Morgunblaðið - 06.06.1981, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. JÚNÍ 1981 3 1
jr
Attræður:
Magnús Ingimund-
arson frá Bæ
Oft verður öldnum litið til baka,
eftir langa vegferð þar sem skiptst
hafa á skin og skúrir, sem er svo
algengt meðal barna síðastliðinna
aldamóta og raunar allra þegar
ævi tekur að halla. Eitt þessara
barna er Magnús Ingimundarson,
fyrrverandi óðalsbóndi í Bæ í
Króksfirði í Reykhólahreppi.
Magnús Ingimundarson er fæddur
í Snartartungu í Bitru 6. júní 1901
og er því áttræður í dag. Foreldrar
hans voru Ingimundur, bóndi þar
1893—1903, Magnússon og kona
hans Sigríður Einarsdóttir. Ingi-
mundur var fæddur 25. febrúar
1869. Hann fluttist frá Snartar-
tungu að Bæ í Króksfirði 1903 og
bjó þar síðan. Hann var hrepp-
stjóri, póstafgreiðslumaður, sýslu-
nefndarmaður og gegndi fjölmörg-
um störfum fyrir sveit sína. Einn-
ig var hann pallavörður í Alþingi
um árabil, víðkunnur höfðings- og
rausnarmaður. Hann dó 25. janú-
ar 1942.
Foreldrar Ingimundar voru
Magnús, hreppstjóri á Hrófbergi í
Steingrímsfirði, fæddur 1842, dá-
inn 1925, Magnússon og kona hans
Guðrún, fædd um 1840, dáin 1916
Guðmundsdóttir frá Þiðriksvöll-
um í sömu sveit, Jónssonar. For-
eldrar Magnúsar á Hrófbergi voru
Magnús Magnússon, bóndi á Dið-
riksvöllum, fæddur um 1807, og
kona hans Ragnheiður, dáin 1859,
Sveinsdóttir frá Djúpadal í Gufu-
dalssveit, Bjarnasonar. Foreldrar
Magnúsar á Þiðriksvöllum voru
Magnús Jónsson, bóndi á Hrófá í
sömu sveit, fæddur 1773, dáinn
1840, og kona hans Steinunn fædd
um 1776, dáin 1846, Halldórsdóttir
frá Heydal í Vatnsfjarðarsveit
Jónssonar. Foreldrar Magnúsar á
Hrófá voru Jón Jónsson á Laugar-
landi á Langadalsströnd og kona
hans Margrét Gunnlaugsdóttir.
Kona Ingimundar í Bæ var eins
og áður segir Sigríður Einarsdótt-
ir. Foreldrar hennar voru Einar
Þórðarson bóndi í Snartartungu,
fæddur 1822, dáinn 1902 og kona
hans Guðrún yngri fædd um 1825,
Bjarnadóttir bónda á Þórustöðum
í Bitru, fædd 1788, dáin 1846,
Bjarnasonar og konu hans Herdís-
ar Gísladóttur frá Hlaðhamri,
Jónssonar. Foreldrar Einars föður
Sigríðar voru Þórður Magnússon
bóndi á Gróustöðum í Geiradal og
Guðrún Jónsdóttir frá Kleifum í
Gilsfirði, Þorleifssonar. (Meðal
systkina Sigríðar í Bæ konu Ingi-
mundar var Sturiaugur í Snart-
artungu, faðir séra Einars próf-
asts á Patreksfirði.) Allir fram-
anskráðir aðilar voru vænsta fólk
í hvívetna svo ekki verður á betra
kosið og standa því sterkir stofnar
að Magnúsi, enda hefur hann
haldið merki áa sinna það vel á
lofti að enginn sem til þekkir og
hefur átt samleið með honum um
árabil mundi draga í efa að svo
væri.
Æskuár Magnúsar eru mér lítt
kunn að öðru leyti en því að hann
ólst upp með foreldrum sínum í
Bæ. Tvo vetur var hann við nám í
Núpsskóla í Dýrafirði. Magnús
gekk að eiga Jóhönnu Hákonar-
dóttur, hinn 7. júlí 1923. Hún var
fædd 16. ágúst 1901 á Reykhólum,
dóttir Hákonar Magnússonar
bónda þar og konu hans Arndísar
Bjarnadóttur, Bjarna Þórðarsonar
ættaðs úr Borgarfirði. Þórey kona
Bjarna var Pálsdóttir, ættuð úr
Breiðafjarðareyjum.
