Alþýðublaðið - 11.03.1932, Blaðsíða 3

Afcpf ©o®!** ðí ©
3
Alfiingji.
Efri deild afgreiddi í gær til
neðri deildar frurnvarp Jóns
Baldvinssonar um styttingu á
vinnutíma sendisveina. N. d. af-
greiddi til e. d. frv. um ríkis-
skattanefnd og frv. um geldingu
hesta og nauta að viðhafðri svæf-
ingu.
Bergur flytur frv. um að tuö-
falda skemtnnaskattinn og að
skemtanir í bæjmn og porpum,
sem hafa yfir 500 íbúa, verði
skattskyldar. Aukningin renni í
ríkissjóð og í hann renni allur
skemtanaskatturinn næstu tvö ár
frá 1. júlí að telja, en ekki I
þj óðleikhússs jóð.
Magnús fyrrum dósent flytur
frv. um breytingar á lögum um
idju og ionad, líkt því, er hann
og fleiri hafa flutt á undanförn-
um þingum, um lögfestingu iðn-
ráðs o. fl.
Guðbrandur Jsberg flytur írv.
um, að Porbirni Kapraciussyní
verði veitt skíríeini til vélstjóm-
ar á ísl. gufusldpum með alt að
200 hestafla vél.
De Wn!era sflérm^
arforsetí.
Dublin, 9./3. Mótt. 10./3. UP.-FB.
De Valera hefir verið kosinn
stjórnaríorseti. Báðar deildir
þingsins frestuðu fundahöldum
til kl. 6.
Síðar: De Valera stjörnarforseti
og utanríkismálaráðherra, O’Kelly
innarikisráðherra, McEntee fjár-
málaráðherra, G. 0’Hogan( ?)
dómismálaráðherra
tsland í e.iendam blððnm.
I „Der Tag“, Berlin, liefir birzt
grein, sem ‘heitij „Gxettir und
Glaim, Islands Nationalheld, von
Dr. Bernhard Kummer“. — f
„Braunsweigische Landeszeitung"
birtist 24. jan. grein, - sem heiitir
„Die Insel der Vulkane, Isiland-
ilsche Erinnerungen von Kurt Sie-
smens“, með tveimur myndum. —
I „Kieler Neueste Nachrichten“
birtist 14. febrúar grein, sem heit-
ir „Die islandische Sprache als
Ausdruok islándescher Kultur“. f
„Hannoverischer Kurier“ birtist
17. febr. grein, sem heitir „Frauen
in fremden Landen. V. Die Is-
lánderin". — 1 „Times 0111011“,
Rochester, New York, birtist 16.
jan. grein um Einar Jónsson, eft-
ir A. J Warner. — f „The Call“,
Patterson, New Jersey, birtist 16.
jan. símskeyti frá Cambridge,
Massachusetts, þess efnis, að Har-
vard-háskóli hafi fengtið að gjöf
frá ónafngreindum gefandia frum-
handrit af þýðingu Jóms Porláks-
isonar skálds á ParadísaTmissi Mil-
tons. (FB.)
Verkalýðurimi svelteff
pví meira sesn íekjuhaili
rikisins minkar.
Lundúnum, 9. marz. UP.-FB.
Samkvæmt tilkynningu frá fjár-
málaráðuneytinu var tekjuhallinn
að eims þrjátíu og sjö milljómr
sterlingspunda 5. marz, en var
fímtíu og átta milljónir sterliings-
punda á sama tíma í fyrra. Bendir
þetta til þess, að þær ráðstiafainir,
sem ráðist va;r í síðast liðið haust
til þess að jafna tekjuhalla fjár-
laganna, muni ná tilgangi sínufn.
Bardagarnir
og Bandarikjamenn.
Washington, 10. marz. UP.-FB.
Utanríkismálaráðuneytið hefir
lýst því yfir, að þar sem bardag-
ar séu hættir á Sh angh aisvæðinu,
beri að senda á brott þaðan aft-
ur til Manila, 31. fótgönguliðsher-
deildina. Mun ráðuneytið leggja
til við hermálaráðuneytið, að
þetta verði gert. Jafnframt verður
sendiherra Bandiaríkjanna í Kína
veitt heimild til samvinnu við
önnur erlend rilri, sem eiga hags-
muna að gæta í Kína, um lausn
Slianghaideilunniar í samræmi við
ákvarðanir Pjöðabandalagsins.
