Alþýðublaðið - 02.09.1931, Blaðsíða 2

AkÞ?ÐUBfeAÐlÐ
Frá alþingi.
Yfirlit.
V.
íhaldsmenn og íhaldsblööin
hafa óspart reynt aö hylja sína
aumu frammistöðu með því að
blása upp moldviðri um af-
greiðslu fjáraukalaganna og
landsreikningsiins, ekki> samt um
það atriði, sem átakanlega sýnir
hlýðnina og auðmýktina við
„Framsókn“, þ. e. að Ól. Thors
og Magn. Guðm. skrifuðu um-
tölulaust undir nefndarálit, þar
sem þingmönnum var ráðlagt að
samþykkja frumvarpið óbreytt.
Um það hafa þeir reynt að þegja,
en tútnað út eins og tiiberarnir
í gamla daga yfir því, að Jón
Baldvinsson skyldi ekki greiða
atkvæði. Nú er það vitanlegt, að
jafnvel þó Jón Baldvinsson hefði
greitt atkvæði á móti þessum
málum, hefðu þau samt verið
samþykt, því íhaldsmenn, sem
samþykkja fjárlög og tekjuauka-
lög fyrir stjórnina, hefðu ekki
farið að fella tveggja ára gömul
fjáraukalög, enda er það eitt af
því, sem allir vita, að íhaldsmenn
voru reiðubúnir til þess að hjálpa
tii við samþykt þeirra, en — að
eins fyrir hæfilegt endurgjald,
eins og síðar verður frá skýrt.
En endaLok þessa máls eru í
raun og veru mjög eftirtektar-
vert atriði, og fá mál, sem fyrir
komu á þessu þingi, sem skýrara
Ijósi bregða yfir þann árekstur,
sem stöðugt á sér stað milli
hagsmuna alþýðunnar annars
vegar og hagsmuna stóreigna-
mannanna hins vegar. Ihalds-
flokkurinn eða nokkurir stór-
eignamenn í honum, sem alt
starf flokksins snýst um að hlúa
sem bezt að, áttu sérstakra og
óvenjulegra hagsmuna að gæta
í sambandi við tvö mál, sem þá
lágu fyrir þinginu. Annað snertir
mjög hagsmuni máganna, sam-
herjanna og máttarstólpannia
Eggerts Claessens og Jóns
Þorlákssonar. Það mál er
sameining Skildinganess og
Reykjavíkur. Eins og allir vita
tóku reykvískir stóreignamienn
upp þann sið að flytja suður að
Skerjafirði, til þess að sleppa við
að gjalda Reykjavík nokkurn
skatt af þeim auði, sem atvinnu-
möguleikar og verkamenn
Reykjavíkur lögðu þeim upp í
hendur. En fyrir utan þessa hlífð
við pyngjuna, sem Skildinganes
skapaði E. Claessen & Co., höfðu
þeir mágar og fleiri íhaldsmienij
stórkostlegar tekjur af lóðasöl-
unni þar suður frá eins og kunn-
ugt er. Það er því ekkert ein-
kennilegt, að íhaldsmenn hafa
mörg undanfarin ár barist með
hnúum og hnefum, lævísi og
undirferli gegn sameiningu Skild-
inganess og nú á síðasta þinginu
hröktu þeir málið milli deilda,
neituðu afbrigðum og gerðu það
sem þeir gátu til þess að koma
þvi fyrir kattarnef og vildu að
lokum samþykkja fjáraukalögin
gegn því að málið væri látið
Idaga uppi í efri deild. Fjármála-
mönnum E. Claessen & Co. er
það vel Ijóst, að eftirspurn eftir
lóðum í Skildinganesi minkar
þegar ekki er lengur hægt að
flytja þangað til þess að losna
við útsvarsskyldu og önnur gjöld
til Reykjavíkur, og þegar loku
er skotið fyrir það, að lengur
megi byggja í Skildinganesi
þvert ofan í þær byggingarsam-
þyktir, sem gilda fyrir Reykja-
vík. En hvert hagsmunamál það
er fyrir Reykjavík, að stóreigna-
mennirnir við Skerjafjörð verði
skattskyldir í Reykjavik, er svo
augljóst, að ekki þarf að eyða
orðum að því. Það eru því von-
brigði og gremja stóreignamanna,
sem talar í gegnum Morgunblað-
ið og Vísir þessa dagana, von-
brigði yfir því að ekki tókst
þetta þing leins og svo mörg
önnur að verða pessu naudsynja-
máli ad bana. Þetta var annað
stórhagsmunamál íhaldsburgeis-
anna, hitt var tóbakseinkasalan.
