Morgunblaðið - 16.10.1983, Qupperneq 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. OKTÓBER 1983
Kornið er slegið með sláttuþreskivél. Sláttuvél frammi á vélinni slær það upp á færiband sem fer með það f gegnum þreskivélina, hálmurinn skilst frá og
fellur út úr vélinni að aftan.
„Þar sem kartöfíur spretta9
þar er hægt að rækta korn “
Rætt við Eggert á Þorvaldseyri um kornrækt
Nýliðið sumar hefur verið þeim bændum sem rækta korn afar óhagstætt, eins og reyndar
öðrum bændum sunnanlands. Kornræktin er aðallega stunduð undir Eyjafjöllum, í Landeyj-
um og í Þykkvabæ. Eggert ólafsson, bóndi á Þorvaldseyri undir Eyjafjöllum, er brautryðj-
andi í þessari ræktun og hefur staðið öll áföll af sér, haldið kornræktinni áfram óslitið í
rúma tvo áratugi og alltaf fengið einhverja uppskeru að hausti, þótt veðráttan hafi verið
ærið misjöfn eins og gengur.
Eggert á Þorvaldseyri sagði í viðtali sem birtist hér í blaðinu fyrr í sumar, að ekki væri allt
illt við þetta sumar, því ef hægt væri að rækta korn á þessu ári, þá væri það alltaf hægt.
Blaðamaður heimsótti feðgana á Þorvaldseyri, en Eggert býr þar félagsbúi með sonum sínum
Ólafi og Sigursveini, um síðustu mánaðamót, þegar uppskerustörfin stóðu sem hæst og
ræddi við Eggert um kornræktina í sumar og almennt og fer spjallið hér á eftir. Eggert var
fyrst beðinn að segja frá upphafinu.
Alltaf fengið
þroskað korn
„Ég byrjaði að prófa mig áfram í
þessu um 1960, og hefur þetta
fengið misjafnlega eins og gengur.
!g hef þó alltaf fengið eitthvað
þroskað korn. Stundum hefur van-
kunnáttu verið um að kenna, en
verst hefur verið að vera einn, hafa
engan til að bera sig saman við og
læra af. Ég var einn í þessu í byrj-
un, síðan vorum við nokkrir hérna
saman um þetta i félagsskap, en
hin seinni ár hef ég verið sá eini
hérna undir Fjöllunum sem hef
fengist við kornræktina.
Þeir byrjuðu margir um þetta
leyti með nokkuð stóra akra til að
nýta tækjakostinn sem best. En til
þess þurfti að vera með sérland
fyrir þetta og við það tapaðist
ávinningurinn fyrir ræktunina. Þá
á ég við, að ef menn rækta korn
sem skiptiræktun í eigin landi til
að hvíla túnin, fá þeir mun betri
grassprettu en ella. Mín grasgefn-
ustu tún eru þau sem hafa verið
undir kornrækt árið áður. Þess
vegna verða menn endilega að
rækta á sínu eigin landi og ekki of
stórt til að áhættan verði ekki of
mikil. Þó menn fái ekki alltaf
þroskað korn, er hálmurinn orðinn
eftirsóttur til svepparæktar og
skýtur það stoðum undir ræktun-
ina, en auk þess fá menn ávinning-
inn fyrir ræktunina.
— Hvaöa korntegundir ræktið
þið?
Eingöngu bygg, svokallað
Marie-bygg. Erlendis þykir það
ekki gefa nógu mikið korn, en það
hefur aftur á móti þann kost að
standa öll veður af sér. Það þolir
allt upp f 11 vindstig og þó rigning
fylgi og hefur aldrei fokið hjá mér.
Hægt er að fá fljótsprottnari teg-
undir, en þær eru þá svo handónýt-
ar að þær þola ekki veðurfarið hér.
Ég hef reynt aðrar tegundir, en síð-
Eggert Ólafsson, bóndi á Þorvalds-
eyri undir Eyjafjöllum.
an ég komst upp á lagið með
Marie-byggið, hef ég ekki notað
annað.
Rannsóknarstofnun landbúnað-
arins hefur verið að rækta nýja
byggtegund sem maður bindur von-
ir við að hægt verði að nota og hef-
ur styttri vaxtartíma.
— Hvað ræktið þið í mörg ár á
sama akri?
í þrjú ár, ekki lengur. Síðasta ár-
ið sáum við grasfræi með bygginu.
Kornstönglarnir sem standa uppúr
jarðveginum eftir að búið er að slá
um haustið, skýla grasinu yfir vet-
urinn og þetta verður grasgefnasta
og besta túnið árið eftir.
Uppskeran getur farið
í 25 tunnur af hektara
— Hver er svo uppskera erfiðis-
ins?
Við höfum oft fengið 20—25
tunnur af þurrkuðu korni af hverj-
um hektara þegar best lætur. Núna
sýnist mér þetta verða 10—15
tunnur af bestu blettunum og svo
allt þar fyrir neðan. Mér hefur
virst að 14 tunnur þurfi til að borga
allan kostnað og vinnu við þetta.
Þetta er ekki svo ýkja slæmt, því
meðaluppskeran á korni í heimin-
um er 16 tunnur á hektara, þó hún
fari upp í 30—40 tunnur í bestu
löndunum. Við ræktuðum á 8 hekt-
örum í ár, en það er heldur meira
en oftast áður.
