Morgunblaðið - 19.09.1973, Síða 28

28 MORGUNBLAÐIÐ — MIÐVIKUDAGUR 19. SEPTEMBER 1973
velvakandi
Velvakandi svarar í síma
10100 frá mánudegi til
föstudags K'. 14—15.
£ Þvermóðskufullur
eiginmaður
„Bóndadóttir með blæ,ju“
skrifar:
„Velvakandi sæll.
Mig langar til að skrifa þér
um dálítið, sem er mér allhug-
stætt. Eins og áberandi er í
auglýsingum, þá er sí og æ ver
ið að hvetja „dömur" til að
stunda likamsrækt. Auglýst er
frúarleikfimi, megrunaræfingar
fyrir dömur, gufuböð og nudd,
og ég veit ekki hvað og hvað.
Fram að þessu hef ég ekki orð-
ið þess vör, að nokkur hafi
fundið hjá sér hvöt til að hafa
á boðstólum „herraleikfimi".
Þannig er mál með vexti, að
ég er gift manni, sem er nú
mjög tekinn að þykkna undir
belti. Að sjálfsögðu læt ég ekk
ert tækifæri ónotað tii að minna
harnn á það, auk þess sem ég er
orðin ákaflega matsár þegar
hann á í hlut. Þegar ég er að
reyna að leiða honum fyrir sjón
ir að nú geti þetta ekki gengið
lengur, heldur verði hann að
fara í megrun, þá gerir hann
sig bara hreiðan og sendir mér
tóninn, þannig að ég er alveg
að gefast upp á að tjónka við
hann. Samt hugsa ég nú, að
karigreyið skammist sín, því
að hann þorir ekki lengur að
láta sjá sig í laugunum. Hann
heldur áfram að fitna og fitna,
en sarnt hef ég getað þvælt hon
um með mér í dansskóia, þann-
ig að ekki er honum alls varn-
að, Ég er margbúln að reyna að
hræða hann með hjartveiki og
kransó, og öðrum ósköpum,
sem geta dunið yfir feitt fólk,
en það væri nú ekkert gaman-
mál, að maðurinn færi á taug-
um. Nóg er nú samt.
Það væri nú áldeilis munúr
ef hægt væri að senda svona
menn í meðhöndlun hjá ein-
hverri stofnun. Ég væri meira
að segja tii i að kosta hann
sjálf í megrunina. Vonandi tek-
ur sig nú tii einhver snöfur-
mannlegur iþróttakennari, og
gerir það að hugsjón sinni að
taka svona „herra“ í gegn. Með
þakklæti fyrir birtinguna og
von um stuðning í málinu.
„Bóndadóttir með fclæju“.“
— Aumingja maðurinn.
0 Um stafsetningu
og málfar
Þórunn Guðmundsdóttir skrif
ar á þessa ieið:
,,Góði Velvakandi.
Hér bið ég þig fyrir nötókur
orð um stafsetningu og málfar.
Á 70 ára ævi hef ég kynnzt
ýmiiss konar réttritun. Verð
ég að játa, að á mangan hátt
hefur mér faiidð bezt sú, sem
nú hafur verið löggilt langa
hríð. Mér finnst mest sam-
ræm'i í henni, og sú skírskot-
un til uppruna orða, sem ein-
kenndr hana þótti mér aiitaf
skemmtlleg. Að þesisu ieyt'i
salkna ég hennar.
Hins vegar er stafsetning
ekkert annað en búningur, sem
að vísu skiptir talsverðu máli,
en ekki tiil Mka eins milklu og
það, sem í hann er fært. Að
mínu áliti hefur réttritun, og
þá ennfremur setningafræði
og kommuþvæla, setið í allt
of miklu fyrirrúmi fyrir öðr-
um og mikilivægari atriðum
tungunnar.
0 Forsetningar
Árangurinn hefur komið í
ljós. Hann kemur daglega
fram í málfari fjöikniðlara,
þótt háskólagengnir séu og
sjálfsagt fjölmenntaðir á öðr-
um sviðum, en allls ekki nógu
færir í móðurmáli sínu. Ég hef
oft liðið önn fyrir íslenzkuna,
háskólann og þessa ungu menn,
fiytjandi fróðleiik og gott efni
á dauðans orðfáu og atfbökuðu
máli. Hér ætla ég að minnast
lítillega á tvö atriði, sem hafa
orðið iililega útundan í kennsiu.
Annað er notkun forsietninga.
