Morgunblaðið - 13.12.1985, Blaðsíða 12

12 B
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR13. DESEMBER1985
trefjafyllinum, sem og aö fjölmörg-
um öðrum réttum úr trefjaríkri
fæöu. Fylgir magn trefja i grömm-
um mælt meö hverri uppskrift, en
þær eru fiokkaöar eftir hráefnum
s.s. réttir úr bökuöum hýöiskartöfl-
um, réttir úr heilhveitipasta, úr
" baunabúöingum, bökuöum baun-
um og hátrefja eggjakökur, há-
trefja salöt, súpusnarl og fleira. En
aftur aö vökvanum. Um hann segir
Eyton: „Læknar sem ráöleggja
trefjaríkt fæöi af heilsubótar-
ástæöum, segja fólki iöulega aö
drekka mikið af vökva. Einn meg-
intilgangurinn með trefjarikum
kosti er aö maginn fyllist af fyrir-
feröarmiklu, hálffljótandi efni sem
tryggir þetta, en viöbótarvökvinn
hjálpar upp á sakirnar." Enfremur
segir hún aö þaö sé ekki endilega
„fitandi" aö drekka með mat svo
r framarlega sem drykkurinn sé hita-
einingasnauöur. „Ef drukkiö er
meö mat á réttan hátt getur þaö
veriö nánast „grennandi“,“ segir
Eyton, „aö því leyti aö þaö lengir
tímann sem þaö tekur aö boröa
trefjarika máltiö. Rétta aöferöin er
aö leggja frá sér hníf og gaffal til
aö fá sér sopa af vatni (eöa öörum
orkusnauðum drykk). Ranga eöa
„fitandi“ aöferðin er aö nota drykk-
inn til aö skola matnum niöur háls-
inn áöur en honum hefur veriö
kyngt, vegna þess aö þannig flýtir
hann meltingunni í staö þess aö
draga hana á langinn."
u Trefjar-hve
mikiðádag
Látum þetta duga um neyslu-
hætti á trefjaríku fæöi, sem þó eiga
viö um neyslu annarar fæöu yfir-
leitt. Aftur aö trefjunum og því
magni sem ráölegt er aö neyta
þeirra í. Um þaö segir Eyton: „Enda
þótt skýrslur um trefjaneyslu væru
ekki færöar fyrr en 1919, telur
Konunglega breska læknaráöiö aö
neysla þeirra hafi minnkaö um
helming á Bretlandi síöan um
* miöja síöustu öld. I dag er meöal-
neysla Breta um 20 grömm á dag
og er trefjaneysla þeirra einna
lægst í heiminum. Þaö er erfitt aö
finna þjóöir sem neyta minna
trefjamagns, aö undanskildum
Svíum (meö 14 grömm á dag) og
Masai stríösmönnunum, sem taliö
er aö éti næstum engar. Banda-
ríkjamenn eru meö ögn hærra
hlutfall en Bretar, eöa 27 grömm
á dag. En þetta er samt óverulegt
magn miöað viö þaö sem taliö er
aö forfeður okkar hafi neytt og þaö
magn sem neytt í dag meöan þjóöa
í þróunarlöndunum.
Athuganir á neysluvenjum þess-
ara þjóöa hafa leitt í Ijós feikna-
neyslu á fæöutrefjum -130 grömm
á dag hjá Kikuyuþjóðinni í Kenýa
og heil 150 grömm á dag hjá
Buguandaþjóöinni í Uganda, svo
eitthvaö sé nefnt. Almennt er talið
aö hinar fátækari þjóöir í Afríku
og Asíu neyti tvisvar til þrisvar
sinnum meira magns af fæöutrefj-
um en Bretar. Neysla þeirra nemur
aö jafnaöi 40-60 grömmum og
margir visindamenn í læknastétt
og sérfræöingar í næringarmálum
telja líklegt aö þaö sé mikilvægur
þáttur í þeirri staöreynd aö algeng
banamein í hinum vestræna heimi,
svo sem krabbamein í ristli og
hjartasjúkdómar, eru nær óþekkt
meöan þessara trefjaneysluþjóöa.
Og sama er aö segja um offituna."
Um hvar 20 fæðutrefjagrömmin,
sem þó er aðeins meöaltal, Breti
gæti fengiö, segir Eyton aö tveir
ávextir og musl-blandan eöa
trefjafyllirinn dugi til. Þeim sem
hyggja á þungdartap með T-kúrn-
um bendir hún svo á: „Þaö er
auövelt fyrir þig aö innbyrða 35
grömm af fæöutrefjum daglega og
viö leggjum til aö þú notir þaö sem
neöri mörk til aö ná hagstæöri
megrun. Þeir sem halda sér viö
1000 hitaeiningar á dag eiga hægt
meö aö ná þessu marki. Þeir sem
halda sig viö 1.500 hitaeiningar á
dag gætu komist upp í 50 grömm
af trefjum á dag. Viö leggjum til
aö þaö sé haft sem hámark," segir
Eyton. Og þar með látum viö þess-
ari samantekt um trefjaríka fæöu
og T-kúrinn lokið.