Veðráttan hefur verið með ein-
dæmum slæm í sumar fyrir korn-
rækt eins og aðra ræktun. Sérstak-
lega hefur votviðrið og kuldinn gert
strik i reikninginn. Annars er það
þannig með kornið að ræktun þess
helst alveg í hendur við kartöflu-
ræktina. Þar sem hægt er að rækta
kartöflur áfallalítið, þar er hægt að
rækta korn. Sama gildir um veðr-
áttuna, þegar uppskerubrestur
verður í kartöfluræktuninni, má
búast við að það sama gildi um
kornið.
— Hvernig gengur ræktunarstarf-
ið fyrir sig, hvenær er sáð til dæmis?
Sáð er fyrstu dagana í maí eða
síðustu dagana í apríl, ef vel vorar,
en áður er jarðvegurinn plægður.
Sett er niður með sáðvél, valtað og
síðan borið á eins og á venjulegt
tún. Síðan er ekki annað að gera en
bíða fram á haustið. Venjulega er
slegið síðustu dagana í september,
en það fer þó eftir tiðinni. Núna til
dæmis er kornið enn að þroskast og
myndi þroskast fram til 10. októ-
ber. Það tekur ekki lengur næringu
úr rótinni heldur stönglinum. En
vegna þess hversu góður þurrkur
hefur verið að undanförnu, þorði ég
ekki annað en að slá núna um mán-
aðamótin til þess að sitja þurrkinn
ekki af mér.
Efni í albesta
kjarnfóður
— Hvernig komið þið korninu í
verð?
Við sláum það með sláttuþreski-
vél sem blæs því á vörubílspall. Það
er síðan flutt í heykögglaverk-
smiðjuna á Stórólfsvelli við
Hvolsvöll þar sem þeir þurrka það,
blanda það til helminga með græn-
um höfrum eða rýgresi, bæta út í
það fiskmjöli, steinefnum og ef til
vill lýsi, köggla það og þá er þetta
orðið albesta fóðurblanda sem
maður getur fengið í kýrnar, betri
en innflutt kjarnfóður. Um þetta
eru allir sammála sem prófað hafa.
Framleiðum ekki eitthvað, sem ekki selst
— segja Jón og Guðmundur Péturssynir í Geirshlíð
í Flókadal, sem eru að fara af stað með refarækt
llömrum, KeykholLsdal, 10. október.
ÞEIM FJOLGAR óðfluga sem fara
út í aukabúgreinar jafnhliða hefð-
bundnum búskap eða þá alfariö. Eitt
af því, sem er að festa rætur hér í
Borgarfirði, er refarækt. Á bænum
Geirshlíð í Flókadal búa bræðurnir
Jón, Guðmundur og Pétur Péturs-
synir ásamt móður sinni Rósu Guð-
mundsdóttur. Er þar hefðbundinn
búskapur fyrir með kýr og kindur. Á
næstunni fá þeir fyrstu refina inn í
refabú sem verið er að reisa í
Geirshlíð. Vegna þessa var rætt iítil-
lega við þá Jón og Guðmund og þeir
fyrst spurðir að því, hvers vegna þeir
væru að fara út í refarækt.
— Við ætluðum að byggja fjár-
hús, búnir að láta teikna og fá
lánsloforð, en síðan er allt of mikil
framleiðsla af lambakjöti fyrir í
landinu. Bjarni Arason, ráðunaut-
ur Búnaðarsambandsins, ráðlagði
okkur heldur að fara út í refarækt
frekar en að byggja ný fjárhús.
Við erum þrír hérna, sem ætlum
að búa og kýrnar eru ekki nógu
margar fyrir okkur. Því þurfti að
gera eitthvað og við ætlum að láta
aðra um það að framleiöa lamba-
kjöt í bili.
Það var byrjað á réttum enda
hér í Borgarfjarðarhéraði að
stofna loðdýraræktarfélag. Ráðu-
nautur Búnaðarfélags íslands í
loðdýrarækt kom á fund hjá okkur
og sagöi, hvernig til hefði tekizt
hjá öðrum í þessum efnum.
Hverjar eru líkurnar á að lifa af
þessu?
— Verð á skinnum var mjög
hátt fyrir nokkru síðan en núna er
talið að skinnaverð sé í lágmarki.
Það þyrfti að vera hærra til þess
að þetta borgaði sig. Vonandi að
verðið fari upp á við. Einnig hafa
gæði skinnanna verið frekar
slæm. Dýr með góð skinn hafa far-
ið í lífdýr til að auka stofninn, en
þegar farið verður að drepa dýr
með góð skinn í stað þess að setja
þau sífellt á, hækkar verðið.
Þeir bræður eru að byggja
rúmlega 500 m2 hús, sem er fyrir
um 60 læður. Eru lánin 50% af
byggingarkostnaði, vísitölubundið
Bræðurnir Jón og Guðmundur í grunni hins nýja refabús. í baksýn má sjá
Geirshlíðarbæinn, en mikilvægt er fyrir refina að fá að vera sem mest í friði
og því gott að refahúsið sé ekki ofan í öðrum húsum á býlinu.