Morgunblaðið - 05.12.1973, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. DESEMBER 1973
Pálmi Jónsson:
Bætt verði afkoma veitinga-
reksturs á landsbyggðinni
Pálmi Jónsson (S) hefur flult
tillögu til þingsályktunar um
athugun og tillögur til úrbóta á
vanda þeirra aðila, sem stunda
veitinga- og gistihúsarekstur að
vetrarlagi utan mestu þéttbýlis-
svæða landsins. Er tillaga Pálma
svohljóðandi:
Alþingi ályktar að fela sam-
gönguráðherra að skipa nefnd til
þess að athuga og gera tillögur
um úrbætur á vanda þeirra aðila,
sem stunda veitinga- og gistihúsa-
rekstur að vetrarlagi utan mestu
þéttbýlissvæða landsins. Skal
nefndin m.a. taka til athugunar
rekstrarafkomu og rekstrarfjár-
þörf þessara þjónustuaðila yfir
vetrarmánuðina, ásamt leit að
leiðum til bættrar afkomu, enn
fremur tillögur um aðstoð hins
opinbera, ef þess er þörf, og sam-
ræmingu slíkrar aðstoðar.
Nefndin skal skila áliti eigi
sfðar en svo, að leggja megi til-
lögu hennar fyrir Alþingi á næsta
hausti.
í greinargerð með tillögunni
segir m.a.:
Þeim aðilum, sem fást við hina
venjulegu ferðamannaþjónustu
víðs vegar um landið, fyrst og
fremst fyrir íslendinga sjálfa,
hefur verið lítill gaumur gefinn.
Margir einkaaðilar af þessu tagi,
þ.e. þeir, sem stunda veitinga- og
gistihúsarekstur utan aðalþétt-
býlissvæða landsins, eiga nú við
mikla og vaxandi erfiðleika að
etja í því að halda starfsemi sinni
í gangi yfir vetrarmánuðina,
þegar tekjur af ferðamönnum eru
í lágmarki. Til þess liggja þær
höfuðorsakir, að á síðustu árum
hefur rekstrarkostnaður við þessa
þjónustustarfsemi vaxið mjög,
ekki síst í kjölfar vinnutíma-
styttingarinnar, sem óhjákvæmi-
lega leiddi af sér fjölgun starfs-
fólks, kröfur um aðstöðu og
aðbúnað ferðafólks hafa farið
vaxandi, svo sem eðlilegt má telja
í tfmans rás, og síðast, en ekki síst
hafa afskipti opinberra aðila af
þessum málum m.a. komið fram í
því að veita harðnandi samkeppni
á þessu svjði með því að opna sem
víðast ríkisrekin gistihús yfir
beztu sumarmánuðina, þegar
hægt er að fleyta rjómann af
mesta ferðamannastraumnum. Er
það og í samræmi við þá skoðun,
að alla áherzlu beri að leggja á
þann tfma ársins, sem útlendir
leggja hingað tíðast leið sfna.
Afleiðingin er sú, að ýmsir þeirra,
sem lagt hafa kapp á að auka og
bæta þessa mikilvægu þjónustu
og halda henni uppi allt árið, ná
ekki þeim tekjum út úr rekstri
sumarsins, sem dugi til að vega
upp hallarekstur vetrarins. Yfir
vofir, verði ekki úr bætt, að þeir
kunni að neyðast til að loka yfir
Jón Árnason (S) hefur flutt
frumvarp um breytingu á lögum
um námslán og námsstyrki,
þannig að nemendur fleiri skóla
fái rétt til námslána úr Lánasjóði
íslenzkra námsmanna en nú er.
Segir þingmaðurinn í greinar-
gerð, að hann hafi sérstaklega í
huga riemendur við Fiskiðnskóla
fslands.
veturinn, þegar síst má án
þjónustu þeirra vera. Má rekja
mörg dæmi þess, hver nauðsyn er
slíkrar þjónustu fyrir ferðamenn,
sem þurfa að brjótast í misjafnri
færð í hrakviðrum vetrarins yfir
hina ýmsu fjallvegi landsins eða
setjast um kyrrt og komast
hvergi, stundum dögum saman.
Getur þá jafnvel riðið á lífi eða
dauða, hvar áningarstað er að
finna.
Jón Arnason:
Fleiri
fái
námslán
Tillögugreinin er svohljóðandi:
Niðurlag 1. gr. laganna orðist
svo, að á eftir orðunum „erlendra
háskóla og tækniskóla" komi: svo
og aðrar hliðstæðar erlendar og
innlendar kennslustofnanir, sam-
kvæmt nánari ákvæðum í reglu-
gerð.
Greinargerðin í heild hljóðar
svo:
I frumvarpi þessu felst sú
breyting, að í hópi þeirra, sem
rétt eiga til námslána úr Lána-
sjóði íslenskra námsmanna, séu
þeir nemendur, er nám stunda í
öðrum þeim skólum innlendum,
er séu hliðstæðir við þær skóla-
stofnanir, sem upp eru taldar f 1.
gr. laganna.