— VE
í megrun með tref jaríkri fæöu
skiptir þáttur hitaeininga ekki
minna máli en í öörum megr-
unaraðferöum. Viö birtum hér
töflu yfír hitaeiningar í hinum
ýmsu fæðutegundum, en Dr.
Jón Óttar Ragnarsson tók þessa
töflu saman og var hún gefin út
á vegum megrunarklúbbsins
Línunnar.
Hollusta í fyrirrúmi
— rætt viö Örn Svavarsson
Aundanförnum árum
hafa menn fariö aö
huga meir aö holl-
ustu en áöur. Breyttu
hugarfari fylgdu
bættir lífshættir
þ. á m. áhugi á hollu
mataræöi. i Ijós kom aö trefja-
efni, sem markvisst hafði veriö
reynt aö útrýma úr fæöunni, voru
nauösynleg til þess aö halda melt-
ingarveginum í eölilegu, starfhæfu
ástandi. Trefjaefni finnast aöeins i
plöntufæöi, einkum hýöi korns,
grænmetis og ávaxta. i fæöunni
eru þessi efni í nánum tengslum
viö ýmis önnur efni svo sem víta-
mín, steinefni og fitusýrur sem
koma líkamanum að gagni. Trefja-
efnin sjálf eiga þaö aftur sam-
merkt, aö þau meltast lítt, en hlaöa
utan á sig og veröa uppistööuefni
hægöanna.
Svokallaöar hollustuvöruversl-
anir hafa þotiö upp um allan hinn
vestræna heim, hafa þær einkum
á boðstólum alls kyns matvæli er
innihalda trefjaefni, svo og jurta-
meðöl, vítamín og snyrtivörur. Viö
ræddum fyrir skömmu viö örn
Svavarsson er rekur Heilsuhúsiö,
Skólavöröustíg 1a í Reykjavík.
Hann sagöi aö greinilegt væri aö
áhugi íslendinga á hollu mataræöi
heföi vaxiö gífurlega á síöustu
árum. Viöskiptavinir sínir væri fólk
á öllum aldri, en ungt fólk þó e.t.v.
í meirihluta, sem vildi neyta hollrar
og ódýrrar fæöu. Mikið úrval væri
af alls kyns kornvöru, sem m.a.
mætti nota meira í staöinn fyrir
kartöflur, og svo baunum. Baunir
væru ódýrar og mjög næringarrík-
ar. Flestar tegundir þeirra þyrfti
aö leggja í bleyti og tvöfaldaöist
þá yfirleitt umfangiö. Heppilegt
væri aö sjóöa stóra skammta í
einu, því þær mætti frysta og einn-
ig geymdust þær marga daga í
KJÖT
Vigt Hitaem Kolvetm
Bakon ÍOOgr 500 0
Fars — 250 6
Gæs — 425 0
Hamborgarahryggur — 200 10
Hjörtu kátfa, lamba — 140 0
Hæna — 200 0
Kálfakjot magurt — 140 0
Kálfakpt feitt — 190 0
Kálfalifur — 140 0
Kálfanýru — 110 1
Kalkún — 180 0
Kjúklingur — 200 0
Lambakjöt magurt — 150 0
Lambakjöt feitt — 300 0
Lambalifur — 135 3
Lambanýru — 110 1
Lifrakæfa — 350 6
Medisterpylsa — 250 6
Nautakjöt magurt — 150 0
Nautakjot feitt — 300 0
Nautakfur — 140 5
Svinahjörtu — 140 0
Svinakjöt magurt — 200 0
Svínakjot feitt — 400 0
SvinaJifur — 140 3
önd — 400 0
SÆLGÆTI
Vigt Hitaein. Kolvetni
Brjóstsykur 100 gr 410 90
Sukkulaði — 525 55
KarameHur — 400 75
Lakkrfs — 250 35
Negrakossar — 300 75
Marsrpan — 425 80
Tyggtgúmmi m/sykri — 315 95
Dettol, Gapl. Lákerol — 250 35
FISKUR
Fiskbollur Vigt 100 gr Hitaem 80 Koivetni 7
Fiskfars — 100 7
Hrogn — 120 1
Humar — 90 0
Lax — 200 0
Ufur — 500 3
Lúóa — 150 0
Rauðspretta — 00 0
Rækjur — 100 1
Síld — 140 0
