Morgunblaðið - 12.04.1987, Page 15

MORGTJNBLAÐIÐ, SUNNUPAGUK 12. APRÍL 1987
^ CKr15
mmmmt
og mun fleira yfir háannatímann á
sumrin, eða á sjötta hundrað
manns. Flugleiðir hafa haft alla
veitingasölu með höndum í gömlu
byggingunni, ásamt með flugvéla-
matargerð, en hafa nú byggt
stórhýsi í nágrenni flugstöðvarinnar
þar sem svokallað flugeldhús verður
til húsa.
70% stœrrl en gamla stööln
Af öðrum þjónustuaðilum nefndi
Pétur Póst og síma, Landsbanka
íslands, auk bílaleiga, sem þegar
væri búið að bjóða út. Þá gat hann
þess að gert væri ráð fyrir blaða-
og bókasölu í aðalbiðsal á efri hæð,
en margir kvarta yfir að þá þjón-
ustu vanti í gömlu byggingunni.
Nýja stöðin er um 70% stærri en
sú gamla. Pétur var spurður, hvort
það krefðist ekki mjög aukins um-
fangs við hreinsun og þrif. Hann
sagði að áfram yrði haldið því fýrir-
komulagi sem væri í gömlu bygg-
ingunni, þ.e. að bjóða út ræstingu.
Þeir hefðu haft mjög góðan aðila í
því verkefni, sem einnig hefði séð
um þrif í flugvélunum og væri það
hagkvæmt fyrir alla aðila. Ræsting-
arverktakinn leggur allt til; starfs-
fólk, tæki og efni. Pétur bætti við,
að hugsað væri fyrir þrifum á stóru
gluggaeiningunum með því að utan
á gluggarömmum væru brautir fýr-
ir hreinsi- og viðhaldsbúnaðar-
vagna.
- Þú segir að viðhald eigi að
verða minna. Hvað með allan gróð-
urinn. Koma ekki garðyrkjumenn í
stað iðnaðar- og viðgerðarmanna?
„Vissulega verður mikið um alls
konar gróður sem þarf að hlúa
mjög vel að. í þessu sambandi
minnist ég þess, að þegar ég hóf
störf árið 1956, voru margir roskn-
ir menn, sem unnu við ræstingar í
flugstöðinni. Einn þeirra vökvaði
daglega blóm sem þama voru af
mikilli alúð og samviskusemi. Ég
vissi það ekki fýrr en löngu seinna,
og hann vonandi aldrei, að allt voru
þetta plastblóm.
Eigum nokkuö af óráöstöfuöu
svϚi
Um það hvort fleiri þjónustu-
greinar væru fyrirhugaðar í stöð-
inni sagði Pétur, að ferðaskrifstofur
hefðu sýnt áhuga á að fá aðstöðu.
Hann sagði síðan: „Hvað varðar
reksturinn að öðru leyti þá höfum
við reynt að tileinka okkur nýjustu
tækni og vísindi í flestu, ef svo má
að orði komast. Við reynum að
hugsa vel um bæði litla manninn
og stóra manninn og allt þar á
milli. Við eigum nokkuð af óráðstöf-
uðu svæði sem við getum gripið til
síðar, ef í ljós kemur að við höfum
gleymt einhveiju eða einhveijum."
- Með nýja fyrirkomulaginu í
landganginum, þ.e. að flugvélamar
eru tengdar beint við stöðina með
hreyfanlegum landgöngubrúm,
verður aðeins önnur útgönguleiðin
notuð, þ.e. sú að framan. Við spurð-
um Pétur, hvort það gæti ekki þýtt
nokkuð lengri tíma við að ferma
og afferma vélamar og því styttri
dvöl viðkomufarþega í stöðinni.
Hann kvaðst ekki reikna með því.
Ekki væri fyrirhugað að lengja dvöl
viðkomuvéla í Atlantshafsflugi
Flugleiða, sem nú er um 45 mínút-
ur. „Þetta krefst þess, að fólk sé
kallað skipulega út í vélina, þ.e. að
þeir sem sitja aftast fari fyrst og
svo koll af kolli. Svo má minna á,
að gangan úti á flughlaði úr gömlu
flugstöðinni út í vél hefur tekið
nokkum tíma, að ekki sé minnst á
óþægindi og hrakninga oft á tíðum
í óblíðri íslenskri veðráttu."
