Morgunblaðið - 03.09.1977, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. SEPTEMBER 1977
13
gerði sér far um að skrifa bækur
um þá islenzka miðla, sem hún
hafði náin kynni af og er þegar
farið að vitna í þessi rit hennar i
erlendum ritgerðum um sálrænt
fólk. Hún skrifaði tvær bækur um
Hafstein og bera báðar titilinn
MIÐILLINN HAFSTEINN
BJÖRNSSON. Fyrri bókin kom út
1946, en hin síðari 1952 og eru
þær samtals 613 bls. að stærð. Að
meginefni eru þessar bækur
frásagnir og vitnisburðir þeirra
sem sóttu fundi þessa miðils og
lýsir reynslu þeirra og sönnunum
sem þeir telja sig hafa fengið
fyrir framlífi ástvina sinna, vina
og kunningja. Langflestar eru
þessar frásagnir vel vottfestar og
af þeim sökum merkari en ella og
verða sízt véfengdar. Meðal hins
merkasta í síðari bókinni er frá-
sögn séra Jóns Auðuns dóm-
prófasts frá fundum spíritista á
Norðurlöndum sumarið 1949. Þá
er einnig í síðari bókinni að finna
frásögn ritsnillingsins Þórbergs
Þórðarsonar af miðilsfundi, sem
ber með sér nákvæmni og vand-
virkni þess merka höfundar.
Þá má sízt gleyma hinni
stórmerku bók Jónasar Þorbergs-
sonar, fyrrverandi útvarpsstjóra,
LÍF ER AÐ ÞESSU LOKNU, sem
er helguð aldar fjórðungs miðils-
þjónustu Hafsteins Björnssonar.
Jónas Þorbergsson var litríkur
hugsjónamaður og þegar hann
gaf sig að einhverju var það
aldrei gert með hálfum huga. Vin-
átta hans og órofatryggð við
Hafstein Björnsson verður seint
metin að verðleikum. Hann var i
senn verndari hans stoð og stytta
og átti drýgri þátt í því að kynna
landsmönnum stórbrotna hæfi-
leika þessa sálræna manns en
nokkur annar.
En auðvitað voru það endan-
lega hæfileikar Hafsteins sjálfs
sem gerðu hann frægan. Það var
gæfa hans að vera sifellt umvaf-
inn hlýjum hugsunum frá þakk-
látu fólki, sem fyrir hans tilstilli
hafði náð sambandi við látna ást-
vini og sannfærðist um það að
dauðinn er ekki óvinur lifsins
heldur einungis hlið til nýrrar
tilveru.
Þessar hlýju hugsanir fylgja
Hafsteini áreiðanlega áfram til
hinna nýju heimkynna þar sem
hans biða ný verkefni til blessun-
ar fyrir okkur sem eftir dveljum á
jörðunni.
Vinum Hafsteins ber öllum
saman um að hann hafi verið
hamingjusamur maður þegar
hann var skyndilega kvaddur
héðan. Hann var við heyskap rétt
eins og i gamla daga heima í sveit-
inni sinni, tiltölulega nýkvæntur
hinni ágætustu konu, Guðlaugu
Kristinsdóttur, sem hafði búið
honum hið fegursta heimili í
Hafnarfirði og var stoð hans og
stytta i öllu starfi hans. Ekki
verður hjá þvi komizt að Haf-
steins Björnssonar verði sárt
saknað. Ekki einungis munu
vandamenn og vinir sakna hans,
heldur ekki síður allir þeir mörgu
sem telja sig standa i óbætanlegri
þakkarskuld við hann. En það er
okkur öllum ljóst að við megum
ekki láta harminn ná tökum á
okkur, því með sliku völdum við
honum sjálfum sorg. Við biðjum
honum því fararheilla og hugsum
til hans með hlýju og þakklæti.
Ævar R. Kvaran.
Þegar þetta eina gerist, sem við
öll eigum alveg vist, að deyja, og
skarð kemur i vinahópinn, þá
erum við ekki sterkari i trúar-
vissunni en það, að við verðum
litil og döpur og getum þvi tekið
undir með höfundi þessara ljóð-
lina:
„ÉK sé hvar þú kemur (svörtum hjúpi
seiðandi máttinn úr hjarta míns djúpi.
