Alþýðublaðið - 05.11.1931, Blaðsíða 3

AbÞ?ÐOB&£Ð!Ð
B
und er sagt írá „hættulegum stö'ð-
um“, er séu pess eðlis, að menu
verði á peiim örmiagna og megi
varla hrærast. Einn slíkur stað-
ur á eftir frásögn Bjarna heitins
á Geitabergi að vera milli Drag-
háls og Geitabergs. Annar staður
á að vera í Hraunsáss-landi í
Hálsasveit, nokkuð fyrir austan
bæinn Augastaði. Má merkilegt
heita, að menn skuli fara að gefa
slíkt út sem sannleika, par sem
hér mun pó auðvelt að ganga úr
skugga um, að hindurvitni ein
séu á ferðinni.
Oddur Björnsson hóf söfnun
sína fyrir 30 árum. En hvaöa
afsökun hafa Þórbergur og Nor-
dal?
Lesari.
Ford.
Fyrir nokkrum mánuðum var
Ford að leita að stað i Englandi,
er væri heppilegur til pess að
setja par upp flugvélaverksmiðju
Hann fann slíkan stað í Susisex,
Og er haldið, að hann hafi mieðal
annars valið pann stað vegna
nafnsins. Staðurinn heitir sem sé
— Ford. Verkstmiðjan er nú kom-
in upp, og pað er ekkert smá-
ræði, sem hún á að búa til, sem
sé eina Ford-flugvél á dag. Fprd-
flugvélarnar eru aðallega ætlaðar
til vöruflutninga.
Bretasafn.
Þjóðsafnið brezka, „The British
Museum“, hefir, eins og kunnugt
er, margs konar söfnun og varð-
veizlu minja, sem pjóðina varða.
I bókasafninu eru t. d. varðveitt
eintök af öllum bókum, tímarit-
um og blöðum, sem gefin eru út
í Bretlandi. Safnsstjórnin hefir nú
með höndum aukningu tiitölulega
nýstofnaðrar deildar, sem kom-
andi kynslóðum mun án vafa
pykja mikill féngur í. í deild
pessari eru „grammófón“plötur,
sem gerðar hafa verið sérstaklega
til pess að kynna komendi kyn-
slóðum ræðulist, sönglist o. s. frv.
merkustu stjórnmálamanna, rit-
höfunda og söngvara nútíðarinn-
ar. Söngvélarplötur pessar eru
gerðar úr málmi, til pess að pær
endist sem lengst. Elzta platan í
safni pessu var gerð skömmu áð-
ur en lárviðarskáldið Tennyson
dó, til pess að seinni tíma menn
gætu heyrt mál hans. Á síðari
árum hefir mikiö verið gert að
pví að taka á söngvélarplötur
ræður merkra stjórnmálamanna,
vísindamanna og rithöfunda.
Málmplötur pessar verða kom-
andi kynslóðum ómetanlegar, pví
að pær taka af allan vafa um
framburð á ensiku máli nú á dög-
um. Mundi pað pykjia mikils virði,
ef nútíðin ætti slíkar minjar frá
dögum Shakespeare’s til dæmis
að taka, pví að pað mundi taka
af allan vafa um framburð á
ensku á hans dögum. — Að öld
Ef lampi er hjá vaskinum og
annar við eldavélina, pá kom-
ist pér hjá að skyggja á yður
við störfin.
Látið sérfræðinginn setja npp hið rétta
vinnuljós.
lýsa bær betun
Bygging
Á seinni árum hefir notkun
steinsteypu farið mikið i vöxt,
og virðist petta endingargóða
byggingarefni vera sérsitaklega
vel fallið til bygginga hér á ís-
landi, pví hér verður kostnaður-
inn við innflutning á byggingar-
efnum alt af nokkuð mikill hlúti
af pví, ,sem pau kosta. Það er
pví sérstaklega pýðingarmikið, að
pau byggingarefni, sem notuð eru
hér á landi, séu sem endingar-
bezt, og hvað pað snertir mun
góð steinsteypa taka flestum öðr-
um byggingarefnum fram.
Eiginleikar steinsteypu hafa
verið svo mikið vísindalega rann-
sakaðir á síðustu 10 til 20 árum,
að nú pekkja menn næstum
eins vel petta byggingarefni eins
og timbur, stál o. s. frv.
En pekking á steinsteypu virð-
i;st vera mjög lítil hér á Islandi.
Hér eru notaðar blöndunaraðferð-
ir, sem eru ca. 10 ára gamlar og
sém engum verkfræðingi Bandia-
rikjanna myndi kom til ’hugar
að nota, jafnvel við hin pýðing-
arminstu verk.
íslendingar virðast ekki hafa
hugmynd um, að styrkleiki, end-
ing ■ og adrir góoir eiginleikar
steinsteijpu eru medal annars al-
veg komnir undir pví, hve mikíð
vatn er notað til pess að blanda
víst rúmmál af steinlími. Þetta
hafa samt tilxaunir vísindamanna
sannað fyrir mörgum árum, og
petta sannar einnig margna ára
reynsla Bandaríkjamanna á pessu
byggingarefni.
Við blöndun steánsteypu leggja
Bandaríkjamenn mesta áherslu á
að mæla vatnið, sem notað er í
steypuna, eins nákvæmlega og
unt er, en hér á íslandi er pvi
skvett af handahófi og alls ekki
mælt.
