Alþýðublaðið - 22.05.1931, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
«
Vetkleoar frajnkTæmdir ríkisi s árið 1932
samhvæmt tillðonm Haralds Guðmandssonar.
Nú er það aðalkosningapredik-
un „Trnians“, að „Reykjavikur-
valdið“ ætli að taka af allar fjár-
veitingar til verklegra fraan-
kvæmda í sveitunum eða jafnvel
öllum bygðum landsins utan
Reykjavíkur og að petta „Reykja-
víkurvaIicL“ sé ekki að einis íhalids-
menn, heldur stefni jafnaðarmienn
að hinu sama. Mjög fáfróða um
það, 'sem gerst hefir á .síðasta
alpingi, hlýtur „Tíminn“ að ætla
landsnjjenn alment, úr pví að
hann ætlax þeim að trúa pessu,
— rétt eftir það, að „Frainsókn-
ar“-stjórnin fiytur fjárlagafruan-
varp um að skera niður svo að
segja allar verklegar fram-
kvaandir ríkisins næsta ár, —
rétt eftir það, að „Framsóknar-
flokkurinn“ og íhaldsflokkurinn
hafa gert bandalag um að sam-
þykkja niðurskuröinn, — flokks-
menn beggja í fjárveitinganefnd
hafa lýst samþykki 'sínu á hon-
um, en fulltrúi Alþýðuflokksins
hefir klofið fjárveitinganefndi'na
til þess að bera fram tillögur um
1 millj. 618 þús. kr. fjárveitingu
úr ríkissjóði til verklegra frarn-
kvæmda víðs vegar um landið
næsta ár.
Nú þégar stjórmnálaflokkur
snýr þánnig við staðreyndum í
kosningabaráttunni eins og
„Framsóknnrflokkurinn" hefir
gert nú, þá er tvöföld ásfæða til
þess, að kjósendur fái að kynn-
ast staöreyndunum rækilega.
Verða hér þvi raktar tillöguT H.
G., er hann flutti sem fulltrúi
Alþýðuflokksins í fjárveitinga-
nefnd neðri déildar, um fjárveit-
ingar ríkisins t;l verklegra fxam-
kvæmda næsita ár, og geta les-
endurnir sjálfir síðan dæmt um
stefnu flokkanna í þeim málum
eftir staðreyndunum.
Tiliögur H. G. voru þann-ig í
aö-aidráttum;
Framlag ríkisins til nýrra ak-
vega 330 þús. kr., s-em skiftist
á þessa vegi (svo s-em nánar var
tiltékið um hvern þeirra); Kjós-
arveg, Snæfellingabraut, Stykkis-
bólmsveg, Breiðadalsheiðarveg (á
Vestfjöröum), Ho.ltavörðuheiðar-
veg, Hrútafjarð-arveg, Vatns-
skarðsveg, Hofsósveg, Öxnadals-
veg, Vaðlaheiðarveg, Þistiifjarð-
arveg, Skegg jastaðaþ ingh árveg,
Vopnafjarðarveg, Jökuldalsveg,
Fjarðarheiðarveg (milii Seyðis-
fjarðar og Fljótsdalshéraðs) og
Biskupstungnabr-aut.
Til við-halds og umbóta á þjóð-
vegum 500 þús. kr., í stað 200
þús. í stjórnarfrumvarpinu, sem
sannanlega var svo lágt, að þjóð-
vegir hljóta stórum að spillast,
ef stjórnartiilagan verður sam-
þykt á næsta þingi.
Til brúargerða 100 þús. kr. Til
fjallvega 30 þús. kr. í stað 15
þús.
Þessar tillögur H. G. um fjár-
veitingu til samgöngubóta á
landi námu samtals 745 þús. kr.
(auk þess smáræðis, s-em var í
st( j ór n arfrumv-arpinu).
í nefndaráliti H. G. segir m, a.;
„VÍegamálastjóri telur, að með
því að verja fjalivegafé að mestu
til ruðnings á Reykjaheiði, Hóis-
fjöllum og Möðrudalsöræfum og
ef sæmilega er lagt til viðhallds
þjóðvega, verði hægt næsta ár
að gera bílfært að sumarlagi alla
leið frá Reykjavík norðux um
land og austur í Jökuldal. Fyrir
50 þús. kr. telur hann og að gera
megi slarkfært í bíl um Jökul-
dalinn, og er þá bílfært orðið alta
1-eið frá Reykj-avík ti-1 Reyðar-
fjarðar, eð-a réttara sagt, frá því
austast í Vestur-Skaftafellssýslu
- - b-egar vötnin í Rangárvalla-
sýslu eru fær — og aila teið til
Reyðarfjarðar vestur og norður
um. land. Og fyrir 90—100 þús.
kr. (þrjár 30 þús. kr. fjárveiting-
ar) telur hann að hægt sé að
gera bílfæran sum-arveg yfir
Fjarðarheiði og tengja þannig
Seyðisfjörð við vegakerfið. Aust-
firðir og Vestfirðir hafa til þessa
verið svo afskiftir við úthlutun
vegafjár, að ekkr er sæman-di.
