Alþýðublaðið - 10.02.1931, Page 3

akþyðvb&aðið
3
Bðrnin
oo afviuuiulesrslð.
Þegar atvinnuleysi, skortur og
örbirgð steðja að heimiluim al-
pýðiimanna, gengur enginn þess
dulinn, að börnin verða harðast
úti, SMkir gestir geta sært þau
þvj sári, sem seint eða aldrei
grær.
Það er bágt að vita tiil' þess, að
tulltíða menn og kunur líði
skort, en það er voðalegt að vita
börn ljöa vegna hans.
FuH(,;jða menn og konur hafa
þroska til að horfast í augu við
örbirgðina. En aftur á móti get-
um vér ekki ætlast til skilnings
barnanna á atvinnuleysi og neyð.
Auk þess eiga þau öll starfsáxin
frammnlan, og það er mes/t í húfi
þeirra vegna, ef þau bíða hnekki.
Þessi aðalatriði eru Ijós og al-
(mient viðurkend, og samkvæmt
þessum. forsendum og vegna yf-
irvofandi atvinnuleysds og al-
menns skorts fátækustu stéttar-
iinnar í bænum var borin upp
svo hljóðandi tillaga á bæjar-
stjómarfundi 20. nóv. 1930 af
Haraldi Guðmundssyni: „Bæjar-
stjórn samþykkir að heimila
skóianefnd að láta nú þegar
byrja á matgjöfum við báda*)
barnaskólana.“
Tillaga þessi var samþykt með
öllum gneiddum atkvæðum á
sam a fundi.
Skifcuingur og áhugi fram-
kvæmdavalds bæja rstjórnarinnar
á þessarií sjálfsögðu hjálp var þó
ekki meiri en s.vo, að 'ekki var
byrjað á matgjöfum við Mið-
bæjarskólann fyrr en eftir nýár,
og ekki er enn byrjað á þeim við
AusturbæjaTskólann, og er þó
kominn 10i dagur febrúarmánaðar.
— Háifur þriðji mánuður síðan
bæjarstjóm samþykti tillöguna og
ætlaðist til að hún kæmi til fram-
kværnda þegar i stað.
Hér er um engar afsakanir að
ræða á þessum drætti hjá fram-
kvæmdavaidinu. Það er að eáns
sams koraar „réttlætistilfinning",
eánræði og óldýðni borgarstjórans
í Reykjavík eins og fram kom á
síðasta bæjarstjómarfundi hjá
honum, j atvinnuleysismálunum
gagnvart bæjarstjórn.
Það skáikaskjól dugar ekki, að
bera því við, að skólaeldhús og
annað húsnæði í Austurbænum
hafi ekki verið og sé ekki tilbúið,
svo matgjafir til bama í þeim
skóla liafi orðið að bfða og verði
enn að bjða sökum þess,
Það em nógu margir vitnis-
bærir menn, sem geta borið um
hið gagnstæða, að húsnæðið gat
verið til fyrir löngu og í tæka
tíð, ef vilji á þessu máli hefði
verið nokkur hjá framkvæmda-
valdi' bæjarins.
Annars hefir verið og er skeyt-
mgarleysi meirihlutavaldsins í
bæjarstjórn höfuðborgar lslands
við uppeldismál borgarinnar ótif-
sakanlegt, og framkoma hátt-
virts borgarstjóra i þessu máli
til minkunnar fyrir hann sjálfan
og 'ósamrýmanlegt nokkurri
„réttlœtistilfinningu“.
Það má mikið vera ef stærsta
vandamál arftaka vorra síðar
meir verður ekki einmitt að ráða
fram úr, hvernig þeir geta sjáifir
bezt bætt fyrir vanrækslusyndir
feðra sinna við uppeldi sjálfs sín.
Rétt :mu:n í þessu saxnbandi, til
að taka fyrir misskilning síðar
mieir um afstöðiu jafnaðarmanna-
flOikksáns til slíkrar hjálparstarf-
semi' í garð alþýðu, s. s. mat-
gjafir í skólum o. fl. þvíllkt; að
þótt jafnaðarmenn í bæjarstjóm
hafi borið fram þessa umræddu
tillögu, þá telja þeir slíka við-
Jeitni og hjálp, sem tillagan fer
fram á, ekkái hina réttu, og jafn-
vel óheilbrigðá í eðli sinu. —
En bins vegar geta þeir viðurkent
þessa starfsemi rétta og nauð-
synlega 4>ar, sem svo stendur á
um og hér, það er að segja sem
neyðarvöm gegn skortí í bæjar-'
félagi, þar sem íhalds- og fjár-
plógs-stefna hefir ráðdð lögum og
lofum um langan aldur.