Og f.vrr en mig varir þú vefur mij? örmum
og van;?a minn snertir svo tár drjúpa af
hvörmum.“
Svili minn og vinur, Hafsteinn
Björnsson, er dáinn. Hann var
kallaður allt of fljótt frá okkur,
hinum mörgu vinum, sem hann
var búinn að veita iíkn í þraut og
gefa óteljandi fjölda fólks trúar-
vissu um að látinn lifir og að
dauðinn er aðeins umbreyting frá
jarðnesku lífi til annars lifs, sem
við trúum að sé betra og fegurra
og vari að eilífu.
Það er mikil náðargjöf hverjum
einum sem fær í vöggugjöf þann
hæfileika sem Hafsteinn var
gæddur. Frá þvi ég kynntist
honum fyrst, þá er hann kvæntist
mágkonu minni, Þórdisi Helga-
dóttur frá Tungu, fyrir um það bil
34 árum, hefur hann alltaf verið
hinn sami, trausti miðill, sem
aldrei flutti boð milli heima, sem
ekki stóðuSt dóm efnishyggju-
manna.
Þvi fór svo, að við sem
kynntumst þessum málum vel,
hlutum að viðurkenna að hér
voru engar blekkingar hafðar í
frammi, heldur var hér um að
ræða sönnun fyrir þvi, að
maðurinn hefur ódauðlega sál
sem lifir líkamsdauðann. Þessar
fáu Iínur eiga ekki að fjalla um
spíritisma, því um Hafstein er
búið að skrifa svo margar bækur
af merku fólki, að þar við get ég
engu bætt, en þær munu halda
nafi hans geymdu um ókomnar
aldir. Hinsvegar get ég ekki geng-
ið fram hjá þeirri staðreynd að ég
hef setið óteljandi fundi hjá Haf-
steini, fyrst heima hjá þeim hjón-
um á Hörðuvöllum 2 i Hafnarfirði
og síðar viða annars staðar. Væri
sannarlega þess virði að skrifa
um margt af þvi sem þar kom
fram, en það biður sins tíma.
Þórdís mágkona mín var fyrst
gift Gísla Sigurðssyni, frænda
minum ættuðum frá Eyrarbakka,
er fórst með b/v Sviða árið 1941.
Þau eignuðust 2 dætur, Auði og
Helgu. Seinna giftist hún
Hafsteini Björnssyni og átti með
honum einn dreng, Gisla, sem nú
er búsettur á Raufarhöfn.
Systrunum Auði og Helgu
reyndist Hafsteinn sem bezti
faðir og börnum þeirra ástríkur
afi.
Fyrstu árin bjuggu þau
Hafsteinn og Dísa á Hörðuvöllum
2 i Hafnarfirði. Þangað komum
við hjónin oft og nutum mikillar
gestrisni, en vináttan var gagn-
kvæm og því góð fjölskyldutengsl
milli heimila okkar, sem hélzt
óbreytt I áraraðir. En enginn veit
sina ævina fyrr en öll er.
Fyrir tveimur árum slitu þessi
ágætu hjón samvistum og var það
okkur öllum í fjölskyldunni mikið
áfall. En ekki þýðir að deila við
dómarann, heldur taka þvi sem að
höndum ber með karlmennsku og
þolinmæði hins lífsreynda manns.
Hafsteinn giftist seinni konu
sinni, Guðlaugu, Krjstinsdóttur
fyrir nokkrum mánuðum, og lifir
hún mann sinn.
Hafsteinn var glaður og
hamingjusamur og nýtt líf virtist
blasa við honum, en þegar kallið
kemur kaupir sér enginn grið.
Hann féll í valinn á björtum
sumardegi mitt i önn dagins, við
heyöflun fyrir búpening sinn.
Þannig var Hafsteinn. Þrátt fyrir
sína andlegu yfirburði, sem hann
var heimsþekktur fyrir, átti
búpeningurinn, og þó sérstaklega
kindurnar, stóran þátt i hinu dag-
lega lífi hans.
Þvi á ég ekki betri ósk honum
til handa, en að í nýrri veröld
opnist honum grænar grundir,
þar sem fjárhópar þekja haga isól
og sumri.
