Morgunblaðið - 14.12.1986, Blaðsíða 8

8 C
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. DESEMBER 1986
Á yfirlætislausu heimili þeirra Eddu, Oliviers og Tómasar
sonar þeirra í París, hitti ég þau fyrst og langar mig að kynna
þessa áhugaverðu tónlistarfjölskyldu fyrir lesendum.
Uppörvun frá fólki
fleytti mér áfram
Elín Hansdóttir ræðir við hjónin Eddu Erlendsdóttur og Olivier Manoury í París
Edda er reyndar íslenskum
tónlistarunnendum að góðu
kunn, en hún hefur spilað tölu-
vert á íslandi undanfarin ár bæði
einleik, kammermúsík og í hljóm-
sveitum.
Eftir lokapróf frá Tónlistarskól-
anum fór Edda á sumamámskeið
til Nice í suður Frakkalandi. Þar
kynntist hún kennara sem lagði
hart að henni um, að sækja um
skólavist í Conservatoire Nationale
Superieur de Musique í París. Svo
mikla trú hafði þessir kennari á
hæfileikum Eddu, að hann útvegaði
henni stryk til þess að hefja námið.
Um haustið 1973 tók Edda inn-
tökupróf, þar sem margir eru
kallaðir en fáir útvaldir. Stóðst hún
það og hóf námið.
Fljótlega eftir að hún flutti til
Parísar kynntist hún manni sínum
Olivier, en hann stundaði á þeim
tíma nám í bókmenntafræði við
Sorbonne í París. Eftir að hafa lok-
ið MA-gráðu þar, fór hann í Beux
Arts-listaakademíuna og lagði þar
stund á höggmyndalist.
Árið 1977 var afdrifaríkt hjá
þeim Eddu og Olivier, því auk þess
að ljúka námi sínu, áttu þau von á
sínu fyrsta barni. Allir sem eiga
böm þekkja þær vonir og þrár sem
fylla líf okkar á slíkum tímum, en
þeim bar ekki gæfa til þess að kynn-
ast bami sínu. Það dó í fæðingu.
Edda veiktist af bamsfararsótt og
var vart hugað líf.
Hjá þeim tók við tími heilsuleysis
og vonleysis.
En óðum birti á ný. Edda fékk
kennarastarf við tónlistarskóla í
útjaðri Parísar og tveimur árum
seinna væntu þau aftur bams, en
nú voru góð ráð dýr. Eddu var sagt
að hún yrði að liggja í rúminu allan
meðgöngutímann. Henni var gefínn
kostur á að leggjast inn í spítala,
eða liggja heima og hafa þar ein-
hvem sem sæi um hana.
Ekkert annað kom til mála en
að Olivier hugsaði um konu sína.
Um leið og þetta var að gerast tók
Olivier aðra ákvörðun í samráði við
konu sína og var hún sú, að hann
mundi frá þessum tíma helga sig
hljóðfæraleik og hljóðfærasmíði.
Olivier er ekki menntaður tónlistar-
maður í hefðbundnum skilningi, en
hefur í vöggugjöf fengið mikla tón-
listargáfu og ræktað hana til hins
ýtrasta.
Nú tóku við langir mánuðir, en
Olivier safnaði að sér öllum heimild-
um um fiðlusmíði sem hann gat,
auk þess fékk hann gamla fiðlu sem
hann tók í sundur til þess að kynn-
ast hljóðfærinu betur. Síðan hóf
hann smíðamar á eldhúsborðinu.
Olivier spilar á sekkjapípur meðal
annarra hljóðfæra, en um tíu ára
skeið hefur hann spilað á hljóðfæri
sem nefnist bandoneon.
Til þess að hafa einhveijar tekjur
á meðan hann var heima að smíða
og að gæta Eddu, fór Olivier klukk-
an 8 á morgnana niður í Metro
(neðanjarðaijámbrautakerfi París-
ar) þar sem hann spilaði á bando-
neon fyrir Parísarbúa sem fóm í
loftköstum frá lestinni til vinnu
sinnar.
Edda Erlendsdóttir
Þetta er mjög algeng leið fyrir
tónlistarmenn til þess að vinna sér
inn peninga og í Metro em síst
verri áheyrendur en í tónleikasölum.
Slíkar uppákomur em einmitt það,
sem gerir stórborgir manneskju-
legri og lífið í þeim mun þolanlegra.
Varstu vel undir námið í París
búin?