Arngr. Kristjánsson.
Kaspiækkiumrtilraun pýzkra
bnrgeisa.
Berlín 9. íebr.
Atvinnurekendur í klæðskera-
iðnaðinum vilja korna á 15%
launalækkun. en starfsmenn þeirra
eru lækkuninni rnótfallnir, Ef af
lækkuninni verður oitnar hún á
40000 verkamönnum. Talið er
líklegt, ab til vinnustöðvunar komi,
því að atvinnurekendur hafa lýst
yfir því, að þeir muni ekki slaka
til á launalækkunarkröfunni.
Landsstjórar.
Bessborough jar} hefír verið
akipaður landsstjóri í Kanada, í
stað Willingdons lávarðar, en
hann hefir verið skipaður land-
stjóri á Indlandi. (FB.)
Rudprö Kiplíng.
Nýlega varð enska skáldið
heimsfræga Rudyard Kipling 65
ára. Talið er að hann sé eitt af
hinum vinsæhistu skáldnm nú-
ttmans.
Maðnrínn ætlaði að feveikja í
dómkiibjnnni.
Nýlega var maður nokkur tek-
inn fastur í Danmörku. Hafði
hann ætlað að kveikja i hinni
frægu dómkirkju í Hróarskeldu
— og nota svo imdrunina og for-
vitnina, sem gripi Kaupmanna-
hafnarbúa, til Jress að brjótast
inn í banka nokkum og ræna
hann. — Sagt er að maðurinn sé
hrjálaður.
Gook.
Fyrir nokkru áttu enskir kola-
nemar 1 harðri launadeilu við
námaeigendur. Ætluðu hinir síð-
amefndu að lækka launin og
lengja vinnutímann. "— Var út-
Mð um tíma mjög ískyggilegt
og mátti búast við að til alls-
herjar kolanemaverkfalls drægi.
Einn af þektustu og áhrifa-
mestu foringjum kolanema er
maður að nafni Cook. Hann vann
-sér traust í hinu mikla allsherjar-
kolaverkfalli árið 1925 og hefir
síðan gegnt ýmsum aðaltrúnaðar-
stöðuim kolanema. Það féll auð-
(vitað í hlut Cooks að leiða launa-
deiiuna að þessu sinni til lykta.
Hann fierðaðist því milli náma-
héraðanna jafnt og þétt í heilan
mánuð, talaði kjark í verkamenn-
ima, skipulagði samtök þeirra,
hélt fundi með stjórnum margra
vefklýðsfélaga, er ekfci voru í
þessari deilu, og fékk þær til að
lofa fé frá félögum sínum til
styrktar kolanemum ef til verk-
falls kæmi. — Þegar námaeig-
endur fundu fyrir harðneskju
verkamanna og þol þeirra, ósk-
uðu þeir að gengið yrði til
samningstilrauna. Tóku kolanem-
ar þessu vel og samnaigar hóf-
ust. En um þessar mundir varð
Cook sjúkur. Honum varð ilt í
öðrum fætinum. Sögðu læknar
honrnn að hann yrði að leggjast
í sjúkrahús þegar, því að meinið
væri illkynjað. — En Cook fanst
að kolanemarnir mættu ekki
missa hann, úr samninganefnd-
inni. Hann staulaðist á hækjum
til fundarstaðanna, og svo Leið
vikan. Meinið varð verra því
lengur sem leið, en loks tókust
samningar. Unnu kolanemar þar
xneð deiluna að fullu. Er Cook
hafði skrifað undLir samningana,
var hann fluttur í sjúkrahús. Var
meinið nú orðið svo illkynjað,
að læknar sáu sér ekki annað
fært en að taka fótinn af um
mitt læri, og það var gcrt. Gcía
nú enskir íhaldsmenn haft það
að einni röksemd sinni í bar-
áttunni gegn réttarbótum alþýðu,
að Cook sé orðinn krypplingur —
að minsta kosti myndu íslenzkir
Morgunblaðsmenn og heimatrú-
boðskerlingar ekki kynoka sér
við að nota slíkt í raka-haliærinu.
