Alþýðublaðið - 03.12.1930, Síða 2

2
▲ GÞ*»nBfi££nÐ
Rejrbjavík nndir stjörn ihaldsíns
OættDÍee fjánnálastefna.
Þar sem eldingunni sló niður.
Reikningur Reykjavíkurborgar
fyrdr áriö 1929 er nýkominn út,
og er fyrir margra hluta sakir
fróölegt fyrir íbua þessa bæjar
að taka hann til athugunar. Öll-
um er kunnugur hinn mikli vöxt-
ur bæjarins bæði um fólksfjölgun
og viðgang atvinnuvega. PaÖ
snætti pvi hafa verið meiri fá-
dæma óstjórnin á fjármálum bæj-
arins, ef eignir hans og tekjur
hefðu eigi vaxið mjög á síðustu
10 árum. En undir stjórn ihalds-
ins hafa framkvæmdir bæjarins,
tekjuauki hans og eignavöxtur
orðið mikLu minni en við hefði
snétt búast. Við því hefði métt
búast, að Reykjavík skuldaði nú
eigi annað en lán, sem orðið
hefði að taka til arðberandi fyr-
irtækja og bærinn hefði eignast
mikið í þeirn sem hreina eign.
Hér vantar þö mikið á. Þegar
sjálfstæðu bæjarfyrirtækin, vatns-
veita, gasstöð, rafveita og höfn-
in eru talin frá, á Reykjavikur-
bær engin fyrirtæki eða eignir,
sem kalla má beinlínis arðber-
andi, að undanskilinni hitaveit-
unni úr þvottalaugunum, sem
sjálfsagt verður arðberandi fyrir-
tæki, en gefur fyrst arð 1931. Af
fasteignum sinum fær bærinn
engan beinan arð, sem telja
megi. Tekjurnar af fasteignum
bæjarins voru skv. reikningi bæj-
arins 1929 (Tekjur: III. liður) um
118 þús. krónur, en gjöldin af
sömu eignum voru sama ár
(Gjöld IV. liður 1—3) rúml. 90
þúis. kfónur og auk þess var tap-
ið á rekstri á ýmis konar starf-
rækslu fasteignanna sama ár um
14 þús. krónur. Auk þess eru ein-
hverjar lítilfjöriegar tekjueftir-
stöðvar af fasteignum frá 1928.
Engar aðrar eignir bæjarins (að
frátöldum sjálfstæðu fyrirtækjun-
um, sem eru hér alt af undan-
skilin) gefa verulegan beinan arð.
Meiri hlutinn af eignum bæjarins,
sem eru taldar 9V2 milljón í
reikningunum, gefa aldrei bein-
an arð, en eru nauðsynlegar
hverju bæjarfélagi, svo sem t. d.
barnaskólarnir, slökkvistöðin,
malbikaðar götur, holræsi,
skemtigarðar 0. s. frv. Malbikað-
ar götur og holræsi eru t. d. upp-
færðar sem eign með 1330 þús.
krónum. Skólabyggingar, gatna-
gerð og aðrar óarðberandi en
nauðsynlegar ráðstafanir verður
hvert heilbrigt bæjarfélag að
kosta af árlegum tekjum, en lán-
tökur til slíkra framkvæmda
verða aldrei annað en skattur á
Irorgara bæjarins í framtíðinni.
Út á þessar 91/2 millj. kr. eignir,
sem annað. hvort geta aldrei gef-
ið beinan arð, og því vafasamt
hvort telja beri með sem eignir
á efnahagsreikningi, eða eignir,
sem að vísu gefa nokkurn arð,
en sem ézt upp af kostnaði við
þær, skuldar bæjarsjóður nú
rúmlega 21/2 milljón króna. 1
vexti af þessum skuldum verður
bæjarsjóður að greiða a. m. k.
150 púsnnd krónur árlega, og
verður því nokkuð vafasamur
hagnaðurinn af eignum bæjarins,
annar en verðhækkunin, sem vit-
anlega er ekki stjóm bæjarins
að þakka, heldur vexti hans.