Öllum sem syrgja góðan vin
sendi ég mínar beztu samúðar-
kveðjur. Minningin mun lifa um
stórmerkan mann.
Theodór Gíslason
Fyrir nokkrum vikum var ég í
Vancouver B.C. Þar átti ég langt
samtal við góðan vin minn og
frænda af Deildartunguætt,
vestur-íslenzkan verkfræðing,
hygginn mann, fluggáfaðan,
fullan áf sannleiksást einn þeirra
manna sem ég met mest.
Hann sagði mér, að aldrei liði
svo nokkur dagur, að hann heyrði
ekki rödd úr ósýnilegum heimi.
Eftir tuttugu og þriggja ára
renslu sem „sitjari" hjá vini
mínum Hafsteini Björnssyni veit
ég að sambýli okkar við ósýni-
legan heim er furðu náið. Guð
hefir tengt saman veraldirnar,
börnin í ólíkum heimum eru
bundin miklu sterkari böndum en
fólk gerir sér i hugarlund.
Ómögulegt er að segja hve náið
sambýlið er. Enginn maður veit
um það. Eitt er vist að sambýlið er
enginn hugarburður. Það er sann-
að af reynslu karla og kvenna
hérlendis og erlendis.
Ein af aðferðum hins almáttuga
Guðs er að haga tilverunni svo, að
fulltrúar hans úr öðrum heimi
geti komið til okkar, og skipt sér
af okkur, sérstaklega framliðnir
ástvinir og vinir.
ísland, islenzkir sálar-
rannsóknarmenn og aðrir áhuga-
menn um dulraen málefni geta
borið höfuðið hátt, að hafa átt
einn hinn fremsta og bezta miðil i
heimi, fyrr og síðar. Líf Hafsteins
gekk allt út á að auka gleði og
gæfu sem flestra þeirra, er hann
mætti á lífsleiðinni. Manngæzka
hans var knúin fram af innri þörf,
það var Hafsteini aldrei fullljóst
hve stórkostlega miklu góðu hann
kom til leiðar, meðal samferðar-
manna sinna. Margir voru honum
skuldugir i andlegum skilningi.
Hann gladdi, örvaði vilja og jók
sjálfstraust allra, margir eiga
Hafsteini líf sitt að launa. Ekkert
andans stórmenn i heiminum i
dag hefir brjóstið hans, enginn
hjartað hans, enginn kærleika
hans. Hafsteinn var heitasti og
einlægasti postuli mannkærleika
og mannúðar. Ungir og aldnir,
lærðir og leikir söttust eftir að ná
tali af honum.
Hafsteinn Björnsson var Skag-
firðingur að ætt og uppruna,
fæddur að Syðri-Hofdölum i Við-
víkurhreppi 30. október 1914,
sonur hjónanna Ingibjargar Jósa-
fatsdóttur og Björns Skúlasonar,
bónda og siðar veghefilsstjóra á
Sauðárkróki. Þau eru bæði látin.
Hafsteinn unni móður sinni mjög,
enda annaðist hún fráeðslu hans,
trúkona, en síðast en ekki sízt
hafði hún djúpan skilning á hæfi-
leikum hans.
Ekki er það ætlun mín, með
þessum línum, að gera nokkurt
heildaryfirlit yfir ævi miðilsins
Hafsteins Björnssonar, það munu
aðrir mér hæfari gera.
Hafsteinn Björnsson var
. tvíkvæntur, eftirlifandi siðari
kona hans er Guðlaug E. Kristins-
dóttir. Heimili þeirra stóð i Hafn-
arfirði, sannkölluð gróður-ey á
eyðimörk, þar var bjart og
friðsælt.
Ég stend i ógleymanlegri
þakkarskuld við vin minn Haf-
stein Björnsson.
„Flýt þér vinur. í ft*Bra heim:
krjúptu að fótum Frióarhuóans
«r fljÚKóu á vængjum morgunroóans
meira aó starfa(*uós um geim.“
J.II.
Helgi Vigfússon.
/fíl þess að fá að tefla í Motala varð sveit Hvassaleitisskóla fyrst að
sigra í skákkeppni gagnfræðaskólanna sem fram fór í Reykjavík.