Það mál snertir líka mjög hags-
muni tveggja alþektra íhalds-
manna og velgerðarmanna Morg-
unblaðsins. I því máli mættust
eins og í Skildi'nganiessmálinu
gróðaþorsti fárra íhaldsmanna
annars vegar, en velferðarmál og
hagsmunir alþýðunnar hins veg-
ar. Það er ©kkert einkennilegt,
þó að Morgunbliaðið, sem setur
allian sinni metnað í það að l eggj-
ast á móti hverju réttlætis- og
velfierðar-máli alþýðunnar, svo
lengi sem það á ekki fylgi meiri
hlutans, en hleypur síðan til og
eignar ser málið þegar það er
orðið vinsælt og viðurkent, skuli
hamast gegn því, að gróði stór-
eignamannanna á þessari vöru
skuli verða af þeim tekinn og
honum varið til þess að byggja
yfir þá, sem ekkert eiga. Þarf
ekki annað en minna á skrif
blaðsins um tóbakseinkasölu-
frumvarpið til þess að rnenn
sannfærist um, að nokkuð muni
íhaldið hafa viljað til vinna, að
koma því máli fyrir kattamef i
þetta sinn. Það var eitt af því,
sem íhaldið vildi verzla viið
„Framsókn11 með, en sem mis-
tókst.
Því er það að þessi nátttröll
ofan úr öræfum íhaldsins ærast
og reka upp óp mikið er þau sjá,
að fram ganga þau mál, er þau
fyrir hvem mun vilja feiig, og
að fram er dreginn þeirra mál-
staður, er þau helzt myndu kjósa
að enga ættu formælendur og
engln úrræði önnur en þau, að
lúta skilyrðislaust vilja og forsjá
íhaldsins.
Og miklum breytingum hefir
þá hugarfar íhaldsins tekið frá
því 1929 að frumvarp um verka-
mannabústaði lá fyrir þingiinu og
Jón ÓLafsson og Ól. Thors gerðu
það sem þeir gátu til þess að
spilla málinu og hældu sér af
því á eftir, ef þá hefði tekið
mjög sárt þó svo hefði farið, að
þeirri endurbót, sem þau lög hafa
nú fengið, hefði eitthvað seinkað.
Sterkasta sönnun fyrir því, að
Jón Baldvinsson hafi unnið mál-
stað alþýðunnar gott verk í sam-
bandi við þessi mál, eru einmitt
þær ruddalegu og heimskulegu
svívirðingar, sem Morgunblaðið
hefir ausið yfir hainn. Þetta veit
alþýðan líka, og því lætur hún
spangól Morigunblaðsins sem
viind um eyrun þjóta.
I undanfarandi köflum hefir
verið leitast við að segja nokkur
atriði úr sögu íhaldsins á þessu
þingi og sýna eiginhagsmunahar-
áttuna, gróðaþorstann,, baráttuna
gegn því að eitthvað sé gert
þeiim til hjálpar, sem verst eru
settir, sameiningunia við íhalds-
Öflin í „Framisókn“, rófudillið og
auðmýktina fram í þeim. Þetta
eru aðalieinkennin á þingstarfsemi
íhaldsflokksinsi.
En hjá „Framsókn“ eru ein-
kennin: f álm, úrræðaleysi og
svikin loforð. Fliokkurinn stefnir-
rneira og meir-a í íhaldsáttin-a,
frjálslyndari hluti hans má sín
einskis og sljóvgast í sambúð-
inni við íhaldið. Til þess að berja
í biestina er gefin út frásögn um
allar framkvæmdirnar og „um-
bæturnar", en raunverulegt á-
stand er eymd og úrræðaleysi,
hrun og upplausn.
Og það er fyrirsjáanlegt, að
FramsóknarfliokkuTÍnn, sem ekki
getur leyst þau vandamál, er
hann hefir færst í fang, á fyrir
sér að leysast sundur og klofna,
meiri hluti hans lenda ^hjá í-
haldinu, en einhverjir hjá jafn-
aðarmönnum, og baráttan verð-
ur eins og áður er sagt að eins
milli íhaldsstefnunnar og jafnað-
arstefnunnar.