En af hverju stafar nú þessi út-
koma á hag bæjarins, sem. virð-
ist ætti að hljóta aÖ græða stór-
fé á hverju ári vegna vaxtar síns
og vaxandi velmegunar íbúanna ?
Svarið liggur nærri.
Undanfarid hefir stjórnad bœn-
um íhaldsstjórn. Hún hefir hugs-
að mest um hag stóreignamanna.
Þeim hefir verið hlíft við öllum
gjöldum, sem íhaldið hefir séð
sér fært að hlífa þeim við. Lóða-
skattur, sem er ■verulegui' tekju-
stofn annara báejarfélaga, var að
eins 60 þús: krónur árið 1929,
eða rúmlega 1 °/o af öllum tekj-
um bæjarins. Til þess að hlífa
stóreignamönnum hafa útsvörin
ekki verið höfð nógu há til þess
að jafna tekju- og gjalda-reikn-
ing bæjarins, heldur hafa verið
tekin lán til þess. í góðæmnum
1928 og 1929 var hægðarleikur að
láta ekki verða tekjuhalla á
rekstrarreikningi bæjarins, með
því að hafa útsvörin litlu hæni
hvort árið. I stað þess sendi í-
haldsstjóm bæjarins Zimsen
borgarstjóra út af örkmni til þess
að taka milljónarlánið hjá Pru-
dential, og með því var tekju-
hallinn svo jafnaður.
Slík fjármálapólitík dæmir sig
sjálf. Það er til einn hreppur á
landinu, sem hefir notað þessa
aðferð. Fjárhagur hans mun nú
eigi vera talinn nein fyrirmynd.
Það er Stokkseyrarhreppur. Til
að hlífast við að leggja á nógu
há útsvör, hefir hréppurinn, sem
mun telja um 600 íbúa, tekið lán,
sem nú munu samtals nema yfir
70 þús. krónum. Nú rnunu íbúar
hreppsins sjá, út í hver vandræði
stjórnendur hans höfðu stefnt
honum undanfarið.
Reykjavíkurbær er nálega 50
si-nnum stærri en Stokkseyrar-
hreppur. Bæjarsjóður á ekki
langt eftir að skulda 50 sinnum
meira en hreppur þessi. Án ‘þess
að sambærilegur sé hagur þessa
sveitarfélags og Reykjavíkurbæj-
ar, mætti bærinn þó vel láta vít-
in sér að varnaði veröa.
Það er ekkert líklegra en að
íhaldið haldi áfram uppteknum
hætti, að taka eydslulán til að
jafna með tekjuhallann á _ rekst-
ursreikningi bæjarins og leggja
þannig þungar byrðar á borgara
Reykjavikur í framtíðinni.
Jafn-sjálfsagt sem það er að
taka lán til arðvænlegra ’ fyrir-
tækja bæjarins, svo sem rafveitu
Á bænum Flögu, þar sem eld-
ingunni sló niður, búa hjónin
Vigfús Gunnarsson og Sigríður
Sveinsdóttir (systir Gísla sýslu-
rnanns Sveinssonar í Vík). Hjón
þessi urðu í hitt eð fyrra fyrir
því sorglega óláni að missa son
sinn og fósturson á sviplegan
hátt, hvorttveggja fulltíða menn.
Hét sonurinn Sveinn, en fóstur-
sonurinn Páll; var hann systur-
sonur húsfreyju. Vildi slys þetta
til um það bil, sem sláttur vaT
að byrja, eða rétt fyrir slátt. Voru
þeir fóstbræður við silungsveiðar
í Eldvatninu, og vita menn ekki
méð hvaða hætti slysið vildi til,
frá Sogi, hafnarvirkja, vatnsveitu
o. ,s. frv., jafn-óviturlegt og
háskalegt er það fyrir framtíð
þessa bæjarfélags að taka
eyðslulán tO þess að jafna með
tekjuhallann á bæjarreikningnuim.
Sigarðar Jónasson.
Samtökin:
Fulltrúar
á þingi Alþýðusambandsins frá
Seyðisfirði, Norðfirði og Vest-
mannaeyjum fóru flestir heim-
Jeiðis í gærkveldi með „Esju“.
Ungir jafnaðarmenn.
