Morgunblaðið - 14.02.1985, Blaðsíða 4

4 B
MORGUNBLAÐIÐ, VEDSXlPn XIVINNULÍF FIMMTUDAGUR 14. FEBRÚAR 1985
Bankastarfsemi
Skjáþjónusta
Reuter til íslands?
TALSVERDAR horfur eru á því aA
Seðlabankinn og Landsbankinn
munu samcinast um Skjáþjónustu
Reuters, sem er orðin afar útbreidd
innan hins alþjóðlega bankakerfis,
og felst í að Reuter sendir hvers
kyns upplýsingar um alþjóðlega fjár-
magnsmarkaðinn í heiminum til
áskrifenda, sem fá þessar upplýs-
ingar upp á skjá (monitor) til glöggv-
unar og aflestrar.
Reyndar má segja að hér sé um
upplýsinganet að ræða, þar sem
Reuter leggur til allan búnað og
sér um uppsetningu og rekstur.
Hér á landi hefur verið miðað við
að sameina þyrfti sex stóra aðila
um þessa þjónustu til að kostnað-
urinn dreifðist eðlilega á aðila, en
nú munu hins vegar hugmyndir
vera uppi innan Seðlabankans og
Landsbankans um að þessir aðilar
ríði á vaðið með að gerast áskrif-
endur að þessari þjónustu með það
fyrir augum að fleiri komi til
þátttöku á síðari stigum.
Reuter hefur stöðugt verið að
fullkomna þessa þjónustu og hið
síðasta sem fréttastofan hyggst
nú bjóða upp á er „Vasaúrið" eða
Rocketwatch. Það er lítill skjár
sem rúmast í vasa og sýnir án af-
láts gengi gjaldmiðla um allan
heim. Upplýsingum frá skjáþjón-
ustu fréttastofunnar er sjónvarp-
að til móttakara á stærð við vasa-
úr, sem síðan sýnir gengið á litlum
skjá, sem geymir vökvakristal og
hefur í för með sér að unnt er að
hafa skjáinn svo lítinn. Vasaúrið
kostar 60 sterlingspund á mánuði.
SWIFT — greiðslu-
miölunarkerfíð
Önnur þjónusta innan banka-
kerfisins, sem mjög hefur rutt sér

yitlíí
'J wfrýk w f miSffm/ '%
,, . I <jk
til rúms á síðustu árum og byggir
á hátækninni, er alþjóðlega
greiðslumiðlunarkerfið SWIFT
(Society for Worldwide Interbank
Financial Telecommunications).
Athuganir með notkun þess hér á
landi eru skemmra á veg komnar,
en eftir því sem Morgunblaðið hef-
ur fengið upplýsingar um þarf
ákveðinn fjölda færslna til að það
borgi sig fyrir íslenskar banka-
stofnanir að gerast aðilar að þess-
ari þjónustu og þar af leiðandi er
ljóst að mjög víðtæka samstöðu
mun þurfa, ef aðild héðan á að
koma til álita.
19% hagnadara ukning
hjá Scandinavian Bank
STANDINAVIAN Bank-samsteypan tilkynnti þann 4. febrúar sl. að hagnað-
ur fyrir skatta væri 19% hærri á árinu 1984 en árið á undan og sé GBF
12.131.000. Bankasamsteypa þessi er sameign fimm norrænna banka — þ.e.
Landsbanka íslands, Scandinaviska Enskilda Banken, Skánska Banken,
Bergen Bank og Union Bank of Finland.
í fréttatilkynningu frá Lands-
bankanum kemur fram, að hagn-
aður sl. árs eftir skatta var GBP
10.986.000 miðað við 5.676.000 GBP
árið 1983. Eigið fé bankans jókst
um 222.327.000 og niðurstöðutölur
efnahagsreiknings voru GBP
3.000.802.000 í árslok saman borið
við 2.496.114.000 þann 31. desem-
ber 1938.
Aukning vaxtatekna, hagnaður
af erlendum viðskiptum og við-
skipti bankans í Sviss stuðluðu að
aukningu heildartekna. Útibú og
dótturfyrirtæki bankans víða um
heim sýndu mjög góða afkomu, þó
einkanlega í Genf, Hong Kong og
Los Angeles en að auki rekur
bankinn útibú eða dótturfyrirtæki
í Bahrain, Bermuda, Madrid,
Melbourne, Mílanó, Monaco, New
York, Sao Paulo, Singapore, Syd-
ney, Tókýó og Zúrich. A liðnu ári
jók Scandinavian Bank Group við
þjónustu sína á sviði fjármögnun-
ar í vöruviðskiptum, veðlánum og í
viðskiptum á alþjóða peninga-
markaði. Opnuð var ný skrifstofa
á ftalíu og stofnaður banki í Ástr-
alíu.
Hluthafabankarnir fimm hafa
nýlega aukið hlutafé sitt um GBP
12.000.000 og í dag starfa 730
manns hjá Scandinavian Bank
Group á 16 stöðum um heiminn.