Magnús hóf fyrst búskap í Bæ,
síðar á Hríshóli. Þaðan flytja þau
á hálflendu á Miðjanesi og þaðan
að Reykhólum, og höfðu hálfa
jörðina til afnota, þaðan flytja
þau svo að Bæ, árið 1935. Ekki
hafði Magnús búið þar nema tvö
ár, þegar Jóhanna kona hans
andaðist og var það honum mikill
harmur að sjá á bak svo traustum
og af öllum sem til þekktu svo
virtum lífsförunaut, sem Jóhanna
heitin var. Hún var afburða gæða-
kona. Börn Magnúsar og Jóhönnu:
Sigríður fædd 22. maí 1924. Fyrri
maður, Friðgeir Sveinsson kenn-
ari, dó 22. maí 1952. Síðari maður
Sigurður Sveinsson rafvirkja-
meistari, búsett í Reykjavík.
Lúðvík fæddur 19. ágúst 1925,
heitbundinn Hrefnu Sveinsdóttur
í ágúst 1946, er hún lést af
slysförum í sama mánuði. Mörg-
um árum síðar, hóf hann búskap
með Guðrúnu Jakobsdóttur og átti
með henni tvær dætur, búsettur í
Reykjavík. Arndís fædd 20. júlí
1927, maður Stefán Guðlaugsson
byggingameistari, búsett í Garða-
bæ.
Erlingur fæddur 7. október
1931, vörubifreiðastjóri, kona
Helga Höskuldsdóttir, búsett í
Reykjavík.
Ingimundur fæddur 11. sept-
ember 1933, kona Sjöfn Smith.
Ingimundur er byggingameistari
búsettur á Seltjarnarnesi.
Hákon fæddur 11. september
1933, kona Unnur Jónsdóttir, slitu
samvistum. Hákon er búsettur í
Reykjavík, hann er bygginga-
meistari.
Auk þess ólu þau upp stúlku,
Huldu Pálsdóttur fædda 17. sept-
ember 1922. Fyrri maður Hafliði
Guðmundsson. Seinni maður Hall-
dór Jónsson. Þau eru búsett í
Króksfjarðarnesi.
Óhætt er að fullyrða að fóstur-
dótturinni reyndist hann ekki
síður en sínum eigin börnum, ansi
er ég hræddur um að það hefði
reynst Huldu æði mikið erfiðara
lífið þegar hún missti mann sinn,
Hafliða heitinn, ef fósturfaðirinn
hefði taiið hlutverki sínu lokið, svo
einstaklega reyndist hann henni
þá sem og raunar alla tíð. Enda
hygg ég að hún líti frekar á hann
sem föður en fósturföður.
A heimili Magnúsar og Jóhönnu
heitinnar í Bæ dvaldi ljósmóðir
hreppsins, Sigríður Guðjónsdóttir,
sem tók þá þegar við hússtjórn og
annaðist börnin af einstakri snilld
og gekk þeim í móðurstað, enda
meta þau hana mikils og líta á
hana sem aðra móður sína. Sigríð-
ur var óslitið við hússtjórn í Bæ,
þar til Magnús brá búi. Þau
eignuðust tvo syni, Ólaf fæddan
20. mars 1940, ógiftur býr með
móður sinni í Reykjavík, og Gunn-
laug, húsameistara fæddan 15.
apríl 1945, kona Guðríður Gígja,
býr á Seltjarnarnesi. Árið 1960
bregður Magnús búi og flyst til
Reykjavíkur og stundaði þar
skrifstofustörf.
Þá er að lýsa starfsferli Magn-
úsar frá Bæ. Hann var vegaverk-
stjóri í 36 ár, hreppstjóri í 20 ár.
Skólanefndarformaður í fjölda-
mörg ár. Formaður búnaðarfé-
lagsins um langt árabil, í stjórn
kaupfélagsins og þar að aukí
stórbóndi á ættaróðali sínu Bæ,
þar sem hann byggði allt upp,
hvert eitt einasta hús, hvort held-
ur var yfir menn eða skepnur.
Sléttaði og ræktaði og margfald-
aði túnið að stærð og gæðum, girti
tugi kílómetra af girðingum og
síðast en ekki síst reisti heima-
rafstöð það stóra að hún hefði
nægt til allmikils iðnaðar.
Þrátt fyrir allar þessar fram-
kvæmdir og hin fjölmörgu ólíku
störf virtist Magnús alltaf hafa
tíma aflögu, það var engu líkara
en hann gæti teygt daginn, tekið
með annarri hendinni í morgun-
inn en hinni í kvöldið og teygt svo
á að hver dagur lengdist til muna
ef dæma ætti eftir afköstum. Það
var óhemju gestkvæmt í Bæ. Það
væri fróðlegt manntalsregistur
væru til gestabækur yfir alla gesti
sem komu að bæ í búskapartíð
Magnúsar og öllum tekið með
sérstakri einlægni og hlýju, hvar í
mannvirðingastiganum, sem hann
stóð. Margir leituðu til Magnúsar
ef þá vanhagaði um eitthvað.