Fundir eru í kvöld í F. U. J.
bæði hér í borginni og í Hafnar-
firði. Fundirnir hiefjast báðir kl.
81/2- I Hafnarfirði er fundurinn í
bæjarþingssalnum. Hér er fund-
urinn í Kaupþingssalnum. Félag-
ar! Fjölmennið á fundi í félögum
ykkar!
Eoianámadeiian skozka.
Lundúnum, 2. dez.
United Press. — FB.
Að afstöðnum, fundi með full-
trúum námumanna, sem haldinn
var í þinghúsinu, tilkynti námu-
málaráðherrann, Shinwell, að
hann væri mjög vongóður um,
að samkomulag myndi nást í
Skotlandi í dag um deilumálin.
Hins vegar hermdi fregn frá
Glasgow í gærkveldi seint, að
samkomulagshorfur gæti ekki tal-
ist góðar.
Lundúnum, 3. dez.
United Press. — FB.
Á fundi sambands skozkra
námumanna í Glasgow var sam-
þykt að halda vinnustöðvuninni
áfram. —- McDonald forsætisráð-
herra og framkvæmdastjórn
námumannasambandsins halda
fund í clag til þess að ræða um
deilumálin, sérstaklega að þvi, er
'Skotland snertir. Eru 92 þús
kolanámumenn þar, sem um er
að ræða.
en talið er víst að sandbleyta
hafi valdið. Það fanst að eins
annað líkið, og stóð ekki nema
handleggurinn upp úr sandbleyt-
imni.
Sonur þessara hjóna er Gunn-
ar Vigfússon, sem er bókari. hjá
kaupfélaginu í Hallgeirsey, en
um önnur börn þeirra er blaðinu
kunnugt, að kona séra Bjöms O.
Björnssonar i Ásum er dóttír
þeirra; sömuleiðis kona Ólafs
Halldórssonar kaupm. í Vík.
Vigfús bóndi misti í Kötlu-
gösinu mikla slétt 600 hesta engí
í sand og vatn.
Kjör bifreiðastjóra.
Hvildartími. Kauptrygging,
Slysatrygging.
Á sambandsþinginu var rnjög’
rætt um kjör bifreiðastjóra og
lagt fram frv. til laga um hvild-
artíma bifreiðastjóra og ýmsar
tillögur til breytinga á reglugerð
um bifreiðaakstur og próf bif-
reiðastjóra. Að umræðum lokn-
um var samþykt að skora á
þingmenn Atþýðuflokksins að
bera fram frv. til laga um hvíld-
artíma bifneiðarstjóra, er tryggi
þeim minst 8 stunda tívíldartíma
á sólarhring hverjumi, og að skora
á rikisstjórnina að gera ýmsar
mikilsverðar breytingar á reglu-
gerðinni. Enn fremur var sam-
þykt að vinna að því að fá lög-
unum um greiðslu verkakaups
breytt svo, að þau nái einnig til
kaupgjalds bifreiðastjóra og að
allir bifreiðaeigendur yrðu skyld-
aðir til þess að tryggja bifreiða-
stjóra sína fyrir slysum hjá Slysa-
tryggingu ríkisins, að hvers konar
bifreiðaakstri sem þeir vinna..
Gæzluskipið nýja.
Gæzluskipið nýkeypta, sem
einkum á að annast gæzluna við
Vestmannaeyjar, kom hingað í
nótt. Hefir það fengið nafn fyrir-
rennara síns og heitir „Þór“.
Skipstjóri verður Eiríkur Krist-
ófersson, áður skipstjóri á eldra
„Þór“.
Veðrið.
EÓi. 8 í morgun var 3 stiga hiti
í Reykjavik, mestur á Seyðásfirði,
7 stig. Hvergi frost þar, sem- veð-
urfregnir greina hérlendis. Otlit
hér úm slóðir: Sunnankaldi og
regn í dag, en vestanátt í nótt
með skúrum og snjóéljum.
„Skuggsjá“,
2. hefti, með erindum, dæmi-
sögum o. fl. -eftir Krishnamurti,
er nýkomin út. Er frú Aðalbjörg
Sigurðardóttir útgefandinn.