Einfaldlega hoppaö yfir nokkur
stig
Pétur sagði aðspurður, að ekki
væri enn búið að ákveða húsaleigu
í stöðinni. Hann var þá spurður,
hvort ekki væri Ijóst að hún yrði
rokdýr. Hann minnti á að um 600
þúsund manns fóru um flugvöllinn
á sl. ári. Þetta væri dijúg tekjulind
sagði hann hjá mörgum leigendun-
um sem væm því í stakk búnir til
að greiða umtalsverða leigu. Hann
sagði síðan: „Við emm til dæmis
að kanna rækilega markaðinn í
Reykjavík, hvað greitt er fyrir leigu-
húsnæði þar, til að fá viðmiðun.
Við getum engan veginn miðað við
það sem við búum við í dag. í þessu
sambandi hefur mér oft dottið í
hug, þegar menn em að tala um
hversu stórfengleg nýja stöðin okk-
ar er, að ef við setjum þetta í
samhengi við húsbyggingamunstur
okkar Islendinga almennt, þá höf-
um við einfaldlega hoppað yfir
nokkur stig. Venjan er að byijað er
í örlitlu, til dæmis kjallaraíbúð eða
undir súð. Síðan er það blokkarí-
búð, þá raðhús og síðan rúmgott
einbýlishús. Fyrsta árið sem milli-
landaflug okkar var alfarið rekið
frá Keflavíkurflugvelli vom far-
þegar 38.000. 24 árúm síðar, eða
árið 1986, vom þeir um 600.000.
Það var tími til kominn að flytja
úr kotinu og komast í nútímahús-
næði.“
Óska þjóöinnl tll hamlngju
Aðspurður í lokin kvaðst Pétur
vera stoltur og þakklátur sem vænt-
anlegur húsráðandi í nýju flugstöð-
inni. Hann kvaðst ennfremur mjög
ánægður með nafnið Flugstöð Leifs
Eiríkssonar og þeirrar skoðunar að
flugvöllurinn ætti einnig að heita
það. Hann sagði síðan: „Ég efast
um að fólk vinni í eins mikilli sátt
og miklu samlyndi nokkurs staðar
á landinu og í gömlu flugstöðinni.
Ég á enga ósk heitari en að svo
megi einnig verða í þeirri nýju. Ég
óska þjóðinni til hamingju með
þetta hús og vona að ferðamönnum
og öllum öðmm eigi eftir að líða
þar vel um ókomin ár.“
Texti: Fríða Proppé.
Ljósmyndir: Ragnar Axelsson
Flugstöð Leifs Eiríkssonar
skal hún heita:
Minnir á að Leifur
var Islendingur
„ÉG er mjög hrifinn af nafninu
og er að vona að það tengist flug-
vellinum líka. Við eigum ekki að
vera hrædd við að nota íslensk
nöfn á alþjóðavettvangi. Nafnið
Loftleiðir varð frægt um allan
heim með íslensku nafni“, sagði
Jónas Kristjánsson forstöðumað-
ur Stofnunar Árna Magnússonar,
er leitað var álits hans á nafni
flugstöðvarinnar, þ.e. Flugstöð
Leifs Eiríkssonar. Jónas sagði
ennfremur, að með því að nota
nafn Leifs minntum við menn
vestra á þá staðreynd, að Leifur
var Islendingur en ekki Norð-
maður.
Byggingarnefnd_ flugstöðvar leitaði
álits Stofnunar Árna Magnússonar,
áður en nafnið var ákveðið á flug-
stöðvarbygginguna, og fengu
nefndarmenn sömu undirtektir og
Jónas gefur í svari við spurning-
unni hér að framan. Það hefur
komið fram í viðtölum við marga
þá, er hafa með nýju flugstöðina
að gera, að áhugi hefur verið á því
að tengja nafnið sjálfum flugvellin-
um í Keflavík. Þótt Leifur Eiríksson
heppni og saga hans sé flestum
kunn, þá báðum við Jónas Krist-
jánsson að hressa við kunnáttuna
með því að segja okkur meginþætti
sögu hans og fer frásögnin hér á
eftir:
Sonur Elrfks, þess er fann
Grænland
Leifur var sonur Eiríks hins
rauða Þorvaldssonar, en Eiríkur
Eigum ekki
að vera hrædd
við að nota
íslensk nöfn
á alþjóðavett-
vangi,
segirJónas
Kristjánsson
forstöðumaður
Stofnunar Árna
Magnússonar
fann Grænland, nam það og gaf
því nafn. Eiríkur var vígamaður á
Islandi, gerður sekur fjörbaugsmað-
ur á Þorskafjarðarþingi, og flýði til
Grænlands. Síðar var hann einn
vetur á íslandi, sættist við fjand-
menn sína og fluttist alfarinn til
Grænlands sumarið eftir, 985 eða
986. Frá fundi Vínlands hins góða
og annarra landa á austurströndu
Ameríku segir mest í tveimur forn-
um sögum, Eiríks sögu rauða og
Grænlendingasögu, en þær hafa að
líkindum verið færðar í letur um
eða skömmu eftir 1200, og eru þá
liðnar rúmar tvær aldir frá því að
atburðirnir gerðust.
