Morgunblaðið - 17.07.1974, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. JULl 1974
Sýningar Arkitektafélags íslands
ARKITEKTAFÉLAG tslands hef-
ur nokkur undanfarin ár haft
með höndum þjónustu fyrir hús-
byggjendur undir nafninu
Byggingarþjónusta A.I. Lengst
framan af var þessi starfsemi á
Laugavegi 26, en hefur nú nýlega
flutzt að Grensásvegi 11, á efri
hæð. Þarna eru gefnar hvers kon-
ar byggingafræðilegar upplýsing-
ar ásamt þvf að alls konar fyrir-
tæki byggingariðnaðarins kynna
þar vörur sínar og þjónustu. Af og
til hafa svo einnig verið settar þar
upp sýningar, sem hafa verið hin-
ar fróðlegustu, og mig langar ein-
mitt til að vekja athygli á þeirri
hlið starfseminnar.
— Fyrir liðlega mánuði lauk
sýningu á verkum norsku
arkitektanna Knut Knutsen og
Arne Korsmo, sem voru braut-
ryðjendur og áhrifavaldar f
heimalandi sínu og í hópi þekkt-
ustu arkitekta á Norðurlöndum.
Fyrirhugað var að setja sýningu
þessa upp ásamt íslenzkri bygg-
ingarlist á listahátfð, en því boði
var hafnað og má það undarlegt
teljast þar sem sýning þessi kem-
ur frá Höjvikodda, eða listamið-
stöð „Henie — Onstad" f Osló, en
Myndllst
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
þar er einungis hið gildasta á
myndrænu sviði haft til sýnis.
Sýning þessi átti vissulega brýnt
erindi til okkar tslendinga, því að
hér var lögð áherzla á að sýna
mikilvægi þess, að byggingar séu
hagnýtar, falli inn í umhverfi sitt
og séu ekki f hrópandi andstæðu
við það, en á þeim sviðum má
segja, að við íslendingar höfum
haft daufa sjón á undanförnum
áratugum og er mál að linni. Það
er nokkuð langt sfðan norrænir
arkitektar fóru að gefa þessum
atriðum gaum, hér þurfum við
einungis að minnast ummæla
hins mikla finnska arkitekts Eliel
Saarinens (1873—1950) í upphafi
aidarinnar: „Félagar mínir og ég
sameinuðumst um þá megin-
stefnu varðandi lausn formvanda-
mála, að formið lægi f einkennum
efniviðar þess, sem manni stæði
hverju sinni til boða. Hugmyndin
var á engan veg upprunaleg eða
frumleg, heldur var hér eiginlega
um að ræða eins konar grund-
vallarhugmynd. En þessi grund-
vallarhugmynd hafði lengi verið
grafin undir haug stflhugmynda.
Það varð að grafa hana upp aftur
og hefja til öndvegis. En til að
Arne Korsmo: Hús.
ar, sem danskir nemendur í
arkitektúr hafa gert af gömlum
húsum austur í öræfasveit svo
sem Heiðarbæ, Sandfelli,
Hnappavöllum, Rauðabergi, Hofi
og Skaftafelli. Nánari tildrög
þessarar sýningar eru, að undan-
farin fjögur ár hafa nemendur
arkitektaskólans í Kaupmanna-
höfn komið hingað til lands f
þeim tilgangi að mæla upp gömul
hús og kynna sér íslenzka bygg-
ingarlist til sveita og bæja. Hafa
þeir einnig m.a. mælt upp Bern-
höftstorfuna, Neðstakaupstað á
Isafirði, Þverá í Laxárdal og
Möðruvallarkirkju í Eyjafirði. 1
fyrrasumar og í ár ha‘é» þeir svo
tekið fyrir hús í Öræfasveit í
Austur-Skaftafellssýslu. Eru
þessar ferðir liður í þriggja ára
áætlun, sem uppmælingadeild
skólans hefur verið að byggja upp
til að ná sem gleggstu efni um
íslenzkan byggingarmáta á 19 öld.
Uppmælingar þessar eru valfag í
skólanum. Er um að ræða tveggja
vikna dvöl hópanna og hafa þeir
mælt upp og teiknað bæjarhús,
útihús, hlöður og önnur hús á
staðnum. I sumar hafa þannig 16
nemendur og þrír kennarar verið
hér og er helmingurinn nemend-
ur við arkitektaskólann í Arósum,
en hann er nú með í fyrsta skipti.
Curt von Jessen er fyrirliði hóps-
ins og hann átti einnig frumkvæð-
ið að þvf, að þessar Islandsferðir
hófust. Fyrirhugað er að fara
slíka ferð næsta sumar og jafnvel
sumarið þar á eftir og að lokum
verður væntanlega gefin út bók á
vegum skólans með öllum teikn-
ingunum.