Silungur — 150 0
Þorskur. Ýsa — 80 0
MJÓLK OG MJÓLKURVÖRUR
Vigt Hitaem Kolvetni
Nýmjólk 100gr 65 5
Undanrenna — 35 5
Rjómi — 300 3.5
Jógurt án ávaxta — 60 5
Jógurt med ávöxtum — 80
Smjör — 720 0.5
Rjómais — 300 20
Ostur 26% — 340 2
Ostur 17% — 280 3
Ostur 12% — 240 3
Camembert — 380 2
Mysuostur — 420 50
Sýröur rjómi — 195 3,9
Ýmir EGG 70 5
Vigt Hitaem. Kolvetm
Egg ca50gr 80 0.5
Eggjarauða ca 20gr 65 0.2
Eggjahvita ca30gr 15 0.3
Egg ca 100 gr 160 1
ÝMISLEGT
Vigt Hitaem Kotvetni
Bearnaisesósa 100 gr 410 0.5
Bouillon — 10 0
Hunang, óblandad — 300 82
Marmelaói — 250 50
Kakó — 265
Edik — 12 6
Mondlur — 600 20
Smjörlíki — 800 0.5
Matarlim — 335 0
Mayonnaise — 720 1
Olia til steik /salat — 900 0
Salt — 0 0
Sykur VfN 400 100
Vigt Hitaein. Kolvetni
Rauðvin 100 gr 80 4
Hvítvin þurrt — 70 3
Madeira, portv., sherry — 140 8
Koniak, gin, vodka, viský — 275 0
Líkjör — 350 10
BRAUÐ OG KÖKUR
Vigt Hitaem. Kolvetm
Fanskbrauð 20 gr 50 11
Kruður 30 gr 85 20
Rúnstykki 35 gr 85 20
Rúgbrauð seytt 20 gr 60 11
Rúgbrauð óseytt 20 gr 55 11
Sigtibrauð 15 gr 60 8
Hrokkbrauð 12 gr 40 9
Kex 6gr 26 5
Vinarbrauð 50 gr 210 35
Krmgla 50 gr 225 35
Rjómakaka 40 gr 120 20
Napoleonskaka 50 gr 175 33
Rúlluterta 30 gr 90 21
Sandkaka 50 gr 200 30
Smákaka 8gr 32 6
GRÆNMETI
Vigt Hitaein. Kolvetni
Agúrka 100 gr 15 3
Aspargus — 20 3
Blaðsalad — 20 3
Blómkál soðið — 25 3
Broccoli soðið — <íO 5
Grænar baumr — 70 12
Grænkál soðið — 50 10
Gulrætur hráar — 30 10
Gulrætur soðnar — 30 7
Hreðkur — 18 4
Hvitkál hrátt — 20 4
Hvitkál soðið — 24 5
Karsi — 30 5
Kartöflur soðnar — 70 16
Laukur hi ár — 40 9
Mais soðinn — 100 20
Piparávöxtur — 25 4
Piparrót — 85 20
Purra soðm — 40 9
Purrulaukur — 50 8
Rósakál soðið — 45 6
Selleri hrátt — 45 6
Sellerí hrátt — 17 4
Selleri soðið — 14 3
rSpínat soðið — 23 4
Steinselja — 40 7
Sveppir hráir — 30 4
Sveppir soðnir — 20 3
Tómatar — 22 4
Tómatdjús — 20 25
Tómatpurre — 80 19
Tómatsósa — 105 25
ÁVEXTIR
Vigt Hitaem. Kolvetni
Ananas hrár 100 gr 52 14
Appelsinur — 50 12
Avokadoperur — 170 6
Bananar — 85 20
Doðlur — 270 73
Eph — 60 14
Epli súr — 50 12
Ferskjur hráar — 40 10
Ferskjur m/sykri — 70 18
Fikjur þurrkaðar — 270 70
Grape — 45 11
Grapedjús . — 40 10
Hindber — 50 11
Jarðarber — 40 9
Kirsuber — 70 16
Melónur — 26 6
Perur — 60 14
Plómur — 60 14
Rabbarbari — 20 4
Ribsber — 45 10
Rúsínur — 290 70
Sitrónur — 30 8
Sólber — 60 13
Sveskjur — 260 70
Vinber — 70 17
KORNMATUR
Vigt Hitaein. Kolvetni
Komflex 100 gi 350 85
Hafragrjón — 380 70
Hveiti — 365 75
Kartöflumjöl — 350 80
Maizenamjöl — 370 77
Hrisgrjón — 360 80
Hrismjöl — 380 80
Rúgmjöl — 350 75
Spaghetty, makkarónur — 370 75
ÖL OG GOSDRYKKIR
Vigt Hitaein. Kolvetni
Appelsinusafi 100 gr 50 12
Grapesafi — 40 10
Tómatsafi — 20 4
Coca Cola — 40 10
Maltöl — 84 16
Pilsner — 40 5
Appelsinofl. gos — 35 9
Gos m/gerfisykri — 2 1