Magnús virtist geta leyst úr hvers
manns vanda og ekki skorti vilj-
ann hjá honum til þess. Þá fyrst
leið honum vel. Magnús er að
eðlisfari afar giaðsinna, hrókur
alls fagnaðar hvar sem hann er
meðal félaga, söngelskur með af-
brigðum og hefur mjög fallega
bassarödd.
Eins og er hér að framan skráð
hætti Magnús búskap í Bæ árið
1960 og stundaði skrifstofustörf í
Reykjavík á vetrum, en vegaverk-
stjórn á sumrum. Hinn 25. ágúst
1962, giftist Magnús Borghildi
Magnúsdóttur frá Hólum í
Steingrímsfirði. Þau bjuggu fyrst
í Reykjavík. Fluttu síðan að Kletti
í Geiradal og reka búskap þar frá
1968 til 1977 að þau bregða búi og
flytja alfarið til Reykjavíkur. Það
gefur að skilja, að fyrir slikan
athafnamann er ekki sársauka-
laust að yfirgefa sveit sína. Sveit
sem er ein af fegurstu perlum í
íslenskri náttúru, fjölbreytileik-
inn í landslaginu og lognléttur
sjórinn með allan eyjaklasann
sem við hnígandi kvöldsól líkjast
helst perlum á dýrindis klæði.
Þannig var og er útsýnið frá
æskuheimili Magnúsar Ingimund-
arsonar frá Bæ. Magnús er stór-
kostlegur og víðsýnn persónuleiki.
Maður er ekkert virtist geta bugað
þó oft væri andbyr að mæta,
haggaði það ekki hans fastmótuðu
hetjulund. Hann var ákveðinn í að
sækja alltaf hærra og hærra uns
efsta tindinum væri náð. Og það
hefur hann svo sannarlega gert,
og getur þessvegna rifjað upp
margar góðar endurminningar frá
liðinni tíð, Magnús átti við mikla
vanheilsu að stríða síðastliðið ár,
þurfti meðal annars að ganga
undir tvo erfiða uppskurði, en sem
betur fer lánuðust þeir vel og
vonandi eigum við eftir að sjá
hann glaðan og reifan um langa
tíð ennþá, þó að vitaskuld halli að
ævikvöldi hjá áttræðum manni,
það er náttúrulögmál sem ekkert
fær breytt. Mér finnst að eftirfar-
andi erindi eigi vel við Magnús.
Þó oft hafi fyrir sjónum syrt
sortinn leió aftur fjær.
þaó hofur alltaf aftur hirt
ok ylurinn komió nær.
l*o hendur harnanna haróni af síkkA
í hjortunum hjarmar þó.
Hvcr einasta daKslátta er Drottni víkó
í dalanna hofgu ró.
Að endingu bið ég þér allrar
blessunar á þeim tímum sem
framundan eru og þú megir enn
um langt árabil hress og frískur
fram til valla ganga. Lifðu heill.
Guðmundur A. Jónsson
í dag er ástæða fyrir marga til
að halda hátíð, þar sem ríki gleði
og fögnuður yfir löngum og far-
sælum æviferli öðlingsmanns,
Magnúsar frá Bæ í Króksfirði. Og
þar ætti vissulega við að syngja:
„Vorið er komið og grundirnar
gróa, gilin og lækirnir fossa af
brún“, en kvæðið er ort af skáldi,
sem átti sömu æskustöðvar og
Magnús, Reykhólasveit. Að vísu
myndu sumir ætla, að áttræðisaf-
mæli minnti fremur á haust en
vor, en það er algert aukaatriði,
því að vorið er tími birtunnar, og
það hefur alltaf verið bjart um
Magnús.
Á því er enginn vafi, að menn
mótast verulega af því umhverfi,
sem þeir alast upp í, bæði hinu
mannlega og náttúrulega sem og
hinu tilbúna. Sumir telja sig oft
geta séð það á mönnum, hvar af
landinu þeir séu, en eitt er víst, að
ekkert finnst manni sjálfsagðara
en að þessi höfðingi í sjón og
reynd sé runninn upp í Reykhóla-
sveit, hinni blómlegu, gróðursælu
og söguríku byggð, sem ber svo
einarðlegan svip af hömrum og
tindum.