Síðar: Utanríkismáliaráðunieytið
hiefir ákveðið að hætta við að
leggja það til, að 31. fótgönguli'ðs-
Jiersveitin í Shanghai verði kvödd
á brott þaðan að sinni. Þessi á-
kvörðun var telrin eftir að málið
hafði verið borið undir ræðis-
manin Bandaríkjanna í Shanghai,
Einkasala á blfreiðnm
Hallærisráðstafanir sumarþings-
ins 1931 voru fyrst og fremst
fólgnar í niðurskurði verktegra
framkvæmda ríkisinsi. Er augljóst,
að slík ráð eru sízt líkleg til
þess að verja fátækasta hluta
þjóðarinnar fyrir afleiðingum
kreppunnar. Enda virðist svo, að
þingmeirihlutinn hafi lítið tililit
tekið til alþýðunnar, þegar fjár-
lögin voru afgreidd á síðasta al-
þingi. Voru þau svo vel siniðin
við íhaldshæfi, að íhaldsflokkur-
(jlnn í e. d. rétti „Framsóikn“ litla
fingurinin við afgreiðslu þeirra
þar með því að ljá henni eitt
atkvæ'ði (Halldór Steinssion). Á
sama tíma sieim fjárveitingar til
opinberra framkvæmda eru skorn-
ar niður og svo litlu varið til
viðhalds því, sem þegar er unnið
í landinu, að talið er að trauðla
muni nægja til þess að verja það
skemdum, er verðtollurinn, þessi
svívirðilegi nieyzluskattur, seni
þyngst legst á herÖar fátælcrar
alþýðu, framlengdur af samfylk-
ingu íhalds og Framsóknar gegn
óskum verkalýösins og fulltrúa
hans á þingi. Önnur betri ráð til
öryggis ríkisbúskapnum virtisí
síðasta alþingi ekM eiga í fór-
um sinum. Því hugkvæmdist ekM
að setja á stofn einkasölur, aðr-
ar en töbakseinkasö 1 u na, , með
vörur, sem fáir einstaklingar stór-
græða á, svo sem bifreiðum. Hér
í Reykjavík munu vera nálega
20 menn, sem hafa þiað að aðalat-
vinnu að verzla með bifieiðiar og
það, sem þeim tilheyrir, svo sem
gúmmí og varahluti. Sumir af
þessum bifreiðasölum hafa á fá-
um árum orðið stórauðugir og
eiga nú skuldlausar eða skuld-
Mtlar stóreignir og lúxusíbúðir
víðs vegar um borgina. Af þessu
má ráða, að bifreiðaverzlunin hef-
ir verið mjög gróðasæll atvinnu-
vegur. Enda er það augljóst
hverjum manni, að vaxandi bif-
reiðanotkun í landinu skiapar
trygga verzlun með bifreiðir og
alt, sem þeim tilheyrir. Gállarnir
við það að láta bifreiðaverzlunina
vera í höndum einstakMnganna,
eru bæði margir og stórir. Með
sMpulagslausri verzlun á þessu
sviði gilda engar reglur fyrirþví,
hve margar tegundir bifreiða eru
fluttar inn í landið. Munu nú t.
d. vera um 52 bifneiðategundir í
landinu. Sumar af þessum bif-
reiðategundum hafa ónýzt eigend-
unum að miklu leyti, vegna þess,
að varahlutix í pær hafa verið
ófáanlegir, SMkt hefir auðvitað
valdið mörgum bifreiðakaupend-
um stórskaða. Af skipulagsieysinu
leiðir það líka, að vöruvöndunar
er ekM nægilega gætt. í því efni
ríMr engin regla, heldur að eins
óregla og geðþótti innflytjend-
anna. Þetta getur valdið því, að
fluttar séu inn bifreiðir, sem
reynast lítt færar eða jafnvel ó-
færar til notkunar á islenzkum
vegum.. Með sMpulagsbundinni
bifreiðasölu, þ. e. ríkiseinkasölir
er auðvelt að fyrirbyggja þetta
með því að flytja inn að eins
beztu og hagnýtustu tegundirnar
og tryggja um leið öllum bif-
reiðaeigendum greið kaup á vara-
hlutum og öðru, sem til bifreiða
þarf. — Talið er, að nú séu í
landinu um 1800 bifreiðdr. Að
meðaltali mun láta nærri, að hver
bifreiö kosti, miðað við söluverð
innanlands, um 5000,00 kr. Er þá
verð allra bifreiða í landinu sam-
tals um 9 millj. kr.
