Morgunblaðið - 08.01.1988, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. JANÚAR 1988

„Á eins sál hvílir
annars skuggi...“
________Leiklist_____________
Jóhanna Kristjónsdóttir
P-Leikhópurinn frumsýndi í
Gamla bíói:
Heimkoman eftir Harold Pinter
Þýðandi: Elísabet Snorradóttir
Lýsing: Alfreð Böðvarsson
Leikmynd: Guðný Björk Rich-
ards
Búningar: Dagný Guðlaugs-
dóttir
Leikstjóri: Andrés Sigurvinsson
í STUTTRI, en frísklegri grein
í leikskrá fjallar Martin Regal um
þá áráttu manna að leita einlægt
eftir því við rithöfunda, í þessu
tilfelli Harold Pinter, hver sé boð-
skapur í verkum hans. Pinter
hefur löngum forðast að svara
slíkum spumingum og er vissu-
lega ekki einn þeirra sem gefa svo
langar og spekilegar útskýringar
á hvað sé verið að fara, að það
liggur við borð, að óþarft sé að
kynnast verkunum sjálfum. Fall-
ast má á, að viðfangsefni Pinters
sé fyrst og fremst málið, ekki
ósvipað og Becket er hann snill-
ingur orða, fárra orða með
merkingu og innihald, margra
orða og merkingarlausra.
„Heimkoman" er þriðja heils
kvölds leikritið sem hann sendi frá
sér og var flutt fyrst 1965. Leik-
húsgestir í London munu hafa
tekið því með nokkrum semingi,
en hins vegar vakti sýningin
nokkru síðar fögnuð í Banda-
ríkjunum og var þá ekki sökum
að spyija. Ytri gjörð Heimkom-
unnar er einföld, en sterk. Okkur
verður hverft við.
Max er uppgjafa slátrari og
með honum búa Sam, bróðir hans,
bflstjóri og tveir af þremur sonum
hans, Lenny, sem er bráðgreint
kvikindi; í upphjafi liggur ekki
alveg ljóst fýrir, hvaða atvinnu
hann hefur. Og Jói, upprennandi
boxari, en vinnur í brotajárni á
daginn.
Milli þeirra er kynlegt hatur-
svinasamband. Það gæti litið út
fyrir, að Lenny væri ekki nógu
notalegur við föður sinn og faðir-
inn er svo andstyggilegur við Sam
bróður sinn. Samskiptin eru full
af illvilja, en samt má skynja að
þessar persónur eru tengdir sam-
an þéttingsfast. Tal föðurins um
Jessie, látna eiginkonu sína, í
fyrstu af stakri virðingu, sem
sriýst upp í svívirðingar, vekur
strax upp hugmyndir áhorfanda
um, hvers konar lífi þessi íjöl-
skylda hefur lifað.
Um nóttina birtist Teddy, elzti
bróðirinn með Rut konu sinni.
Teddy er heimspekiprófessor í
Ameríku og hann hefur á sínum
tíma ekki sætt sig við líf fjölskyld-
unnar og haldið á brott. Síðan
snýst leikurinn um að leiða þessar
persónur saman og kanna við-
brögð hvers og eins við orði eða
hegðun hvers og eins.
Heimkoman getur auðvitað
hneykslað áhorfendur, ef út í það
er farið, ekki aðeins vegna þess
hversu kynlíf og vændi er rætt
opinskátt og þó á undur hvers-
dagslegan hátt. En kannski ekki
síður vegna þeirra óskilgreinan-
legu ástæðna sem ráða fram-
komu/ákvörðun/niðurstöðu
aðalpersónanna. Spyija má, af
hveiju þriggja bama móðir og
prófessorsfrú tekur því eins og
sjálfsögðum hlut að snúa aftur til
fyrri iðju sinnar og setjast að í
þessu húsi ömurleikans. Hvernig
stendur á því að prófessorinn er
ekki aðeins samþykkur þessari
hugmynd, honum er hálfgert létt-
ir að því. Því að sagan getur ekki
staðist, eða hvað? Er Pinter bara
að athuga, hvort hann getur
hneykslað? Varla. Því að orðlist
hans, fullkomið vald yfir sviðinu
hlýtur að gagntaka mann. Það er
óþarft og beinlínis fáránlegt bijóta
heilann um, hvort verkið sé fullt
af táknum eða skáldlegum líking-
um eða ummyndunum. Því er
okkar að njóta.
Að mínum dómi er sýning P-
leikhópsins á Heimkomunni meiri
háttar viðburður í leikhúslífi borg-
arinnar. Sterk, íronísk og mæta
vel unnin. Leikstjórinn Andrés
Sigurvinsson hefur með sér gott
lið, en ekki dregur það alltaf alla
leið. En hér er varla veikur hlekk-
ur. Hjalti Rögnvaldsson, sem
hefur ekki leikið hérlendis í nokk-
ur ár, er Lenny, og hefur ótrúlegt
vald á‘ persónunni. Svipbrigði,
raddbeiting er með því glæsilegra
sem ég hef lengi séð. Róbert Arnf-
innsson er faðirinn Max og verður
efalaust talið eitt merkasta hlut-
verk sem hann hefur leikið og er
þá ekki lítið sagt. Róbert illúderar
sannarlega sem aldraður maður,
en er þó engu líkara en hamur
_ *
Ferðaáætlun Uti-
vistar ’88 komin út
FERÐAÁÆTLUN Útivistar fyrir
árið 1988 er komin út með sam-
tals 204 styttri og lengri ferðum
um ísland. Höfuðáhersla er lögð
á útiveru og gönguferðir við
allra hæfi.
