Alþýðublaðið - 16.12.1931, Blaðsíða 2

2
ALPÝÐUBLAÐIÐ
fthaldsóreiðan dæmd.
Hæstiréttnr staðfestir gagn*
rýni Alpýðnflokksins á ést|órn
Islandsbanka.
i.
Eins og getið hefir verið um
hér í blaðinu, fél.l hæstaréttar-
dómur í máli pví, er Kristján
Karlsson höfðaði gegn Útvegs-
bankanum ti.1 greiðslu á eins árs
barikastjóralaunum, á þá leið, að
bankinn var alveg sýknaður.
Mál þetta höfðaði Kristján í
maí 1930 fyrir undirrétti. Var þá
strax sú sýknuástæða borin fram,
að Kristján hefði verið réttrækur
sökum margs konar óreglu og
stjórnleysis í bankanum. Undia-
réttur sýknaði bankann, en af
þeim ástæðum, að greiðsluskyld-
an frá Islandsbanka hefði ekki
fluzt yfir á Útvegsbankann, en sú
varnarástæða hafði einnig verið
höfð uppi af bankans hálfu.
Kristján áfrýjaði síðan dómin-
um til hæstaréttar. Þegar málið
var flutt þar, viku úr réttimum
þeir Eggert Briem og Páll Ein-
arsson, með því að úrslit máisins
gátu snert skyldmenni þeirra og
venzlafólk. Réttinn sátu því há-
skólakennararnir Ólafur Lárusson,
Einar Arnórsson og Magnús Jóns-
son frá Úlfljótsvatni. Miðvilku-
daginn 9. þessa mánaðar var
málið flutt fyrir hæstarétti. Sótti
það Jón Ásbjörnsson, en Stefán
Jóhann varði málstað Útvegs-
bankans, og stóð málflutningurinn
frá kl. 10 árdegis til kl. 6 sdð-
degis með stuttum hléum.
Síðan kvað hæstiréttur upp
dóm sinn 11. þ. m. Fer hér á
eftir orðréttur útdráttur úr dóm-
inum. Allar leturbreytingar eru
gerðar af Alþbl. og einnig skýr-
ingar þær, er fylgja.
Eftir að málsatvikum hafði ver-
ið lýst í upphafi dómsins, snýr
rétturinn sér að varnarástæðunum
á þessa leið:
„Af hálfu varnaraðilja er því
haldið fram, að efnahagsreilknitng-
ur íslandsbanka pr. 31. dez. 1928
og mánaðarefnahagsyfirlit bank-
ans árið 1929 hafi verið röng í
verulegum atriðum og að gerðar
hafi verið ýmsar óhæfilegar ráð-
stafanir á fé bankans í baraka-
stjóratíð áfrýjanda.
Pað er óvéfengt í málinu, að í
efnahagsreikningi íslandsbanka
pr. 31. dez. 1928 og í fcfnah.agsyf-
iriitum hans árið 1929 sé skuld
ein, þá að upphæð d. kr. 3900000,-
00, tilfærð með sömu upphæð í
íslenzkum krónum, enda þótt þá
væri lægra gengi á íslenzkri
krónu en danskri, svo að á 'þess-
ari upphæð munaði um 856 000
krónum.“ . . . „Pað er slujlt «5
tilfœra petta lún í íslenzkum
króiumi eftir réttum gengísreikn-
ingi með sama hætti sem aðrar
skuldir, er greiðast áttu í erlend-
um gjaldmiðli, pví án pess gat
efnahcigsreikningurinn ekki gefið
rétta hugmijnd um hag bankans.“
. . . „Einnig hafði verið tilfærð
í áðurnefndum efnahagsreiknáng-
um í íslenzkum krónum skuld
: samkvæmt vaxtabréfum, er ís-
landsbanki hafði á sínum tíma
gefað út, enda þótt hann hefði
leyst þau inn að miklu eða öllui
Jeyti í dönskum krónum, og verð-
ur þessi skuld þá oflágt færð lum
rúmar 150 000 kr. Og loks hafði
enskt lán í sterlingspundum ver-
ið fært á kr. 22,00 pundið, þótt
gengi þess væri kr. 22,15, og
munar hér nálega kr. 38 000,00.
