIáskry.iaráðs“.
Við þebta er mairgt að athuga
og það fyrsit, að stúdemtar „kflög-
mðu“ ekk' tii! ráðhecra áður én
þeir leiitiniðu „frekar fyrir sér
innBin sitofh'um.ar“. Það var nefni-
’iegia fyr'ifa verk. Stúdemtaráðis, er
fréht'ist um úrsikurð Háskólaráðs,
að senda því á1:ylít,un, þar sem
sk©rt?.'ð var á það að endur-
skoðia afsitöðu síma. Ályktuniiin
var samþykkt með 21 siamhljéða
aitkveeði á fundii Stúdemitaráðs
þann 24. júní (enrainn sat hjá).
Hásikólaráð fundaði! 29. júmí og
hef ég ekki emm frétt nokkur
andisvör þesis við ályktun Stúd-
emfcaráðs. Hims vegar álfctu full-
fcrúar sitúdenit'a vnðiræðiur með
menmflamálprftðiherra 1. júll,
siama dag og inimriifcuin nýsitúd-
emfca í Hl skyldi hefjaisit.
1 öðru lagi veiit Jómaitan jafin
vel og ég að ögerlegt v*ar að
hafllda aiimennpn al'údeiratafund
uim málið. Háskólaráð tók
ákvörðun um. inmr'kumargjöMiin
þarrn 21. iúmí, en háskólaárinu
lýkuir 15. iúní, og er þó í reymd
lotoiið fyrr í mörgum hásikólia-
deiflld'Uim. Stúdentar eru yfirleiifct
í fiullri viinnu á siuimrum, dreiifðir
um allt land og su'miir jafnvel
sitaddir erlendis,
1 þriðja liagi voru stúdentar
búmir að reka inmritunargjiailda-
máliið i fimnim viikur fyrir Há-
skóiiaráði áður en það tók
ákvörðun síraa og hafðd mállið
þvælat á jaframörgum fundum
ráðslins. Ekiki var aðeinis að fu.lll-
trúar stúdemta í Háskólaráði
kymntu málisitað þeirra rækilega,
heldur voru ráð'nu einnflig skriif-
uð 'k>mg bréf frá Stúdenitaráði
og eimsitafciir háskóliaráösimenn
elitir uppi til viiðiræðina uim máiið.
Urðu viðbrögð mokkuirra þeirra
eims og vera bar, t. d. Þorsfceins
Sæmumdssionar. Þó gekk þetta
misjafmlega því að sumir há-
skólamanma höfðu ekki tima tifl
að ræða við sifcúdemfca, en aðirir
voru e. t. v. erlendis. Svo var t.d.
um Jónatan Þórmundsision aflflan
þamtn tima sem imnr'iifcumargjölidin
voru tifl umræðu í Háskólaráði
og máðtisit ekki í varamann han®
þráitit fyrir i'tirekaðar tifltraunir.
Og háskóliaráðsmenn sáu aflidrei
ásifcæðu tifl að tafla við sitúdemta
um má'lllið aö fyrra bragði. Samfl
sem áðiur trúðu stúdemtar því
ævúnfloga, aö tiflllö'gur þeirra mytu
volivifljia Háskólaráðis, þar sem
’mnriitunargjöldiin varða stúdenta
fyrst og fremsit, — þau eru
greid'd af stúdemfcum og rentna
tifl féiags- og hagsrmumaisitarfs
þeltrra. Sú hefð hafiðl reyradar
verið að skaipazt á u.míflðmum
áruim að um innri'tumargjöildiin
færi Háskölaráð að tifliögu'm
Stúdenflaráðs. Það kom því sem
reiðarsflag yfiir stúdemtia, þegar
þeim varð kuramugit um niður-
sifcöðu Hásfcál.aráðs. Var ekki efln-
umgiiis að gemgiö væri framhjá
tfflflögum Sflúdemfcairáðs heldur
voru þær hunzaiðiar sem mést
mátti verða. Auik þesis fófl áikvörð-
ntn háskóötaráðs í sér gjaldþrot
Stúdentaráðs, þar eö þvi voru
ekki ætlaðar neim-ar tekjiur af
innritunairgjöMiunum. Var Há-
skólaráði fullkunnugt um þá hlið
málsins.
Jónatan segist þannflg um af-
skipti meraratamáiiaráðherra af
þessu máii: „Hvað sem um liaiga-
hliið málsiins má segja, hefur ráð-
herra ótvíræitt sýnt Háskóliaráði
megmuistu óviirðiimgu og skiln-
imgsleysd gagnvart leitoreglum
iýðræðislegs málattfliibúnaðar".
Ætli stúdentar hafi ekki sömu
og þó öllu verri sögu að segja
af málsmeðferð Háskólaráðs?
Lái nú hver sem vili stúdentum,
að þeir hafi ekki haft geð til að
þreyta þetta mál frekar við
Háskólaráð eða langlund tifl að
bíða eftir því að eimu heifldar-
samtök þeirra yrðu lögð í rúsfl-
ir. En Jómatan heldur sínu strikii
og spyr: „Ber framkoma stúd-
enta í þessu máli vott um sam-
starfsvilja og einlæga ósk um
gagnkvæmt traust milli yfiirvalda
skólams og stúdenta"?!!
Deilan um innritunargjöldin
hefur snúizt um ýmislegt s. s.
rétit sttúdemita og Stúdenflaráðs til
að ákveða, eða a.m.k. hafa áhrif
á, svokölluð sérmál stúdenta.