Styttri ferðir, þ.e. dags- og kvöld-
ferðir, eru 112. Miklar breytingar
hafa verið gerðar á þeim og er tek-
in upp nýjung sem kallast ferða-
syrpur. Viðamesta ferðasyrpan er
Strandganga í landnámi Ingólfs þar
sem gengið verður frá Reykjavík
og strandlengjunni fylgt suður á
Reykjanes og síðan austur að Olf-
usárósum í 22 ferðum. Fyrsta ferðin
var farin sunnudaginn 3. janúar.
með 74 þátttakendum, en sú næsta
verður sunnudaginn 17. janúar kl.
13.00. Þá verður gengið úr Naut-
hólsvík, um Fossvog og Kársnes í
Amamesvog. Lögð verður áhersla
á fræðslu í sögu, ömefnum og nátt-
úrufræði í þessum ferðum, en þeim
lýkur 2. október. Aðrar ferðasyrpur
í styttri ferðunum kallast Fjalla-
hringurinn og Þingvallaþjóðleiðir.
Þess má geta að sunnudaginn 10.
janúar verður árleg nýárs- og
kirkjuferð Utivistar og er að þessu
sinni farið að Gullfossi og kirkju-
staðnum Stóra-Núpi. í styttri ferðir
Útivistar þarf ekki að panta fyrir-
fram og brottför er frá BSI, bensín-
sölu.
Helgarferðir em 72, bæði um
byggðir og óbyggðir og eru flestar
þeirra .1 Þórsmörk, en Utivist á þar
tvo gistiskála í Básum. Helgarferð-
ir eru einnig yfir vetrarmánuðina
og er sú fyrsta þorrablótsferð í
Þjórsárdal þann 22.-24. janúar
með gistingu í félagsheimilinu Ár-
Sumarleyfísferðir em fleiri en
áður eða alls 20, frá fjögurra til
níu daga langar. Margar nýjar sum-
arleyfisferðir em á áætlun en
flestar em á Homstrandir. Sérstök
áhersla er lögð á sumardvöl í Þórs-
mörk, þar sem gefinn er kostur á
að dvelja í heila eða hálfa viku í
Útivistarskálunum í Básum. Fyrir
sumardvalargesti verða miðviku-
dagsferðir í júlí og ágúst. Útivistar-
ferðir em öllum opnar og
félagsmenn greiða lægra fargjald í
helgar- og lengri ferðir.
(FréttatUkynning) Hjá Möngufossi á Snæfjallaströnd.
Heimspeki-
prófessor með
fyrirlestur
FYRIRLESTUR verður á vegum
Félags áhugamanna um heim-
speki sunnudaginn 10. janúar nk.
Fyrirlesari verður Gerald Massey,
heimspekiprófessor við Pitts-
burgh-háskóla í Bandaríkjunum.
Prófessor Gerald Massey nefnir
erindi sitt „On the Indeterminacy
of Translation" og er það ætlað al-
menningi jafnt sem sérfræðingum,
segir í fréttatilkynningu.
Fyrirlesturinn hefst kl. 14.30 í
stofu 101 í Lögbergi, húsi lagadeild-
ar. Fundurinn er öllum opinn.
Viðræðurum
hafsbotnsréttindi
á norðurslóðum
VIÐRÆÐUR íslendinga,
Norðmanna og Dana fyrir
hönd Grænlendinga um hafs-
botnsréttindi á norðurslóðum
verða haldnar í Reykjavík dag-
ana 25. og 26. janúar nk.
Boðað er til viðræðnanna að
ósk íslendinga, en það er ut-
anríkisráðuneytið sem stendur
að þeim fyrir ísiands hönd.
Að sögn Eyjólfs Konráðs Jóns-
sonar, fonnanns utanríkismála-
nefndar Alþingis, verður rætt um
hafsvæðið á milli Noregs, íslands
og Jan Mayen. Þetta svæði telst
vera opið hafsvæði sem engin
þjóð hefur enn gert tilkall til.
Viðræðuaðilar munu reyna að
gera sér grein fyrir réttarkröfum
á þessu svæði, með það í huga
hvernig hægt verði að loka svæð-
inu með samvinnu þjóðanna
þriggja.
Á þessu korti má sjá hafsvæðið
sem um verður rætt, en það er
skyggða svæðið norðaustur af
íslandi, utan 200 mílna lögsögu
Islands, Jan Mayen, Noregs og
Færeyja.
Morgunblaéifl/GÓI