Bankinn er í hópi mikilvægustu
viðskiptabanka Islands erlendis,
segir í tilkynningu Landsbankans,
og hefur veitt fjölmörg lán til ís-
lenskra aðila á undanförnum ár-
um. Aðild Landsbankans að
Scandinavian Bank tengir ísland
alþjóðlegu viðskiptaneti, sem er
mikilvægt íslenskum viðskipta-
hagsmunum, segir í fréttatilkynn-
ingu Landsbankans.
SWIFT var sett á laggirnar árið
1973 af 239 evrópskum og amer-
ískum bönkum, sem töldu orðið
nauðsynlegt að koma ódýrri en
staðlaðri greiðslumiðlunarleið á
milli banka. Árangurinn hefur
ekki látið á sér standa, því að
SWIFT hefur hraðað mjög öllum
greiðslumiðlunum milli banka,
sem héðan fara enn eftir telex eða
í pósti, og nú er svo komið að yfir
1000 bankar í meira en 50 löndum
eiga aðild að SWIFT og í fyrra var
hreinn hagnaður af rekstri þjón-
ustu þessarar yfir 10 milljónir
Bandaríkjadala (400 millj. fkr.)
enda þótt ekki hafi verið gert ráð
fyrir því í áætlunum um rekstur
þjónustunnar að hún skilaði hagn-
aði heldur er verðskrá hennar
miðuð við að hún standi undir sér.
Miklar endurbætur standa nú
fyrir dyrum á SWIFT í tækni-
legum efnum og um það er skegg-
rætt innan alþjóðabankakerfisins
hvaða stefnu þessi þjónusta muni
og eigi að taka í framtíðinni.
Nordic Economic
Outlook
Yfirlit um
efnahag á
Norðurlöndum
HAGVÖXTUR á Norðurlöndum
verður væntanlega nokkru minni á
þessu ári en var í fyrra, aA því er
segir í ritinu Nordic Economic
Outlook, en þaA er gefiA út af hag-
deildum iAnrekendasamtakanna á
NorAurlöndunum og kemur út miss-
erislega.
f ritinu er fjallað um efna-
hagsmál og efnahagshorfur á
Norðurlöndunum og þar er að
finna sérstakan kafia fyrir hvert
land ásamt kafla um efnahags-
horfur í heiminum almennt.
Fram kemur um horfurnar á
Norðurlöndunum, að sérstaklega
eru það Danmörk og Noregur þar
sem hagvöxtur mun minnka, en
um minni sveiflur er að ræða í
Svíþjóð og þó sérstaklega í Finn-
landi, þar sem hagvöxtur verður
væntanlega 3,5% eða mjög svipað-
ur og var í fyrra. Á fslandi er hins
vegar spáð 1,2% hagvexti á árinu
1985 en sl. 3 ár hefur hagvöxtur
verið neikvæður hér á landi, svo
sem flestir þekkja. Meðalhagvöxt-
ur á Norðurlöndum verður vænt-
anlega mjög nálægt meðalhag-
vexti OECD í Evrópu.
Kaflinn um ísland er að mestu
byggður upp á þeim opinberu töl-
um sem tiltækar voru hagdeild
Félags fsl. iðnrekenda hér um
miðjan desember sl., þegar skila-
frestur ritstjórnar var. f þeim
kafla er sérstaklega bent á nauð-
syn þess að undirbúningur vegna
kjarasamninganna í haust 1985
hefjist í tæka tíð og ríkisstjórnin
taki frumkvæðið í því, að sporna
við óeðlilegri þenslu og erlendri
skuldasöfnun, því að annars sé
hætt við að atburðir sl. hausts
endurtaki sig með ófriði á vinnu-
markaði og verðbólguholskeflu í
kjölfarið.
Er Kodak aö dragast aftur úr?
MarkaAsráðgjafi nokkur í Bandaríkjunum, sem meðal annars hefur starf-
að hjá stórfyrirtækinu Eastman Kodak, sagði nýlega: „Kodak er í dag
stjórnlaust fyrirtæki, sem er á reki frá einu verkefni til annars án þess að
mikið samhengi sé sjáanlegt í stefnunni.“ Þetta er harður dómur um félag,
sem til skamms tíma var fyrirmynd annarra iðnfyrirtækja.
Þessi orð markaðsráðgjafans
virðast eiga við rök að styðjast ef
marka má arð félagsins af eign.
Árið 1973 nam arðurinn 23,7%, ár-
ið 1982 17,2%, og 1983 var hann
aðeins 7,5%. Hagnaður félagsins
hefur einnig dregizt saman, og á
því sviði var árið 1983 mjög slæmt.
Heildarsala félagsins á árinu
minnkaöi aö vísu aðeins um 6%
niður í 10,2 milljarða dollara, en
hagnaðurinn minnkaði um 5,1%
og varð 565 milljónir dollara.
Nokkur batamerki var að sjá á
árinu 1984. Á fyrri helmingi árs-
ins jókst hagnaðurinn um 77%, en
salan um 4%, enda var þarna um
mikinn efnahagsbata að ræða í
Bandaríkjunum. Er reiknað með
því að arðgreiðslur til hluthafa
fyrir árið 1984 verði 6 dollarar á
bréf, en árið áður nam arðgreiðsl-
an $3,41.