Verði þetta gert, er nokkuð úr
bætt.“
‘ Um BreiðadalsheiÖarvæg segir
í álitinu: „Breiðadalsheiði liggur
mdlli Skutulsfjarðar og Önundar-
fjarðar, og er gert ráð fyrir, að
fyrir 60 þús, kr. (tvennar 30 þús.)
sé hægt að gera hana bílf-æra að
sumarlagi og tengja þannig á-
gæta sveit við stóran kaupstað
[Isafjörð] til gagnsemdar fyrir
báða aðilja.“
Þá iagð-i H. G til, að veitt yrði
til bryggjugerða og lendi-ngar-
bóta, —' þriðjungur kostnaðar,
gegn 2/3 frá hlutaðei-gandi hér-
uðunx, — samtals 96 þús. kr.
úr ríkissjóði, og væri því varið
til bryggjugerða á þessum stöð-
•um: í Kefiavík, Húsavík, á
Hvammstanga, í Hnífsdal, á
Vopnafirði, Sauðárkróiki og í
Vatnsley.sus;trandarhreppi. (Til-
l,aga -stjórnarinnar var að eins 20
þús. kr. til bryggjugerða og lend-
ingarbóta alls ijfir á landinu, ó-
tiltekið hvar.) Enn fremur lagði
H. G. til, að veittar yrðu 48 þús.
kr. til Hafnargerðar á Akranesi,
til sjóvarnargarðsins í Ólafsvík
30 þús. kr. (lokaveiting), til
bneikkunar á Snepilrás og
greiðsla til brimbrjótsiœ á Skál-
um á Langanesi, 6 þús. kr. til
hvors.
Til að reisa nýja vita, Sauða-
nies-svita við Sigiufjörð (ljós- og
hljóö-vita) og óshólavita við Bol-
ungavík, 95 þús, kr. (í stjórnar-
frv. var ekki gert ráð fyrir nein-
um vitagerðum,)
Þessar tillögur H. G. námu
samtals 261 þús. kr. (auk 20 þús.
krónanna í frmnvarpi stjórnar-
innar). Hann meir en 14-faldaði
tillögu stjórnarinnar um fjárveit-
ingar til verklegra framkvæm-da
á þessum liðum.
í nefndaráliti H. G. s-egir nánar
um þessar tiliögur:
„1 fjárlögum þ-es-sa árs er styrk-
ur ætlaður til bryggjug-erða í
Kefiavík, Húsavík, Hvammstanga,
Hnífsdal og Vopnafirði, samtals
77 500 krónur. Alt er þetta ‘fyrsta
fjárv-eiting af tveimur eða fleir-
um. Til þess að eigi þurfi að
hætta við þessi verk hálfunnin
veröur að veita s-ama styrk á-
fram. Alþingi getur eigi hvatt
héruð til framkvæmda með lof-
orðum um fjárstyrk og síðan kipt
að sér hend-inni og gabbað þá,
ssm reiddu sig á lof-orðin. Óiafs-
víkingar h-afa þegar lagt fram
svo mikið fé til varnargarðsins
þar, að þeim er um megn að
leggja meira fram, en til þes-s
að fullger-a garðinn, svo að hann
komi að fullum notum,, þarf um
30 þús. kr. Sauðkræklingar hafa
fé til að leggja á móti styrknum
og Otgérðarfélag Vatnsleysu-
strahd-arhrepps mun þegar hafa
að mestu gert þær lendingarbæt-
ur, s em þar er um að ræða, en
rís tæplega undir kostnaðinum,
sem varð um 17 þús. kr. Akra-
nes hefir þ-egar lagt fram. og lát-
ið vinna fyrir 120 þús. kr. að
hafnargerð þar. Er tiliagan mið-
uð við 2/5 af þeirri upphæð-, og
er gert ráð fyrir, að verkinu
v-erði h-aldið áfram og styirkux
veittur í sömu hlutföllum.