Þess er krafisl í núgildandi
byggingarsampykt fyrir Reykja-
vík, að steinsteypa í veggjum sé
ekki „veikari" en 1:5:10
án pess að nokkuð sé minst á
liðinni verður ekki unt að meta
petta plötusafn Bretasafns til
verðs. (Or blaðiatilkynningum
Bretastjórnar. FB.)
steinhúsa.
stærð sandsins og malarinnar eða
hve mikið vatn má nota. Sam-
kvæmt reynslu og pekkingu nú-
tímans er pessi reglugerð um
steinhúsabyggingar hér í Reykja-
vík tóm orð, sem hafa alls enga
pýðingu. Og pað er hörmulegt,
að Islendingar skuii eyða svo
tugum milljóna króna skiftir í
hús og önnur mannvirki og
gera steinsteypuna í þeito, petta
ágæta byggingaiiefni, hálfónýta
vegna fáfræði og hroðvirkni. En
pað er ekki nóg, að ísiendingar
kunna alls ekki að bianda stein-
steypu, heldur nota þeir í steypu
hér í Reykjavík hið lélega og
■veika grágrýti í staðinn fyrir hið
ágæta blágrýti, sem er hér rétt
við bæinn og sem alls staðar er
viðurkent eitt hið bezta efni í
sfeinsteypu, sem nú pekkist.
Hér í Reykjavík er reiknað að
styrkleiki steínsteypu sé 40 kg.
pr. fer.-cm. fyrir „beztu steypu“
og alt niður að 25 kg. pr. fer-
cm. fyrir lélega steypu. 1 Banda-
ríkumum éru steikar og haldgóðar
bergtegundir notaðar i stein-
steypu og steypan blönduð sam-
kvæmt pekkingu nútímans á
pessu byggingaiefni, og par er
alment reiknað að styrkleiki
steinsteypu sé 56 til 63 kg. pr.
fer.-cm. Af þessu leiðir, að í
flestum tilfellum geta alllir „com-
pression members" verið að
minsta kosti þriðjungi pynnri og
peir hlutar húsia, sem verða fyrir
beygju einnig mikið pynnfi, en
ef steypan er skakt blönduð og
grágrýti notað í hana. Hér má
því spara stórkostlega mikið efni,
ef steypan er vönduð og rétt
mieð hana farið.
Bándaríkjamenn nota ekki
svona sterka steinsteypu af þvi
peir purfi þess með í sín háu
hús, pvi þau eru öll gerð úr stáli,
en peir nota isterka steypu vegna
pess, að það borgar sig betur
við algengar byggingar að riota
lítið af sterkri steinsteypu heldur
en mikið af veikri og endingar-
lítilli steinsteypu.
Steinsteypa, sem hefir háan
styrkleika, er vatnspétt, ef hún
er rétt blönduð og rétt með hana
farið. En siteinsteypa, sem hefir
lítinn styrkleika, getur alls ekki
orðið vatnspétt. Og steinsteypa,
sem ekki er vatnspétt, getur ekk't
polað lengi áhrif frosts og ó-
veðrn. Þetta verða menn að at-
huga áður en þeir nota veika
siteypu í ytri veggi hér á ís-
lándi.
Steinhúsin hér í Reykjavik sýna
sig .sjálf; í pau heíir verið not-
uð veik steypa, sem grágrýti
hefir verið notað í, og sem blönd-
uð hefir verið af mikilli van-
þekkingu, enda eru húsin ekki
vatnspétt. Hvað er að ske í
veggjunum á húsi prófessors
Einars Jónssonar? Eða hafa
menn ekki veitt pví eftirtekt,
hve skjöldótt pað er vegna salta,
sem verða eftir á yfirborði steyp-
unnar pegar vatri, sem gengið
hefir inn í siteypuna, gufar í
burto?
Sum steinhús hér í bænum
hafa verið bleytt í porskalýsi til
þess að vatn gangi ekki inn í
veggina!
Til pess að skýla þekkingar-
leysinu við blöndun og meðferð
steinsteypu og hinni sérstöku
hroðvirkni við húsabyggingar er
klest utan á húsin punnri skel af
steinlimi og sandi. Þessi skel
springur öll í stykki og diekkur
jvatn í sig og er bæði óþörf og
skaðleg. Þar að auki er pað ekk-
ert fallegt að sjá hús, sem öll
eru sprungin á yfirborðinu. Ný-
lega var pesisari skel klest utan
og iinnan á símstöðina hélt í hæn-
um, og mun pað verk hafa lcost-
að svo tugum þúsunda króna
skiftir.
Ég mælist til pess að Reyk-
víkingar veiti Landsspítalanum
nákvœma eftirtekt áður en peir
„pússa“ fleiri hús hér í bœiuim.
Þetta hús er næstum pvi nýtt.
Samt er „pússingin“ á pví öll
sprungin í smástykki og er
sums staðar fallin af að ut-
an á húsinu. Þar sem „púss-
ingin“ hefir fallið af húsinu að
(utan er sett í holurnar ný blanda
af steinlími og sandi, sem oft-
ast hefir annan lit en hin gamla'
skel. Þannig er pað og verður
með Landsspítalann svo lengi
sem petta hús endist, pá verður
verið að smá „bœta“ pessa skel
utan á pví, Með aldrinum verður
pví húsið alt saman meira og
minna skjöldott og ekki fagurt