Morgunblaðið - 21.10.1975, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. OKTÓBER 1975
3
Ef við hefíum friðunaraðgerðir strax
getum vio aukið veiðina smám saman
„EF við höldum ðfram a8 veiSa þorskinn me8 sama þunga og um þessar
mundir, þð getum vi8 veitt um 340 þús. lestir af þorski fram til ðrsins
1978, en ðriB 1979 kæmi gifurlegt fall, þannig a8 þð yr8i hrygningarstofn
þorsksins ekki nema 1/7 hluti þess, sem hann var 1970. Þa8 er hætt vi8
a8 þð færi litiS fyrir vertíSarafla fslendinga. Hins vegar, ef viS hefjum
friSunaraSgerSir strax og veiSum ekki nema 230 þús. lestir af þorski ð
næsta ðri þ.e. 1976, þð gætum vi8 aukiS veiSina smðm saman, þannig a8
1977 veiddum vi8 290 þúsund tonn, 1978 um 370 þús. tonn og haldiS
ðfram þangaS til, a8 komiS er I hðmarksveiSi en taliS er a8 islenzki
þorskstofninn geti gefiB af sðr 450-500 þús. lestir ð ðri," sögSu þeir Jón
Jónsson, forstöSumaSur Hafrannsóknastofnunarinnar, og Sigfús Schopka
fiskifræSingur I samtali vi8 MorgunblaSiS i gær, en þð hafSi Mbl.
samband vi8 nokkra fiskifræSinga stofnunarinnar og spurSi nðnar út I
nýdtkomna skýrslu um ðstand fiskstofnanna hér vi8 land. Fyrir utan þð
Jón og Sigfús var einnig rætt vi8 Jakob Jakobsson og Ingvar Hallgrims-
son.
f skýrslu Hafrannsóknastofnunarinnar er vikiS a8 þvi a8 fiskiskipastóll
fslendinga væri of stór, miSaS vi8 þð sókn, sem er I þorskstofninn. Mbl.
spurSi þð Jón og Sigfús hve mikiS of stór fiskiskipastóllinn væri?
segja fiskifræðingar
„Eins og ástandið er í dag, er
sókn skipanna beint of mikið að
þorsknum, og of mörg skip
sækja í þennan mesta nytjafisk
okkar. Hins vegar væri hægt að
nýta flotann betur með þvf að
beina honum t.d. meira í aðrar
fisktegundir og létta þannig á
sókninni f þorskinn um tfma.
Og að okkar mati er fiskiskipa-
flotinn nægilega stór til þess að
veiða allt það magn, sem á
Islandsmiðum má fá með góðu
móti.“
„Hvernig var þessi skýrsla
unnin?
„I stuttu máli má segja að
hún hafi verið unnin þannig, að
einstakir sérfræðingar stofn-
unarinnar hafi samið hina
ýmsu kafla. Siðan voru málin
rædd ítaríega á sameiginlegum
fundi og hver maður fór yfir
skýrsluna f heild og niður-
Jón Jónsson
staðan var sú að allir urðu sam-
mála um þessa skýrslu og að
það sem mestu máli skipti væri
ástand þroskstofnsins. Skýrsla
er samin fyrir sjávarútvegs-
ráðuneytið og Fiskveiðilaga-
nefndina og er skrifuð með það
fyrir augum að nýta land-
helgina á sem skynsamlegastan
hátt.“
— Hverjar eru helstu breyt-
ingar frá fyrri skýrslum I
sumar varðandi nýtingu fisk-
stofna við ísland?
„Þær eru, að f þetta skipti var
beðið um æskilegan hámarks-
afla sem taka mætti á næsta ári.
Niðurstaða þessarar skýrslu
þarf ekki að koma neinum á
óvart. Hafrannsóknastofnunin
sendi frá Sér sérstaka skýrslu
1972 og f henni var bent á, að ef
illa ætti ekki að fara, þá þyrfti
að draga saman sókn f fisk-
stofna við Island um 50%, en
fáir virðast hafa tekið mark á
þeirri skýrslu, þvf miður.“
— Þið ræðið um að leyft
verði að veiða 230 þús. lestir af
þorski á næsta ári. Á hverju er
sú tala byggð?
„Talan um hámarksaflann er
byggð á því, að allur fiskur
þriggja ára og yngri verði frið-
aður. Ef við höldum áfram með
sama sóknarþunga og nú, þá
getum við reyndar náð mun
meiri hámarksafla á næsta ári,
en það hefnir sín síðar. Við
höfum nú stundað sórstakar
seiðarannsóknir í 5 ár og vitum
þar áf leiðandi miklu meira um
veiðina á næsta ári, þar sem
seiðin sem við skoðuðum fyrst
Jakob Jakobsson
eru farin að skila sér f veiði.
Vitað er, að árgangarnir frá
1972 1975 eru mjög lélegir,
en árangurinn frá 1973 góður.
