Alþýðublaðið - 24.06.1931, Blaðsíða 2

B
iLÞÝÐUBLAÖie
KJSrfylgí
Framsóknar
Það voru að eins 19 Frarn-
sóknarflokksmenn í þinginu fyr-
ir kosningarnar, iog flokkurinn
því í tminn-i hluta í báðum þing-
deildum. En Framsókn gekk til
kosninga í þeirri von, að hún
fengi 20. manninn, og þar með
14. manninn í neöri deild þings-
ins, þar eð flokkurinn gat þá
látið hvert mál er hann vildi
falla með jöfnum atkvæðum (14
gegn 14).
Kosningar gengu því Framisókn
(meira í vil en jafnvel nokkur
Framsóknarmaóur hafði gert sér
von um; bætti hún við síg 4 þing-
imönnum (telur nú 23 af 42). Þrjú
af þessum fjórum þingsætum
vann flokkurinn af Sjálfsitæðis-
flokknum, ,en hið fjórða er sæti
Gunnars Sigurðssonar (Rangárv.),
er var utan flokka.*)
Þegar ' litið er nánar á hið
furðulega kjörgengi FramiSÓknar,
kemur í Ijós, aÖ jafnvel þó bak
við alla hina 21 kjördæmakosnu
þingmenn þeirra standi að eins
36o/0 kjósenda (móts við 29,8
bak við 15 kjördæmakosna þing-
■menn andófsflokkanna) þá h'eíir
atkvæðamagn Framsóknar aukist
frá 1927 um 6,2°/o af greiddum at-
kvæðum, en íhaldsatkvæðin og
Alþýðuflokksatkvæðin fallið, mið-
að við hundraðshluta greiddra at-
kvæða (þó hvort tveggja hafi
aukist nokkuð að tölunni frá
1927).
Það var drepið á það hér í
blaðinu i gær, að nokkuð af
þessu aukna kjörfylgi sinu ætti
Framsókn að þakka hinni rót-
grónu óvild til gamla íhaldsiins
og voninni um að fella það með
því að styðja Framsóknarmann.
Þetta á aðallega við í kauptún-
um landsins, en skýrir vafaiaust
einnig að nokkru Íeyti fylgi
Framsóknar hér í Reykjavík,
sem er óskiljanlegt, því þó
Helgi Briém hafi þótt standa sig
vel sein iskattst jóri, þá þótti
hann standa sig miður í Barna-
skólaportinu.
Það er roælt, að Framsókn hafi
fengið atkvæði og aðstoð eitt-
hvað 50 manna, er allir ætli að
sækja um dyravarðaristöðuna við
nýju símstöðina, >en heldur er*
sagan ótrúleg.
Mikið heyrist talað um skoð-
anakúgun, ier kaupfélagsstjórar
eiga að hafa beiitt Framsókn í
vil, t. d. er sagt að Hannes kaup-
félagssitjóri og þingmaður á
Hvammstanga hafi tekið út 50
stefnur á menn, er skulduðu
*) Alls tapaði Sjálfstæðisflokk-
urinn fjórum þingsætum: Seyð-
isfirði, Dalasýslu, Barðastranda-
sýslu og öðru sætinu í Skaga-
fjarðarsýslu, en vann tvö: Ak-
ureyri, og þriðja sætið í Reykja-
vík.
kaupfélaginu, og haft við orð,
að ef Framsókn yrði í ftninni
hluta við kosningarnar yrði nauð-
synlegt að rukka inn allar skuld-
ir kaupfélagsins, því þá yrði sagt
upp lánum. Eru það menn úr
íhaldinu (gamla), er mjög halda
sögum þessum á lofti og hafa nú
gleymt peningaaustrinum úr !s-
landsbanka forðum og jólaköku-
gjöfunum, er víða út um land
voru þýðingarmikið atriði í kosn-
ingabaráttu íhaldsins.
' Sennilega myndi nánari rann-
sókn leiða í ljós, að tiltölulega
lítið væri um beina skoðanakúg-
un að ræða hjá Framsókn. Hitt
má aftur fullyrðia, að allmildð
fylgi hafi hún hlotiið af atvinnu-
missishræðslu uppburðarlitils fólks
og er þó ekki sérstaklega orð á
því gerandi um Framsókn, þar
sem vist er, að enn meiri brögð
eru að því hjá Sjálfstæðisflokkn-
u;m.