— Nei, eiginlega ekki. Það em
gerðar svo ótrúlega miklar kröfur
á öllum sviðum, sérstaklega hvað
varðar tækni og svo er tónheyrn-
arnámið þungt og Frakkar frægir
fyrir hvað þeir leggja mikla áherslu
á það. Maður verður að geta lesið
allar nótur í öllum lyklum aftur á
bak og áfram. Það er ekki hægt
að bera saman námið hér og í
París, gjörólíkar kennsluaðferðir
em meginástæðan.
Ég hafði mjög góða kennara
heima og að þeim öllum ólöstuðum
hafði ég mitt besta veganesti frá
mínum góða kennara, Áma Krist-
jánssyni.
Hann hjálpaði mér að finna leið-
ina til þess að túlka tilfinningar
mínar í tónlist. Það má segja að
ég hafi verið komin lengra en þeir
frönsku í því.
Varstu ákveðin í að verða kon-
sertpíanisti?
— Nei, aldeilis ekki, mér fannst
alltaf mjög gaman að spila og gerði
mér vonir um að verða kennari.
Þegar ég var í Tónlistarskólanum
heima var ég aldrei meira en meðal-
nemandi og ég byijaði ekki að æfa
mig vemlega fyrr en eftir stúdents-
próf. Ég var heima með Tomma
fyrstu þijú árin og nýttist mér sá
tími vel til þess að æfa mig, því
að ég var full af áhuga og spilagleði.
Trúlega þroskaðist ég seint, en
á þessum tíma vissi ég að þetta
væri mitt líf. Síðan hef ég spilað
meira og meira með hveiju árinu
sem h'ður.
Til dæmis hef ég farið í tónleika-
ferðir bæði til Bandaríkjanna og
Sovétríkjanna á þessu ári.
— Hvernig var að spila fyrir
þá í Sovétríkjunum?
Hvaða tónlist skiptir ekki máli
— heldur að hún sé góð
Olivier Manoury leikur á bandoneon.
— Olivier, hvernig stóð á því
að þú ákvaðst að leggja fyrir þig
hljóðfærasmíðar og hljóðfæra-
leik, heldur en að notfæra þér
þina háskólamenntun?
— Þegar ég lauk háskólanámi
var orðið vart atvinnuleysis hjá
háskólamenntuðum kennumm, sem
er reyndar enn í dag. Ég hafði ekki
lokið herþjónustu, svo ég ákvað að
ljúka því af. Eftir að vera í hemum
í eitt ár kom ég til baka og horfum-
ar vom ekkert betri. Þetta var
hálfgert vonleysisástand.
Ég hef alla tjð spilað mikið og
nú spilaði ég og spilaði, þessi
ákvörðun varð ekki tekin á einum
degi, síður en svo, en einhvem-
veginn varð þessi hugmynd alltaf
sterkari, þar til ekkert annað kom
til mála.
Svo varð það einu sinni sem oft-
ar að ég var að spila út á götu og
hafði sest á tröppu fyrir utan hús
eitt í París. Ég var búinn að spila
þama í svona hálftíma, þegar ein-
hver úfinn haus á kalli kemur út í
glugga, hann hrópaði og kallaði
einhver ósköp á máli sem ég ekki
skildi. Ég var alveg viss um að
hann væri að reka mig á burt, þar
til að mér varð ljóst, að hann var
að bjóða mér inn til sín. Þetta var
hvorki meira né minna en einn af
bestu tangósöngvumm sem til em.
Við komum okkur saman um að
við mundum vinna saman og það
höfum við gert. Hann heitir Em-
esto Rondo og mun hann heimsækja
ísland í desember og syngja með
hljómsveitinni okkar. Aðrir sem
spila með em: Enrique Pascual á
píanó, Leonardo Sanchez á gítar
og ég á bandoneon.
— Eruð þið allir franskir í
hljómsveitinni?
— Nei, ég er eini Frakkinn. Hin-
ir era að sjálfsögðu frá landi
tangósins, Argentínu.
— Hvað er bandoneon?
— Bandoneon er skylt kon-
sertínu og harmóníum en var í
fyrstu miklu minna. Fljótlega var
bætt í það nótum og það stækkað.
Bandoneon var fyrst framleitt fyrir
um 150 ámm í Þýskalandi. Á hljóð-
færið var spilað mest í kirkjum,
kirkjugöngum og skrúðgöngum.
Algengast er að spila á það á hné
en einnig má hengja það um háls-
inn.
Þegar seinni heimsstyijöldin
braust út var verksmiðjunni, sem
framleiddi bandoneon, lokað og
hefur það ekki verið framleitt síðan.