Alþýðublaðið - 11.07.1931, Blaðsíða 3

abRðÐnBfc'AÐXÐ
3
i@ anra.
50 aira*
ci rettur
Mj|éff@sigar ©g kaldar. Fásf alljs staðaF.
I heiIdsSlra hjá
Tóbaksverzlnn Islands h
® M®
Hllkynning.
Verzlunin Fortúna, Baldursgötu 31,
selur nauðsynjavömr, ailskonar hréin-
iætisvörur, tóbak og sælgæti, ávexti
o. m, fl. Nýjar vörur, ódýrar vörur.
Verzlunin Fortúna.
Gfænfaitdsdeiian
fiarðnar eon.
(Frá fréttaritara FB.). K,hðfn, 10.
júlí. Alment er búist við, að
danska stjórnin neiti að fallast á
skilmála Noregsstjórnar, sem um
var getið í síðasta skeyti. Skeyti
frá Oslo til „Politiken" hermir, að
Noregsstjórn hafi sampykt að
helga Noregi Austur-Grænland,
pegar væntaniegt neitandi svar
kemur frá Danastjórn.
Khöfn, 10. júlí, UP.-—FB.
Svar dönsku ríkisstjór'naíinnar
við seinustu orösendingu norsku
stjó'rnarinniar var afhent í dag.
Aðhyllist díámska stjómin, að
siun.komulag verði um, að deil-
unni um Austur-Grænland verði
skotiö ■ til dómstólsins í H-aag ti!
f ul 1 naðarúrskurðar. •
Khöfn, 11. júlí. (Frá fréttarit-
ara FB.):
Svar Dana við orðsendingu
Ndnegsstjórnar var afhent í gær.
.Danir féllust ekiki á skilmálá Nor-
egs, sem getið hefir verið um.
í gærkveldi var opinberlega til-
kynt, að Noregsstjórn hefði á-
kveðið að helga sér land í Aust-
ur-Grænlandi frá 71. breiddarstig.i
og 30 mín. til 75. stigs og 4(j
mín. Noregskonungur iskrifaði
undir landhielgunina seint í gær-
kveldi. —- Talið er víst, að Dana-
stjórn kæri Norðmenn fyrir Haag-
dómisitólnum.
Khöfn, 11. júlí. UP,—FB.
Aukaráðuneytisfundur hefirver-
ið kallaður saman vegna þeirrar
ákvörðunar Noregsistjórniar að
helga Noregi land í Austur-Giræn-
landi á jrví svæ'ði, sem norskii
veiðimenn hafa haft bækistöðv-
ar á undanföTöun! árum. Dr,;
Munch, danski utanrikismálaráð-
herrann, hefir lýst yfir [rví, að
danska sitjómin hafi reyci eftir
m.ætti að koma i veg fyrir ó-
saankomulag, en Danir verði að
gætta réttar síns og muni stjórnin
því að sjálfsögðu bera fram ium-
kvörtun við Haagdómstólinn fyr-
ir rétt I nd as ker öingu . af hálfu
Norðmanna.
Osló, 11. júlí, UP.—FB.
Bæði dönsk og norsk blöð bera
þess glögg merki, að mitóí æs-
ing er bæði í Noregi og Dan-
mörku, og kernur það ljóst friam i
blöðunu'm. Ritstjórnargreinar
blaðanna eru tmjög harðorðar. —
Sænsku blöðin virðast hallast að
því iað taka málstað Daniuerikur.
„Hallsteinn m Dóra“
á Akureyri.
Akureyri, F.B, 10 júlí.
Leiksýningum Leikfélags Reykja-
víkur er lokið. Var leikurinn „Hall-
steinn og Dóra“ leikinn sex sinnum
alt af við ágæta aðsókn. Leikflokk-
urinn fer suður með „íslandi“ í
fyrramálið.
Skammdegishngleið"
inge,
(Niðurl.)
Athugum lítið eitt góðgeröa-
stofnanir auövaldsins. Þær eru
einn þátturinn 4 umbótastarfi!!
