Alþýðublaðið - 03.03.1932, Blaðsíða 3

AfcEI'BÐUBfiíAÐlÐ
3
Stjórnarskrárfrumvarpið.
Fyrsta umræða á alfmigi.
St j ó rn Eir skrár f.rumvar pi ö var i
gær til 1. umræðu í efri deild al-
þingis. Tóiku pátt í umræðum uro
um það einn maður úr hverj-
um fíokki, Jón Baldvinsson, Jón
Þorláksison og Tryggvi Þórhalls-
son.
Jón Baldvinsson benti á, að
fyrsta sporiÖ til að fá réttláta
kjördæmaskipun bæri að stíga
með sampykt peirrar breytingar á
stjórnarskránni, sem frumvarpið
fer fram á, — að í henni sé á-
kveðið, að alþingi skuli svo skjp-
að, að hver pingflokkur hafi ping-
sæti í. samræmi við atkvæðatölu
pá, sem flokkurinn fær. Sé óhætt
að segja, og 60—70o/o af kjósend-
uin landsins óski pess, að peirri
réttlætiskröfu verði fullnægt.'
Æskilegast hefði verið, að full-
trúar allra flokkannaj í kjördæmar
skipunarnefndinni hefðu orðið
sammála um slíka breytingu á
stjórnarskránni. Hitt diigi ekki, að
draga máliö á langinn. Alpýðu-
flokkurinn telji rétt að taka við
stuðningi annara flokka, pegar
hann býðst, til pess að koma á-
hugamálum sínum í framkvæmd,
og pví sé samflutningur um frum-
varpið af hálfu Alpýðuflokksins
og „Sjálfstæðisflofcksins“. Jafn-
framt benti hann á, að langein-
faldasta leiðin til pess að fá réttr
láta kjördæmaskipun, er, að land-
ið sé alt eitt kjördæmi og ping-
imenn kosnir allir í senn með hlut-
fállskosningum, svo sem er aðal-
tillaga sú, sem hann bar fram í
kjördæm'askipunarnefndinni.Næst-
heppilegasta leiðin sé að hafa
nokkur stór kjördæmi, hlutbundn-
ar kosningar og uppbótarpingsæti.
Hitt sé fullkomið brot gegn lýð-
ræði og jafnrétti kjósendanna, að
36°/o af Jtjósendunum geti valið
meiri hluta pingmanna, svo sem
var við síðustu alpingisikosningar.
Þá skýrði Jón Baldv. frá pví,
að nefndarálit hans sem kjör-
dæmaskipunarnefindarmanns
myndi koma úr prentun innan
fárra dagia.
Tryggvi kvað pá „Framisókn-
ar“-flo,kksmennina ekki vilja faill-
ast á tillögur Jóns Baldvinsson-
ar um kjördæmaskipunina, sem
hann hafði nú vitnað til. Aftur á
móti taldi Tr. Þ. ekki útséð' um,
nema samkomulag gæti íekiist.
meðal hinna fjölmennari ping-
flokka um að leggja núverandi
skipulag til grundvallar, en svo
kæmi til ákveðin tala upp-
bótarpingsæta. Sneri hann pá
máli sínu til íhaldsflokksins,
án pess að gera mikið að pví áð
nefna hann beinlínis, en lét liggja
að bónorði til hans fyrir „Fram-
sóknar“ hönd.
Tr. Þ. endaði ræðu sína á pví,
að hann vildi leggja kapp á sam-
komulag um málið. — Jón Bald-
vinsson benti þá á, að niður-
staða verði að fást fljótlega, en
ef aðrir flokkar sætti sig sífelt
við þau orð „Framsóknar“-
manna, sem peir hafi áður þrá-
sinnis haft í kjördæmanefndinni,
að þeir vilji samvinnu um málið,
en svo geri peir ekkert annað en
að draga pað á langinn, pá geti
orðið hið á því að það verði
leyst. Ef þeir vilji annað en beita
sér gegn réttlátri kjördæma-
skipun, þá segi þeir skjótt til
hvaða tillögur peir vilja gera.