Ef ekkert verður að gert,
minnkar aflinn mjög skyndi-
lega. Við gætum svo sem veitt
um 370 þús. tonn á ári fram til
ársins 1978, en ef allt er með
felldu á íslenzki þorskstofninn
að geta gefið af sér 450-500 þús.
tonn árlega, og ef við höldum
áfram að veiða með sama
áframhaldi til ársins 1979
verður hrygningarstofninn
ekki nema 1/7 hluti þess sem
hann var árið 1970“.
— Þið ræðið um að friða
allan fisk 3 ára og yngri. Getið
þið nefnt eitthvert dæmi um
smáfiskadrápið og hvenær
æskilegt sé að fara að grisja
stofninn?
„Þorskárgangurinn frá 1970
var mjög góður. Af þeim ár-
gangi voru tekin um 100 millj.
stykki 1973 og 1974 25-30%
árgangsins. Æskilegt er að okk-
ar mati að hefja grisjun á fisk-
inum þegar hann er orðinn 4
ára og auka svo sóknina f hann
hægt og sígandi eftir því sem
hann verður eldri. Og að gefnu
tilefni má það koma fram, að
smáfiskadrápið fer eðlilega eft-
ir þvf hve stór árgangurinn er.“
— Það er rætt um í skýrsl-
unni, að ekki megi búast við
mikilli aukningu á ýsuveiðum á
næstu árum?
„Veiði á ýsu hefur vaxið
nokkuð á þessu ári, en samt er
ekki reiknað með að mikil
aukning verði þar á. Klak und-
anfarinna ára hefur verið frek-
ar lélegt, mest veiddum við af
ýsu árið 1962, um 119 þús. tonn,
en sú veiði stafaði einfaldlega
af sérstaklega sterkum árgangi.
Við getum ekki alltaf miðað við
það bezta.“
— Hvað er hægt að segja um
ufsastofninn?
„Á þessu ári er reiknað með
að 80 þús. tonn verði veidd af
ufsa. Talið er æskilegt að veiða
ekki meira en 75 þús. tonn af
þessari tegund á næsta ári. Það
er ekki vegna ofveiði, heldur
frekar vegna þess, að minni ár-
gangar eru í uppvexti en verið
hefur.“
— Hver er ástæðan fyrir mis-
heppnuðu klaki?
„Margir samverkandi þættir
eru á ferðinni þegar klak mis-
heppnast. Menn hafa glfmt við
að útskýra hvernig klak mis-
heppnast f 100 ár, en enn sem
komið er hefur enginn getað
svarað þvf. Þó er talið að fæðis-
skilyrði fyrstu vikurnar hafi
mikið að segja og aðrir þættir
eins og veður og staumar geta
einnig átt stóran þátt í þessu.“
Þá spurðum við Jón Jónsson
við hvað þessi skýrsla væri
miðuð, hvort hér væri eingöngu
miðað við það sem íslendingar
mættu veiða eða hvort átt væri
við einhvern afla útlendinga
sem ekki væri meðtalinn f
skýrslunni.
„Skýrslan er eingöngu miðuð
við að nýta fiskimiðin við land-
ið á sem hagkvæmastan hátt
það skiptir engu hverjir veiða
fiskinn."
„Það verður ekkert hægt að
segja um hve mikið óhætt er að
veiða af Suðurlandssfld á næsta
hausti fyrr en af afloknum
stofnstærðarleiðangri Árna
Friðrikssonar f lok desember
n.k. I skýrslunni ræðum við
jafnvel um 15 þús. tonn, en svo
getur farið að ekki verði hægt
að veiða nema 8 þús. tonn. Það
á allt eftir að koma í ljós. Hins
vegar má nefna það, að stærð
síldarstofnsins og það sem nú
er leyft að veiða, 10 þús. lestir,
virðist i grófum dráttum koma
heim við það sem við spáðum í
fyrra, sagði Jakob Jakobsson,
fiskifræðingur, er Mbl. spurði
hann um ástand íslenzku
sumargotssíldarinnar, sem nú
er byrjað að veiða á ný eftir
nokkurt hlé.
— Á hvaða tfma er bezt að
veiða sildina?
„Segja má að það sé bezt yfir
sláturtíðina, en þá er síldin feit-
ust og hún fer að leggja af f
desember."
— Hefur vorgotssíldin eitt-
hvað rétt sig vió?“
— Nei, sá stofn virðist ekkert
hafa rétt sig við. Við höfum
fengið örfá sýni af þeim stofni
árlega, og eru þau innan við 3%
af þeim sýnum er okkur berast.
Áður fyrr var vorgotssíldar-
stofninn allt að 50% af þeim
sýnum er okkur bárust.“
— Hver er ástæðan fyrir því,
að þessi stofn hefur ekki rétt úr
kútnum?
„Það er hætt við að þegar
friðun hófst, hafi þessi stofn
verið orðinn svo fítill, að hann
hreinlega geti ekki náð sér upp
á fáum árum. Það sama virðist
vera með norska síldarstofninn,
sem veiddist sem mest við
Ingvar Hallgrfmsson
Norður- og Austurland á sfnum
tfma. Sú geigvænlega hætta
virðist vera fyrir hendi, að
þegar fiskstofn er kominn nið-
ur fyrir visst lágmark, taki það
hann fjölda ára að vaxa á ný.