þess. Pær eru margs konar, en
eiga lallar sammerkt að einu
leyti, undirstaðan ‘ á ad vera
kærleikur til náungans, þ. e.
annaö æðsta boöorð Krists.
Sumar þesisaf stofnanir eru líka
um leið nokkurs konar trúboðs-
stöðvar, sem vilja og eiga að
leiða öreig.ann að klæðafaldi
guðs með fata- og matar-gjöí-
um, fögrum orðuim og fyrirheit-
uím. En þetta er alt saman svika-
gylling og tálþræðir auðvalds-
ins. J’egar .gærunni er svift í
burtu, dulu einfeldni og trú-
hræsni, þá stendur úlfurinn eftir,
skálkaskjól fagurra orða, sem á
að lieiða öreigana til hlýðni og
þakkiætis, við gððgerðamenn sina,
sem á að hálda öreiganum í
viðjum fávísi og menningarskorts.
Upplýsta alþýðu óttast auðvaldið
eins, og glþýðan sjálf óttáðist
djöfulinn á sínum tima.
Borgararnir vita ósköp vel, að
aukist alþýðumentun muni fjöld-
inn fljótt grilla gegn um blekk-
ingavef þeirra. Og að þeir munu
uppskexa eftir sáningu eins og
aðall Rúsisa.
Ekki er hægt að dyljast þess,
■að ýms líknar- og góðgerða-
félög eru stofnuð í góðurn til-
gangi, en tilgangurinn verður tví-
leggjað sverð og isnýst oft í hendi.
Margir — sérstakloga konur ‘og
sumir prestar — ganga með þá
meinloku í höfðinu, að öll mein
miegi bæta með smágjöfum og
glaðningi til hinna hrjáðu og
undirofcuðu. Svo eru stofnuö
líknarfélög iaf einskærri imeð-
aumkúú með 'þjáðum öreigum,
að eins vantar skilning á upp-
tökum og (undirrót örbirgðar.
. Blessaðar góðhjörtuðu og guð-
hræddu! betri stéttar konurnar.
siem nudda ; .augun, svo þáu
roðna, irneðan þær gefa fátæk-
lingum, og hryggjasit jafnvel stöku
sinnum yfir :eymdinni, er þær
tala sín á milli.
Þær renna ekki grun í, iað hæg-
indastóllinn þeirra og dýru hús-
gögnin í skrautstofu þeirra eru
keypt fyrir |blóðpeninga fátæk-
lingsins. Pær , skilja ekki, að
'maðurinn þeirra lifir á vinnu ör-
eigans. Skilja ektó, að iðjuleysis-
ómenskulíf fjölskyldu þeirra er
ekki öðru að þakka!! en arð-
rændum, þrautpíndum öreigum,
sem búa rnppi á hanabjálkum,
þar sem vindurinn næðir í gegn,
svo þurka mætti fisk og hierða.
Öreigum, sem leigja í fúlum og
dimmum kjöllurum, þar sem rott-
an hleypur yfir rúmfletið, er
hvítvoðungurinn hvílir í. Þær
skilja ekki, að höfuðstóll, »sem
lagður er í húsjkuimbalda og gefur
þar háa rentu, okurrentu, hann
er einmitt ein orsöik að þeirri
eymd, sem þær viija bæta úr.
Og þær skilja ekki hvernig arð-
ur af hlutabréfum í fisjkveiða-
hiutatélagi er til kominn. Þær
sikilja ekki, að arður, sem greidd-
ur er hl'uthöfum sem vextir af
stofnfé, hann er ekkert ánnað en
auður, sem sjómennirnir, eyœr-
vinnukarlarnir og fiskvinnustúlk-
urnar, kynsystur þeirra, hafa
framlieitt með vinnu sinni.
H1 u taf j á rar ðuri nn er ekkert
annað en vinnuarður öreigans,
sem aldrei á að komast í hend-
ur réttra eigenda öðru vísi þá en
sem ölmusugjöf góðhjartaðra
heiðurshjóná!!
