Alþýðublaðið - 01.08.1932, Blaðsíða 3

Atvmnamðlin.
---- (Frh.)
Þegar fyrirtæM er hrundið af
stað með lánuðu stofnfé, parf að
athuga, hve arðberandi það munl
verða, og ákveða afborgainir láns-
'ins í samræmd við áætlaðan
gróða pess.
Ötal umisagnir eru fyrir pví,
að ísienzkur atvinnurekstur aM-
flestur geti grætt, þegar ár er í
landi, ef hófs og sparnaðar er
gætt. Nú er reyndin situndúm önn-
ur. En pví valda þau pjóðfélags-
mein, sem nefnd hafa verið, dg
önnur fleiri. Oft skolast burtu á
skömmum tíma margra ára gróði.
Umsagnir rhanna um atvinnúmál-
in verða ekM ræddar. Að eins
fáar staðreyndir nefndar:
Það er staðreynd, að einstöku
kaups-ýslumenn stórgræða. VerzJ-
un er gróðavegur, og mætti þó
vera hagstæðari neytendum en
nú er. En verzlunarstéttin al-
ment mun ilia stæð. Veldur par
um hve afar-fjöLmienn hún er,
einkum í Reykjavík. Helztu úr-
ræði manna, efnalausra, sem vilja
reka sjálfstæða atvinnu, er að
byrja verzlun í Reykjavík. Til
pess parf lítið fé og fæst helzt
Ián. Má pví heita að féleysið sé
sök ofvaxtarins, pó að sjálfsögðu
margir leiðist einnig inn á pá
braut vegna stórgróða hinna
beztu firma og vegna pess, að
það pyMr fíin vinnia. Kenningin
um að lítiisvirðing sé að erfið-
isvinnu er að festa rætur.
Það er staðreynd, að á aflialág-
um skipum ber útgerð sig stund-
um vel, pó skip sömu tegundar
með hJaðafla tapi. Otgerð er
gróðavegur. Hörmungárástand
útvegsiris í ár, sem af kreppunni
stafar, afsannar ekkert um það.
En oft er þannJg á haldið, að
gróði sjávaxútvegsins verður að
engu. Eyðslan við fis.kveiöar er
óstjórnleg. Ekkert er sparað, ekM
veiðarfæri, eMu beita, ekM olía
né kol. Stundum er veiðíarfær-
júm fleýgt í isjóihjn í ófærum veör-
um, pegar fyrlrsjáanlegt er að
pau múhi stórskemmast eðá glat-
ast alveg. Hér við bætist svo
mjög misjöfn meðferð fengins
fjár pegar á land er komið. Það
er miMl ástæða tii að ætla, að
ef lán tii útvegsins væru skipu-
lögð, mundi reglusemi koma í
stáð eyðslu og óréiðu. Með tím-
anum mundu nýir menn leysa
pá af, sem eyðslusaihastir eiu.
Hin mikla sókn sjómanna er að
vísu peiin og þjóðihíni allri tál
sóma. En takmörk verða að vera
sett sókn og eyðslu, seih skaði
er að.
Það er staðréynd, að líúsaleiga
alment er mjög miMu hærri en
sem nemur afgjöldum öílllum af
húsum, vöxtúhi og fyrning, og í
öðru lagi að eignalausir menn í
kaupstöðum, sem koma pvi við
að byggja einnar íbúðar hús,
ljúka mjög oft við að greiða
belming kostnaöar á fjórum til
*
, ALÞÝÐUBOAÐIÐ
8
fimm árum. Húsagerð er gróða-
vegur. Hagnaður húsbygginga er
pó vaTla eins mikill og af mörg-
um öðrum rekstri, pví fram-
kvæmdamenn byggja fæstir. En
Mnar fjölmehnu og háværu kröf-
ur um að lækka húsaléigu með
lagaboði, benda aiveg ákveðið til
þess, að veðdeildarlán mættu
vera til skemmri tíma en nú er
og koma pó að notum. .
Sá atvinnuvegur, sem erfiðast
á uppdráttar, er landbúnaðurinn.
Bændur alment búa við sparsemi
svo mikla og sjáJfsafneitun, að
slíks eru fá da:mi á möiJinni, og
bjargast pó illa af. Þó er verzlun
jafn-betri í sveitum en kaupstöð-
um, húsakynni ódýr víðast og
stórum ófullnægjandi og lítiiiJ til-
kostnaðnr áöllum sviðum. Einsog
búskapur nú er víðast reMnn, nieð
grasyrkju eingögu og kvikfé sem
einasta tekjustofi, eru litlar líkur
tíl, að han þrífist, um fyrirsjáann-
lega framtíð, nema í Jandkosta-
sveitum og sv-o kring um kaup-
staði, og par takmarkast við það,
sem kaupstaöirnij þurfa af land-
búnaðarafurðum, Við búskapinn
þarf að flétta iðnað, Einmitt svedt-
imar eiga aflið tiil iðnaöar, foss-
ana, hverina. I^ær framleiðia beztu
hráefni landsins: ull og skinn.
Sveitirnar geta unnið ulJarfatniað,
skinn- og. skóvöru, sem nú er
keypt dýru verði frá öðram lönd-
um og margt og margt fleira.