Samkvæmt gildandi lagaákvæði
eru þær kennslustofnanir
innlendar, þar sem nemendur
eiga rétt til lántöku úr sjóðnum,
taldar tæmandi í 1. gr. — Að
þessu sinni er sérstaklega haft i
huga að veita nemendum við
Fiskiðnskóla íslands umræddan
rétt.
r .
Ný þingmál
Veiting ríkisborgara-
réttar
Stjórnarfrumvarp um veit-
ingu ríkisborgararéttar. I
frumvarpinu er gert ráð fyrir,!
að 14 mönnum verði veittur
íslenzkur rfkisborgararéttur.
GrænfóSurverksmiðjur.
F"yrirspurn til landbúnaðar-
ráðherra frá Pálma Jónssyni
(S):
a. Hyggst ríkistjórnin standa
við eða hraða framkvæmd
áætlunar um nýjar grænfóður-
verksmiðjur, sem staðfest var
með bréfi landbúnaðarráð-
herra 2. júni 1972?
b. Hvaða áætlanir liggja fyrir
um fjármagn til þessara fram-
kvæmda á næstu árum og
heildarfjárþörf á áætlunar-
tímabilinu?
c. Hvert var kaupverð græn-
fóðurverksmiðjunnar i Saur-
bæ í Dölum, hvaða skuldbind-
ingar fylgdu kaupunum, og
hve mikið fé skorti til fram-
kvæmda, er kaupin voru gerð,
til þess að verksmiðjan gæti
náð fullum afköstum?
Vextir og þóknun.
Fyrirspurn til ráðherra
bankamála frá Birni Pálssyni
(F):
1. Var vaxtahækkun sú, sem
ákveðin var s.l. vor, gerð með
samþykki ráðherra bankamála
og ríkisstjórnarinnar?
2. Alítur bankamálaráðherra,
að Seðlabanki Islands geti
ákveðið hækkun og lækkun
vaxta án samþykkis ríkis-
stjórnarinnar?
3. Hvað voru vextir hækkað-
ir mikið s.l. vor, og hvað eru
vextir nú:
a) f Stofnlánadeild landbúnað-
arins, b) í Fiskveiðasjóði, c) f
Iðnlánasjóði, d) af viðskipta-
víxlum, e) af afurðavíxlum
landbúnaðarins, f) af afurða-
víxlum sjávarútvegsins, g) af
afurðavíxlum iðnaðar, h) af
lánum úr lífeyrissjóðum?
4. Er viðskiptabönkum heim-
ilt að taka þóknun, auk vaxta
og stimpilsgjalds, er þeir
kaupa víxla? Sé svo, f hvaða
tilgellum er slíkt heimilt og
hve mikil má slík þóknun
vera?
Gróðurvernd í Arnessýslu
Steinþór
Gestsson:
STEINÞÓR Gestsson (S) hefur
flutt tillögu til þingsályktunar
um ðætlunargerð um verndun
gróðurs og uppgræðslu lands f
Arnessýslu. Er í tillögunni ráð-
gert, að skipuð verði þriggja
manna nefnd til að gera þessa
áætlun og verði eftirtaldir emb-
ættismenn í nefndinni: skóg-
ræktarstjóri, landgræðslustjóri
og landnámsstjóri, sem skuli
verða formaður hennar.
Tillaga Steinþórs hljóðar svo í
heild:
Alþingi ályktar að skora á ríkis-
stjórnina að skipa nefnd þriggja
manna til þess að gera, I sam-
vinnu við viðkomandi sveitar-
stjórnir og gróðurverndarnefnd,
áætlun um verndun gróðurlendis
og uppgræðslu örfoka Iands f
Arnessýslu.
Áætlunin skal taka til alls lands
upp að 400 m hæðarlfnu og fela í
sér tillögur um það, hvar skuli í
þessu skyni beita skógrækt og
hvar grasrækt, svo og um hagnýt-
ingu þess lands, sem áætlunin
nær tií. Nefndin getur krafist að-
stoðar Rannsóknastofnunar land-
búnaðarins, Búnaðarfélags Is-
lands og annarra opinberra stofn-
ana um viss tæknileg atriði, sem
áætlun þessa kynni að varða.
Stefnt skal að því, að áætlunin
liggi fyrir svo tímanlega, að Al-
þingi geti f jallað um hana á haust-
þingi 1974 og ákveðið þá um fjár-
framlög til fyrstu framkvæmda
samkvæmt henni á árinu 1975.
I nefndinni skulu vera þessir
embættismenn: skógræktarstjóri,
landgræðslustjóri og landnáms-
stjóri, og skal hann vera formaður
nefndarinnar.
I upphafi greinargerðar með til-
lögunni segir Steinþór Gestsson:
Margir telja, að innan Árnes-
sýslu sé að finna þau landssvæði,
sem einna viðkvæmust séu fyrir
eyðingu og uppblæstri. Bent er á,
að þar er jarðvegur þykkur víðast
hvar og sandorpinn, svo að af litlu
sárif svörðinn getur orðið alvarleg
jarðvegseyðing, ef illa tekst til.
