Alþýðublaðið - 24.06.1931, Blaðsíða 3

AkÞSÐUBLAÐIÐ
Beztu ©fjipækn cigaretturnar í 2t§ sftk. pökk-
um, sem kosta kr« 1,20 pakkinn, eru
€i§ai*eftiir
frá Mie©fias Sonssa firéres, Cairé.
Einkasalar á tslandi:
Tófeaksverzlnm tsiassds h. f«
Og út um allar bygðir landsins
gerasit slíkir atburðir enn þann
dag í dflg.
II.
Mér kom þessi saga í hug á
meðan ég ók heim að skólanumi á
Laugarvatni. Og ekki hún ein. í
huga mér reis upp hópur manna,
sumra ungra, annara gamalla. Og
minningamar um þá höfðu svip-
uð mein að kæra, örlög, siem
hefði mátt bjarga, vit, sem heíði
mátt nýta, kosti, sem hefði mátt
göfga. Og við hvern og einn í
þessari dapurlegu sveit verður
mér á að siegja: Þetta kom of
seint handa þér. Og snögglega
verður mér ljóst hvílíkum ókjör-
um af heilbrigðum manndómi og
vaxtarþrá þessi staður á eftir að
hlúa, — gefa herzlumuninn, sem
sigri veldur eða óförum. Um leið
og ég stig út úr vagninuim, verð
ég gripinn undarlegri tilfinningu,
sem skilur ekki við mig alla dag-
ana, siem ég er á Laugarvatni:
Einhvern tíma verður þessi staður
elskaður rneira en nokkur annar
á Suðurlandi. ÞaÖ er eini staður-
inn, sem ég hefi komið á, sem ég
veit um með fullkominni vissu,
að er sveipaður helgi af ástarhug
óborinna manna. Inn í faðm þess-
arar mjúku fjallbugðu streymir
æska Suðurlandsins til þess að
síekja eld í sálina og styrk í
skapferlið á komancli árum, og
minnist þess og ber menjar fram
í ellL
— Yfir rauðbrúnum hábrekkum
fjallanna skín kvöldsólin enn þá,
en neðar teygir skógurirm græna
lófana svo að segja heim í hlað.
Hann er lágvaxinn þessi skógur,
kræklóttur og beygður af hretum
margra ald,a. En hann er laufþétt-
ur og ilmandi eins og væri hann
sjálfur konungur alls gróðurs á
[jörðunni. I nýrri friöunargirðingu
iuppi í hlíðinni djarfar fyrir nýj-
um þrótti. Bjarkirnar eru að byrja
að rétta upp kollana í undrun
yfir þessum nýju vaxtarskilyrð-
um. Innan við girðiniguna rennur
lækur, þur á sumrum, en vitlaus
af illhryssingi á vorum. Yfir
þveran lækinn liggur fegursta
hríslan, s>em ég sá við Laugar-
vatn. Það lítur kynlega út. Brú af
grænu laufi og safaþrungnum
greinuim yfir þenna krókótta far-
veg, sem hefir skolað mölbornum
fjandskap á hendur alls gróðurs
á báðar hliðar. Það er engu lík-
ara en að hún sé að svæfa þenna
háskalega óvin með því að halla
sér ofan yfir hann og klappa of-
an á hann.
En þessi hrísla er daamd til
dauða. Lækurinn hefir grafið
undan melbarðinu hennar. Það er
skriðnað á hliðina og bráðum
sverfur norðannæðingurinn jarð-
veginn frá rótum hennar hinum
megin. Þá er hennar sögu llokið.
1 næstu vorieysinguim hröklast
hún eips og sprek niður urðina.
En hér hefði mannshönd og
mannvit getað hjálpað í tíma.
Og fólkið, sem á að gróa í
skjóli þessa staöar, er eins og
skógurinn í hlíðum hans. Það ber
i sál sér og skapi merki um
hörkur þúsund vetra, en undir
hrjúfum berkinum streymir safi
gróandans. Við rætur fjaílanna,
svo langt, sem séð verður, kúra
lágir bæir. Þar hefir æskan tekið
við arfi sínum kynslóð eftir kyn-
slóð í þýfðum túnurn, ógirtum
engjum og lélegum húsum. En
alt fram á þenna dag átti hún
ekkert Laugarvatn, sem bauð
henni faðminn á mörkum æsku
og fullorðinsára. Hún átti enga
friðunargirðingu, sem veitti að-
stöðu til þess að rétta upp koll-
inn. Henni lærðist ekki að leiða
,sól í bæ sinn, eða víðsýni í hug
sinn. Henni lærðist ekki að slétta
tún sín, eða sverfa misfellur af
starfsháttum sínum og félags-
skipulagi. Og þó hefir lífsmeiður
þjóðarinnar skotið hér grænum
öngum öld eftir öld, eins og
björkin í hlíðunum.
(Frh.)
Sicjurdur Einarsson.
Bókmentafélag
Jafnaðarmamia
Bókmentafélag jafnaðarmanna
hefir nú starfað í eitt ár, og á
þessum stutta tíma hefir því tek-.
ist að vekja á sér almenna at-
hygli og afía sér vinsælda. Nú
þegar hafa margir gerst félagar
þess, en þö eru þeir enn ekki svo
margir, að því takist að fram-
kværna alt það, er félagið vill
koma í verk á þessu og næstu
áruín. Starf félagsins mun þó
verða aukið að mun á þessu ári.
