Morgunblaðið - 08.06.1983, Blaðsíða 16

48
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. JÚNÍ 1983
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. JÚNÍ 1983
49
„Eldflóðið steypist ofan hlíð, undaðar moldir flaka.“ Mesta tjónið af
völdum Etnugosa er landeyðingin. Þar sem áður voru skógar og ræktarlönd
bændai a er nú víða aðeins svört og lífvana hraunstorkan.
Sú illa norn
„Etna, sú illa norn. Hún virð-
ist ekki há undir himninum en
að kynnast henni, ó, þvflík tign
og töfrakynngi.“
Enski rithöfundurinn D.H.
Lawrence lýsti með þessum orð-
um eldfjalíinu Etnu á Sikiley,
sem nú hefur ausið eldi og eim-
yrju yflr landið um kring í rúma
tvo mánuði og á trúlega eftir að
gera það í marga mánuði enn.
Skógur, akurlendi og einstök
mannvirki hafa orðið eldflóðinu
að bráð, en sem betur fer hafa
litlu þorpin í nágrenni fjallsins
sloppið til þessa þótt ekki hafl
mátt miklu muna.
Það er gömul saga, að inn-
angengt sé á milli Snæfells-
jökuls og Etnu, en ekki er
ástæða til að taka hana of
bókstaflega því að Snæfells-
jökull hefur sofið vært í ár-
þúsundir en Etna er eitt af
virkustu eldfjöllum í heimi og
gýs að jafnaði 10 til 20 sinnum
á öld. Aðeins tvö ár eru liðin
frá því að hún gaus síðast.
Eldmessur hafa margar ver-
ið fluttar í litlu þorpskirkjun-
um og vafalaust eiga Sikiley-
ingar sína eldklerka, sem með
trúarhitanum einum saman
geta skipað hraunflóðinu að
standa kyrru við sikileyska
„systrastapa". Þeir vita það
líka, að guð hjálpar þeim, sem
hjálpar sér sjálfur, og þess
vegna hefur margt verið gert
til að hafa áhrif á hraun-
rennslið. í þeim efnum var
reynslan, sem fékkst í Vest-
mannaeyjagosinu 1973, höfð
til fyrirmyndar, bæði hvað
varðaði að kæla hraunið og
líka hitt, sem gaf betri raun,
að ýta upp varnargörðum og
breyta með því framrás
hraunstraumsins.
Um miðjan síðasta mánuð
var hraunelfurin komin sjö
kílómetra frá fjallinu og
stefndi óðfluga í átt að bænum
Nicolosi í fimm kílómetra
fjarlægð. Nú voru góð ráð dýr.
Kælingin hafði ekki gengið
sem skyldi því að hraunið er
mjög þunnfljótandi og þess
vegna var ákveðið að reyna
það, sem engum hafði dottið í
hug áður, að ráðast til atlögu
við eldstöðina sjálfa. Sprengja
skarð í gígbarminn og veita
nornaseyðnum í aðrar áttir.
Var fenginn til þess verks
sænskur sérfræðingur, mikill
kunnáttumaður í meðferð
sprengiefna. Sprengjurnar
rufu gíginn og glóandi hraunið
byltist með boðaföllum út um
skarðið og niður fjallshlíðina.
Að vísu ekki með þeim krafti,
sem vonast hafði verið til, en
þó létti nokkuð á þunganum í
aðrar áttir og þegar síðast
fréttist var öllu óhætt enn f
Nicolosi.
Rúmir tveir mánuðir
liðnir frá upphafi gossins, sem
ógnar öllu lífi
í nánd við fjallið
Jarðfræðingar og aðrir vísindamenn víðsvegar að hafa fylgst með gosinu fri upphafi.