Hingað og þangað sjást þessa
merki. Enginn spillir landi sínu
viljandi, og margur bóndinn hef-
ur hugleitt það, með hverjum
hætti hann mætti bæta þær
skemmdir, sem bújörð hans hefur
orðið fyrir af ýmsum sökum.
Gróðurverndarnefnd sýslunnar
hefur kynnt sér gróðurfarið og
ástand jarðvegsins í öllum sveit-
um Arnessýslu og gefið út verð-
mæta skýrslu um það. — Þar
kemur það fram, sem margan
uggði, að allrar aðgæslu er þörf í
þessu efni, en horfur eru að dómi
nefndarinnar þó ekki svo slæmar,
að nein ástæða sé til að örvænta
um árangur, ef réttum aðferðum
er beitt við uppgræðslu, gróður-
vernd og nýtingu landsins. Með
þessar staðreyndir í huga, er þessi
tillaga til þingsályktunar flutt.
Eg elskaði stúlku
Höfundur: Walter Trobisch
Þýðandi: Benedikt Arnkelsson
tltgefandi: Leiftur hf.
Hananú! Ein ástarrollan enn.
Og dýrmætu rými blaðsins eytt í
umsögn um þetta!
Af heiti bókarinnar mætti ætla,
að hér væri aðeins um að ræða
eina af mörgum. Svo er þó ekki.
Það er nokkur ár síðan mér
áskotnaðist þessi bók í sænskri
þýðingu, en hún mun upphaflega
skrifuð á frönsku. Hún vakti þeg-
ar áhuga minn af tveim orsökum. I
fyrsta lagi vegna höfundarins og í
öðru lagi vegna þess hvernig hún
var til komin. Meðan á lestri
hennar stóð, þótti mér hún eink-
um áhugaverð vegna meðferðar
höfundar (höfunda) á efninu,
enda hafa skrif og umræður um
hjúskap og kynlíf yfirleitt verið
með nokkrum örðum hætti
undanfarinár.
Það var mér þvi óvænt ánægja,
er mér barst bókin í hendur á
íslenzku í haust, og vil ég þakka
þýðanda og útgefanda framtakið.
Hver er þessi Walter Trobisch?
Hann er þýzkfæddur kristinboði,
sem um árabil var kennari við
framhaldsskóla Kamerún í
Vestur-Afríku. Hann eignaðist
trúnað og vináttu nemenda sinna
og varð þeim leiðbeinandi i marg-
vislegum vanda. Bókin, Ég
elskaði stúlku, er byggð upp af
bréfaskriftum, sem hann átti við
tvo vini sina, pilti og stúlku. Þetta
átti alls ekki að verða bók, heldur
voru þetta trúnaðarbréf vina um
viðkvæm mál. Bréfaskipti þessi
segja lesíandanum sanna og hríf-
andi ástarsögu. En þau fela meira
í sér. Kynferðisleg, sálfræðileg,
trúarleg og þjóðfélagsleg vanda-
mál fléttast inn í atburðarásina á
svo áhugaverðan hátt, að erfitt
reynist að leggja bókina frá sér,
fyrr en hún hefur verið lesin til
enda.
Það mun hafa verið hugmynd
ungmennanna sjálfra að gefa
þessi bréfaskipti út í bókarformi,
ef þau kynni að geta orðið öðru
ungu fólki að liði. Bréfin eru
opinská, spurningar þeirra
margvíslegar og settar fram af
hreinskilni. Walter Trobisch er
ekki feiminn við að svara af ein-
urð.
Hann setur fram kristin við-
horf varðandi hjúskap og kyn-
líf. Leiðsögn hans verður
fyrir það hvergi dæmandi
eða hárðneskjuleg. Þvert á móti
lýsir hún djúpum skilningi hans á
eðli vandans. Hispursleysi hans
og umfram allt kærleikur hans til
þessara vina sinna er skemmti-
lega óskyldur kuldalegu og klám-
fengnu snakki kyntæknibóka
þeirra, sem unglingum eru gjarn-
an boðnar.
Foreldrar, kennarar, prestar og
raunar allir þeir, sem með
unglingum lifa og starfa, ættu að
lesa þessa bók til að auðga sjálfa
sig, gefa hana og auðga með því
aðra.
Mér er ljóst að með þessum fáu
línum tekst mér ekki að gera þess-
ari bók verðug skil, en lestur
er lofi ríkari.
A kápubaki sænskrar útgáfu af
bókinni segir, að hún hafi verið
þýdd á 50 tungumál og prentuð í
eintakafjölda sem nemur hundr-
uðum þúsunda. Bókin hefur
víða vegið þungt í opinberum um-
ræðum um siðferði samtímans og
höfundur hefur verið „bombar-
deraður" með bréfum og fyrir-
spurnum, þannig að hann hefur
orðið að setja á laggirnar ráð-
leggingarstöð í hjúskaparmálum
með skrifstofum I Kamerún og
Þýzkalandi.
Þýðing Benedikts Arnkelssonar
er lipur og eðlileg, prófarkalestur
góður og frágangur allur hinn
prýðilegasti.
Sigurður Pálsson
kennari.