Tímarnir, sem framundan eru,
munu neyða menn til þess, sem
imargir forðast í lengstu lög —
að hugsa, gera sér grein fyrir
af hverju ástandið er eins og það
er. Þá neyðast menn til að gera
sér grein fyrdr hvorum- flokkn-
um menn kjósa að fylgja, hvort
menn vilja fylgja þeám, sem á-
nægðir eru með ástandið eða í
rnesta lagi vilja gera einhverjar
meinlausar og gagnslitlar um-
bætur, rétt til þess að kaupa á
sig frið, eða hvort menn vilja
fylgja þeim, sem berjast vilja
gegn sfcortinum, eymdinni, fá-
fræðinni, hæfileikamiorðunum, ó-
réttlætinu, mútuþægninni', yfir-
drep sskap num., miskunnarleysiinu,
gegn þessum. og ótal fleirum
förunautum fátæktarinnar. Ef
menn alment færu að hugsa tæk-
ist ekki eins mörgum og raun
er á að svæfa samvizkuna í því
skjóli, að þeim sjálfum líði sæmi>-
lega.
Þegar menn fara að ihugsa,
mun þeim fjölga óðfluga, sem
vilja leggja fram vit sitt og vidja
í baráttuna fyrir útrýmingu fá-
tæktarinnar, í baráttuna fyrir
jafnaðarstefnunni — hvað sem
ísafold og Moggi segðu.
Reykvíkingur.
Slysið.
Lögreglan fór seinni iiluta
dagsins í gær í Landsspítalann
og ætlaði ef hægt væri að taka
slkýrslu af fólkinu um bifreiðar-i
Slysið í fyrri nótt, en það tókst
ekki. Stúlkurnar og pilturdnn eru
öll mjög veik og í gær gat þ,að
ekkert munað um atburðinn. Bif-
reiðarstjórinn heitir Páll Þörðar-
son, en ekki Magnússon, eins og
skýrt var frá í. blaðinu í gær.
Hann er 23 ára að aldri. Hnefna
er 17 ára gömul. Sá, er fyrstur
kom að bifreiðinni eftir að slysið
hafði orðið, var Finnbogi Eyj-
ólfsson á Nýju bifreiðastöðinni.
Hann gerði lögreglunini aðvert og
náði í lækniriinin. Fininbogi, sem
var í bifreið er hann kom að,
hefði ekið fram hjá slysstaönum
hefði önnur stúlkan ekki staðið
hjá vegarbrúninni og gefið hon-
uim merki.
Lannadeilnrnar í Noregi.
Ný atkvæðagreiðsla.
NRP. 31/8—1/9. FB. Fram-
kvæmdarráð sambands verklýðs-
félaganna hefir ákveðið að leggja
fyrir verklýðsfélögin málamiðilun-i
artillögur sáttasemjara til nýrr-
ar atkvæðagreiðslu. Er búist við,
að þeim verði lioikið á laugardag
(5. sept.). — Málamiðluniartillögur
sáttasemjara í pappírsiðnaðar-
deiluinni voru birtar í gær. At-
kvæðagreiÖsla um þær fer einnig
fram á laugardag. — Menn gera
sér nofckrar vonir um, að mál-
um skipist svo um næstu helgi,
að deilumálm verðii til lykta
leidd.
Von Gronau
kominn til Chicago.
Lundúnum, 1. sept. U. P. FB.
Frá Longlake, Ontario í Canada,
hefir borist sú fregn, að þýzki
flugmaðurinn von Gronau hafi
lent þar og haldi áfram flug-
ferðinni þaðan til Chicago.
Chicago, 2/9. U. P. FB. von
Gronau lenti hér kl. 6,10 e. h.
Ekkl frá Cramer,
Það er fcomið á daginn, að
[málmsívalmingur sá, er r,afc af sjó
við Flirtshols á vesturströnd Jót-
lands, er ekki úr flugvél Parker
Cramers. Enn hefir ekkert sézt
hvorki til hans eða félaga hans
né flugvélarinnar, og er því óvíst
enn þá, hvar þeir félagar hafa
farist.