Aðalaflriðið hefur þó alltaf verið
togstreita um peninga, penimga
sem skiipfca Háskólaráð litlu, en
ráða fciiiveru Sflúdemtaráðls. Imn i
þessa togstreitu hefur flækzt
annað mál og um mairgt óþarft,
prófgjaldasj óðsmálið svonefnda.
Stúdenfcar komust nefnilega að
því (samkvæmt opinberum
skjölum) að h'luflá innriifcunar-
gjaldanna rann í prófgjaldasjóð
og voru það aðaltekjur sjóðsins
sem á hinn bóginn áskotnast
sárailitið fé af prófgjöMum.
Mestan úlfaþyt hefur þó vakið
að verulegum fjárhæðum er
veitt úr sjóðmum tifl kaupa á
veðskúldabréfum háskólakenn-
ara (eignir sjóðsins í þessum
bréfum voru á sáðasta ári u.þ.b.
tvisvar sinnum hærri en öli út-
gjöld Sfcúdentaráðs). Jónaflain fer
nokkrum orðum um mál þetta
að endingu gre'nar sinnar. Telur
h'ann að um það hafi skrifin orð-
ið „hvað svívirðilegust", og seg-
ir síðan um frásögn Stúdenta-
blaðsins: „Hér er um að ræða
aðdróttun um brot i opinberu
starfi, sem gsefci ef sönn væri,
varðað við íslenzk hegningarlög.
Geti aðstandendur slíkra aðdrótt-
ana ekki sannað mál sitt, er
unnt að draga þá til ábyrgðar
fyrir meiðyrði“ (leturbr. min).
Nú má það vel viðurkemnast að
skrif Stúdentablaðsins um sjóði
háiskólans voru nokkuð æsi-
kemrad. En æfcli fraimkoma Há-
skólaráðs við stúdenta hafi ekki
gefiið fullrikt tilefni til sldks?
Enda eru það hér sem fyrr orða-
lag og formsatriði sem Jónatan
fetfciir fingur út í, þvi að efrnis-
lega er frásögn Stúdentablaðs-
ins rétt, að þvi er ég bezt veit.
Og rausmar tefliur Jóinatan þörf
að undiiristTtilka að í fram-
kvæmd fliiaifii „refctor eimn
haft með höndum lánveitingar
til starfsmanna háskóians" og
að Hásikóflairáð hafi þar „hvergi
komið nærri, þótt það hafi vald
tifl þess“. Það virðist þvl ekki
hafa verið að ófyrirsiyin'ju að
SfcúdemitaWlaðáð uppflýsfci þessi
mál.
Jónatan fullyrðir að próf-
gjaldssjóður hafi ekki verið mis-
notaður. Er það auðvitað rétt ef
merking orðsins „misnotkun“ er
lögð að jöfnu vdð merkimgu orð-
anina „brat í opinberu starfi“.
Hims vegar vilja stúdentar telja
inrari tunargjöld’in sitt fé. Nú lít-
iisvirðir Hásköliaráð alliar fciilflögur
þeirra um ráðstöfun þessa fjár
á sarna tíma og í Ijós kemur að
háskólakennurum eru veltt veru-
leg lán af því. Lál þá enn hver
sem vil'l stúdentum, að þeir
nefni slíkt mflsraotkun og styðjist
þá við almenna málvitund. Og
því miður verð ég að endurtaka
fyrri orð mín: Eiflthvað er atí
göflum gengið þegar Jónatan
Þórmundsson telur það ýmist
óhróður eða meiðyrði sem stúd-
enfcar halda réttast og sanmast
um háskólakennara.
SJÁLFSTÆÐI OG LÝÐRÆÐI
Efti.r alfl't það sem á undam er
gengið endar Jónatan grein aína
með þessum orðum: „Meðan for-
ysfcumenn stúdenta sýna af sér
siík vimnubrögð, er mér til efs
að nokkrum he lvita manni dettl
í hug að fá stúdentum meári
áhrif á stjórnun háskólans".
Er þetta næsta dapurlegur
endir á hugleiðingum Jónafcans
um sjálfstæði háskólans og inniri
stjómun. En jafnframt er furðu-
legt að slík ályktun skuli dregin
aí þvi að Háskólaráð hrekur
stúdenta til að reka mál sin ufca/n
háskólans með ób'lgjörnum á-
kvörðunum sinum. Jafnvel þótt
ýmsir hafi serat Háskólaráði tón-
íran vegma máli imeaferðar þess.
Ætli hitt sé ekki söranu nær,
að á meðain Háskólaráð er svo
ólýðræðislega sikipað, sem raurn
ber vi'fcnfl, sé það ófært til að
skera úr um ininri málefnd há-
skólanis, þamtnig að alfl.'r aðiila/r
geti sæmilliega við unað? ÆHill
stúdemtar héfðiu rekið iinnriltuiraar-
gjaldamálið utan háskólans ef
eifcfchvert fciillit hefði veriið tekið
til sjónarmiða þeiirra inman
hans? Þvert á móti þvi sem
Jóraafcan virðist halda, tel ég að
alflir „heilvita menn“ megi draiga
þamn lærdóm af innritunargjalda
máliimu, að sjálfstæði háskóla'ns
og velfarnaði sé brýn mauðsym,
að stjórnarhættir hans verði lýð-
ræðislegri en nú er. Það hefðu
a.m.k. þótt skrýtraar kokteabæk-
Framliald á bls. 3L