Með pessum hœtti urðu skuldii•
bankans kr. 1045 507,74 lœgri í
áðurnefnd um efmhagsre ikn ing-
um en pœr uoru 'í raun og veru.
Þannig löguð reikningsfærsla
hafði að vísu tíðkast áður en á-
frýjandi kom að bankanum, en
hann hefir með athugasemda-
lausri þátttöku í útgáfu reákning-
anna þann tíma, sem hann var
framkvæmdastjóri bankaras, tekið
á sig meðábyrgð á henni, og það
getur ekki réttlætt hana, þótt
endurskoðendur bankans og
bankaráð léti hana viðgangast ó-
átalið og þótt hluthafafundur hafi
samþykt hana.
Þá er því líka haldið fram, \að
efniahagsreikningar Lslandsbanka
hafi líka veriÖ rangir á þessu,
tímabili, að því leyti sem þar
hafi verið taldar meðal eigna
bankans mjög háar kröfur á
nokkra skuldunauta hans, sem
hættir hafi verið vegna getuleys-
is að standa í skilum og fram-
kvæmdarstjórnin hafi hlotið að
vita, að ekki áttu nálægt því fyri'r
skuldum og engin von var til að
mundu nokkurn tíma geta greift
þær.
f sambandi við þetta eru sér-
staklega nefndir tveir skuldu-
nautar bankans.*) Höfðu skuldir
beggja aukist jafnt og þétt síð-
ustu átíin, enda hlutu vextirnir að
leggjast við innstæðuna, af því
að skuldunautarniT gátu alls ekki-
greitt þá. Skuldaði annar þeirra**)
um það leyti sem áfiýjandi varð
bankastjóri um kr. 600 000. Var
bú hans tekið tiil gjaldþrotaskifta
fyrra hluta árs 1930, og hefir orð-
ið að afskrifa af skuldum þessa1
manns, sem voru alls til bankans
kr. 772 354,67, kr. 729 354,67.
Skömmu eftir að áfrýjandi kom
að bankanum rannsakaði hann
*) ÞaÖ voru þeir Stefán Th.
Jónsson, Seyðiisfirði, og Sæmund-
ur Halldórsson, Stykkishólmi'.
**) Sæmundur Halldórsson.
sérstaklega hag hins *) af þess-
um skuldunautum. Hiaut honuim
þá. að verða það bersýnilegt, að
þessi maÖur, sem þá virðist hafa
skuldað bankanum að miinsta
kosti IV2 milljón króna, mundi
aldrei eftir pví, sem alclri haiis
var furið og atvinnu hans háit-
að, geta greitt bgnkanum nema
lítinn hluta af skuldum sínum,
enda var bú hans að lokum íekið
til gjaldþrotaskifta m,eð rúmra 2ja
milljóna króna skuld við bank-
ann, og hefiir orðið að af.skrifa
sem tapað af henni kr. 1671-
514,46. Með því að svo var ástatt
um þessa tvo stórskuldara bank-
ans, þegar oftnefndir efnahags-
roikningar voru gerðir, hefði þeg-
ar átt að afsktófa hæfilega af
skuldum þeirra, því að pað gaf
vitanlega verulega rgngu hug-
nujnd um eignir bankans og par
með efnahag haris, dð telja pœr
með nafnverði í efnahagsreikn-
irigum hans. Áfrýjandi ber með-
ábijrgð á pessari reikhihgsgerð,
og það skiftir ekki heldur hér
máli, þótt endurskoðendur og
bankaráð léti hana óátalda og
þótt hluthafafundur hafi samþykt
hana.“
(Frh.)
Síldarsmyölmálið.