Lagt hefur verið til, að síldveið-
ar í Norðursjó verði bannaðar
með öllu á næsta ári, þar sem
hrygningarstofninn er nú tal-
inn vera aðeins 1/10 hluti þess,
sem hann var fyrir nokkrum
árum. Þegar friðun norska
stofnsins átti sér stað, var
hrygningarstofninn kominn
niður f 1/10 þeirrar stærðar,
sem hann var f nokkrum árum
fyrr. Þegar fiskstofn er kominn
þetta neðarlega veit enginn hve
langan tíma það tekur að
byggja stofninn upp.“
„I byrjun hverrar rækjuver-
tfðar hafa verið gefin út bráða-
birgðaveiðileyfi, sem sfðan eru
endurskoðuð um áramót f ljósi
þess, sem haustvertíðin hefur
sýnt,“ sagði Ingvar Hallgríms-
son, fiskifræðingur. Hann sagði
ennfremur, að undanfarið
hefði verið leyft að veiða 200
lestir f ísafjarðardjúpi, 560 lest-
ir f Arnarfirði og 1500 lestir á
Húnaflóa, og bætti við: „Nú
höfum við lagt til, að smárækj-
unni verði hlfft. Óhóflega stór
hluti aflans er nú smá- og
undirmálsrækja f Isafjarðar-
djúpi. Er gert ráð fyrir að 300
rækjur fari f hvert kg. en tala
umfram það teljist undirmáls-
rækja. Þessi regla gildir nú á
Húnaflóa og samþykkt hefur
verið að ná þessu fram á næstu
5 árum við Isafjörð, en þar
mega nú vera allt að 330 rækjur
f kflóinu. Og á meðan söluhorf-
ur og verð á rækju er f lág-
marki er mjög skynsamlegt að
geyma smárækjuna í sjónum."
— Hvernig er ástand humar-
stofnsins um þessar mundir?
„Humarveiðar hófust hér
árið 1958. Þær urðu mestar
1963, en það ár veiddust 5500
lestir. Sfðan hafa þær minnkað
frá ári til árs, en árið 1973 var
settur hámarkskvóti, 3000 lest-
ir, sem náðist ekki. 1974 og 75
var settur 2000 lesta hámarks-
afli, og reyndar varð aflinn á
þessu ári 2300 lestir. Á næsta
ári gerum við ráð fyrir að veiða
Sigfús Schopka.
megi allt að 3600 lestir, sem er
væntanlega það magn sem okk-
ur er óhætt að taka árlega. Þar
sem mikið af smáhumri er nú á
uppvaxtarskeiði mælum við
með, að þessi hámarksveiði
verði ekki leyfð fyrr en 1977.
Sjómönnum hefur verið greitt
þannig fyrir humarinn, að
menn hafa beinlinis verið
hvattir til að veiða smáhumar-
inn.“
— Þið hafið friðað einhver
veiðisvæði?
„Já, bæði í Breiðamerkur-
dýpi og við Surtsey og það
hefur auðsjáanlega borið góðan
árangur." |>.ó.
Heybruni í Ölfusi
Hveragerði 18. okt.
LAUST eftir hádegi var
Geysileg aðsókn
hjá Kínverjunum
GEYSILEG aðsókn hefur verið að
tveimur fyrstu sýningum kfn-
verska fjöllistafólksins, sem hér
er f sýningarferð. Var t.d. uppselt
á sýninguna á sunnudaginn. I
kvöld klukkan 20 sýnir flokkur-
inn I Laugardalshöll og á morgun
verða tvær sýningar f Laugardals-
höll sú fyrri klukkan 17 og hin
sfðari klukkan 20.
slökkviliðið í Hveragerði
kallað út. Kviknaði hafði í
heyi hjá Guðmundi bónda
Hjartarsyni í Grænhól f
ölfusi. Á þriðja hundrað
hestar af töðu voru í hlöðu,
sem stendur um 500 metra
frá íbúðarhúsinu á
staðnum. Unnið var að
því að koma heyinu út
úr hlöðunni, en ekki
reyndist unnt að setja
það upp vegna eldsglæða
sem leyndust i því.
Ljósm. Mbl. Georg Michaelsen.
Frá brunastarfi að Grænhól.
Júní fékk
lík í vörpuna
ÞEGAR skuttogarinn Júnf frá
Hafnarfirði var á togveiðum 47
sjómflur undan Látrabjargi aðfar-
arnótt s.l. föstudags fékk togarinn
lík í vörpuna. Júnf kom til Hafn-
arfjarðar í gær. Kom f ljós, að
líkið er af Guðmundi H. Gislasyni
háseta á togaranum Guðbjörgu
frá ísafirði, en hann féll útbyrðis
ásamt tveimur félögum sínum
þegar togarinn var á veiðum á
svipuðum slóðum hinn 29. nóv-
ember f fyrra. Guðmundur heit-
inn var 39 ára þegar hann lézt.