Kír verða manni að bana.
Nýlega vildi það einkennilega
atx'ik til í Danmörku, að kot-
bóndi nokkur, Hunderuþ að
nafni, sem var í fjósi að gefa
kúm, féll í yfirlið og féll í flór-
inn. Kýmar voru lausar í básun-
uan og gengu þær yfir bóndann
og tróðu hann í sundur. Þegar
fólk kom að, var Hunderup ger-
samlega tættur í sundur — og
látmn.
Ur bloðiim:
Vísir flutti á laugardaginn
gnein þa, er Sigurður fyrverandi
sýslumaður ÞórÖarson reiit I
Morgunblaðið nýlega með yfir-
skriftinni „Leiðrétting á maxka-
skrá“. Kvaritar Sigurður mjög
xmdan þvi í formála fyrix Vísis-
greminni, að svo fjólusamt hufi
orðið í Morguinblaðsgreininni, að
hann sé tjJneyddur að biðja Vísi
fyrir hana í þeirri von, að 'þar
skaði fjólur og prentvillux ekki
efnið. Efnið virðist þó vera jafn-
„forskrúfað" í báðum blöðujnum.
Verklýösbladiö flytur m. a. á
laugardagiinn „Tilkynning frá
miðstjórn K. F. I.“ — I enda titl-
kynningarinnar segir svo: „Mið-
stjórn Kommúnistaflokks Islands
vitir þá framkomu félaga Þor-
steins Péturssonar að láta sjá
sig ölvaöan á almannafæri.. Ef
slífct endurtekur sig, mun mið-
stjórnin grípa til annara ráðstaf-
ana.“
Hverjar þessar „aðrar ráöstaf-
anir“ eru er Alþbl. ókunnugt, en
þetta er ágæt byrjun, og þyrfti
miöstjórnm að taka fléiri til at-
hugunar, t. d. þá tvo af þeim
þremur kommúnistum, er töluðH
á atvfcinuteysángjafundinum á
laugardaginn og spiltu fundinum.
1 sama blaði stendur þesai
skemtilega klausa: „Þjóðnýtingar-
krafa hans [þ. e. Alþýöuflokks-
insj er orðin að gunnfána hins
framsækjandi fjármála- og ríkis-
auövalds í landinu.“
Lögrétta flutti fyrir nokkru
fregn um, að undradýr einhver
hafí sést fyrir nokkru frá bæ.n-
um Gelti, sem er i Grimsnesi.
Sáust skepnurnar í Hestvatni,
sem er skamt frá bænum. Dýrin
busluöu mikið í vatninu nokkm
stund, en hurfu síðan. Þeiir, sem
sáu dýrin, ætla að þau hafi verið
um 3 faðmar á lengd, mjög ein-
fcennileg í laginu. Kýr og hesitar,
er sáu clýrin, asrðxist ,og blupu
á burt frá vatninu.
Ttminn kallar Sigurð Þórðar-
son fyrverandi sýslumann og nú-
verandi íhaldsmann landráðalús,
sem skríði við og við um dálka
Morgunblað'Sins og valdi því
þægilegum sjálfstæðiskláða.
Fálkrnn segir frá því í síðasta
blaði, að Lita Gray, fyrverandi
kona Chaplins, hafí nýLega oröið
fyrir árás ræningja. Hafði hnefa-
leikarinn Carpentier verið í fylgd
með henni, en hann hafi ekkert
getað að gert. Fálkinn getur þess
ekki, að við réttarhöldin út af
þessu, máli komst það upp, að
ræningjasaga þessi var lygi frá
róturn. Höföu þau Li'ta Gray og
Carpentier ákvæðið að breiða
sögu þessa út í auglýsingasíkyni
Þau skötuhjúin fengu háar sektir
og græddu ekkert á auglýsinga-
sögunni.
Morgimbladiö segir frá því í
fyrra dag, að 23 gjaldþrot hafi
orðið hér á Jandi árið 1930, og
að á tveioxur áruro hafi þvi oröið