Scinir í vöfum
Styrkur Bandaríkjadollars hef-
ur haft talsverð áhrif á afkomu
Kodak, eins og fleiri fyrirtækja
þar í landi sem framleiða fyrir út-
flutning. Að jafnaði hefur stór
hluti, eða um 40% af framleiðslu
Kodak, farið til útflutnings, og
eftir því sem dollarinn hækkaði í
verði, reyndist félaginu erfiðara
að standast samkeppnina erlendis.
Þá hefur það komið fyrir hvað eft-
ir annað undanfarinn áratug að
Kodak hefur sent frá sér nýjar
vörur, sem ýmist hafa verið mis-
heppnaðar eða komið fram of
seint.
Sem dæmi má nefna skyndi-
myndavélina frá Kodak. Þegar
Edwin Land hjá Polaroid kom
með fyrstu skyndimyndavél sína
eftir síðari heimsstyrjöldina töldu
þeir hjá Kodak hér aðeins vera um
tískufyrirbrigði að ræða, sem ekki
þyrfti að gefa gaum. Það er því
ekki fyrr en árið 1976 að Kodak
kom með sína skyndimyndavél á
markaðinn. Þessi nýja vél reynd-
ist svo erfiðari í meðferð en vélar
Polaroid, og hefur Polaroid tekizt
að halda forystunni. Árið 1977,
nokkru eftir að Kodak-vélin kom á
markaðinn, var hlutur Polaroid í
heildarsölu skyndimyndavéla
60%, en hann var orðinn 73% árið
1983.
Annað dæmi er diskfilman og
myndavélin sem Kodak kom með
árið 1982. Þar var vissulega um
tækninýjung að ræða á sviði smá-
myndavéla. En filman var svo lítil
að ljósmyndirnar urðu kornóttar
þegar þær voru stækkaðar upp í
venjulega stærð. Kodak hafði
reiknað með því að selja 14 millj-
ónir diskavéla á ári, og strax á
fyrsta árinu fóru 8 milljónir véla í
hillum verzlananna eftir jólainn-
kaupin 1982. Árið eftir fóru aðeins
5 milljónir myndavéla af þessari
gerð á markaðinn, og þótt verðið
hafi verið lækkað er talið að
svipaður fjöldi hafi selzt árið 1984.
Samkeppni frá Fuji
Lengi vel var Kodak allsráðandi
á markaðnum að því er varðaði
ljósmyndafilmur, en ekki lengur.
Fuki Film í Japan kom árið 1977
með nýja filmu með 400 ASA
ljósnæmi. Hálfu ári síðar kom
Kodak með jafn næma filmu, en
þeim hefur enn ekki tekizt að
koma með jafn ljósnæma filmu og
Fuji setti á markaðinn 1982, en
ljósnæmi þeirrar filmu er 1600
ASA.
Fuji er nú að búa um sig á
bandaríska markaðnum. Kodak
Retina 35 mm
myndavélin
1934
Kodak hætti framleiðslu á
35 mm-myndarélum þrí
að þar töídu menn engan
fjöldamarkað fyrir hendi
undirbjó jarðveginn fyrir Japan-
ina með því að falla frá samning-
um um að fá að auglýsa vörur sín-
ar í sambandi við Olympíuleikana
í Los Angeles. Undirbúningsnefnd
leikanna hafði boðið Kodak þessa
aðstöðu gegn þriggja milljóna
dollara greiðslu, en Kodak bauð
aðeins eina milljón. Segir tals-
maður undirbúningsnefndarinnar
að fulltrúar Kodak hafi bersýni-
lega haldið að þeir væru einir um
hituna, engir aðrir hefðu fjár-
magn ti) að taka boðinu. En það
hafði Fuji.
Samningurinn við Fuji var
gerður seint á árinu 1981, og síðan
hefur hlutur Japananna á banda-
Instamatic 100
1963
Markaðssetningin
sem heppnaðist
ríska markaðnum vaxið um 20% á
ári, og er nú 10% af allri filmusölu
þar í landi.
Kodak er að sjálfsögðu enn
mjög öflugt fyrirtæki. Brenda
Landry, markaðssérfræðingur hjá
Morgan Stanley, segir: „Félagið
hefur gífurlega möguleika á sviði
tækniframkvæmda og rannsókna,
öflugt dreifikerfi, óhemjumikið
fjármagn og lánstraust.“ Hún hef-
ur ráðlagt viðskiptavinum að fjár-
festa að minnsta kosti til skamms
tíma í hlutabréfum Kodak, þar
sem reiknað er með ríflegri arð-
greiðslu í ár. En hún efast um að
Kodak sé fært um að koma nýrri
framleiðslu nógu fljótt á markað
eftir að hönnun er lokið.
Sem dæmi um þennan seina-
gang má nefna ljósritunarvél
Kodak, þótt þar hafi félaginu upp-
EK6-skyndi-
myndavélin
1976
Tókst ekki
að skika Polaroid