Hér sjást þeir sem skipuðu sigursveitina í þeirri keppni. Fra vinstri
efst: Jóhannes Gísli Jónsson, Bjarnsteinn Þórsson. neðst: Arnór
Björnsson. Þröstur Þórsson.
leika seinna meir Hfc8 og síðan
b7—b5—b4 við tækifæri)
16. b4!
(Þessi leikur veikir aðeins
hvítu stöðuna. Betra var 16.f5
— Hfc8, 17. Kbl og ef nú
17. . ,b5 þá 18. b4 — Dc7, 19.
Hcl!)
Dc7, 17. f5
(Hvítur hafði ekki tima til þess
að leika 17. Kbl vegna 17. . ,a5,
18. b5 — a4, 19. Hcl — Da5)
Hfe8, 18. f6 — Bf8, 19. h4?
(19. Kbl var nauðsynlegt)
a5!, 20. b5 —a4, 21. b6
(Hvítur hafði þegar tapað peði.
T.d. 21. a3 — Bxb5 og 21. Kbl?
gckk ekki vegna 21. . a3)
Dc6, 22. a3 — Dxb6!, 23. Hd2
(Eða 23. Hxa4 — Db3, 24. Hxa8
— Hxa8, 25. Bd4 — Hc8 með
sókn)
I)b3, 24. Bd4 — e5, 25. fxg7 —
Be7, 26. Bxe5
(Hvitur átti úr vöndu að ráða.
Eftir 26. Bf2 — b5 er staða hans
vonlaus)
dxe5, 27. Hxd7 — Bxa3!, 28.
Hh3 — Bxb2+og hvítur gafst
upp.
Jozef Dorfman er ennþá titil-
laus, en á nú kost á að bæta úr
því.
eftir MARGEIR
PÉTURSSON
Sex unglingar úr Hvassa-
leitisskóla i Reykjavík héldu i
ágúst til Svíþjóðar og tóku þátt
i Grunnskólakeppni Norðar-
landa í skák. Þetta er i fyrsta
skipti sem sveit frá íslandi tek-
ar þátt í keppninni, en hún
hefur verið haldin síðan 1963.
Hér er um skemmtilega ný-
breytni að ræða af hálfu yfir-
stjórnar skákmála i landinu að
gefa svo ungum mönnum kost á
að spreyta sig erlendis, en ef
haldið verður áfram á sömu
braut eykur það áreiðanlega
mjög áhuga á skák meðal nem-
anda á skólaskyldualdri.
En vikjum nú að mótinu, sem
fram fór i Motala í Svfþjóð
19.—21 ágúst síðastliðinn. Að
sögn fararstjóra sveitarinnar,
Ölafs H. Ölafssonar, varafor-
manns Taflfélags Reykjavikur,
var þegar í upphafi sýnt að
íslenzka sveitin mundi ekki
sækja gull í greipar andstæð-
inga sinna, enda liðsmcnn
hennar mun yngri að árum en
keppinautarnir. Hvassaleitis-
skóla tókst þó að ná fjórða sæti,
sem verður að teljast dágóður
árangur ef tekið er tillit til
reynsluleysis sveitarmanna.
Urslit mótsins urðu annars
þessi: 1—2. Jellebakkeskolen,
Risskov, Danmörku og Höyland
Ungdomsskole, Sand, Noregi
18V4 vinningur af 30 möguleg-
um. 3. Hasslarödsskolan, Osby,
Svíþjóð 16 v. 4. Hvassaleitis-
skölinn, Reykjavik 13 v. 5.
Zederslundsskolan, Motala 12‘4
v. 6. Hagalunds Samskola,
Helsinki, Finnlandi 11!4 v.
Fyrir hönd íslands kepptu
þeir Jóhannes Gisli Jónsson (14
ára), Arnór Björnsson (11 ára),
Þröstur Þórsson (11 ára), Birg-
ir Guðmundsson (14 ára),
Bjarnsteinn Þórsson (14 ára)
og Stefán Þórisson (14 ára).
Allir eiga þeir það sameiginlegt
að þeir sækja unlingaæfingar
hjá Taflfélagi Reykjavikur af
miklum áhuga og geta allir tek-
ið þátt í grunnskólamótinu
næsta árm. Með mikilli ástund-
un í vetur ættu þeir þá að hafa
góða sigurmöguleika.