Hlutaféð er oftast nær verð-
mætisauki, sem „kapitalistinn"
hefir stungið í sinn vasa, en
s;em öreiginn hefir skapað með
bognu b.aki og hnýttum hönd-
um, Og óhóflegur verzlunararður,
hvernig er hann fenginn? Ætli
bliessaðar kaupmannsfrúrmar geri
sér það fullljóst? Ætli þær skilji
hve ölmusugjöfin væri óþörf, ef
alþýðan ætti sína verzlun sjálf?
Ég býst ekki við svo víðtækum
skilningi. Þær eru vonandi ekki
margar góðgerðakerlingaraar úr
betri stétt, sem finna í hjarta
sinu, að óhóflegur verzlunar-
arður er ránsfé, að húsaleigan er
ránsfé og að hlutafjárarður er
ránsfé.
Þeim væri ja. m. k. holliara
vegna sáluhjálpar sinnar, að
grafast fyrir ræturnar á þjóðfé-
lagsmeinsemdinni / — örbirgð,
heldur en reyna að breiða yfir
bófaverk sinnar stéttar, likt og
köttur, sem hefix gert skömm af
sér í bólið, ,sem er -hans venju-
legi hvíldarstaður. Ég óska að
öll ; hjartagæzka auðvaldsins
verði rnettuð skiJningi og sönn,
en ekki eintóim yfirborðstilfinn-
ing og, (trúhræsni. Hlýtur hver
hugsuður að fá viðbjóð á sjálfum
sér, ef hann finnur, að trúar-
játning hans i góðverkum er eigi
annað en .helgislepja og lélegt
flotholt.
Hjálpræðisherlnn hefir heljar-
mikla starfsemi og er einhver
umfangsmiesta góðgerða- og guð-
hræöslu-stofnun auðvaldsins. Má
til sanns- vegar færa, að sumu
leyti, að á stundíum njóti einstak-
lingar góðs af starfsemi h-ersins.
En hieildin er jafnnær eftir sem
áður. Og oft eru þesisir velgern-
ingar vafasamt góðverk. Þá tel
ég að hermennirnir hafi lítið gott
af starfi sínu. Væmnir lofsöngv-
ar, sem eru að rími til höfund-
um sínum jsmán, ég get ekki
talið þá gildisríkt fóður fyrir
þróttmikla æsku. (Hversu miklu
göfugri gæti ekki ungmennafé-
lögin verið og ýms íþróittafe-
löig?) Ég tel engum holt að svín-
beygja sál sína í barnalega eirt-
földum langlokubænum og auð-
mýkjast til hlýðni við guðs vilja
í lítilmóttegum \sálm,asöng, þar
sem s-amiansetningin er leirburður
og lagið tilkomuliaMst.
Slíkt álít ég tilraun til sálar-
morðs og til að eldast .fyrir
títmann, þegar þesis er einnig
gætt, að auðmýktin undir svo-
nefndan guðsvilja er ekkert ekk-
ert anniað en athafnaleysi og
viljalieysi gegn okun kúgarans.
Á öllum tímum brennur við' su
fávizka, að kalla eigingirni og
hlekki auðvialdsins g-uðsvilja. Ég
skil ekki alvitran, algódan guð,
ef vilji hans er þannig, að suinir
líði og iTjjáist, en öðrum ;ami
fátt leða ekkert. Til hvers eru
lútherskir mótmælendur að hail-
mæla kalvinskum fyrir þá kenn-
ingu, -að guð hafi fyrirhugað
suima imenn tii eilífrar
sælu, en aöra til eilifrar
glöíunar? É-g spyr vegna þess,
-að lútherska kenningin nálgast
þetta svo mjö-g. Ef guð stjórnar
öllu eftir fyrir fram hnitmiðuðu
vísdómsráði, hvers vegna eru þá
sumir menn að þjást alt sitt iíf?
Er það til þess-, að eplákakan