Verkamenn, sem unnu við
brimbrjótinn á Skálum, eiga enn
þá eftir að fá greitt allmikið af
kaupi sínu. Nema þ-ær skuldir
urn- 6000 krónum. Verkið var
unnið undir yfirumsjón vitamáia-
stjóra og styrkur veittur til þess
frá hreppnum, rikissjóði og Fiski-
félaginu. Það er fullkomin óh-æfa
og vansi fyrir hið opinbera, þar
sem verkið var unnið undir þes-s
um-sjón, að ekki skuli hafa verið
staðið í skilum með kaupgreiðsl-
ur tii verkamanna, og er sjálf-
sagt að bæta úr þ-essu nú þegar.
Brýn og aðkallandi þörf er að
s.
fá nú þegar vita á óshóla innan
við Bolungavík og Sauðan-es við
Siglufjörð. Vegna þoku verður
ekki hjá því komist að hafa
hljóðvita á Sauðanesi. Vitamála-
stjóri áætlar kostnaðinn við að
koma upp þessum vitum báðum
95 þúsund. Siglufjarðarkaupstað-
ur m-un fáanlegur til að leggja
eitthvað fram til Sauðanesvitans,
og mætti þá nota það fé tiil að
byggja íbúð-arhús fyrir vitavörð-
inn.“
(Frh.)
Glímufél. „Ármann“. Glímuæf-
ing verður í kvöld kl. 8—9 í
fimleikas-al Mentask-ólarus.
Veöric). Kl. 8 í morgun var 7
sitiga hiti í R-eykjavík. tJtlit hér
um slóðir: Hægviðri. Breytileg
átt. Léttskýjað.
Stiðrnarsklft! i Belgín.
Brússeí, 21. maí. UP.—FB.
Jaspar h-efir beðist lausnar fyr-
ir sig og ráðun-eyti sitt.
Síðar: Jas-par beiddist lausniar
eftir að vikutilraunir höfðu fram
farið til þess að gera þær breyt-
ingar á ráðuneytinu, að það gæti
öð-last traust þingsins. Stjórnar-
fall var fyrirsjáanlegt í morguin,
er Bovessie, póst- og síma-mála-
ráðherra sagði af sér, en hann
tók við embætti sínu á þriðju-
daginn. Vildi liann ekki fallast á
útgjaldatillögur stjórnarinnar tM
landvaxn-a.
Nír vísfnðaleiðantiar ti!
Grailaiiils.
Khöfn, 21. maí. UP.—FB.
Grænlandsverzlunin danzka
hefir fyrir hönd ríkisstjórnarinn-
ar tilkynt, að leiðangur danskra
vísindamanna Jeggi af .stað frá
Kaupmannahöfn til Austur-Græn-
lands 26. júlí á tveim-ur eim-
skipum. Aðalmaöur leiðangurs-
ins verður hinn nafnkunni land-
könnuður Lauge Koch. Tuttugu
og níu vísindam-enn taka þátt í
leáðangrinum. Hlutverk þeirra er
að gera uppdrætti og vinna ab
ýmis konar athugunum og rann-
sóknum.
Leiðangurinn verður alls þrjú
ár í Grænlandi.
IðBaneBo
1. hefti þesis-a árgangs er kom-
ið út. Þar er fyrst að t-elja mijög
merkilega grein eftir norskan
hagfræðing: „Hvað veldur krepp-
unni ?“ Bendir hann á, að „aukin
framleiðsla hefir enga sölumögu-
ieika nema því að eins, að lífs-
kjör fólksins batni“, þvi að
„kaupmáttur þeirra, er laun taka
fyrir vinnu sína, ræður mestu um
það, hvort vörurnar ganga út eða
ekki“. Þess vegna er það, að
„launalækkun gerir ekki annað
en að draga kreppuna á langinn
og gera han-a erfiðari viðfangs“,.
en „því að eins getur atvinnu-
og viðskifta-Iífið blómgast, að
velmegun almennings fari vax-
andi“. Um „frjálsu" samkeppn-
ina svo nefndii segir höfundUr-
inn: „Frjáls samkeppni merkir
' viðskiftalega villimensku. Hún er
óvæg barátta allra gegn öllum."
„Þeir, sem eru minni máttar, eru
biátt áfram sveltir og kúgaðir til
undirgefni við þá stærri og
hrök-last út úr danzinum." / — ■
Þetta er grein, siem allir, sem
vilja fylgjast með því, sem er
að gerast í heiminum, þurfa að
Iesa. —
Aðrar greinar í þessu hefti „Ið-
unn-ar“ eru „Aldahvörf" eftir Ás-
geir Magnússon, „íslenzk kirkja