Réttlát sfcipun alpingis verði
fljótlega að komast í framkvæmd.
Jón Þorláksson lagði til að
frunrvarpinu yrði vísað til 5
manna stjórnarskrárnefndar. Var
það samþykt.
Jón Baldvinsson beindi þeirri
fyrirspurn til hinna flokkanna,
hvort peir vildu sýna pá sanin-
girni að hafa að eins tvo menn
hvor á listum sínum, svo að 5.
maður í nefndina yrði kosinn af
lista Alpýðuflokksins, — þar sem
starf stjórnars'krárnefndarinnar
yrði framhald af starfi kjördæma-
skipunamefndarinnar, sem Al-
pýðuflokkurinn hefir átt einu
mann í, og yrðu pá sömu hlutföll
í stjórnarskrárnefndinni eins og
í kjördæmaskipunarnefndinni. —
Jakob Möller gekk inn á af hálfu
íhaldsmanna að verða við þeim
tilmælum. Jón í Stóradal malidaði
í móinn, en gaf ekki ákveðin svör.
Stakk pá Tryggvi upp á, að
nefndarkosmngunni yrði frestað
pangað til í 'dag, og var svo gert
Var frumvarpinu pá vísað til 2.
umræðu með samhljóða atkvæÖ-
um.
Japanár í Kína.
Viðnám það, er Kínverjar veittu
japanska bernum hjá Shanghai,
kom Japönum mjög á óvart. Þeir
bjuggust við að fyrir hinum þaul-
æfðu liðsveitum sínum mundi lít-
ið verða úr vörn Kínverja, pó
peir hefðu margfaldan liðsafla.
Það er mælt að 22. febrúar
hafi Japanar haft þarna 16 þús.
manna úrvalslið útbúið með öll-
um nýjustu hergögnum: flugvél-
um, tönkmn, vígbúnum bifreiðum
og 8 puml. víðum háskots-fall-
byssum. Hins vegar hafi Kínverj-
ar haft parna á staðnum 70 pús,.
manna, en margir peirra hafi ver- ;
ið unglingar, '18 ára og par um
kiing.
Aðalforingi Japana er Uyeda,
en foringi Kínverja Tzai Tin-Haii,
sem kallaður er herkænastur for-
ingja peirra. Hann var uppruna-
lega óbreyttur hermaður.
Margir vilja þakka Wetzel her-
foringja, sem er Þjóðverji, hve
vel Kínverjar hafa vaiúst. Wetzel
hefir í nokkur ár dvalið í Kína
og haft starf þar með höndum
fyrir kínversku her.stjórnina, en
eigi vita menn glögt um starf
hans.
Reynt sð ná pening-
lngum úr bankabók
annars.
Ung kona tekin iyrir, en slapp
við fangelsi.
Haugasundi, 11. febr.
Maðtir nokkur hér í bænum
saknaði fyrir nokkrum dögum
bankabókar á Bergens Privat-
bank, með 7000 kr. Hann héli
fyrst að bókin hefði lagst til hlið-
ar pó hún findist efcki, en hringdi
tiíl öryggis í bankann. í bank-
anum var honum þá sagt, að tví-
gang hefði verið reynt að ná
peningmn út á bókina, Fyrst hafði
komið drengur, en par sem hann
hafði ekki skilríki frá eigandan-
um fékk hann ekki út á hania.
Síðar kom ung kona, sem hafði
full skilríki fyrir bókinni, en vildi
ekki gera grein fyrir hver hún
væri og fékk pví enga peninga.
Eigandi bókarinnar hafÖi ekki af-
lient neinum skilríki fyrir bók-
inni, og gerði því lögreglunni að-
A'art. Sjómannsikona, 30 ára að
aldri, var grunuð, og pegar hún
var látin tala við bankamanninn
meðgekk hún og afhenti bókina.
Vegna heimilisástæðna hennar
fékk hún biðdóm og slapp par
með við að fara í fangelsi, en
verður daglega að gefa sig fram
á lögreglustöðinni.