Af framanskráðum upplýsing-
um má ráða, að hér er um mjög
merkilegt framtak að ræða, sem
sem vert er allrar athygli, einkum
hljóta þessar mælingar að hafa
mikið gildi fyrir íslenzka fræði-
menn á þessu sviði og létta þeim
störf þeirra. Jafnan er fróðlegt
fyrir einstaklinga að bera athug-
anir sfnar saman við athuganir
gerðar í skipulagðri hópvinnu.
Teikningarnar eru vel og fag-
mannlega gerðar og áreiðanlega
mjög lærdómsríkar fyrir alla þá,
sem hyggjast leggja arkitektúr
fyrir sig í framtíðinni, og fróðleg-
ar fyrir atvinnu- sem áhugamenn.
Þarna getur m.a. að líta stóra ljós-
mynd af bæjarhúsunum að Hofi,
er það fögur heildarmynd ef und-
an er skilið nýjasta framlagið,
sem er kassaformað hús fyrir
miðju og f skerandi ósamræmi við
burstahúsin. Hér hefði verið
næsta auðvelt að forðast hvimleitt
og fyrir Islendinga næsta sígilt
slys.
— Er hér með vakin athygli á
mikilsverðri starfsemi arkitekta-
félagsins og væntanlega uppsker
hún svo sem til var stofnað.
Lækjarhús að Holti f öræfum.
framkvæma slíkt var nauðsynlegt
að hverfa langt aftur til þeirra
tfmabila er byggingarefnið var
hagnýtt á eðlilegan hátt. — Þar að
auki varð að leysa vandann um
nytsamasta háttinn við notkun
efnisins og hvernig hægt væri um
leið að hafa frumgerðaráætlunina
í senn hagræna og um leið í sam-
ræmi við önnur gildi.“ Aftur-
hvarfinu til náttúrunnar er
kannski bezt lýst f þessum um-
mælum hans: „Plönturnar vaxa
upp frá frjókornunum, — sér-,
kenni forma þeirra eru faiin f
frummætti frjókornanna. Jarð-
vegurinn ljær þeim grómagn og
ytri háhrif ákvarða svipmót
þeirra f umhverfismyndinni."
Segja má að þessi sfgilda setn-
ing lýsi einmitt kjarnanum f
stefnu fremstu arkitekta aldar-
innar og þessi atriða mátti greini-
lega sjá á sýningu þeirra Knut-
sens og Korsmo, sem báðir voru
stórathyglisverðir arkitektar, sem
létu hrífast af nýsköpun á sviði
húsagerðarlistar alls staðar f
veröldinni og kunnu að laga áhrif-
in að norskum aðstæðum og um-
hverfi. Það er vissulega kominn
tími til að við Islendingar hagnýt-
um okkur menningu og reynslu
slíkra manna af fullri reisn, og
ekki væri vanþörf á að setja á fót
stofnun, sem m.a. hefði það hlut-
verk með höndum að sporna við
stórfelldum spjöllum á náttúr-
unni til sjávar og sveita, sem hér
hefur löngum gætt og ekki virðist
lát á. Það er fráleitt, að hver sem
er fái óhindrað að reisa bygging-
ar, sem stórlega meiða náttúruna
og gróma umhverfið.
— Þessa dagana eru á sama stað
sýndar uppmælingar og teikning-
20 írsk börn
vœntanleg
Eins og fram hefur komíð f
fjölmiðlum eru væntanleg
hingað f sumar 20 börn frá
Norður-Iriandi auk tveggja far-
arstjóra. Börnin koma þann 14.
ágúst og munu dveljast hér á
iandi f tfu daga. Fyrstu dagana
munu þau verða f Hlfðardals-
skóla, en sfðan hjá fJölskyldum
f Hveragerði og nágrenni.
Fyrir þessu boði núna standa
nokkrir áhugamenn, er kynnzt
hafa börnum frá N-írlandi, sem
dvöldust hér tvö sl. sumur, með
aðstoð þriggja presta í Arnes-
sýslu.
Hinn 2. febrúar sl. skrifuðu
framangreindir hvatamenn
bréf til allmargra fyrirtækja og
annarra aðila, þar sem leitað
var eftir aðstoð f einhverri
mynd til að gera heimsókn
barnanna mögulega. Upp-
haflega var ætlunin að hafa
samband við þá, sem skrifað
var, fyrir febrúarlok, en vegna
óvissu um framvindu málsins í
N-Irlandi var ekki talið fært að
hefja söfnun á fyrirhuguðum
tfma. Nú mun hins vegar hafa
tekizt að ryðja öllum hindr-
unum úr vegi og vonast hvata-
menn heimsóknarinnar til þess,
að áðurnefndir aðilar, sem
bréfið fengu, og ef til vill fleiri
bregðist vel við. Hafa má sam-
band við sóknarprestana I
Hveragerði, Selfossi og Eyrar-
bakka svo og Hjálparstofnun
kirkjunnar, Klapparstfg 27,
Reykjavík, sími 26440, gíró-
reikn. nr. 20002.
Frá fyrri heimsókn frsku barnanna hingað. Myndin er tekin f Skálholti.