Framsókn virðist sums staðar
hafa gersamlega sópað sveitirn-
ar og hefir gert það með því
yfirleitt að æs,a upp lægstu hvat-
ir sveitamanna. Mikill hluti af
kosningagreinum Tímaus voru
um eitthvað ógurlega skaðlegt
„ieynimakk", sem verið hefði
milli sumra þingmanna Álþýðu-
flokksins og nokkurra foringja
sjálfistæðismanna, og um það, að
Héðinn hefði tekið í hendina á
Ólafi Thors á alþingishússsvölun-
um (sem þó aldrei var). En til
þesis að sýna hræsnina í þessu
má minna. á að Framsóknarflókk-
urinn var einu sinni í náiinnii
samvinnu við Björn Kristjánsson,
einu isinni við Sigurð Eggerz og
einu sinni við Jón Magnússon, og
vantaði þá vísit ekki innilegu
handtökin. Líka má minna á að
Jónas lýsti því yfir mjög há-
tíðlega í Tímanum hér um árið,
að þegar jafnaðarmenn færu að
framkvæma kenningar sínar, þá
myndu Framsóknarmenn og í-
haldsmenn vinna saman, það er:
hann og Ólafur Thors fallast í
faðma.
(Nl.)
Hnattflno.
New York, 23. júní. U. P. FB.
Flugmiennirnir L. Post og Har-
old Gatty eru væntanlegir hiing-
að um kl. 11. Héðan fljúga þeir
til Berlín, eftir klukkustundar við-
dvöl, ef ve'ður leyfir. Hafa þeir
sett sér það mark að fljúga
kringum hnöttinn á 10 dögum.
Hjarbour Grace, 23. júní. U. P.
FB. Flugmennirnir Gatty og Post
lentu hér kl. 11,45 f. h. (Eastern
Standard tími).
Síðar: Gatty og Post lögðu af
stað héðan í áfangann yfir At-
lantshaf kl. 2,27 e. h. (E. S. tími).
Margfaldar slpfarlr.
Alexander á hvolfl
16. júní um kvöldið var „Veiði-
bjallan“ á flugi yfir Snæfellsnesi.
Kom þá alt í einu í ljós, að vélin
var benzínlaus, og var neyðar-
lendingar leitað á Hraunfjarðar-
vatni. I flugvélinni voru flug-
mennirnir SigurðUr Jónsson og
Björn Eiríksson og einn farþegi,
sem var frú Hólmfríður Halldórs-
dóttir, systir Péturs Halldórsison-
ar bóksala, en kona séra_ Jósefs á
Setbergi.
Var nú lagt af stað gangandi
til Stykkishólms eftir benzíni, og
var það klukkutíma ferð. Var
flutt benzin þaðan nokkuð af leið-
inni á bifreiö, en nokkuð á hest-
um, og var „Veiðibjöllunni“ flog-
ið til Stykkishólms. Kom hún
þangað kl. 2 uim nóttina, og
gengu flugmenn þar til náða. En
daginn eftir var lagt af stað til
Reykjavíkur og þá farþegalaust,
því frú Hólmfríði mun ekki hafa
litist meira en svo á blikuna,
settn von var, og kaus .heldur að
fara með skipi til Reykjavíkur.
En það var hálfgert hundamats-
fararsnið á „Veiðibjöllunpi“ þenn-
an daginn eins og daginn áður,
því þegar komið var hér milli
Akraness og Reykjiavíkur varð
aftur benzínlaust, og urðu flug-
menn að láta vélina setjast á sjó-
inn hér fyrir utan eyjar. Segir
sagan, að þeir hafi þó ekki ætlað
að deyja ráðalausir, því þeir hafi
sett upp segl og látið byrinn
bera .sig í áttina til höfuðborgar-
innar.
Sást brátt tii þeirra, og var
farið á bát.að sækja þá. Voru í
bátnum þeir Pálmi Loftsson, sem
er framkvæmdastjóri Flugfélags-
ins, og Alexander hinn [uim-
svifa [mikli formaður félagsins.