Út af yfiriýsingu Ingvars Guð-
jónssonar útgerðarmanns, sem
birt var hér í blaðiinuí í gær, héfir
Alþýðublaðið átt tal við Erling
Friðjónsson á Akureyri, sem því
hafði verið vísað til um upplýs-
ingar í málinu, og skýrði hann
svo frá:
Sama daginn og „Alexandrína
drottning" átti að fara til út-
landa héðan frá Reykjavík kl. 6
síðdegis var enn nálægt hádegi
ekki farið að skipa upp 25 síldar-
tunnum, sem Ingvar Guðjónsson
hafði sent með skipinu. Var orð-
ið umtal um, að sild þessi myndii
verða metin í skipinu. Gerði Erl-
ingur, sem þá var staddur hér,
þá kröfu fyrir hönd útflutnin.gs-
nefndar Síldareinkasölunnar sam-
kvæmt beiðni frá henni um, að
síldinnii yrði skipað í land. Var
svo gert. Einnig var þá skipað í
land 12 síldartunnum, sem stýri-
maður á skipinu kvaðst eiga og
ekki var heldur útflutningsleyfi
fyrir.
Aiþýðublaðið hefir einnig átt
tal við Grimúlf Ólafsson tollvörð,
og segir hann, að síldin hafi íver-
ið flutt í land samkvæmt kröfu
Erlings. Og er hann var nánar
spurður um, hvort matsmenn
hefðu verið fengnir út í skipið,
segir hann, að sent hefði verið
eftir manni í land, sem haldið,
var að væri síldarmatsmaður, en
reyndist ekki vera það, en ekki
var þetta gert samkvæmt beiðni
tollvarðar eða manna hans.
) Stefáns Th. Jónssonar.
Þegar þess varð vart nyrðra,.
að Ingvar hafðii látið flytja síld
í skipið, varð þegar umtal þar-
um flutning síldar þessarar, sem
ekki var útflutningsleyfi fyrir.
Það er rétt, að hún var sett á
farmskrá hingað, en hér er eng-
inn markaður fyrir hancc. Getur
nú hver og einn gert upp sjálfur,
hvað honum þykir líklegast um,
þetta mál.
Verkalýðsflokkuriim
brezki.
Lundúnum í dez. UP.—FB.
Verkalýðsflokkurinn brezki hef-
ir ákveðið að hafa þá flokksileið-
toga, sem féllu í kosningunum i
haust, í kjöri, þegar aukaþing-
kosningar far afram í kjördæm-
um, sem líkur eru til að verka-
menn vinni. Meðal frambjóðenda.
af hálfu verkalýðsflokksiras í
aukakosningum þeim, sem að lík-
indum fara fram á næstu rraán-
uðum, verða þeir Arthur Hender-
son, J. R. Clynes og William Gra-
ham.
íslenzbn stúlknrnar í Kanp-
mannahofn giftast af ást.
I grein, sem Sveinn Bjömsson
sendiherra hefir ritað í ársritið
„HIín“, um ferðir íslenzkra
stúlkna til útlanda, segir hann:
„Allur hávaðinn af íslendingum
hér í Danmörku er fátækt fólk,
sem hefir lítið að bita og brenna.
Námsfólkið hefir venjulega úr
litlu að spila; flestar íslenzku
stúlkurnar, sem hér eru giftar,.
virðast frekar hafa gifst af ást
en til f jár.“
Ní stjórn á Spáni,
Madrid, 15. dez. UP.—FB.
Azana hefir lokið stjómarmynd-
un, Hann er sjálfur forsætis- og,
hermála-ráðherra.
Sbilanof nd Siidareinbasðlnnnar
bærð.
Akureyri, FB. 15. dez.
Skilanefnd sú, er ríkisistjórnio
hefir sett Síldareinkasölunni, hefir
raeitað að greiða millisíldareigend-
um hér andvirði millisíldar, sendr-
ar á Islandi síðast, er mur nema;
um 25 þúsund krónum. Síldar-
eigendur hafa kært yfir skila-
nefndinni til ríkisstjómarinnar og
telja sig óhæfiilegum órétti beitta,.
millisíldin sé óviðkomandi haf-
síldinni sumarveiddu og flest aðr-
ir eigendur.
(Fréttastofan hefir átt ta:l viið
skiianefndina út af skeyti þessu,.
og hefir nefndin gefið þær upp-
lýsingar, að samkvæmt bráða-
birgðalögunum um skiiftameðferð
á búi Síldareilnkasölu Isiands frá
9. dez. s. 1. hafi raefndiin enga