Á lelð til að boða kristnl ð
Grænlandi
Leifur var elstur barna Eiríks,
en systkini hans voru Þorvaldur,
Þorsteinn og Freydís. Leifur hefur
að líkindum verið fæddur á Eiríks-
stöðum í Haukadal á árunum
970-80. Á barnsaldri hefur hann
flust með foreldrum sínum til Græn-
lands og vaxið upp í Brattahlíð.
Eins og títt var um íslenska höfð-
ingjasonu í þá daga sigldi hann
ungur til Noregs. Samkvæmt
Eiríkssögu varð hann sæhafa til
Suðureyja og dvaldist þar lengi um
sumarið. Gat hann þar son við konu
þeirri er Þórgunna hét. Um haustið
kom hann skipi sínu til Noregs. Þar
var þá konungur Ólafur Tryggva-
son (995-1000), sem lagði mikið
kapp á að kristna Noreg og þau
lönd sem þaðan höfðu byggst. Fór
Leifur á fund Olafs konungs og tók
við kristni og var um veturinn með
konungi. Um vorið sendi kongur
hann til Grænlands að boða þar
kristni. Sömu erinda sendi hann til
íslands Gissur hvíta og Hjalta
Skeggjason og fengu þeir kristni
lögtekna á Alþingi um sumarið.
Gaf landlnu nafnlð Vínland
Leifur lenti í hrakningum og fann
að lokum lönd þau, er hann vissi
áður enga von til. Voru þar hveiti-
akrar sjálfsánir og vínviður vaxinn.
Leifur gaf landinu nafn eftir land-
kostum og kallaði Vínland. Á leið-
inni fann hann menn á skipflaki
(eða í skeri) og bjargaði þeim, fór
Stytta
Leifs
Eiríksson-
ar á Skóla-
vörðuholti
síðan heim í Brattahlíð til Eiríks
föður síns. Þetta gerðist árið 1000
að tali Snorra Sturlusonar í Heims-
kringlu.
Brátt eftir heimkomu Leifs var
gerður leiðangur til að kanna land
það er hann hafði fundið. Komu
menn fyrst að flötu landi og grýttu
og kölluðu Helluland. Þaðan héldu
þeir lengra suður og fundu annað
land slétt og skógi vaxið og kölluðu
Markland. Enn sigldu þeir langa
stund uns þeir komu til lands þar
sem voru vínber vaxin og hveiti
sjálfsáið. Hellutand mun hafa verið
Baffínsland, en Markland hluti af
Labrador-skaganum. Minjar nor-
rænna manna frá víkingaöld hafa
fundist á norðurodda Nýfundna-
lands. Munu þar hafa verið búðir
til vetursetu, áfangastaður á leið
milli Grænlands og Vínlands. Síðar
fara menn frá Grænlandi til að
kanna og nema land á Vínlandi en
segir að þeir hafi flæmst brott
vegna ófriðar við skrælingja.
Jafnan síðan kallaður Leifur
heppni
Um síðari æviár Leifs Eiríksson-
ar er ekki margt kunnugt. Hann
varð mestur höfðingi á Grænlandi
eftir Eirík föður sinn og bjó í
Brattahlíð. Dánardægur hans er
ókunnugt, en Þorkell sonur hans
er talinn höfðingi í Brattahlíð um
1025, og mun Leifur þá hafa verið
andaður.
Áræði Leifs og skörungsskap er
vel lýst í Vínlandssögunum tveim-
ur, þótt frásagnir séu fáorðar.
„Leifi varð gott bæði til fjár og
mannvirðingar,“ segir í Grænlend-
ingasögu. Og í Eiríkssögu segir
þegar Leifur hefur bjargað skip-
brotsmönnunum: „Sýndi hann í
þessu hina mestu stórmennsku og
drengskap sem mörgu öðru... og
var jafnan síðan kallaður Leifur
hinn heppni.“
Texti: Fríða Proppé