Bókmentafélag jafnaðarmanna
höf starf sitt með útgáfu bókar-
innar „Brotið land“, og mun öll-
um, sem kynst hafa þeirri bók,
þótt vel af stað farið. Önnur út-
gáfubók félagsins var „Almanak
alþýðu“, og er fyrirhugað, uö
það verði nokkurs konar ársrit
fyrir aiþýðufólk og á að inni-
halda alls konar fróðleik og nýj-
ungar í imenningarmálum á
hverjum tíma. Rit þetta er hið
eigulegasta. Það er ritað af sum-
um hinum beztu rithöfundum,
sem nú eru uppi hér, og færir
lesandanum fróðleik um margs
konar efni.
Ráðgert er, að félagið gefi út
um 50 arkir í ár, og ex það
töluvert meira en gefið var út
síðastliðið ár. Ekki mun enn fulÞ
ráðið, hvaða bækur verði fyiir
valinu, en stjórn félagsins hefir
úr imörg góðu að velja. Allir þeir,
er gerast félagar nú og greiða
árstillag sitt, fá „Almanak al-
þýöu“ síðastliðið ár ókeypis, og
er það kostaboð, sem allra flestir
ættu að notfæra sér. Árstillagið
er 10 krónur, og fá menn fyrir
þær allar þær bækur, er félagið
gefur út árlega. Verða þvi bækur
Bókmentafélags jafnaðarmanna
með ódýrustu bókum hér á landi.
Bókimentafélag jafnaðarmanna
telur það fyrst og fremst hlutverk
sitt' að fræða félaga sina og aðra
um mienningarmál nútímans og
Inýungar í vísindum, bókmcntum,
félagsmálum og stjórnmálum. Er
þetta ærið verkefni og kostar
bæði miluö fé og starfsemi. En
því betur verður liægt að inna
•þetta hlutverk af höndium, sem
fleiri styðja að þvi Og því fleiri,
siem bókmentafélagið skipa, því
léttara vierður all starf þess og
því ódýrari verðia bækurnar, þ. e.
því meir getur félagið gefið út.
Á aðalfundi félagsins, sem ný-
lega er afsitaðinn, flutti séra Ingi-
mar Jónsson skólastjóri, formaöur
félagsdns, fróðlegt erindi um starf
þess hingað til og fyrirætl-
anir þess. Urðu töluverðar um-
ræður út af erindi hans, og
stefndu þær allar að hinu sama,
að til þesis að hægt yrði að gefa
svo mikið út, sem nauðsyn bæri
til, þyrfti að auka félagatöluna.
Raunar hafa margir gerst félagar
á þeim stutta tíma, sem liðinn er
frá stofnun félagsins, en til þess
að starfsemi þess verði að tilætl-
uðum notum, þyrfti félagatalan
helzt að tvöfaldast frá því, sem
nú er, og það ætti ekki aö verða
sérlega torvelt; íslenzk alþýða
hefir verið mjög bókelsk og fróð-
leiksfúis og ótrauð til stuðnings
yið bókmentastarfsiemi, og enn
er fjöldi slíkra manna, sem ekki
hefir gengið í félagið, Má telja
víst, að þeir liggi ekki á liði sínu.
Allar bækur, er Bókmentaféiag
jafnaðarimanna gefur út, verða í
sama broti, handhægu átta blaða
broti, sem títt er um líkar út-
gáfur með öðrum þjóöum. Munu
því félagar hafa eignast mjög á-
litlegt i samstætt bókasafn að
nokkrum árum liönum, þar sean
þeir og þeirra fólk eigi kost á
fræðslu um margskonar menn-
ingarmálefni^ og auk þess völ
góðra bókia til sfcemtilesturs eftir
erlenda bókmentafrömuði. Ekki
mega nienn heldur gleyma j)ví,
að „Almanak alþýðu“ er í
raun og veru ekki „almanak" í
venjulegum skilningi orðisins,
heidur eins konar árbók, sem
kernur út á hverju ári og á að
greiða fyrir því, að menn geti
alt af fylgst meö timanum.
Það er lífsnauðisyn hverjum
siðuðum manni að fylgjast mieð
tímanum í menningannálum
heimsins og afla sér þeirra kynna
af heimsbókmentunum, sem frek-
ast er kostur á. Gerist því félagar
í Bókmentafélagi jafnaðarmanua
og styðjið það í hinu merkilega
hlutverki sínu. Aðsetur félagsins
er í aiþýðuhúsinu við Hverfis-
götu, Reykjavík, sími 1294.
V. S. V.
Nsntllas.
Cork, 23. júní. U. P. FB. Til-
kynt hefir verið, að „Nautilus",
kafbátur Wilkins, leggi af stað
héðan til Newcastle on Tyne á
morgun (þ. e. í dag).
Mveðjsa til É&lands.
Noregi, NRP. 23. júní. FB.
Norges Bondelag (félag norskra
bænda) hefir á landsfundi sín-
hm í Björgvin ákveðið að senda
kveðjuskeyti til forsætisráðherra
Islands og forseta lögþingsins í
Færeyjum.
Slys af spFengliagn.
Poole, Dorset, Englandi. U. P.
FB. Sprenging varð í sprengi-
efnaverksmiðju á Holton Heath,
í 6 mílna fjarlægð frá Poole.
Tíu |menn biðu bana, en 19
meiddust.
Ankakosning i Bretlandt
Manchester, 23. júní. U. P. FB.
Aukakosning fór fram í Ard-
wick vegna andláts verkalýðs-
þingmannsins Louth. Verkalýðs-
frambjóðandinn Joseph Hender-
son var kosinn, fékk 15 294 at-
kvæði, íhaldsframbjóöandinn fékk
14 980.
Einn á snekkjn.
Noregi, NRP. 23. júní. FB. Jo-
hannes Anderson, sem ætlaði yfir
Atlantshaf |á smásnekkju einn
síns liðs, kom aftur til Frede-
riksstad á laugardaginn. Það
irafði fregnast frá Andersen, að
hann hefði veikst nokkru eftir