Þessi saklausu smáorð hafa
verið á óverðskulduðum hrakn-
ingi. Þegar kennd eru erlend
mál þykár rétt notkun forsetn-
inga miklvæg, og er vandlega
innrætt niemendum. Útkoman
sýnir, að við þær hefur of litil
rækt verið lögð í islenztoum
skóium. Unglingar hafa sagt
mér, að þeir hafi lítið heyrt
á þær minnzt, nema sem „for-
setnmgarliiði". Virðast ýmsir
halda, að þeim megi sá úr
hnefa, og gildi einu hver iendi
hvar, bara að nógu sé sáð, em
samfara ruglingnum er ofnotto-
un þeirra algeng. Einlkum virð-
ist fyrir vera að gleypa hinar.
Annað atriði, sem ég ætla að
mirmast á, eru fornöfnin srn*1
og hvor eða hver. Þau virðast
næstum hafa orðið úti í staf-
setningarhryðju eða setninga-
fræðibyl, og heyrist nú svo
sjaldan rétt með þau farið, að
mér breigður þegar það kemur
fyrir. Jafnvel sæmiiiega fserir
þýðendur sjónvarpsbexta °%
útvarpsleilkrita, að ég nefm
ektoi mælendur á umræðufund-
um, segja: Þeir töluðu við
hvern annan, þeir stóðu sitt
hvoru megin, o.s.frv. Mig úef-
ur sannarlega liangað til að
gefa þeim sinn undir hvorn.
0 Uppvakningar
Nú eru þessi fornöfn þjúi-
og auðlærð notkun þeirra, laJi''
ist hún í tætoa tíð, eða áður
en ambögumar verða rótgrón-
air i vitundinni. Álít ég að nser
væri að þjálfa barnfóstrur bet-
ur í þessum og öðrum atriðurn
ísienzkrar tungu en heimta af
þeim stúdentspróf. Slíkir hluf'
ir skipta miifelu meira máli en
réttritunin. Hvað stoðar sá bún;
ingur, sem klaufalegt „ómál
er fært 1? Ég býst við að b*n"
anden og each other hafi spúlf
fyrir sinn og hvor.
Ég myndi gjarnan vilja fórna
stafnum yp.silon á altari ann-
anra, mætari hiuta, þó að mer
þætti sjónarsviptiir að honum-
Gæfist þannig meiri tíimi tn
„lifandi málkennslu", maett1
hann hverfa að mínuorn dóm1-
Vona ég að fræðarar geti siniit
slíkri kennslu betur nú þegar
zeta er horfiin. Ég vona, að
þeir vakni til betri afreka, þútt
þeir vakni ekki upp, eirns og
Grindvíkingar við jarðskjálft-
ann, samkvæmt frétt í sjon-
varpinu. Áður komu uppvaton-
ingar úr kirkjugörðum. Vænú
ég þess, að látnir Grindviking-
ar hvíli í friðá þrátt fyrir jarð-
hrærinigamar.
Sem sagt, ég vona og treysti.
að einföldun stafsetninigaf
styðji að betri íslenzkukenmslu.
Þórunn Guðmundsdóttir.
Aukið viðskiptin
— Auglýsið —
Bezta auglýsingablaðið
DANSSKÓLI
INNRITUN
í SÍMA
KL. 10-12
OG 1-7.
KENNSLA HEFST
í REYKJAVÍK
4. OKTÖBER.
BARNADANSAR
TANINGADANSAR
STEPP
JAZZDANS
SAMKVÆMISDANSAR
FYRIR HJÖN OG
EINSTAKLINGA
JAZZDANS FYRIR
7 ARATIL 11 ARA.
óóó
LANDSHJtLAFÉLAGII VðRÐUR
ND
Almennur félagsfundur verður haldinn í Landsmálafé
laginu Verði múnudaginn 24. september í Átthagasal
Hótel Sögu. - Fundurinn hefst klukkan 20:30.
DAGSKRA:
1. Kosning uppstillingarnefndar.
2. Formaður félagsins, Valgarð Briem, hrl., kynnir tillögur um breytingar á
skipulagi sjálfstæðisfélaganna í Reykjavík.
3. Barði Friðriksson, hrl., formaður Stangaveiðifélags Reykjavíkur, flytur erindi,
sem hann kallar: Á að svipta jarðeigendum eignarétti á lax- og silungsveiði?
Frjálsar umræður verða bæði um skipulag sjálfstæðisfélaganna og erindi Barða Friðrikssonar.
Varðarfélagar! - Fjölmennið á þennan fyrsta fund félagsins á haustinu.