Var „Veiðibjallan“ nú dregin
inn i Vatnagarða og lagt þar, og
farið í land á bátnum. En það
tókst þá svo illa til, að bátnum
var við bryggjuna rent alveg
upp í sand. Tók Pálmi sér þá
stjaka í hönd til þess að draga
út bátinn. En Alexander gerði
hið sama, því það er síður allra
góðra nofðurfarar-Ieiðtoga að
rtaka þátt í öllum störfum sjálfur.
Tökst prýðilega að draga út
bátinn, og henti Pálrni síðan sem
æfður sjómaður krókstjakanum
út í bátinn. Ætlaði Alexander að
gera- hið sama, en krókstjakinn
fór í sjóinn, og með því margt
mótlæti hefir dunið yfir Alexand-
er upp á síðkastið og hann oft
verið nærrí að mis.sa jafnvægið,
þá fór nú svo að hann misti það
alveg, og varð skvamp mikið
þegar ninn viðamikli skrokkur
fór á hvolf og lamdi sjávarflöt-
inn. Stóð nú krókstjakinn upp á
endann, en Alexander lá flatur
og buslaði stórum. Það var þó
ekki nema augnablik, því brátt
stóð hann eins og krókstjakinn
beint upp á endann. Það var þó
ekki dýpra þarna en að sjórinn
náði honum rétt í nafla. Dró
Pálmi síðan Alexander upp, en
um krókstjakann er ekki getifr.
Laragarvatn.
i.
í sveit einni austanfjalls, sem.'
mér er að fornu kunnug, bar það
til fyrir tuttugu árurn, að ungur
maður var hafður að athlægi og
tíáði í tveim kirkjusóknum. Það
var ekkert einsdæmi þar. En or-
sök þess, að sveitungar hans
gerðu hann sér að bitbeini öðrum
mönnum fremur, var dálítið ný-
sitárleg: Hann hafði fegurra tungu-
tak en nokkur maður í þeirri
sveit. Og hann hafði, að öllum
líkindum af meðfæddri fegurðar-
greind, tamið sér rómfegurð, sem
stakk kynlega í istúf við hrjúfar
raddir nágrannanna. Þegar nú
hér við bættist, áð pilturinn var
framhjátökubarn ,og sveitarlimur
í æsku, þá þótti þetta bölvaður
ekki sen „pempíuháttur" og for-
dild. En fágað orðfæri hans og
yfirlætislaus málsnild kveður enn
við í eyrum mér eftir tuttugu ára
bil — og ugglaust tel ég að fleiri.
minnist hans þar úm slóðir.
Ef til vill er það fyrir allar þær'
ununarstundir, sem ég á honum
að gjalda frá barnsárunum, að
ég freistast til aö rekja sögu
hans ofurlítið lengra. Hann
flæmdist úr sveitinni við það, að
hann og dóttir góðbónda eins
féllust á hugi saman, en fyrir
ofríki vandamanna hennar var
honum ekki unnað þess ráðahags.
Um brottför hans lék kuldagustur
af illfúsu réttlæti og virðulegri
meinfýsi allra betri manna. Það
var engu líkara. en rnenn fyndi
það á sér, að flámæli þeirra,
ambögur og latmæli ættu þar nú
engan opinberan ákæranda fram-
ar.
Fyrir ekki alllöngu hitti ég
þenna gamla kunningja minn.
Hann jer nú rúmlega miðaldra
imaður, íúinn af striti og fáíækt.
En tungutakið er enn hið sama
snildarfagra, og rómurinn fægður
og hreinn. Og sú rækt, sem hann
hafði lagt í æsku við einn hinn
geðþekkas'ta mannlega hæfileika,
eertlar að loða við hann gegnum
alt haslið. Hún fylgir honum eins
og aðalsbragð — í gröfina.
Mér er þetta ákaflega hugsitætrt:
Einsrtæðingurinn, sean gerði
tungutak sitt að fyrirmynd heill-
ar sveitar og lágkúrusvipurinn yf-
ir hugsunum þeirra, sem gerðui
þessa drengilegu rækt við miann-
gildi sitt og hæfileika að athlægi.
Öðrum megin er vonin um að
gerta drepið niður bölvun auð-
virðilegs ætternis og lélegs upp-
eldis imeð persónulegu ágæti.
Hinum megin er illþybbni fá-
kunnandi manna, sem lífsbaráttan
hafði fjötrað í ólseigum venjum.