Eg minnist þess, er ég kom fyrst
á þessar slóðir sumarið 1944, þá 18
ára, hvað ég varð heillaður og
undrandi yfir þessari viðbót við
landið, sem ég hafði séð. Ég náði í
skottið á gamla tímanum, og við
fórum á hestum frá Bæ, þar sem
ég gisti í fyrsta sinn, um sveitina
að Kinnarstöðum, en þaðan lagði
upp hópur ferðamanna með
klyfjahesta yfir Þorskafjarðar-
heiði niður í Langadal, þar sem
nokkrir okkar skyldu vera í vega-
vinnu þá um sumarið. Slík kynni
af landinu fá menn ekki í bílferð-
um nú á dögum.
Sumarið eftir var ég í hópi
þeirra vegavinnumanna, sem
ruddu fyrsta bílveginn yfir sjálfa
Þorskafjarðarheiði, og þá voru
endurnýjuð kynnin af Reykhóla
sveit af miklum fögnuði og gripið
hvert tækifæri sem gafst til að
fara þangað. Og af auðninni efst á
heiðinni var notalegt að koma
niður í hina hlýlegu og fögru
b.Vggð, sm mér hefur þótt vænt urn
æ síðan. Ég átti þar enga ætt-
ingja, en naut vináttu foreldra
minna og Magnúsar á þann hátt,
að mér fannst hann vera mér allra
manna skyldastur. Og svo hefur æ
síðan verið.
Samskipti mín við Magnús frá
Bæ og kynni mín af honum hafa,
þegar ég lít til baka, eins og öll
verið tengd hátíð og gleði, þó að
sorgin hafi oft barið þunglega að
dyrum hjá honum. En. fáum
mönnum hef ég kynnzt um ævina,
sem voru eins jafnvígir á aö mæta
gleði og sorg. Gleðimál lá honum
létt á tungu, en raunatölur held ég
að hann hafi aldrei kunnað.
Það ríkti ávallt fögnuður, þegar
Magnús kom heim til foreldra
minna. Þess minnist ég frá barn-
æsku. Og þær kveðjur, sem oftlega
bárust frá honum á jólum, voru
ekki aðeins beztu óskir um gleði-
leg jól og gott og farsælt nýár,
þær voru lostæti í orðsins dýr-
legustu merkingu.
* Frá því segir í sögu Grettis, að
þegar hann var um vetur að
Reykhólum, þá sótti hann naut í
Ólafseyjar til jólaveizlu og bar það
á bakinu úr flæðarmálinu alllang-
an veg heim að Reykhólum. Þegar
menn sáu hann koma þannig,
undruðust allir, hversu miklu
hann gat orkað. Var þeim þó vel
kunnugt um afl Grettis. Eins er
það með Magnús, að hann hefur
oft komið mönnum á óvænt með
rausn sinni og höfðingsskap, þótt
hann væri alþekktur einmitt fyrir
þá mannkosti.'
Að öðru leyti vil ég ekki bera þá
saman Magnús og Gretti, en ég vil
heldur ekki vera sjálfur borinn
saman við Gretti, hvað vanþakk-
læti hans snertir eftir veturvist-
ina á Reykhólum hjá höfðingjan-
um Þorgils Arasyni. Ég flyt
Magnúsi frá Bæ innilegar þakkir
mínar og minnar fjölskyldu fyrir
áratuga vináttu og tryggð. Og í
dag skal vera hátíð, sólskin og
gleði. Til hamingju með daginn!
Sveinn Ásgeirsson
I dag verður Magnús á heimili
sonar og tengdadóttur að Hof-
görðum 2 á Seltjarnarnesi og
tekur þar á móti afmælisgestun-
um eftir kl. 16.
Fimm sóttu
um embætti
héraðsdómara
RIINNINN er út umsóknarfrest
ur um emba'tti héraðsdómara \ ið
emhætti sýslumannsins og ha-j-
arfógetans í llafnarfirði. '
Þessir sóttu um: Finnbogi Alex-
andersson, bæjarfógetafulltrúi
Hafnarfirði, Guðmundur L. Jó-
hannesson, aðalfulltrúi bæjarfóg-
etans í Hafnarfirði, Hlöðver
Kjartansson, bæjarfógetafulltrúi
Hafnarfirði, Jón Ragnar Þor-
steinsson, aðalfulltrúi bæjarfóg-
etans í Vestmannaeyjum, og Valt-
ýr Sigurðsson, héraðsdómari í
Keflavík.
Odýrt tveggjavikna sólarfrí
Tveggja vikna ferð til Beni-
dorm, hrein og snyrtileg
strönd á Suður-Spáni, Góð
hótel eða íbúðir með eða án
fæðis. Beint flug alla leið.
0 FERÐAMIDSTÖDIN
AÐALSTRÆTI 9
SÍM128133 11255