Mætti svo fara, að útflutningur
þeirra vörategunda kæmi í stað
innflutnings. HeimiiJdisiðlnaður
sveitanna parf að endurfæðast o.g
með sniði, sem samræmist véla-
menning umheimsins. Þá, þegar
alt vinnuafi sveitanna nýtist, auk-
ast tekjur bEenda. Búin, sem nú
bjargast af með nauðung, verða
gróðafyrirtæki. Alla tíð, síðan
land byggðiist og fram á siðustu
ár síðustu aldar, hefir iðnaður
verið sterkasti páttur íslenzks
landbúnaðar, Er útvegur tók að
blómgast með tílstyrk erlends
fjáimagns og fyrirmynda, skorti
sveitirnar fé og fyrirmyndiir til
að umskapa iðnað sinn, sem orð-
inn var úieltur. HeimiJisdiðmaður-
inn þvarr. Sveitunum hnignar. Nú
viðurkenna alldr tilverarétt land-
búnaðarins. En af mdsjöfnu viti
hefir verið um þarfir sveitanna
rætt og ritað síðustu hálfá öld. :
(NI.)
Karl Di'umon.
Hæstaréttardómar.
(NI.)
Það, sem einkennir pessa tvo
dóma, er að í apríl 1929 er talið
upplýst í málinu, að skuld min
sé hvorM méira rté minna en kr.
147595,75, en ítmaí 1929, eða tæp-
um mánuði síðar, er skuidin orð-
in einasta 61192, eða jafnvel ekkí
nema kr. 18 000, ef bú H. B. Step-
hensen reynist greitt að mestu,
eins og ég Jiefi haldið lojg held
fram. Dómarnir sýna, að dómar-
K.R-húsið
uppi, höfum við tekið á leigu,
Matsalan og alls konar veitingar byrja í dag. Tökúm
að okkur veislur og samsæti, Sendum smjörbrauð út
í bæ eftir pöntunum.
Salinn ieigjum við til fundarhalda. — Sími 2130.
Margrét Arnadóttir frá Kálfatjörn.
Egill Benediktsson,
2 turna sllfnrplett.
Matkeiðar og gafflar — Desertskeiðar og gafflar — Teskeiðar — Hnífar —
Kökuspaðar — Tertuspaðar — Sósuskeiðar — Sykurskeiðar — Rjómaskeiðar
Súpuskeiðar — Fiskspaðar — Ávaxtaskeiðar — Kökugafflar — Áleggsgaflar
— Ávaxtaskálar — Rjómaskálar — Kökubakkar — Ávaxtahnífar o. m. II.
Ýfir ágúst verður búðin lokuð frá 12—Þ/2.
K. Elnarsson & BJðrnsson.
arnir Iiafa ekki bótnað hót í pví,
er peir voru að dætma um. Þeir
sýna miklu meira. MáJið átti
aldrei að verða gróðamál edns
eða annars, Jieldur sem sjóðpurð-
armál heyra beint undir dónis-
riiálaráðuneytið, en ekld1 fjármála-
ráðuneytið. Svona mál snertíir alla
embættismannastéttina. Það, sem
má eða mátti gera gagnvart mér,
hlýtur einnig að vera JögJegt
gegn öðrufti, og pví hefir málið
víðtækari verkanir.
Dómur 3 er uppkveðinn 30.
sept. 1929 nr. 30/1929. Fyrsta ein-
kénni pesisa dóms er þaö, að
reikningar þeir, sem dóms var
óskað um, eru ekki búnir til í
fjármáláráðúneýtinu, en hvar?
Bæjarfogetinn víisáði frá yfir 80
pús. kr. í pessu rriáli, rökstutt í
máliriu 82/1929. JMgmaður dæmir
iriáiið, að engu b’reyttu. Dómi, er
bæjarfógetinn kvað upp, áfryj-
aði ríkisstjórnin ékki, sbr. b'ls.
1054 dóriiar 1929. Hvor pessára
háu herra lýgur eða segir satt
Aoatðrv!
Látið framkalla og kopi-
era par, sem öll vinna
er vel unnin af vötíu
starfsfólki.
Ljósmyndastofa
Sigurðar Gsiðmundssonar
Lækjargötu 2.
Kanpfélao Afpýðn
biður félagsmenn að
framvísa brauðnótum
sínum og fá greidda
uppbót til 7. júlí.
héyrir beint undir rannsókn, en
dómur bæjarfógetans var eldri.
Þessir eru pá aðaldrættírnir í
dómum péssum. Finst almenningi
slíkir dömar pess' eðlis, að rétt
tiafi verið að péir opnuðu aðgang
að kr. 147595,75, einkum ef svo
skyldi reynast, eins og ég hefi
Iialdið fram, að ég hafi' aldrei
skuldað til ríkdissjóðs eyrisvirði,
par með ekki talið útistandándi
óinnlieimt við embættið við brott-
vikning. Legg ég málið óhræddrir
rétt frá skýrt uridir dóm aJJra
skynbærra manna, og mín viegriá
má lokaþátturinn leikast fyrir
opnum tjöldum.
Reykjavík, 4. jiilí 1932.
Virðingarfylst.
EiTiar M. Jónasson.
Ráfyeggingarstöd, fyrir barns-
hafandi konur, Bárugötu 2, er op-
in fyrsta þriðjudag í hverjuon
mánuði frá 3—4.