Ofanritaða frétt hefi ég þýtt
úr „Gula Tidend", af þvi af benni
má læra, hvers öryggis er kraf-
fiist í bönkum erlendis til þess ó-
viðkomandi menn geti ekki vaöiö
í banka með sparisjóðsbækur ann-
ara og tekiÖ úr þeim eftir vild.
K. E.
Alpingi.
Auk 1. umræðu stjórnarskrár-
frumvarpsins í gær, gerðist petta:
Frumvarp Alpýöuflokksfulltrú-
anna um launabætiír barnakenn-
ara var afgreitt til 2. umræðu í
nieðri deild og mientamálanefnd-
ar. Frv. P;. Ott. um að hætt skuli
að hafa eftirlitsmenn með barna-
fræðslunni, svo sem nú er gert
samkvæmt lögum um fræðslu-
málastjórn, var einnig til 1. um-
ræðu í n. d. Var felt með 13 at-
kv. gegn 11 að vísa pví til fjár-
hagsnefndar, en síðan samþykt
að vísa pví til mentiamálanefnd-
ar. Þar með hefir deildin kveðið
upp pað álit sitt, að hér sé fyrst
og fremst um mentámál að ræða,
en kenslueftirlitið sé ekki fyrst
og fnemst eða eingöngu fjármál,
og er pað vel.
N. d. afgreiddi til e. d. frum-
Útibúið bættir.
Koanið 0|j gerið góð
kanp á músikvSro fig
leðurvöru.
Útibú, Langaveg 38
ffljóðSærahússims.
Túlipanar
í mðrgum litum frá
30 aurum. Hyasinttur,
frá 60 aurum, einnig
í mörgum litum. —
Fást daglega í
gróðrarhúsinu á
Saðargota 12. —
varpið mn opinbera greinargerð
starfsmanna rikisins í útvarpi og
e. d. afgreiddi til n. d. frv. stjórn-
arinnar um birtingu útvarpaðra’
veðurfregna.
Frú Soffía Gaðlaugs-
dóttir ieikur annað kvöld.
Hinir mörgu unnendur leiklistar
[hér í bænum, sem harmað hafa ó-
samkomulag piað, er verið hefir
milli Leikfélagsins og frú Soffíu
Guðiaugsdóttur, og saknað vinar
í stað á, leiksviðinu, par sem hún
hefir verið fjarri, munu fagna því,
að frúin hefir haft áræði til að
fara nú af stað með leiksýningu
upp á eigin býti, úr pví ekki var
annars kostur. Val hennar á við-
fangsefni ætti heldur ekki að
draga úr tilhlökkuninni, — Fröken
Julia Strindbergs. Verk petta, sem
á sínum tíma fól í sér yfixgrips-
mikla endurnýjung, bæði í formi
og innihaldi leiksviðsiskáldskapar,
stendur ekki einungis framarlega
meðal hinna sigildu verka nátt-
úrustefnunnar í bókmentum, held-
ur er það um leið eitt hið ógleym*
anlegasta verk hins sænska skáld-
trölls.
Leikur pessi er að visu ekki
meðmælaverður handa ístöðuMtl-
um og taugaslöppum áhorfend-
um, en hann er peim mun gjöf-
uili hinum, sem bókmenta njóta í
hlutfalli við það örliagamagn, sem
í peim er fólgið. Á sínum tíma
skrifaÖi Strindberg formála fyriir
þessum leik, og komst m. a. svo.
að orði:
„Fólk pykist vera að* hrópa á
lífsgleðina, og leikhússtjórarnii*
krefjast skrípaleikjia, eins og lífs-
gleðin væri í pví falin að láta
bjánalega og teikna upp miann-
eskjur pannig, einis og þær væru
haldnar af danzæði eða aulalát-
um. Ég finn Mfsgleðina í lífsins
prúðugu og purkunarlausu biar-
áttu, og nautn min er sú að mega
vita eitthvað, mega læra eitthvað.