Eftirfarandi tafla sýnir tölu inn-
fluttra bifreiða hvert ár um sig
síðan 1928; enn fremur kaupverð
þeirra og meðalkaupverð, að
undansMldu síðasta ári, sem ná-
kvæmar skýrslur ná ekki til enn:
1928 240 872398 3634,99
1929 462 1572172 3402,97
1930 233 920000 3948,97
1931 180
Á árunum 1928—1929 voru
fluttir inn bifreiðahlutar fyrir
samtalis kr. 569 688.
Af þessum tölum má nokkuð
ráða það, að bifreiðanotkunin og
þar af leiðandi bifreiðaverzlunin
er geysilega mikil í landinu. Tal-
ið er vist, að bifreiðasalarnir hafi
j a. m. k. 20o/o ágóða af sölu bif-i
l reiðanna. Eftir því nemur sölu-
i gróði bifreiðasalanna á bifrieiiðun-
j um, sem keyptar voru í landipu
| 1931, 180 þús. ikr. Auðvitað er
þessi milliliðagróði margfalt meiri
þau árin, sem hagstæðiari hafa
verið til verzlunar á jþessu sviði.
Af hverjum Buick, sem keyptui-
er innanlands, hafa milliliðirnir a.
m. k. í ágóða 2500,00 kr. Mest
munu þó milliliðiroiir græða á
gúmmíi, dekkum (gúmimíhring-
um), slöngum, varahlutum o. þ.
h. Ekki er hægt að segja með
fullri vissu hve miMð þeir leggja
á þennan varning. En það er hins
vegar víst, að álagningin er mjög
mikil, og ekki ólíklegt, að hún
nemi um 100o/0—200»/o í mörgum
tilfellum. Eins og áður er sagt
munu nú vera til í landinu um
1800 bifreiöir. Gera rná ráð fyrir
að hver bifreið eyði 3 göngum af
gúmmíi yfír árið, eða allar bif-
reiðir til samans 5400 göngum
(21 600 dekk). Er gróöi millilið-
anna af þessari verzlun svo mik-
ill, að hann mun árlega nema
mörg hundruð þús. kr. Með einka-
sölufyrirkomulagi mætti lækka að
miiklum mun verð alls þess, sem
þarf til bifreiða, auk þesis sem hér
er um mjög trygga verzlun að
ræða, sem myndi gefa ríkissjóðí
álitlega tekjuupphæ'ði í aðra hönd.
Með bifreiðaeinkasölu er verzlun
á þessu sviði tekin úr höndum
braskaranna og færð í hendur
rétts aðila, þjóðarinnar sjálfrar.
Virðisi; svo sem ríkið ætti að sjá
hag s.inn í því að láta það ekki
viðfangast, að örfáum einstak-
lingum gefist kostur á því að gína
yfir tryggustu og arðsömustu
verzlunargreinum landsins, auk
þess, sem þeir okra á eigendum
og notendum bifreiðanna. Er þiað
líka harla óviðfeldið að láta það
afskiftalaust, að nokkrir braskar-
ar safni offjár fyrir sölu á nauð-
synlegustu og almennustu farar-
tækjum landsmanna, þegar allur
þorri þjóðarinnar horfir friam á
hallæristímabil. Og þar sem rikið
sér um lagningu og viðhald ak-
brautanna, er ekki nema réttlátt
að það hirði líka réttmætan ágó'ða
af sölu aksturtækjanna. Er slíkí
ólíkt réttari leið heldur en sú, sem
rædd var á síðasta þingi, að
skattleggja bifreiðar og benzín.
Slíkur skattur myndi fyrst og
fremst lenda á bifreiðaeigendum
og síðan á almenningi, sem not-
ar bifreiðarnar. Á næsta þingi
verða kröfur alþýðu að nást fram
um það, að í löggjöfinni verði
það trygt, að sem mestur hluti
af verzlunargróða landsins renni
í alþjóðarsjóð, ríMssjöðinn. Með
því ætti löggjöfunum að verða
það auðveldara að afnema verð-
tollinn og aðra nauðsynjavöru-
tolla. Sömuleiðis hlýtur það að
vera óaflátanleg krafa alþýðunnar
unz yfir lýkur, að skattur á há-
tekjum og stóreignum sé hækkað-
ur að miklum mun, svo að létta
Inegi af 'herðum hennar hinni ó-